Verdeeldheid over plan vliegtuigbouw
Z0NZ0EKERS REGELEN HUN
EIGEN VAKANTIEGELD
Economie
IJsbreker in aanbouw
Toekomst Stena zonniger
illennium-reis vooral snel
eken en meteen betalen
Supermarkten stappen voor
dioxineclaim naar fabrikant
Telefoonkoeriers zeer gevoelig voor fraude
}rij zenslag telefonie breidt zich uit tot vaste toestel
JDAG 14 JUNI -\S
Instra blijft tot eind 2000
ftM Bestuursvoorzitter Boonstra (61) van Philips blijft
volgend jaar de hoogste man bij het elektronicacon-
rjonstra zelf was bij zijn aantreden in 1996 van plan om
Cl nr T^gdit jaar te vertrekken. Dat bleek echter niet mogelijk, om-
lLUE OFIjo niet voorzien was in een opvolger. Een van de mogelijke
jgers van Boonstra, Roel Pieper, verliet Philips afgelopen
gnd volkomen onverwacht.
rvvede bouwt zeilend cruise-schip
uvyfi p-giessendamStar Clippers uit Monaco heeft bij Mer-
ShTpyard in Hardinxveld-Giessendam (IHC Caland) een
id cruiseschip met ruimte voor 250 passagiers en honderd
jiningsleden besteld. Het is voor het eerst sinds tientallen
jf' dat de werf weer een cruiseschip bouwt. De order is er één
,'st ien aantal nieuwe orders ter waarde van tweehonderd mil-
gulden. Andere orders zijn de bouw van twee luxe passa-
ji schepen die op de Rhöne en de Donau moeten gaan varen.
s -markt groeit gestaag
(foort Dioxineschandaal of niet, de markt voor biologi-
pröducten groeit gestaag. De affaire met het Belgische vee-
bevordert de verkoop van de biologische producten slechts
ij! lijk, verwachten onderzoekers. Nederlandse winkels zetten
'f >ns een schatting van het Amersfoortse onderzoeksbureau
liadit jaar 515 miljoen gulden om in biologische produc
ing jaar was dat nog 440 miljoen en in 1997 ging ervoor
niljoen gulden over de toonbank.
derlanders kopen meer cosmetica
rtCEiN Nederlanders geven steeds meer geld uit aan cos-
ca, deodorants en shampoos. De omzet nam vorig jaar met
irocent toe tot ruim twee miljard gulden. De Nederlandse
netica Vereniging verwacht dat het einde van de groei van
lucten voor de persoonlijke verzorging nog niet in zicht is.
erlanders gaven vorig jaar gemiddeld 235 gulden uit aan
.geurtjes en andere verzorgingsartikelen. In 1997 was dat
djftien gulden minder. Het sterkst steeg vorig jaar de ver-
ivan cosmetica.
Reacties lopen uiteen van positief tot uiterst sceptisch
Het initiatief om in Nederland weer nieuwe vliegtuigen
te gaan bouwen, heeft het afgelopen weekeinde ge
mengde reacties teweeggebracht. Nederlandse deelne
mers aan de internationale luchvaartshow op het Parijse
vliegveld Le Bourget reageerden uiteenlopend van posi
tief tot uiterst sceptisch. Zaterdag ontvouwde directeur
W. de Waard van Forward Aircraft in deze krant zijn
plannen voor de Friendship 60, een transport- en radar
toestel.
le bourget ronald frisart
,,Het zou prachtig zijn als het
lukt", zegt T. de Groot, hoofd
marketing van Avio-Diepen in
Alphen aan den Rijn. Avio-Die
pen levert de vliegtuigindustrie
onderdelen van zo'n driehon
derd producenten. „Vroeger le
verden wij componenten voor
de Fokker 27. Dat zouden we
ook kunnen doen voor de
Friendship 60", aldus De Groot.
Forward Aircraft wil de huidi
ge Fokker 60 Utility omdopen
tot Friendship 60 en in produc
tie nemen zodra er vaste orders
zijn voor 36 vliegtuigen. En
thousiast over het toestel was
zaterdag co-piloot F. Doornbos
uit Aerdenhout. Hij werkt op
een van de vier F-60U's van de
luchtmacht. Met de U-01 zijn
Doornbos en twee collega's de
ze week op Le Bourget. De
cockpit is volgens de copiloot
superieur.
Een manager uit de vliegtuig
wereld die anoniem wil blijven,
is zich zeer sceptisch over het
plan van Forward Aircraft. „De
F-60 is ontwikkeld uit de F-27.
Dat is techniek uit de jaren vijf
tig", zegt hij wat geringschat
tend.
Directeur C. de Koning van
Fokker Aerostructures in Pa-
pendrecht houdt zich op de
vlakte. Fokker Aerostructures is
onderdeel van Stork, dat na het
Fokker-bankroet (1996) rende
rende segmenten van dat con
cern inlijfde. De Koning erken
de zaterdag dat er contacten
zijn met Forward Aircraft.
„Maar er is nog niet snel een
contract te verwachten. Ieder
initiatief dat ons een nieuwe
klant kan opleveren, juichen we
toe, maar vliegtuignieuwbouw
opstarten is verrekte lastig."
Zou het toch zover komen,
dan kan Fokker Aerostructures
volgens De Koning onder meer
de middenvleugel en rompde-
len leveren. Dat initiatiefnemer
De Waard nog dit kalenderjaar
wil besluiten om wel of niet
door te gaan, vindt De Koning
overigens terecht. „Ik ben het
ermee eens dat je niet einde
loos alle ballen in de lucht kunt
houden. Dan nemen anderen je
niet meer serieus."
Met de Fokker-bedrijven van
Stork gaat het trouwens uitste
kend, zo benadrukt De Koning.
„In 1996 werkten er 2.300 men
sen, nu al weer zo'n driedui
zend onder wie zevenhonderd
ontwerpers, en het worden er
nog meer. Ik wil afrekenen met
het beeld dat na het Fokker
faillissement de Nederlandse
kennis van vliegtuigbouw ver
dwenen zou zijn. Wat we nu
doen is niet zo sexy als het leve
ren van hele vliegtuigen. Maar
onze huidige activiteiten zijn
wel veel winstgevender. De
Fokker-bedrijven maken een
jaaromzet van een miljard gul
den ofwel twintig procent van
de totale Stork-omzet."
Fokker Aerostructures maakt
onder meer kunststof vleugel-
delen voor Boeing en Airbus.
De Koning: „We zijn meer dan
leveranciers. We zijn program
mapartners."
Onder Stork-vleugels willen
de Fokker-bedrijven flink door
groeien, ook door overnames.
Bekend is dat er in elk geval 225
miljoen gulden in de 'oorlogs
kas' zit. Maar over hoeveel
meer Stork eventueel kan be
schikken, wil De Koning niet
zeggen.
Forse investering voor twee nieuwe schepen
na alle belmaatschappijen die. mo-
nteel met lage telefoontarieven stun-
worden opgelicht door hun particu-
klanten. Vanwege moordende con-
rentie nemen de bedrijven onvol-
lende tijd om namen en adressen van
i klanten te controleren,
let adviesbureau voor telecommuni-
ie EDR in Den Haag zegt dat min-
één op de acht klanten van de
rrierselect bedrijven' fraudeert.
iond de eeuwwisseling in
•er oord vakantie wil vie-
doet er goed aan snel een
eis te boeken en die met-
betalen. Sommige lucht-
maatschappijen verhogen
arieven drastisch voor rei-
rond de jaarwisseling. De
ument krijgt dan de keus:
el boeken en betalen tegen
luidige tarief, of later beta-
egen een hoger tarief. De
erschillen kunnen wel op-
tot meer dan veertig pro
luchtvaartmaatschappij -
vooral de grote, berekenen
voor de periode van
2cember 1999 tot 15 januari
Kleinere maatschappijen
inmiddels ook ontdekt
die periode erg lucratief kan
is verschrikkelijk veel
naar vakanties rond de
j", vertelt J. Grim-
van reisbureau Traveldesk.
ral bestemmingen in Ame-
en het Verre Oosten zijn in
Grote maatschappijen
ben daar al op ingespeeld.*
M hanteert bijvoorbeeld op
hten naar de Antillen nor-
wel tien verschillende ta-
i", aldus Grimmelt. „Ze
en telkens voor een beperkt
aantal stoelen. Hoe vroeger je
boekt, des te meer kans je hebt
op zo'n goedkope stoel. Maar
nu blijkt dat ze de tarieven voor
de goedkoopste hebben laten
vallen. KLM berekent al een
toeslag van 250 gulden voor het
hoogseizoen en een millenni
umtoeslag van 150 gulden", al
dus Grimmelt.
Woordvoerder Wellhüner van
de KLM ontkent dat zijn maat
schappij deze prijspolitiek
volgt. „Van 10 december tot de
eerste week van januari is het
hoogseizoen en dan hanteren
we altijd hogere tarieven. Dat
was vorig jaar zo en ook het jaar
daarvoor", zegt hij. Ook Mar
tinair-woordvoerder Buys ont
kent dat er sprake zal zijn van
speciale millenniumtarieven.
„We zullen de normale hoog
seizoentarieven hanteren."
Bij de Consumentenbond ko
men wel vragen binnen over de
tarievenpolitiek van de lucht
vaartmaatschappijen. „Maar
we kunnen er niks aan doen",
aldus woordvoerder Van Kou
wen. „Rond de eeuwwisseling
is de waag groot en dat heeft
invloed op de tarieven. We kun
nen alleen wat doen als de
maatschappijen onderlinge af
spraken maken over de tarie
ven. Maar dat is moeilijk aan te
tonen."
munchen-hoek van holland gpd
Met de komst van twee nieuwe
wacht- en passagiersschepen
ziet de toekomst van rederij
Stena Line in Hoek van Holland
er weer wat zonniger uit. Direc
teur De Lange van de Neder
landse tak van de veerrederij
heeft een half jaar nodig gehad
om de Stena-top in Gothenburg
ervan te overtuigen dat deze in
vestering van meer dan drie
honderd miljoen gulden nodig
was om de route Hoek van Hol
land-Harwich levensvatbaar te
houden.
De twee schepen van het type
Stena Seapacer komen eind
volgend jaar in dienst en ver
vangen de huidige drie wacht
schepen van Stena Line, die wij
langzaam varen en nogal scha-
degevoelig zijn. De twee nieuwe
wacht- en passagiersschepen
verkorten de vaartijd van acht
tot zes uur, waardoor Stena Li
ne beter kan aansluiten op de
vertrektijden van transporteurs
van verse groente en fruit. Bij
komend voordeel is dat ze ook
passagiers kunnen meenemen
wanneer de catamaran wegens
slecht weer binnengaats moet
blijven. Ze kunnen met twee
honderd hutten 450 passagiers
meenemen, naast de 160 opleg
gers. De schepen worden op dit
moment in Spanje gebouwd.
Twee zusterschepen zijn al in
de vaart bij Finn Carriers op de
Oostzee. Daar maakte gisteren
de tweede zijn eerste officiële
afvaart.
De komst van de nieuwe
schepen, die samen 330 mil
joen gulden kosten, betekent
dat Stena binnen enkele jaren
voor ruim 600 miljoen in Hoek
van Holland investeert. De Ste
na Discovery kostte, inclusief
aanpassingen aan de wql, ook
al bijna 300 miljoen gulden.
Dordrecht Bij Blauwwater Maritiem in Dordrecht krijgt de boeg van een zwaar verstevigd vrachtschip gestalte. In opdracht van een werf uit
Delfzijl bouwt het bedrijf dit gedeelte van een honderd meter lang vrachtschip. De boeg is min of meer als een cockpit vormgegeven. Daarmee
kan het als ijsbreker tot ver in de winter met bulkgoederen en containers havens in Scandinavië binnenlopen. Het schip moet eind oktober klaar
zijn. Het is bestemd voor rederij Wijnne Barends.
FOTO ANP TON BORSBOOM
verzekerd tegen dit soort scha
des, maar zal toch zijn leveran
ciers aansprakelijk stellen. Het
concern houdt alle extra kosten
nauwgezet bij.
Producten van vleeswarenfa-
brikant Stegeman komen veel
voor op de lijst met mogelijk
verdachte artikelen van het
Centraal Bureau Levensmidde
lenhandel. Directeur J. Helder
van Stegeman verklaart in Dis-
trifood, dat het niet de verant
woordelijkheid van zijn bedrijf
is dat supermarkten producten
uit de schappen halen."
Schuitema en Laurus zijn ook
van plan de fabrikanten aan
sprakelijk te stellen. De zegs
man van Laurus geeft toe dat
het een gecompliceerde aange
legenheid kan worden.
De Nederlandse supermarkten
willen de schade die ze lijden
door het verwijderen van hon
derden producten waarvan niet
is aangetoond dat ze wij zijn
van dioxine verhalen op de fa
brikanten van de geleverde wa
ren. De fabrikanten zijn echter
niet van plan over de brug te
komen. Zij zijn van mening dat
hen niets valt te verwijten, zo
blijkt uit het brancheblad Dis-
trifood van deze week.
De supermarkten wijzen erop
dat de strop is veroorzaakt door
de inzet van extra personeel
voor het uit de schappen halen
van de producten, het verzor
gen van een tijdelijke opslag,
omzetverlies en het vernietigen
van voorraden. Albert Heijn is
Meestal wordt pas achteraf een rekening
gestuurd en wordt misbruik te laat ge
constateerd.
TNO Delft bevestigt dat in een onder
zoek voor het ministerie van verkeer en
waterstaat. De fraude baart de telefoon
koeriers grote zorgen. Zo'n twintig be
drijven hebben in korte tijd ruim
500.000 klanten getrokken. Omgerekend -
betekent dit dat ruim 62.000 mensen
hun rekening niet betalen of anderszins
frauderen.
Directeur Verheijen van EDR: „De ge
organiseerde misdaad heeft de carrier-
select bedrijven ontdekt omdat de markt
nog jong en volop in beweging is. Ze hu
ren bijvoorbeeld honderd lijnen, scha
kelen die door naar het buitenland en
verkopen de verbindingen aan mensen
in de kroeg. Maar vervolgens betalen ze
hun rekening niet." Over andere trucs,
zoals 'netwerk-aanvallen', 'identificatie-
fraude' en 'gedonder met koopnum
mers' wil Verheijen niet uitweiden. „En
dan heb je nog de kleine kruimelaars. Ze
geven domweg een vals adres op dat
door de belfirma niet is gecontroleerd.
Tja, dan waag je om problemen."
Het Australische One.Tel 1658 beaamt
de problematiek en waagt klanten zich
te identificeren. „Maar ja, men kan na
tuurlijk een vals paspoortnummer opge
ven", aldus een woordvoerder. Andere
firma's werken met maxima aan het
aantal telefoongesprekken of wagen
vooruitbetaling. Maar het gros van de
bedrijven neemt geen tijd om particulie
re klanten goed na te trekken.
us in Amerika dichterbij dan oma in Den Haag
een half miljoen mensen hebben ontdekt dat het mogelijk is
goedkoop te bellen zonder KPN Telecom. Inmiddels zijn er
itig bedrijven, uit alle windstreken, die elkaar zwaar beconcur-
fen. Ze duwen de tarieven verder en verder naar beneden.
is duurder: een telefoontje
fcar oma in Den Haag of naar
?us in New York? Het klinkt gek,
'aar praten met familie in
merika is sinds 1 juni voorde-
ger dan een interlokaal ge-
Hek in eigen land. „Dit is nog
'aar het begin van een tarie-
~"lag", voorspelt mededirec-
M. van der Heijden van
ammunicatiebedrijfVersatel,
pn van de twintig onderne
men die stunten met goed
koop bellen buiten KPN Tele-
omom.
i de wereld van de mobiele te-
ïfonie woedt al lang een prij-
S £n°orlog. Nu is beffen met het
kend l°estel aan de beurt. Au
stralische, Finse, Zweedse, Ne-
lerlandse, Duitse en Ameri
kaanse firma's azen op een an-
ursafr8/ ^bruik van het gewone te-
0°ntoestel: bellen met carrier goedkoper.
ect- De telefoonkoeriers heb- KPN Telecom ontketende nota
)en een eigen voorkiesnum- bene zelf de prijzenoorlog met
oer (een carrier in het Engels). een forse tariefsverlaging in
'a het gewone telefoonnet mei. Het Franse Tele2 1602 rea-
i0j moet eerst een 1600-nummer geerde als door een wesp gesto
orden gekozen en daarna het ken. Het bedrijf rekent voor een
eigenlijke telefoonnummer.
Na dat ongemakje van vier cij
fers extra intoetsen, regent het
vaak voordelen. Extra abonne
mentskosten zijn er niet, door
gaans hoeft niet te worden
vooruitbetaald en de tarieven
zijn laag. Zo kost een uur bellen
naar de VS via One.Tel 7,20 gul
den. Dat is bijna vier gulden
goedkoper dan bij KPN Tele
com.
Daarmee is het voor het eerst
dat bellen naar Amerika goed
koper is dan vanuit de VS naar
Nederland bellen. Ook wie in
eigen land belt buiten het ba
sistariefgebied is bij de tele
foonkoeriers goedkoper uit. Tij
dens de piekuren rekent Viatel
1623 voor zestig minuten bellen
in eigen land 6,35 gulden en
KPN 7,50. Alleen bij lokaal bel
len, bijvoorbeeld om te inter
netten, is de woegere PTT
telefoontje naar de VS nog maar
vijftien cent per minuut en ver
laagde ook de Europese tarie
ven. Maar het Australische
One.Tel 1658 dook vorige week
onder deze bodemprijs en re
kent voor de VS nog maar
twaalf cent per minuut. KPN
Telecom verlaagde de prijzen
opnieuw, maar is voor Europa,
VS of interlokaal al lang niet
meer de goedkoopste aanbie
der.
Telfort 1616 zegt ook met lagere
tarieven te komen. „In deze
vechtmarkt houden we elkaar
scherp in de gaten", zegt een
woordvoerder van Viatel.
„Geen van de bedrijven is voor
elk land het goedkoopste. De
één is juist goedkoop voor Bel
gië, de ander voor Italië. Het
leuke is dat de consument net
zoveel 1600-nummers kan kie
zen als hij maar wil. Dat kost
niks extra's. Zo bel je altijd het
goedkoopste nummer."
De telefoonkoeriers kunnen
zulke lage prijzen rekenen om
dat ze eigen netwerken in Ne
derland en daarbuiten hebben.
Zo heeft Enertel 1600, voortge
komen uit kabelmaatschappij
en, overal verbindingen in de
grond liggen waarmee het tele
foonnet van KPN kan worden
omzeild.
Andere belfirma's kopen slim
en scherp hun belminuten in
bij internationale telefoonbe
drijven. Vrijwel alle telefoon
koeriers komen met hun ver
binding nét niet tot aan de
huiskamer. Ze moeten voor het
laatste stukje toch nog meelif
ten op het net van KPN Tele
com. Dat kost de telefoonkoe
riers een tot drie cent per mi
nuut per gesprek, een bedrag
dat steeds aan KPN moet wor
den betaald. KPN is wettelijk
verplicht de concurrenten tot
haar net toe te laten. Tot voor
kort rekende KPN veel hogere
prijzen, waardoor de concur
rentie onder telefoonkoeriers
nog niet echt op gang kwam.
De OPTA, de nationale waak
hond voor telecommunicatie,
heeft sinds mei tien klachten
over de carrierseleot bedrijven
gekregen. Soms worden weinig
bellende klanten verrast door
bijkomende kosten. Zo bracht
de firma Telegroup 1633 vijf
gulden administratiekosten in
rekening voor wie in drie
maanden voor minder dan vijf
tig gulden belde. Sommige
klanten ontvingen erg laat hun
rekening. Soms waren de nota's
niet gespecificeerd genoeg. Zui
nige bellers worden bovendien
wel eens opgebeld met het ver
zoek eens wat meer te gaan te
lefoneren.
Ook de bereikbaarheid van de
belkoeriers laat te wensen over.
Vooral gesprekken in de avond
uren gaan wel eens mis. Dan is
opeens de voorkiestoon van de
telefoonkoerier in gesprek.
„Heel raar vinden we dat", zegt
Van der Heijden van Versatel.
.Abonnees van KPN kunnen
dan wel naar het buitenland
bellen, maar de onze niet. Maar
we liften met ons voorkiesnum-
mer toch mee op datzelfde
KPN-net. Dat riekt naar mis
bruik van dienstverlening."
Versatel kreeg wat dat betref ge
lijk van de OPTA. KPN is vanaf
1 juli verplicht voldoende vrije
lijnen aan te bieden aan de
concurrentie.
De winstmarges voor de tele
foonkoeriers zijn laag, maar
toch gaat de prijzenslag door.
Het betekent hard werken voor
het personeel. „We krijgen er
duizend nieuwe klanten per
dag bij", zegt Maarten Jan
Waasdorp van het Australische
One.Tel. „Het is razend druk.
Daarom masseert een fysiothe
rapeut geregeld het personeel
en eten we elke dag vers fruit.
Anders houden we het niet
vol."
Je wilt deze zomer van alles, maar geld: hó maar. Daar
is dus een oplossing voor: vakantiebezorger! Dat tikt
lekker aan: je verdient meteen al méér dan het
minimumloon, pakt een vergoeding voor je fiets en
als je minimaal drie weken loopt, vang je ook nog
'vakantiegeld mét'. 25 piek extra premie. En dat
allemaal vooreen uurtje fietsen per dag!
Van 1 juni tot 1 september kun je net zo lang
of zo kort een wijk (vlakbij je eigen buurt)
lopen als je zelf wilt. Dat we rekening hou
den met je eigen vakantieplannen,
spreekt voor zich. Wil je ook een volle
vakantie-knip en ben je 15 jaar of
ouder? Stuur dan de bon in, of bel
even 023 - 5150110 (maandag/
vrijdag 9-5 uur; zaterdag 8-12 uur).
Ik kan de krant bezorgen
in de periode van:
Naam:
Adres:
Postcode/Plaats.
Telefoonnummer:
Geboortedatum (min. 15 jr.):
In envelop (zonder postzegel) sturen naar:
Dagbladuitgeverij Damiate b.v.. afdeling Oplage-Logistiek-Binnendienst.
antwoordnummer 416.2000 VC Haarlem.
