Oorlogsdreiging in Kashmir
Bouterse wringt zichzelf opnieuw in sleutelrol
Buitenland
!1
Dankbaar onthaal
Vliegveld Pristina vanaf volgende
week weer volledig operationeel
Oorlog leidt tot enorme
milieuschade Joegoslavië
VRIJDAG 25 JUNI 1999
Terughalen Coca-Cola: 130 miljoen
atlanta Het uit de handel nemen van verdachte frisdranken
van Coca-Cola in een reeks Europese landen levert een kosten
post op van bijna 130 miljoen gulden. De hoeveelheid drank die
daarmee is gemoeid, vertegenwoordigt bijna één procent van
de jaaromzet van bottelaar Coca-Cola Enterprises. Aanleiding
tot de terugroepacties waren gezondheidsproblemen na het
drinken van frisdrank in België. Een deel van de schade-kosten
kan de bottelaar verhalen op verzekeraars en derde partijen.
Spanning tussen VN en Indonesiërs
Plu* De spanning tussen de Indonesische autoriteiten en waar
nemers van de Verenigde Naties op Oost-Timor loopt steeds
verder op. De speciale VN-gezant Jamsheed Marker is door on
bekenden met de dood bedreigd. Marker arriveerde gisteren in
Oost-Timor, zeer tegen de zin van het Indonesische ministerie
van buitenlandse zaken. Uiteindelijk zullen vierhonderd VN'ers
toezien op het correcte verloop van het referendum over de toe
komst van de voormalige Portugese kolonie. De VN organiseren
een referendum over de status van Oost-Timor, dat in 1975
door Indonesië is geannexeerd.
Joegoslavische soldaten doden zichzelf
Podgorica Twee militairen van het Joegoslavische leger heb
ben zelfmoord gepleegd. De twee soldaten waren net uit Koso
vo vertrokken en sloegen in de nacht van dinsdag op woensdag
de hand aan zichzelf. Hun lichamen liggen nu in het mortuari
um van een kliniek in de hoofdstad van Montenegro, Podgori
ca. Een van de soldaten, de Montenegrin Zeljko Stijovic, heeft
zijn familie een brief achtergelaten waarin staat dat hij geen ver
tegenwoordigers van het Joegoslavisch leger bij zijn begrafenis
wil hebben.
Vonnis Öcalan komende dinsdag
Istanbul De Turkse rechters doen komende dinsdag uitspraak
in de zaak tegen de leider van de Koerdische Arbeiderspartij
(PKK), Abdullah öcalan. Het proces is gisteren na de laatste
Sleidooien afgerond. De aanklager heeft de doodstraf tegen
'calan geëist wegens hoogverraad en separatisme. In de guer
rillaoorlog die de PKK al veertien jaar met het Turkse leger voert
zijn ongeveer 30.000 mensen omgekomen.
Kyoto-doelstelling bedreigd
Luxemburg De doelstelling van de Europese Unie om de uit
stoot van koolstofdioxide op termijn te drukken, dreigt in het
water te vallen. De energieconsumptie zal in de periode tot 2010
met 15 procent stijgen. Steeds meer huishoudens zorgen voor
steeds meer mobiliteit. Het personenverkeer zal met 30 procent
groeien, het vrachtverkeer zelfs met 50 procent. Volgens het Eu
ropese Milieubureau (EEA) zal deze ontwikkeling de uitstoot
van koolstofdioxide stimuleren, terwijl de EU-landen in 1997 in
het Japanse Kyoto juist hebben afgesproken om die tussen 1990
en 2008-2012 met 8 procent te verminderen.
Kinderen vallen uit springkasteel
hasselt Een kinderfeest in het Belgische Hasselt is gisteren in
een drama geëindigd. Een kolossaal opblaasbaar springkussen
in de vorm van een kasteel kapseisde, nadat een groep van
twintig kinderen volgens de organisator bovenin het gevaarte
was gaan wiebelen. De kinderen maakten een diepe val, enke
len duikelden ongeveer negen meter naar beneden. Drie kinde
ren liepen ernstige botbreuken op, vijftien jongeren moesten
licht gewond naar ziekenhuizen worden afgevoerd. Volgens
ooggetuigen was het springkasteel niet goed vastgesjord.
Macedoniërs demonstreren massaal
skopje Meer dan 20.000 mensen hebben gisteren in de Mace
donische hoofdstad Skopje gedemonstreerd tegen de regering,
die ervan werd beschuldigd zich te hebben uitgeleverd aan de
NAVO en de nationale belangen te hebben verkwanseld. Oppo
sitieleider Branko Crvenkovski, die de demonstranten toesprak,
viel de regering aan omdat ze duizenden NAVO-manschappen
heeft toegelaten, die vanuit Macedonië naar Kosovo zijn ver
trokken waar ze deel uitmaken van KFOR.
VS-ambassades in Afrika tijdelijk dicht
Washington De Verenigde Staten sluiten voor de komende drie
dagen zes van hun ambassades in Afrika. Het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken maakte bekend dat de verte
genwoordigingen in Gambia, Liberia, Togo, Madagascar, Nami
bië en Senegal om veiligheidsredenen tijdelijk dichtgaan. Een
ambtenaar bij het ministerie zei dat er vermoedens bestaan dat
deze ambassades de laatste tijd in de gaten werden gehouden
door 'verdachte individuen'. Vorige zomer kwamen er bij aan
slagen op Amerikaanse ambassades in Kenya en Tanzania 253
mensen om het leven.
'Gewone man'
verdacht van
Franse moorden
parus cees van zweeden
correspondent
De vier Nederlanders die in de
nacht van 20 mei in het Zuid-
Franse Monfort op wrede wijze
werden vermoord, zijn waar
schijnlijk het slachtoffer gewor
den van een klusjesman uit de
streek. Rechter-commissaris
Guy Etienne heeft de man in
staat van beschuldiging gesteld
wegens 'moord, daden van
wreedheid, afpersing en dief
stal'. Behalve de man waren
ook zijn vrouw en een niet na
der geduide man opgepakt.
Beiden werden echter weer vrij
gelaten.
Na wekenlange speculaties
dat het viertal ten prooi was ge
vallen aan een Nederlandse
huurmoordenaar of een Duitse
crimineel, kreeg de geruchtma
kende zaak woensdag plotse
ling een geheel andere wen
ding. De gendarmerie pakte
drie mensen uit het nabij
Montfort gelegen plaatsje Mau
vezin op, onder wie de klusjes
man.
In de nacht van 20 op 21 mei
werd Artie van Hulst (51) in zijn
boerderij te Monfort doodge
schoten en werden zijn vrouw
Marianne (51), haar zus Dora
(61) en haar man Johan Nieu-
wenhuis (62) gekeeld. De
moord schokte een streek die
bekend staat om zijn lage mis
daadcijfers.
Korte tijd lag de verdenking
op een Duitse crimineel, nadat
enkele politiemannen uit Duits
land in Zuid-Frankrijk waren
neergestreken. Zij verspreidden
een foto van een voortvluchtige
landgenoot die van een vier
voudige moord in Duitsland
werd verdacht en verscheidene
mensen verklaarden de Duitser
gezien te hebben.
De man die gisteravond werd
voorgeleid, was gewoon een
plaatselijke zwartwerker die het
echtpaar Van Hulst hielp bij het
opknappen van hun boerderij
in Monfort.
'Verkiezingen
Kosovo in 2001'
den haag wenen
De Nederlandse diplomaat
Daan Everts hoopt binnen twee
jaar verkiezingen te kunnen
houden in Kosovo. Everts gaat
de missie van de Organisatie
voor Veiligheid en Samenwer
king in Europa (OVSE) in Koso
vo leiden. Die zal vooral aan de
wederopbouw van de maat
schappij gaan werken.
Het ministerie van buiten
landse zaken in Den Haag
maakte zijn benoeming giste
ren bekend. Everts (58) verte
genwoordigt sinds december
1997 de OVSE in Albanië, waar
hij een vergelijkbare taak heeft.
Daarvoor leidde hij de missie
van de Europese Unie in voor
malig Joegoslavië. Daarvoor be
kleedde hij diverse hoge func
ties bij de Verenigde Naties.
Pakistan vraagt Mubarak te bemiddelen in ruzie met India
De strijd tussen het Indiase leger en waarschijnlijk door
Pakistan gesteunde opstandelingen in de grensprovincie
Kashmir lijkt regelrecht te leiden tot een oorlog tussen
de buurlanden. India zet zijn offensief tegen de islamiti
sche strijders langs de demarcatielijn in Kashmir onver
minderd voort. Pakistan schiet terug. Daarbij werd van
morgen in Kargil een Indiase burger gedood. Drie ande
ren raakten gewond.
kargil-new delhi anp-afp-Rtr dat beide landen 'onherstelbare
verliezen' zullen lijden als er
Pakistan heeft India ervan be- oorlog zou uitbreken. Hij doel-
schuldigd oorlog te zoeken, de mogelijk op het feit dat bei-
Premier Nawaz Sharif zei giste- de landen atoomwapens heb-
ren bij zijn eerste bezoek aan de ben.
troepen iangs de demarcatielijn Islamabad heeft de Egypti
sche president Mubarak ver
zocht te bemiddelen in het con
flict. Hij zou positief hebben ge
reageerd. Egypte is zowel met
India als Pakistan bevriend.
Hoge Amerikaanse officieren
zijn intussen naar Pakistan ge
vlogen. Naar verluidt dringen
ze er daar op aan gewapende
infiltranten uit Indiaas Kashmir
terug te halen. Pakistan houdt
vol dat het alleen morele steun
geeft aan Kashmiri's die niet bij
India willen horen.
India meent echter dat het
Pakistaanse huurlingen of mili
tairen zijn, die zich als een fun
damentalistische militie heb
ben uitgedost. De Amerikaanse
president Clinton lijkt geloof te
hechten aan de Indiase lezing,
want hij vroeg vorige week Is
lamabad de 'militante islamie
ten terug te trekken'.
India bestookt de strijders al
zes weken met artillerie, heli
kopters en gevechtsvliegtuigen,
kennelijk zonder veel succes.
De strijders zitten nog steeds in
het hooggebergte in het noor
den van het Indiase deel van
Kashmir. De hoogste Indiase
militair, generaal Ved Prakash
Malik, heeft al gedreigd dat zijn
troepen de demarcatielijn zul
len overschrijden om de aan
voerlijnen van de infiltranten a
te snijden.
De demarcatielijn wordt doo
de partijen Line of Actual Con
trol genoemd. Het was de front
lijn aan het einde van de eerst'
oorlog over Kashmir. Een plaat
selijke vorst had Kashmir kor
na de onafhankelijkheid vai
Brits-Indië in 1947 overgedra
gen aan India. Pakistan betwist
te de overname, en na gevech
ten hield India nog ongevee
tweederde van Kashmir ovei
Aan het einde van die gevech
ten werd in 1949 de frontlijn d
grens. Daarlangs is in 1965 no
een oorlog uitgevochten.
pristina Een bejaarde Albanees kon gisteren zijn tranen niet bedwingen toen Javier Sola- se generaal Michael Jackson, liepen Clark en Solana door het centrum van Pristina. Solan,
na, secretaris-generaal van de NAVO, en NAVO-opperbevelhebber Wesley Clark een be- zei 'zeer ontdaan' te zijn door de uitingen van dankbaarheid van de Albanezen, die
zoek brachten aan de Kosovaarse hoofdstad Pristina. De twee bezoekers werden door de 'NAVO, NAVO' scandeerden en de leiders wilden aanraken. Later op de dag spraken So-
etnische Albanezen als helden ontvangen. Samen met de bevelhebber van KFOR, de Brit- lana en Clark met etnisch-Albanese en Servische delegaties, foto ap david guttenfeldl
PRISTINA GPD-AFP-Rtr
Het vliegveld van de Kosovaar
se hoofdstad Pristina is over an
derhalve week volledig opera
tioneel. Dit verwacht KFOR-
commandant Jackson, die zegt
uit te zien naar het moment dat
de logistieke operaties van de
NAVO ook vanuit de lucht kun
nen worden uitgevoerd. Een
blokkade door Russische een
heden was er de oorzaak van
dat niet op Pristina kon worden
gevlogen.
Jackson zei gisteren deson
danks tot dusver tevreden te
zijn over de KFOR-operatie.
NAVO-opperbevelhebber Clark
voegde daar aan toe dat de toe
gezegde 55.000 soldaten vol
doende zullen zijn om alle ta
ken in Kosovo uit te voeren.
Wel is een aantal landen bereid
gevonden eenheden sneller aan
te voeren, omdat er gaten in de
'dekking' zijn ontstaan. Veel
kleine dorpen hebben nog geen
NAVO-soldaat gezien.
De spanning tussen de bevol
kingsgroepen blijft intussen
hoog. Op de campus van de
universiteit van Pristina werden
gisteren drie doden gevonden.
De mannen, waarschijnlijk Ser
vische professoren, waren ge
slagen voor zij werden doodge
schoten. In het ziekenhuis van
Pristina raakten een bewaker en
een verpleegster gewond toen
een schietpartij tussen Serviërs
en Albanezen in het gebouw
werd voortgezet.
Ook elders in Kosovo komt
het tot treffens tussen etnische
groepen. Duizenden zigeuners
(Roma) ontvluchten hun hui
zen uit angst voor wraakacties
van Albanezen, die hen be
schuldigen van collaboratie
met de Serviërs. De Roma wo
nen in de hele provincie. Veel
van hun huizen zijn al geplun
derd en verbrand. Er gaan ver
halen over ontvoering, mishan
deling en moord. Volgens bron
nen binnen de NAVO doen ook
leden van het Kosovo Bevrij
dingsleger U£K daaraan mee.
Een Italiaanse KFOR-militair
heeft gisteravond per ongeluk
een korporaal uit zijn land
doodgeschoten. Het ongeluk
deed zich voor bij een wisseling
van patrouille. De 21-jarige kor
poraal wilde in een pantser
voertuig stappen, toen hij werd
getroffen door een schot uit een
automatisch geweer van een
collega. Bij aankomst in het zie
kenhuis bleek hij te zijn overle
den. Het is de derde KFOR-mi
litair die is omgekomen, sinds
de eerste soldaten Kosovo bijna
twee weken binnentrokken.
BELGRADO Rtr-DPA-AFP
vervolg van voorpagina
Tijdens de parlementszitting
waarin de oorlogstoestand
werd opgeheven, zei de Joego
slavische premier Mohair Bula-
tovic dat zijn land 'als morele,
politieke en ook militaire over
winnaar' uit de oorlog met de
NAVO tevoorschijn is gekomen.
Maar dan wel een winnaar die
met een enorme schade aan
zijn milieu zit, zo blijkt uit een
uitgelekt VN-rapport over de
ecologische schade van de oor-
log.
In VN-kringen is de vervui
ling al omschreven als groter
dan die van de kernramp in
Tsjernobyl in 1986. Door bom
bardementen op krachtcentra
les en chemische fabrieken is
de bodem zwaar vervuild met
pcb's en olie. Ook bestaat er ge
vaar voor besmet drinkwate
en is de luchtkwaliteit achteru
gegaan. Natuurgebieden woi
den bedreigd door verstorin
van het ecosysteem. De miliei
schade bemoeilijkt de terugkei
van vluchtelingen.
Uit de hele wereld kwame
gisteren geschrokken reactie
op de conclusies van de VN
rapporteurs. Het Wereldn;
tuurfonds (WWF) vindt dat d
Europese Unie snel in acti
moet komen. Het opruime
van de vervuiling dient deel u
te maken van het herstelprc
gramma voor de Balkan, aldu
de organisatie.
Volgens minister Pronk is e
geen reden te vrezen voor ee
ramp die 'Tsjemobyl' overtref
„Er is geen paniek, maar w<
zorg met een hoofdletter", zi
hij na een discussie met zij 1
EU - milieucollega's.
paramaribo armand snuders
correspondent
Desi Bouterse doet weer van zich spreken, bijna twin
tig jaar nadat hij voor het eerst opdook als leider van
een groep officieren die een succesvolle greep naar de
macht deed. De Surinaamse ex-dictator heeft sinds
dien geregeld voor verrassende wendingen gezorgd.
Ook nu lijkt er weer een sleutelrol voor hem te zijn
weggelegd in de machtscrisis die het land al weken
verlamt. Bouterse zal namelijk pas meewerken aan het
op een zijspoor zetten van zijn partijgenoot president
Jules Wijdenbosch, als de oppositie op zijn eisen in
gaat. Het Gestructureerd Samenwerkingsverband (GS),
bestaande uit oppositie, bedrijfsleven en vakbonden,
komt er zelf niet meer uit. Na de demonstraties en sta
kingsacties van vorige maand, waarbij tienduizenden
mensen de straat op gingen om te protesteren tegen
het wanbeleid van de regering, is men geen stap verder
gekomen.
Er werd een motie van wantrouwen tegen Wijden
bosch aangenomen, maar de president weigert het
veld te ruimen. Overlopers in het parlement hebben er
verder voor gezorgd dat er geen meerderheid is voor
het kiezen van de beoogde nieuwe president André
Telting. Al dagen kissebissen de actievoerders onder
ling over wat hen nu te doen staat. Een deel van hen
wil opnieuw de straat op, terwijl anderen meer heil
zien in de politieke weg.
Voor de bevolking is dat een totale deceptie. De Suri-
namers dachten vorige maand dat het doel vorige
maand was bereikt, en dat met Telting aan het roer
kon worden opgestoomd naar betere tijden. De be
moeienis van Bouterse is niet echt welkom. Het laatste
waar éen groot deel van de Surinamers eigenlijk op zit
te wachten, is een nieuw dictaat van de sterke man uit
de jaren tachtig.
Vast staat dat Bouterse eieren voor zijn geld heeft ge
kozen en Wijdenbosch nu openlijk laat vallen. In de
wandelgangen valt te beluisteren dat de breuk binnen
zijn Nationale Democratische Partij (NDP) definitief is.
Eigenlijk blijft de NDP, met Bouterse aan de top, over
eind en zal Wijdenbosch zich met een kleine achterban
noodgedwongen moeten afscheiden.
Hoewel de kritiek op het beleid van de door de NDP
gedicteerde regering in de afgelopen jaren grenzeloos
groot was, zit de oppositie nu toch rond de tafel met
vertegenwoordigers van de gewraakte partij. Het waar
om is duidelijk: men heeft Bouterse nodig om Wijden
bosch uit te schakelen. Immers, in het parlement is
zelfs geen meerderheid te vinden om de procedure op
gang te brengen ter verkiezing van een nieuwe presi
dent, in de persoon van André Telting.
Bouterse wil wel meewerken aan de vervanging van
Wijdenbosch, maar heeft andere kandidaten op het
oog. Hij wil oud-premier Wim Udenhout het hoogste
ambt laten bekleden. Daarnaast zou Bouterse in ruil
voor de steun van zijn partij eisen dat hij in Suriname
niet vervolgd zal worden wegens zijn - nog niet bewe
zen - betrokkenheid bij de cocaïnehandel.
De bevolking reageert sceptisch op de gesprekken tus
sen de NDP en de oppositie. „Het lijkt wel alsof we
nooit van Bouterse worden verlost", zegt ondernemer
Richard Hiwat. „Hij is medeverantwoordelijk voor de
totstandkoming van de regering-Wijdenbosch, dus te
vens verantwoordelijk voor de huidige chaos. Wat
moeten dan nu met hem in het machtscentrum?"
Oppositieleider Otmar Rodgers, die betrokken is bij de
onderhandelingen met de NDP, vindt de angst voor
een actieve rol van Bouterse onterecht. „Bouterse is
geen tovenaar. Hij is een man die altijd die probeert
dingen door te driikken. Hij staat echter niet tegenove
robots, maar tegenover ervaren mensen die hem ade
quaat partij kunnen bieden. Het is geen zonde dat we
praten met Bouterse. Het betekent niet dat we onze
principes overboord gooien. Hij is geen boeman en
ook geen Sinterklaas."
De oppositie is vooralsnog niet van plan de ex-dictatoi
zijn zin te geven, maar echt veel vertrouwen in de ver
kiezing van Telting bestaat er ook niet meer. Rodgers:
„Om het eufemistisch te zeggen, heb ik geen redenen
tot groot optimisme. Maar we moeten ons inzetten on
een einde maken aan de tirannie van het team-Wijden
bosch. Nieuwe straatacties, waarbij sprake zal zijn van
verscherping, moeten daarbij niet worden uitgesloten.
Ook het terugtrekken van de door ons voorgedragen
kandidaten is een optie, maar wat mij betreft komt dat
nu nog niet ter sprake."
Er is nog een andere mogelijkheid: nieuwe parlements
verkiezingen. Wijdenbosch wil die vóór mei van het
volgend jaar laten plaatshebben. Dat is voor de opposi
tie onacceptabel, omdat het staatshoofd tot die tijd in
het zadel wil blijven zitten.
