'Pot presentatiesubsidies moet vijf keer zo groot' Groninger Museum bijna bankroet Felix Thijssen wint Gouden Strop Cultuur Kunst Ieder diertje zijn pleziertje Woedende reacties om bikkelharde Salome Leidse Beat-Meet in teken bezoek Beatles aan Nederland VRIJDAG 25 JUNI 1999 Drie boeken Maarten 't Hart verfilmd Amsterdam Drie boeken van Maarten 't Hart worden verfilmd. Het gaat om de romans 'Het woeden der gehele wereld', 'De na komer' en 'De kroongetuige'. Volgens de uitgever van 't Hart, Arbeiderspers, gaat filmproducent Rob Houwer twee van de drie boeken bewerken. Houwer heeft de rechten van 'Het woe den der gehele wereld' al bemachtigd. Van Heijningen naar Filmfonds Rotterdam Jacques van Heijningen wordt vrijwel zeker de nieuwe directeur van het Rotterdams Filmfonds. Het ad inte rim-bestuur van het fonds heeft hem voorgedragen voor deze functie. Het college van b en w van Rotterdam beslist binnen kort over de voordracht. Jacques van Heijningen is een goede bekende in de Rotterdamse filmwereld. Hij werkte bij theater Lantaren/Venster als programmeur en manager en was in de ja ren tachtig nauw betrokken bij h^t Filmfestival Rotterdam. Mo menteel is Jacques van Heijningen, broer van producent Mat- thijs van Heijningen, directeur van het Nederlands Filmfestival in Utrecht. groningen gpd Het Groninger Museum is zo goed als bankroet. Er is een schuld van 2,8 miljoen gulden, waarvoor terstond een oplossing moet worden gevonden. Dit om te voorko men dat schuldeisers die hun geld willen zien niet kunnen worden betaald. Ook kampt het museum met een structureel be grotingstekort van zeven tot acht ton per jaar. De gemeente Groningen heeft het mu seum nu onder curatele gesteld. De gemeente leent het museum tot 1 janu ari 2000 een bedrag van maximaal 2,4 mil joen gulden. Het museum krijgt tot die da tum de tijd om een plan op te stellen voor een sluitende meerjarenbegroting. Daarin moeten ook oplossingen voor de langere termijn staan. De gemeente wil maande lijks op de hoogte worden gesteld van de gang van zaken bij het museum. En elke vier maanden moet een door een accoun tant gecontroleerde tussenrekening op tafel worden gelegd. De hachelijke financiële situatie wordt veroorzaakt door tegenvallende inkomsten door minder bezoekers en een verzwaring van de lasten. Het museum had onder meer te kampen met bouwtechnische te genvallers zoals de waterschade (3,5 mil joen gulden, deels betaald uit het calami teitenfonds van de gemeente) en de onder houdsgevoeligheid van het gebouw. Door de penibele financiële positie is er de afge lopen jaren niet gereserveerd voor onder houd aan heit gebouw. Dat keert zich nu te gen het museum. Verder heeft de gemeente al twee keer een voorschot van enkele ton nen moeten verstrekken om het museum personeel tq kunnen betalen. Bestuursvoorzitter G.Dippel stelt dat het museum de afgelopen drie jaren in feite zonder directeur heeft gefunctioneerd. Daardoor is er nooit een goed beleidsplan gemaakt en is het artistieke ambitie-niveau volgens hem evenmin gehaald. De nieuwe directeur van het museum K. vanTwist vindt het logisch dat het museum onder curatéile komt te staan. iN RIJSDAM. 071-5356444. PLV. CHEF ANNET VAN AARSEN 071-53564 muziek recensie max smith Holland Festivalvoorstelling: 'Salome' naar Oscar Wilde. Regie, toneelbeeld en kos tuums: Einar Schleef Gezelschap Düssel- dorfer Schauspielhaus. Gezien: Stads schouwburg. Amsterdam Het publiek behagen, dat is het laatste waar beeldend kunste naar en theatermaker Einar Schleef zich toe leent. Hij is 55 en nog ontegenzeglijk het en fant terrible van het Duitse to neel. Zijn bewerking, enscene ring en aankleding van Oscar Wilde's 'Salome' begint met een kwartier zwijgen, waarbij de acteurs in een verheven pose roerloos op het podium staan. Ze wachten op de komst van koning Herodes Antipas. Bij verscheidene toeschouwers wekt dit al snel ergernis op. „Mijn geduld raakt op", wordt er door iemand geroe pen. Een ander brult: „Heb ik daarvoor vijftig gulden betaald? Sommigen beginnen uit pro test demonstratief te applaudis seren. Terwijl anderen daar weer boos tegen in gaan met bijvoorbeeld de hartenkreet: „Aso's, houd daar mee op!" En met: „Als het je niet bevalt, rot dan op!" Vervolgens is het pauze om technici de gelegenheid te ge ven de profeet Johannes de Do per aan het kruis vast te binden en hem daarop ruggelings ge durende de voorstelling hoog boven het publiek te laten han gen. Dit beeld heeft een dubbe le betekenis. In figuurlijke zin geeft het aan dat Johannes één is met Jezus die later de kruis dood zal sterven en het verwijst naar zijn gevangenschap op last van de koning. Bij het uitspreken van zijn profetieën is het publiek door die opstelling gedwongen-naar boven te kijken. In andere op zichten maakt Einar Schleef het de kijkers evenmin gemakkelijk. Alsof ze zelf goddelijke perso nen zijn, staan Herodes Antipas (Helmut Mooshammer), zijn vrouw Herodias (Bibiana Be- glau) en zijn stiefdochter Salo me (Ursina Lardi) in een fel spotlicht dat verblindend de zaal in schijnt. Een glimmende metalen trap mondt uit in een pad dat helemaal doorloopt tot aan het eind van de zaal, die daardoor in twee helften wordt gesplitst. Hier vinden enkele ta ferelen plaats. Evenals op het achterbalkon waar schriftge leerden in koor ageren tegen wat er ten paleize gebeurt. Rus tig op je stoel zitten, is er dus niet bij. In het halfduister en soms helelnaal in het pikkedonker doen zich tal van duistere za ken! voor. Anders dan het oor spronkelijke bijbelverhaal doet geloven zijn Salome en haar moeder niet zozeer eikaars weerstrevende rivalen, maar voeren zij gezamenlijk strijd te gen de koning om de hegemo nie. Salome's beroemde sluier- dans waarmee ze de incestueu ze koning weet te verleiden tot moord wordt in de voorstelling niet uitgevoerd. Wel loopt ze naakt rond onder een witte sluier. Haar moeder, eerst deca dent opgedoft in een glimmen de japon, met een enorme pruik op verliest later alle gran deur wanneer ze eveneens spiernaakt en met een zwarte sluier om over de meterslange catwalk naar de koning moet kruipen. Haar priemende meta len nagels als uiting van haar wreedheid is ze dan kwijt. Herodes Antipas oogt als een trotse, kwaadaardige punker met zijn hoog opgekamde ha ren en een groezelige mantel om zich heen besmeurd met bloed. Door de levensgevaarlij ke intriges aan het hof gaat het daar weinig gezellig aan toe. De betrokkenen praten niet ge woon, nee, ze blaffen elkaar in barse toon toe. Waar dit zich al maar verhardende denkklimaat toe leidt, wordt aan het einde getoond. Het toneel verandert in een executieveld met opge hangen en ontklede lijken. Zelfs bij het daverend slotap plaus blijven de spelers in stijl. Als een gedrilde sectie stellen ze zich op commando stram in gelid op oüi star de publieke waardering in ontvangst te ne men. Met gemengde gevoelens verlaat je de zaal. Einar Schleef heeft het weer voor mekaar ge kregen. Hij overrompelt je met zijn beeldende en obsederende theatervormen, maar stoot je weer net zo hard af met de pu- blieksonvriendelijke speelstijl en bikkelharde teneur die geen enkele schuilplek biedt. JAN RIJSDAM Het Groninger Museum: tegenvallende inkomsten door minder bezoekers, grote waterschade en onderhoudsgevoelig gebouw. Het museum staat nu onder curatele. foto wfa De limiet van 20.000 gulden per jaar die cultuurwethou der A. Pechtold (D66) wil stellen aan zogenaamde pre sentatiesubsidies voor Leidse beeldende kunstenaars is 'willekeurig en veel te laag'. Dat menen de besturen van Ars Aemula en Stichting De Leidse School. Ze wijzen er op dat reeds in 1992, het jaar waarin de subsidieregeling werd ingevoerd, ruim 4.000 gulden méér is uitgekeerd. Bovendien, stelt P. de Vroomen, voorzitter van de Leidse School, is het aantal kunstenaars dat voor een presenta tiesubsidie van maximaal duizend gulden per jaar in aanmerking komt in de tussentijd meer dan verdubbeld. leiden wim koevoet Presentatiesubsidies zijn be doeld om het voor beeldende kunstenaars in financiële zin mogelijk te maken te expose ren. Kunstenaars moeten daar veel onkosten voor maken: ma teriaal, reiskosten, promotie materiaal en dergelijke. Er zijn op dit moment zo'n 107 Leidse erkende beeldende kunste naars. Juist omdat de wethou der zelf in de toekomst alleen getoetste kunstenaars in ate liers wil toelaten, hebben velen de afgelopen jaren de provinci ale erkenning in de wacht ge sleept. De onvermijdelijke con sequentie van dit alles is, vol gens De Vroomen, dat Pechtold de subsidiepot met maximaal 107.000 gulden vult. De wet houder daarentegen signaleert dat sinds 1993 sprake is van een 'trendmatige verhoging van het gebruik van de regeling' en noemt dat 'overbesteding'. Hij wil dat probleem te lijf gaan doorl een duidelijke grens te stellen. Bestuurlijk medewerker Ine ke van Vliet laat namens de in het buitenland verblijvende Pechtold weten dat de wethou der óver dit onderwerp al eens eerder van gedachten heeft ge- wisséld met De Vroomen. Ze wijster op dat volgens Pechtold lang,niet alle kunstenaars elk jaar pxposeren en dat ook lang niet alle kunstenaars die dat wél (loen subsidie aanvragen. De Vroomen noemt dat flauwe kul. „Uit overzichten van de ge meente zelf blijkt dat er nog geen jaar is verstreken waarin 20.000 gulden voldoende is." De Vroomen prefereert een bele d waarbij het bedrag dat ter t eschikking wordt gesteld, is gekc ppeld aan het aantal kun sten ïars dat voor een subsidie in canmerking komt. „Als er dan niet volop gebruik van wordt gemaakt, hoef je een vol gend jaar maar een gering be drag te reserveren voor presen tatiesubsidies. Dan heb je geen tekort, maar een overschot. En dat overschot kun je wegwer ken door een aansporingsbe- leid te voeren waardoor veel meer kunstenaars zich binnen ein buiten Leiden presenteren." Wat meer begrip kan De Vroomen opbrengen voor een Eindere maatregel die Pechtold tvil treffen. Tot dusver werden wanneer de verkoopopbreng sten van een expositie onder de f5.000 bleven, deze niet verre ikend met de subsidie. De wet houder wil in het vervolg de ba ten direct meetellen bij het he ipalen van het subsidiebedrag. Op de achtergrond speelt daar bij mee dat beeldende kunste naars tijdens exposities afspra ken maken over de verkoop van een werk maar de daadwerkelij ke transactie pas later wordt ge sloten. De Vroomen geeft toe dat dat gebeurt. Toch noemt hij het meetellen van alle baten 'krenterig'. Zou u in een gezelschap van operaliefhebbers durven verkla ren dat u ontroerd raakt door het levenslied of bekende musi calmelodieën? Grote kans van niet. Daarom heb ik bewon dering voor de directeur van het LAK- theater, het Leidse podi um voor ver nieuwende theaterma kers en mo derne dans, die in een in terview in de ze krant ver klaarde dat hij ook met vrouw en kin deren, en met plezier, naar Miss Saigon is geweest. Liefhebbers van musical worden nog altijd met dé dain bekeken door liefhebbers van toneel of opera. Zoals de di recteur vroeger niets moest heb ben van de vertolker van het le venslied die door Jan de arbei der werd aanbeden. Veel pop muziek wordt tot op de dag van vandaag verketterd door luiste raars naar klassieke muziek. Culturele discriminatie, men sen die zonder veel kennis van zaken neerkijken op een be paald genre, is een veelkomend verschijnsel. Bij een festival als Pinkpop luistert het heel nauw wie er op het podium staan. Robbie Williams en Skunk Anansie, publiekstrekkers op het laatste festival, worden verguisd door de 'serieuze muziekliefheb ber' en liepen vooraf grote kans te worden verwelkomd op een regen van eieren en fruit waar van de uiterste houdbaarheids datum is verstreken. Robbie Williams, nu vertegen woordiger van de Britpop, is verdacht omdat hij ooit deel uitmaakte van de jongensgroep Take That. Skunk Anansie is uit de gratie omdat de aanvankelijk militante zangeres Skin tegen woordig veelvuldig figureert bij MTV. Popartiesten die bij een breed publiek aanslaan en hit na hit scoren hebben bij de lief hebber van de 'betere' popmu ziek doorgaans snel afgedaan. Zo van: het is bekend dus het kan nooit wat wezen. In de klassieke muziek is het niet anders. Concertmeester als een zanger(es) die een gro Jaap van Zweden of pianist Wi- publiek aan zich weet te binde bi Soerjadi worden in sommige kringen verguisd. Om nog maar immense vormen aangenome Conceptuele kunstenaars rebt leren tegen tradionele kunsti- tingen. Architecten die een g bouw met schuin dak ontwe pen wordt verketterd dof hun college die het functi nalisme cia, hangen. Ook t staatsecretari van cultui Van der Ploé maakt zit schuldig cu culturele di criminatie. I vindt dat jo. geren, alloc, tonen of me. sen uit de g wone wijken weinig vc cultuur gent ten. Onzr jongeren en d loch tonen gaan wel na- popconcerten gewone mensen gaan wel na- de Stadsgehoorzaal voor Rob Nijs of naar museum Natural Wat de staatssecretaris kenneli- bedoelt, is dat ddt niet goed g noeg is. Ze moeten naar li Concertgebouworkest of na het Letterkundig Museum. Zelfben ik nogal een allesett Ik hou net zo van een zak pat als van een exquise viergangt diner, Madonna en Maria Cc las kunnen mij allebei kou» rillingen bezorgen. Mijn fast, natie voor een simpele stalt buisstoel van Gispen is net groot als voor de grillige vorm» van Borek ipek. Dat wil m zeggen dat ik alles even mo vind. Ik heb mijn voorkeuren vind die van anderen vaak e interressant. Vervelend is alle» dat heel veel mensen denken d- hun smaak de enige goe. smaak is. Culturele discriminatie wijdverbreid. Zelf huldig ik h principe 'ieder diertje zijn pi ziertje'. Ik vind het niet uitnv ken of mensen ontroerd raki door de Zangeres Zonder Naa of door Beethoven. Het feit d kunstenaars kunnen ontroere is het mooiste wal er is. h maakt helemaal niet zoveel i' met wat, of ze nu elitair of p pulair bezig zijn. Waar het o gaat is of ze integer zijn. Ei beeldend kunstenaar met ei consistent oeuvre, die autonoo opereert is vaak net zo boeiei En steeds maar vernieuwend artistiek verantwoorde en po te zwijgen van André Rieu of tiek correcte kunst is soms net Helmuth Lotti. Holland Festi val-directeur Ivo van Hove wordt argwanend bekeken om dat hij de rockmuziek een plaats geeft in het belangrijkste culturele festival van Neder land, overtuigd als hij is van het feit dat popmuziek net als het Roots Festival deuren opent naar een ander publiek. Het snobisme is misschien nergens zo groot als in de mu ziek, maar ook in andere secto ren heeft culturele discriminatie amsterdam gpd „Ik bedank de jury die het goe de heeft genomineerd en niet het gemiddelde. Door streng te selecteren brengt zij niet het genre in gevaar, maar stimu leert daarentegen." Dit zei misdaadauteur Felix Thijssen gistermiddag nadat hij voor zijn thriller 'Cleopatra' de Bru- na Gouden Strop, de prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek ter waarde van 25.000 gulden, in ont vangst had genomen. Thijssen verwees in zijn dankwoord naar de commotie die is ontstaan toen in mei de nominaties voor de thrillerprijs werden bekendgemaakt. Daar bij zei juryvoorzitter Bert Vuijs- je dat de kwaliteit van de in- zendingen bepaald niet in drukwekkend was, reden waar om er vier boeken in plaats van het maximale aantal van vijf ti tels werden genomineerd. Vuijsjes kwalificatie was tegen het zere been van onder ande ren auteur Gerhard Hormann, die de jury 'een verdere ver schraling van het Nederlandse thrilleraanbod' aanwreef. Hij verweet de jury ook slechts ou dere schrijvers te hebben ge nomineerd. Diens collega-schrijver To- mas Ross opperde, niet voor het eerst overigens, om' de Gouden Strop maar af te schaf fen, omdat telkens dezelfde auteurs na de selectie overble ven. Vuijsje reageerde tijdens de uitreiking dat het niet de Felix Thijssen: beste spannende boek. foto gpd/phil nijhuis taak van de Gouden Strop-jury is om propaganda te maken voor middelmatige Neder landstalige thrillers, maar om op kwaliteit te béoordelen. „Dat is ons goede recht als jury". De 65-jarige Thijssen, die voor het eerst aan de eindstrijd rond de thrillerprijs meedeed, liet met zijn uitverkiezing drie ervaren genomineerden achter zich. Het gaat om Peter de Zwaan, die met 'De regels' voor de vierde keer tot de kanshebbers behoorde, Char les den Tex die met 'Deal' eveneens voor de vierde maal tot de finale was doorgedron gen en Jacob Vis die voor 'Wet land' zijn derde nominatie haalde. De winnaar is overi gens geen onbekende onder de misdaadauteurs. Begin jaren tachtig verschenen van zijn hand harde misdaadromans als 'Jachtschade' en 'Wild schut'. Ook maakte hij de scripts voor series als 'Bureau Kruislaan', 'Coverstory' en 'Unit 13' en scenario's voor de films 'Help, de dokter ver zuipt', 'Moord in extase', 'Wildschut' en 'Iris'. De in Zuid-Frankrijk woonachtige Thijssen schreef behalve de tectives ook sciencefiction en kinder- en jeugdboeken. De bekroonde thriller 'Cleo patra', die vorig jaar augustus bij uitgeverij Luitingh-Sijthoff verscheen, is de eerste in een reeks mysteries waarin de speurder Max Winter het on recht bestrijdt. De detective wordt ingeschakeld nadat een bulldozer een deel van een ge raamte heeft opgegraven in de tuin van de oud-minister van buitenlandse zaken. Cleopatra, de echtgenote van de bewinds man, kwam in 1980 om bij een vliegramp, dus van haar kun nen de stoffelijke resten niet zijn. Maar de dochter van de ex-minister gelooft daar niet in. Als Winter het raadsel wil oplossen komt hij terecht in een poel des verderfs vol chan tage, overspel, bigamie en heb zucht. Onlangs verscheen het twee de Max Winter-mysterie, Tsa- belle', en momenteel werkt Thijssen aan het derde boek in deze reeks: 'Tiffany'. Ook kleine maar bijzondere tentoonstelling. vorige keer, toch al voor zaken in iNederland. Zijn komst lijkt zekerder dan die van sommige standhouders. Van die catego rie; verwacht Leidenaar Franck Leenheer er voor zijn Beat- M^et 1999, aanstaande zon dag, zo'n twintig uit Neder- laqd, Engeland, Duitsland en België. Misschien ook uit Ame- rikh. „Wat standhouders ge meen hebben", zegt Leenheer uit ervaring, „is dat ze op het j laajtste moment aanbellen of afbellen." teenheer heeft het Antonius encentrum aan de Lange j M« re „voor de vijfde of zesde I ke ;r" afgehuurd voor zijn in- teiriationale beurs voor Beat les -verzamelaars. De nog altijd m< t het Beatles-virus besmette denaar, die ook algemene tenbeurzen organiseert en postorderbedrijfje runt, duj-ft geen voorspellingen te antal b( do n over het aantal bezoe kers. „Het zijn er meestal zo'n :e- tot driehonderd. Leen heer houdt 500 zo'n beetje als hel maximum aan. „Zouden er meer worden, dan moet ikIe volgende keren uitwijken nair een grotere zaal. Dan. mc eten de toegangsprijzen omhoog en wordt het voor ge zinnen allemaal te duur. Ik wil deze schaal handhaven. Nu hoef ik maar vijf gulden entree te vragen. Om dezelfde reden laat ik ook geen coverbandje optreden. Dat kost bakken met geld, is niet echt een verrijking en leidt tot hogere entreegel den." Om de aandacht op de Beat les-beurs te vestigen verzamelt Leenheer allemaal nieuwtjes over de Fab Four. Was een van de vorige keren de release van de reeks van Anthology-cd's een prachtig aanknopings punt, de aflevering van 1999 is heel speciaal omdat het 35 jaar geleden is dat het kwartet uit Liverpool in Nederland optrad (5 en 6 juni 1964). Verder riep eerder dit jaar de BBC 'Yester day' (ook 35 jaar oud) uit tot de beste song van de eeuw. brengt platenmaatschappij EMI dit najaar een 'nieuwe' single uit en staat er ook een nieuwe plaat van Paul McCart ney op uitkomen. Al die din gen bij elkaar opgeteld maken ook van 1999 een Beatles-jaar. Op de Beatlesbeurs zijn be halve geluidsdragers ook boe ken, bladen, video, prullaria en memorabilia te koop. Leen heer spreekt zonder blikken of blozen van een spectaculair aanbod. Speciale aandacht vraagt de organisator voor de door Ringo. George, Paul en John gesigneerde basgitaar van Oscar Rexhauser, die met zijn Hot Jumpers in het voor programma speelde van het Nederlandse Beades-optreden. Het verhaal wil dat Rexhauser en de andere Jumpers dezelfde kleedkamer moesten delen met de Beaties. De groepen werden echter geacht niet te gelijkertijd in dezelfde ruimte te verblijven maar door een sa menloop van omstandigheden werd Rexhauser met de Beat les opgesloten in een kleedka mer. De rest van het verhaal vertelt zichzelf. Rexhausers bas („Net zo'n HÖfner als die van McCart ney", aldus Leenheer) is zon dag overigens niet te koop maar slechts te zien op een kleine maar bijzondere ten toonstelling over het bezoek van de Beatles aan Nederland. Van de partij is verder Ed Dieckmann. auteur van het boek 'Beatles - Made in Hol land' en Azing Moltmaker, die 'The Beatles in Nederland' schreef. Beiden houden sig neersessies. Beót-Meet 1999, zondag aanstaande, van 11.00 tot 16.00 uur in het Antonius Za lencentrum, Lange Mare 43. Entree: vijf gulden. vervelend als elke risico uit weggaande, aalgladde, cor merciele acts. Maar het verv lendst vind ik toch telkens we een arrogant publiek dat voor durend bezig is een pedante In rarchie aan te brengen in all wat er aan conventionele en o conventionele kunst te belevi valt. Gelukkig trekt schoonhe zich niets aan van hokji Schoonheid gaat door all heen. Poppodium in Breda: 10 miljoen breda «anp Vanaf 2001 zullen de Breda: liefhebbers van popmuziek t< recht kunnen in het nieuv poppodium de Mezz. De Br dase gemeenteraad heeft hie voor unaniem groen licht gegi ven. Het besluit over de nieuv poptempel is niet zonder si. of stoot verlopen. De kosten b> dragen het dubbele van de 4 miljoen gulden die de raad e voor had uitgetrokken. C kwam aan het licht toen h ontwerp van de Rotterdam: architect Erick van Egera. moest worden aanbesteed. L architect heeft lang volgehoi den dat zijn ontwerp binnen c begroting gebouwd moest kui nen worden. Onlangs probee de hij in opdracht van de gi meente zijn ontwerp te vereei voudigen om de kostenove schrijding te beperken. C raadscommissie cultuur hé voor het nieuwe ontwerp gee goed woord over en adviseerc noodgedwongen alsnog tie miljoen voor de Mezz te rese veren. Jazz Concertgebouw amsterdam anp De Big Band van het Koninkli Concertgebouworkest (KC( treedt morgen voor het eerst o in het openbaar. De band krijj medewerking van de sopraa Roberta Alexander. Muzika leider Wemer Herbers hee voor dit optreden een specia repertoire uitgezocht, dat ze den of nooit op lessenaars va professionele jazzbands ve schijnt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 21