Kerk wil vertrek Milosevic IS 'We moeten naar Servië, anders schieten ze ons dood' Foutjes in draaiboek Russische Kosovo-operatie Buitenland Gruwelen in Kosovo Kabinet-Barak dichterbij door aftreden Shas-leider Twee hooligans bieden agent Nivel excuses aan NSDAG 16 JUNI 1999 TE ponazi Terre'Blanche krijgt amnestie Ml .^ururg De Zuid-Afrikaanse neonazi-leider Eugene Ter- lanche en een van zijn medestanders, Piet Rudolph, hebben de Zuid-Afrikaanse Waarheidscommissie amnestie gekre- voor hun rol in 'De slag bij Ventersdorp' in 1991. A' e'Blanche, de leider van de extremistische Afrikaner Weer- IS ids Beweging (AWB), zei er nooit aan te hebben getwijfeld W hij amnestie zou krijgen. Volgens de commissie hebben bei- VN nannen de voorwaarden voor amnestie vervuld: ze hebben i misdaden toegegeven, en ze konden bewijzen dat hun da- door politieke motieven waren ingegeven. In Ventersdorp, westen van Johannesburg, kwamen in augustus 1991 bij lingen tussen de politie en de AWB drie rechts-extremisten De AWB wilde een bijeenkomst met de toenmalige presi- t De Klerk verhinderen, omdat die onderhandelde met het tendeels zwarte ANC. riname gaat weer demonstreren De Surinaamse oppositie zal opnieuw de straat aan om de eis tot vertrek van president Wijdenbosch kracht e zetten. Dat zei vakbondsleider Fred Derby gisteren. Aan eind van de week begint een algehele 'mobilisatie'. Volgens by stagneert de procedure voor de verkiezing van André Tel- i tot president. De parlementsvergadering waarin de proce- e zou worden bepaald, werd gisteren 'tot nader order' uitge ef omdat het vereiste aantal parlementariërs niet aanwezig De oppositie is niet bereid in te gaan op de roep tot overleg Wijdenbosch. „Er komt toch niks uit", betoogt Derby. Hij dt het absurd dat Wijdenbosch, tegen de grondwet in, een um (mei 2000) voor vervroegde verkiezingen heeft genoemd, laarmee feitelijk onbevoegd het parlement wil ontbinden. Ie zit uren onopgemerkt in metro Een man leek gisteren in de metro van New York ge in een dutje te doen, zoals zoveel passagiers die in de och- dspits naar hun werk reizen. In werkelijkheid was hij echter id. Medepassagiers ontdekten dat pas na uren, zo meldde de itie. De man, een veertiger, zat al vijf uur in dezelfde wagon dezelfde plek, voordat andere reizigers argwaan kregen. De ittenden deden er laconiek over. Volgens hen zat de man ge- on rechtop, met de ogen geloken en het hoofd gebogen, eet jij wel hoeveel mensen er een tukje doen in de metro", eg een forens zich af. De dode man had geen identiteitspa ren bij zich, en slechts 20 cent op zak. Hij zou een natuurlij- dood zijn gestorven. aalse liberaal informateur België ssel De Waalse liberale leider Louis Michel gaat de moge heden voor een nieuwe coalitie in België verkennen. Koning ert wees hem gisteren aan als informateur, twee dagen na de kiezingen die politiek België op zijn kop zetten. Michel, sinds 5 leider van de PRL, wacht allesbehalve een gemakkelijke De Vlaamse regeringspartijen CVP en SP hebben zware ppen gekregen, en met name de CVP staat niet te trappelen 1 weer mee te regeren. Eén van de twee is echter nodig. De mmen zijn over zo veel partijen verdeeld, dat de vorming van traditionele coalitie van twee partijen niet mogelijk is. De li- alen en de groenen, aan beide kanten van de taalgrens de inaars van de verkiezingen, horen volgens Michel thuis in nieuwe regering. Speculaties over een 'paarse' coalitie, aan- nld met de groenen, doen daarom de ronde. oden bij aardbeving in Mexico mco-stadIn Mexico heeft zich gistermiddag een sterke aard- ring voorgedaan. Het epicentrum van de schok met een ifht van 6,7 op de schaal van Richter lag op de grens van de ilstaten Oaxaca, Guerrero en Puebla, ongeveer 250 kilometer zuidoosten van de hoofdstad. De beving heeft tenminste zeven mensen het leven gekost. In de stad Puebla, ongeveer kilometer ten oosten van Mexico-Stad, werd zware schade ngericht in het historische centrum ërt in een aantal buiten ken. In het historische centrum van Mexico-Stad was geen iade te zien. Wel vluchtten duizenden van de twintig miljoen woners de straat op. De telefoon viel uit en wijken kwamen nder stroom te zitten. In 1985 kostte een aardschok in Mexi- •Stad duizenden mensen het leven. ritten: einde aan embargo Irak v york Groot-Brittannië heeft gisteren in de Veiligheidsraad orgesteld het olie-embargo tegen Irak 'onder zeer strikte orwaarden' op te schorten. Het VN-embargo werd na de )lfoorlog van 1991 ingesteld. Het voornemen maakt deel uit n een plan voor een VN-resolutie dat Groot-Brittannië maan- g overhandigde aan de andere vier permanente leden van de ïigheidsraad. De sancties tegen Irak zouden voor een periode n 120 dagen kunnen worden opgeschort, als het regime Bag- id kan bewijzen dat het niet langer de beschikking heeft over assavernietigingswapens en dat het voldaan heeft aan de eutelvoorwaarden van de ontwapening'. Daarnaast zal er een ikte controle blijven bestaan op de in- en uitvoer van Irak. lebellen Colombia laten gijzelaars vrij igota De rebellen van het Colombiaanse Nationale Bevrij- ngsleger (ELN) hebben gisteren 33 gijzelaars vrijgelaten die op mei werden meegenomen uit een kerk in de stad Cali. Het ,N ontvoerde op 30 mei ongeveer 150 mensen uit de kerk. aarnaast heeft de beweging ook nog eens 24 van de 41 inzit- nden van een op 12 april gekaapt toestel in handen. Afgelo- en vrijdag had het Bevrijdingsleger al bekendgemaakt dat het evangenen zou vrijlaten, maar dat werd telkens op het laatste ioment afgeblazen. Onder de gijzelaars zijn drie buitenlanders, j ie werden meegenomen uit het gekaapte vliegtuig van de ichtvaartmaatschappij Avianca. ien ijk LIBERTEL Alkmaar Almelo Alphen a/d Rijn Amsterdam (5x) Amersfoort Apeldoorn Arnhem Breda Den Bosch Den Haag Den helder Deventer Eindhoven Groningen Goes Haarlem Hengelo Hilversum Hoogeveen Leiden Leidschendam Maastricht Middelburg Nijmegen Roosendaal Rotterdam (2x) Schiedam Tilburg Uden Utrecht (2x) Zaandam De troepenopbouw van de NAVO in Kosovo vordert, maar veel door Servische troepen verlaten regio's zijn nog niet ingenomen door KFOR-solda- ten. Dodelijke incidenten tus sen Albanese strijders van het U£K en Servische burgers ko men daar steeds vaker voor. Serviërs worden banger, etni sche Albanezen overmoediger. pristina marcel van silfhout Miljana Nicolic, een Servische die in Pristina in de gemengde wijk Kosturnica woont, zegt dat het U£K pamfletten in de brie venbussen heeft moeten naar Servië vertrekken, anders schieten ze ons dood." Een paar meter bij haar van daan liggen vijf Britse NAVO- soldaten op de grond, hun ge weer gericht op het einde van de hoofdweg door de wijk. Ook de Britten waarschuwen voor etnische zuiveringen. „Er kan hier elk moment geschoten worden", zegt sergeant Bullock. Als de soldaten poolshoogte hebben genomen bij een mos kee, rennen ze plots een hoek om. Een oudere Servische vrouw loopt huilend langs, murmelend dat haar zoon door het U£K is ontvoerd. Bullock: Als er problemen zijn, gaan we er op af." Het maakt hem niet uit wie er tegen wie vecht. „Wij maken geen onderscheid." Toch geeft hij toe niet overal te kunnen zijn. Zijn gebied, in noord-Pristina, ligt langs een bos waar veel U£K-strijders zit ten. De sfeer is er gespannen. De afgelopen dagen zijn er veel moorden op Serviërs gepleegd. Het is ook het deel van Pristina waar de NAVO maandag vijf UQK'ers gevangen nam, nadat ze een Serviër hadden ver moord en een tweede zwaar hadden verwond. In alle regio's die door de NAVO zijn bezet, manifesteert het UQK zich zo openlijk moge lijk. Angstige Serviërs verlaten hun huizen en rijden in enorme vluchtelingenkonvooien op Servië aan. Meestal proberen ze daarbij mee te rijden met de zich terugtrekkende Servische soldaten. De spaarzame veilige routes staan vol files. Dat ver traagt de troepenopbouw van de NAVO, en maakt de kans op een machtsvacuüm groter. Ook in Pristina wordt het straatbeeld met de dag drukker en levendiger, dankzij de mar kante aanwezigheid van de NAVO. De vele vernielde win keltjes worden her en der al op geknapt, terwijl de zandzakken voor de huizen verdwijnen. Ook de terrasjes komen weer tot le ven. Leonora Iberdemay, zoals zoveel Albanezen vertaalster voor de massaal neergestreken media, ziet met het uur meer bekenden op straat. Na ruim President trekt zich niets aan van kritiek In Joegoslavië groeit sinds het einde van de NAVO-aan- vallen de kritiek op president Milosevic en zijn regering. Gisteren heeft ook de invloedrijke Servisch-orthodoxe kerk het aftreden van het staatshoofd en zijn ministers geëist, zo meldt het onafhankelijke Joegoslavische pers bureau Beta. „Het aftreden is in het belang en tot heil van de bevolking. Ons land verkeert in tragische omstan digheden", zo verklaarde de Heilige Synode, het hoogste orgaan van de kerk. niet in de handen van een spe ciaal hof in Den Haag. Maar ie dere redelijke persoon moet zich realiseren dat de vele inter ne problemen en de internatio nale isolatie van ons land niet opgelost kunnen worden met dit soort leiderschap", aldus de kerk. De Heilige Synode sprak ook BELGRADO AP-AFP-Rtr-ANP De Synode pleit er overigens niet voor Milosevic uit te leve ren aan het Joegoslavië-tribu- naal in Den Haag, dat hem we gens oorlogsmisdaden heeft aangeklaagd. „Wij zijn er van overtuigd dat het uiteindelijke oordeel aan onze God is, en diepe bezorgdheid uit over de vlucht van Serviërs uit Kosovo, en riep internationale troepen op om zowel de terugkerende etnisch-Albanese vluchtelingen als de Serviërs te beschermen. Ook verzocht de kerk om on middellijke bescherming van Servisch-orthodoxe heiligdom men in Kosovo, waaronder de vele kloosters en de zetel van de Servisch-orthodoxe kerk in Pee. Milosevic leek zich gisteren niets aan te trekken van de kri tiek. Hij prees zijn leger voor de 'heldhaftige verdediging' van het vaderland tijdens de lucht aanvallen van de NAVO. „Jullie moed, zucht naar vrijheid en standvastig morele besef, zo ka rakteristiek voor dit volk, bleken tijdens de strijd met de superi eure NAVO-macht. Samen met de politie en ons volk hebben jullie je een onoverwinnelijk le ger bewezen", zei Milosevic tij dens de 'Dag van het Leger'. Hij provoceerde de interna tionale gemeenschap door on derscheidingen en promoties uit te delen aan talrijke officie ren die een leiddinggevende functie vervulden. Generaal Ojdanic, de chef generale staf die ook door het tribunaal is aangeklaagd, werd tot de hoogst mogelijke rang gepro moveerd. Hij kreeg een vierde ster, en daarbij werd hem de prestigieuze Vrijheidsmedaille opgespeld. De twee generaals die tijdens de oorlog in Kosovo de leiding hadden, werden eveneens geëerd. velika krusa Aangeslagen staart de Nederlandse KFOR-luitenant Brouwer in het Kosovaarse Velika Krusa naar de vrijwel onherkenbare overschotten van tientallen etnische Albanezen. Het Duits-Neder landse KFOR- regiment stuitte gisteren in een uitgebrande woning op de verkoolde en door honden aangevreten lijken, volgens eigen zeg gen na een tip van het Kosovo Bevrijdingsleger UQK. Andere bronnen melden echter dat de soldaten gericht op zoek waren naar bewijzen voor deze massamoord, omdat die deel uitmaakt van de aanklacht wegens oorlogsmisdaden van het Joegoslavië-tribunaal tegen presi dent Milosevic. Volgens de tekst van die aanklacht zouden honder den bewoners van de dorpen Velika Krusa, Mali Krusa/Krushe e Mahde en Krushe e Vogel op 26 maart de bergen zijn ingevlucht. toen Servische troepen hen onder vuur namen. Ze werden echter toch gevonden, waarop vrouwen en jonge kinderen van de mannen en jongens werden gescheiden. De vrouwen werden naar Albanië ge stuurd. De mannen werden van hun papieren ontdaan, samengedre ven in een leegstaande woning en doodgeschoten. De lijken werden daarna met hooi overdekt en in brand gestoken. In een lijst bij de aanklacht staan de namen van 105 verdwenen mannen. Dat aantal strookt overigens niet met het aantal gevonden overschotten. De KFOR-militairen schatten dat op twintig. Het Joegoslavië-tribunaal wil nog geen commentaar geven op de vondst en de mogelijke relatie met de aanklacht tegen Milosevic. FOTO ANP ED OUDENAARDEN twee maanden angst is ze nu een al vrolijkheid. Gevraagd naar wat ze vindt van de schietpartij op een auto, waarbij tlrie Servische burgers omkwamen, zegt ze niet te be grijpen wat daar zo erg aan is. „Weet je wel hoeveel Albanezen er zijn omgekomen? Wat ma ken die paar Serviërs uit? Bin nenkort is heel Kosovo van ons. Eindelijk zijn we vrij." Voor het Grand Hotel Pristina komt de Serviër Zoran Jovano- vic aangerend. Zijn zwager is door UQK-strijders gedood, toen hij met zijn gezin vanuit Kojlovica naar Pristina vluchtte. Hij vraagt of we hem kunnen helpen bij het inschakelen van KFOR-soldaten. „De hele groep is beschoten, maar niemand durft ernaar toe te lopen. Mis schien zijn er nog meer gewon den." De dienstdoende KFOR-kolo- nel hoort zijn verhaal begrij pend aan, maar onderneemt niets. „Sorry, maar in dat ge bied mogen we nog niet ko men. De Servische politie zit daar nog." Jovanovic zegt dat die al is vertrokken. De NAVO- militair reageert koeltjes: „Dat is dan helaas een voorbeeld van een machtsvacuüm." Hij rijdt verder, Jovanovic blijft vertwij feld achter. Later ontmoeten we hem weer. Nadat ook zijn grootmoeder aan haar verwon dingen is overleden. tel aviv ad bloemendaal correspondent Ehud Barak, de nieuwe premier van Israël, heeft een maand na de verkiezingen nog altijd geen regering. Maar sinds gister avond is zijn formatietaak een stuk lichter. Arie Deri, de we gens fraude veroordeelde leider van de ethnisch-religieuze par tij Shas, heeft aangekondigd dat hij al zijn partijfuncties neer legt. Daarmee heeft hij de moge lijkheid geopend voor Shas' toetreding tot een kabinet-Ba rak. De liberale partij Meretz, die zich krachtig verzette tegen een regering met Shas, beraadt zich over de nieuwe situatie. Als Meretz besluit niet langer dwars te liggen komt een rege ring met een meerderheid van tenminstq 65 van de 120 Knes- setzetels binnen Baraks bereik. Deri liet gisteravond weten dat hij niet langer een obstakel wil vormen voor de formatie van een regering. Deri zei gis teravond dat hij zijn partijfunc ties weer op zich zal nemen als het Israëlische Hooggerechts hof zijn veroordeling in hoger beroep ongedaan maakt, maar de kans daarop is uiterst klein. De rechtbank in Jeruzalem heeft Deri in april veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf we gens onder meer fraude en mis bruik van vertrouwen in de pe riode waarin hij minister van binnenlandse zaken was. De Is raëlische politie staat op het punt een onderzoek te begin nen naar nieuwe beschuldigin gen van financiële malversatie door Deri. Een politieke com mentator op de Israëlische tele visie bracht het besluit van de Shas-leider om nu af te treden in verband met dat nieuwe on derzoek. Shas beschouwt Israëls recht banken als instrumenten van de gevestigde orde, bestaande uit joden van Oost-Europese af komst. Het leeuwendeel van de Shas-aanhangers zijn immi granten uit Arabische landen en hun nazaten. Mede door de campagne tegen Deri's veroor deling groeide Shas bij de Knes- setverkiezingen van tien naar zeventien zetels. Daarmee is ze een aantrekkelijke coalitiepart ner voor Baraks 'Eén Israël'- blok. essen afp dag in Lens en heb één of twee klappen gegeven. Ik weet niet waarom ik dat deed. Ik schaam me voor wat ik meneer Nivel heb aangedaan", aldus de 31- jarige. Zijn medeverdachte had teksten van gelijke strekking. Lorette Nivel, vrouw van Da niel, wees de excuses van de hand. „Ik kan niet vergeven. Mijn man heeft alles verloren. Ze legde voor de rechter uit hoe het leven van het gezin dras tisch is veranderd sinds 21 juni. „Ons leven is helemaal over hoop gegooid. Mijn man is niet meer dezelfde. Veel dingen kan hij niet meer. Lezen, sporten, schrijven, zijn werk uitvoeren, allemaal onmogelijk. Daniel heeft in zijn geheugen een leeg te van twee maanden. Zijn le ven is zijn leven niet meer." Twee Duitse hooligans hebben gisteren bij het proces in Essen de mishandelde Franse politie man Daniel Nivel hun excuses aangeboden. De politieman uit Lens woonde gisteren het pro ces tegen de vier hooligans bij. Het kwartet wordt verdacht van de zware mishandeling van Nivel, tijdens het WK voetbal op 21 juni vorig jaar. Het slacht offer raakte ernstig gewond, lag zes weken in coma en heeft blijvend letsel opgelopen. For meel staan de vier onder ver denking van poging tot dood slag en het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Twee van de verdachten bo den Nivel en zijn aanwezige vrouw en zoon hun veront schuldigingen aan. „Ik was die ruswuk anp Amnesty: in 2000 ban op doodstraf 78 landen ter dood veroor deeld. De organisatie is ervan overtuigd dat de werkelijke aantallen veel hoger liggen. In zeker vijftien landen wer den honderden tot duizenden mensen vermoord door leger, paramilitairen of politie. In 78 landen zitten nog gewetensge vangenen vast. China spant de kroon met ten minste 2000 ge vangenen wegens 'contrarevo lutionaire misdrijven' en 200.000 mensen die zonder vorm van proces in administra tieve hechtenis zitten. In tien tallen landen 'verdwenen' men sen door gewapende conflicten maar ook als doelbewust mid del van repressie. Mensenrechtenorganisatie Am nesty International wil in het jaar 2000 een wereldwijde ban op de doodstraf. Vorig jaar werd die nog in 78 landen op gelegd en in 37 landen ook uit gevoerd. In haar jaarboek 1998, dat vandaag verschijnt, be steedt de organisatie veel aan dacht aan de doodstraf. Het jaarboek doet verder ver slag van mensenrechtenschen dingen door overheden en ge wapende oppositiegroepen in 142 landen en gebiedsdelen. In 1998 zijn ten minste 1725 ge vangenen terechtgesteld in 37 landen, en zijn 3899 mensen in moskou hans hoogenduk correspondent De snelle mars naar Pristina van 200 Russische soldaten onder aanvoering van generaal Viktor Zavarzin was een stunt van de eerste orde. De Russen bezitten nu een bruggenhoofd, maar ze moeten het wel kunnen houden. Versterkingen en verzorging zijn on ontbeerlijk en daar zitten de proble men. De voorhoede zat gisteren al zonder geld, de pantserwagens had den vrijwel geen brandstof meer en met de levensmiddelen was het ook droevig gesteld. De Russen moesten zelfs de Britten om water vragen. Een klein hulpkonvooi, afkomstig van de Russische VN-troepen in Bosnië, arri veerde vandaag. Het bood wel enig soelaas, maar niet voor lang. Het draaiboek had voorzien dat een heden van verschillende parachutis tendivisies direct nadat Zavarzin het vliegveld had 'veroverd' de kwartier makers zouden versterken. De Russi sche generaals hadden op drie Russi sche vliegvelden zes transporttoestel len klaar staan om 1000 parachutisten over te brengen. Maar die vlieger ging niet op. De NAVO had zich namelijk snel hersteld van de psychologische dreun. Bulgarije, dat staat te trappelen om lid te worden van de organisatie, sloot zaterdag het luchtruim voor de Russen toen ze toestemming vroegen voor een luchtcorridor naar Kosovo. Als reden gaf Sofia dat Moskou niet duidelijk had gemaakt waarvoor deze corridor zou worden gebruikt. Voor de Russische generaals was dit zeer pijn lijk, vooral omdat Bulgarije vroeger het braafste jongetje in de Warschaupact- klas was. Ook in het luchtruim van de ex-bondgenoten Hongarije en Roeme nië zijn de Russen niet welkom. „De versterking van ons bataljon blijft pro blematisch", deelde defensie in Mos kou gisteren mee. De zaak zit dus behoorlijk vast. De Russen kunnen zich niet terugtrekken, want dat zou nog meer gezichtsverlies I betekenen. De NAVO-staten, voorop de VS, zullen echter ook een zelfstan dig opererende Russische troepen- J macht, die zo'n 7.000 man zou kunnen omvatten, niet aanvaarden. President I Boris Jeltsin en zijn Amerikaanse colle ga Bill Clinton hebben nu afgesproken j dat hun ministers van defensie in Hel- I sinki een uitweg moeten zoeken. Ook op diplomatiek niveau wordt het over leg voortgezet. Verder zal er ongetwijfeld worden ge sproken over het prijskaartje van een compromis. Premier Stepasjin zei be gin deze week dat een contingent van 2.500 man Rusland zo'n 300 miljoen gulden per jaar zal kosten. Dat geld heeft Moskou simpelweg niet. De Rus sen zitten dus behoorlijk klem. Maar Stepasjin zei gistermiddag er toch van uit te gaan dat de problemen met de NAVO voor het eind van de week uit de wereld zijn. Jeltsin zal dit weekein de in Duitsland de laatste dag van de G8-top bijwonen. Een prima gelegen heid om een akkoord te bezegelen. Hoewel nog steeds niet helemaal he kend is wie nu uiteindelijk het bevel voor de Russische Pristina-actie heeft gegeven, is de tot kolonel-generaal be- j vorderde Viktor Zavarzin voor de I meeste Russen hun nieuwe held. De 50-jarige, die tot de eerste NAVO-bom- men vielen Ruslands hoogste militair in Brussel was, leidde de in het diepste j geheim voorbereide operatie volgens Russische kranten subliem. Het plan was geboren op 10 juni toen Zavarzin, op dat moment in Bosnië, door het hoofd van de generale staf werd ge vraagd of hij een idee had wat Rusland nog kon doen voordat de NAVO-troe- pen Kosovo binnen zouden trekken. Zavarzin vroeg enige bedenktijd, dien de zijn voorstel in en kreeg snel het groene licht. Met snelheden tot 100 kilometer per uur had hij daarna zijn BTR-pantser- wagens over de Joegoslavische wegen gejaagd. Voorop zaten Joegoslavische verkenners om de weg te wijzen. Er heerste absolute radio-stilte. Toen Za varzin het vliegveld had 'genomen', zond hij een korte mededeling naar de generale staf in Moskou: „Ik ben ter plaatse". Tijdens een daarna volgende vergadering in het Kremlin was de stemming volgens Russische kranten opperbest. Jeltsin tekende direct een decreet waarin Zavarzin tot kolonel- generaal werd benoemd. Maar in het openbaar hield de slimme Kremlin-baas zich tot het uiterste in. Geen woord van triomf kwam over zijn lippen. En nu de troepen in Pristina op een droogje zitten, zou zijn stemming wel eens snel kunnen omslaan. De eerste tekenen zijn er al. Op een verga dering van de Nationale Veiligheids raad werd een namelijk verklaring aangenomen, waarin alle ministers wordt opgedragen elke actie in ver band met de Balkan nauwkeurig te co- ordineren met het ministerie van bui tenlandse zaken. Vrij vertaald luidt de boodschap dat 's lands hoogste leider niet langer spontane acties van gene raals wenst te aanvaarden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 7