Ouder maar niet gezonder
p&Y
Bij natuurgeneeskunde
hangt alles samen
'Meer kanker
door factor 10'
\eratie
1822: Geboorte van de Franse chemicus Louis
Pasteur, grondlegger van de bacteriologie.
f hond is veertieneneenhalf jaar. Omgere-
knd naar menselijke leeftijd loopt hij al
iïdig richting de honderd. Dankzij een
i; zijn hele hondenleven lang vertoonde
^voorkeur voor rauwkost, komkommers,
appels. Nu schuifelt hij wat moedeloos
,r van de Leidse epidemioloog en vooraan -
rdeskundige Jan Willem Coebergh (52). Het
jnhalig, zorgbehoeftig en incontinent. Zie-
in de volgende eeuw? „Er wordt gesproken
[«achtingen van 150 jaar. Voorlopig wijzen
ers anders uit. Gelukkig maar. Voor mij is
id een absoluut schrikbeeld."
uatuut voor volksgezondheid en milieu
mannen in 2015 gemiddeld 77,1 jaar wor-
#1181,3. DNA-wetenschappers verwachten
komende jaren nog aanzienlijk omhoog te
leven. Op de drempel naar het nieuwe mil
de mensheid de sleutel naar onsterfelijk-
handbereik te hebben. „Haha, wat een on-
;m Coebergh wil het voor eens en altijd ge-
het gepuzzel met de bouwstenen van het
iaam is gebaseerd op een schijnbare ratio-
experts krijg ik steeds meer signalen dat
in chaotische tijd staat te wachten. Het epi-
onderzoek naar de verklaring van ziekte-
behulp van genetisch materiaal gaat veel
verhalen opleveren. Horden mensen zul-
ide den jaar hun erfelijk materiaal laten tes
ten gezond te gaan leven. Dat zal zeker niet
nder uitgaven in de zorg. Integendeel: in die
lezondheidszorg de belangrijkste werkgever
worden. Natuurlijk zullen genetici en epi-
af en toe een parel in de modder vinden.
weer uitkomen op het simpele ver
te het best voorkomen kan worden door een
nsstijl en hygiene."
hardleers. Nog beschouwt hij de medicus
d die waakt over gezondheid. In de geslaag-
menselijk leven te rekken, hebben medische
de afgelopen vijftig jaar echter een beschei-
Het was logischer geweest wanneer de
e koelkast een Nobelprijs voor de medi-
ip had gekregen. Coebergh: „Dankzij de
koeltechnologie op grote schaal kon de
hele jaar door verse groente en fruit eten.
tot een enorme afname van onder ande
ter. Tot de jaren vijftig was dit de meest voor-
im. Nu is het een relatief zeldzame aandoe-
nam het zoutgebruik door de nieuwe ma
tervering sterk af. Vers fruit, groente en min-
iben ook invloed gehad op een daling van
Kiekten. Nu zal er wel weer een milieuacti-
die zegt dat al die koelvloeistof en het
tik slecht zijn voor het milieu. Maar goed, er
ikkeling zonder neveneffecten."
overigens nog heel wat hart- en vaatziekten
oont het eetgedrag van vooral jongeren alar
politiek moeilijk verkoopbare boodschap, maar het is wel
de taak voor de volksvertegenwoordiging om er draag
vlak voor te krijgen."
Nederland schuift anders sterk naar het Engelse
schaarstemodel, is de overtuiging van de epidemioloog.
Een tekort aan specialisten en groeiende wachtlijsten
hebben daar de bereikbaarheid van de zorg nu al sterk
beperkt. Aan het andere uiterste staat het Amerikaanse
model, waar een overconsumptie en -productie van zorg
heerst. De Amerikaan geeft gemiddeld twee keer zoveel
uit aan zijn gezondheid als de Nederlander. Coebergh:
„Het gehele gezondheidssysteem is daar op wantrouwen
en angst gebaseerd. Amerikanen ondergaan voortdurend
lichamelijk checkups. Artsen trekken bij onderzoeken en
behandeling werkelijk alles uit de kast om niet van nala
tigheid beschuldigd te worden." Zelfs in het laatste stadi
um van zijn leven legt de Amerikaan moeilijk zijn hoofd
te ruste. Coebergh: „De intensive cares zijn gevuld met
ouderen die langdurig doorbehandeld worden. De arts
uit angst voor de juridische claims. De patiënt uit angst
voor de dood. Maar het mag toch wel een keer afgelopen
zijn?"
JACOB VAN DER MEULEN
De Leidse kankerdeskundige Jan Willem Coebergh: „Voor mij is onsterfelijkheid een absoluut schrikbeeld."
FOTO MARK LAMERS
merende trekken. Coebergh: „Nog nooit in de geschiede- tig en ongericht antibioticagebruik ontstaan. „Ze rukken
nis van de mensheid was er zoveel voedsel beschikbaar, op naar Noord-Europa en daar lopen juist nogal wat
De schappen liggen vol met snacks en snoep. Dat leidt kwetsbare mensen rond. Mensen wier immuunapparaat
tot een sterk toenemende vetzucht en suikerziekte. Ver- door zware medicijnen, zoals bijvoorbeeld cytostatica,
der zullen de verslavingsziekten nooit verdwijnen. Hoe verminderd werkt. Tja... er blijven voldoende doodsoor-
harder we bijvoorbeeld het roken bestrijden, hoe sterker zaken over."
Ten slotte wordt in de komende jaren een explosieve
groei in zielsziekten verwacht. Na de opgezweepte maat
schappelijke ratrace wordt de mens aan de finish in toe-
het terug zal komen. Die tendens is nu al zichtbaar onder
jongeren. Zij zetten zich daarmee blijkbaar af tegen ou
dere generaties. Ik heb die verkettering van rokers overi
gens nooit begrepen. Dat eigen-schuld-dikke-bult-gedoe nemende mate geconfronteerd met bijvoorbeeld
past echt bij een calvinistisch land. In mijn nabijheid depressies,
mogen ze een sigaret opsteken als ze maar goed inhale
ren. Zij houden juist de pensioenpremies van niet-rokers Ziek, depressief of dement: de steeds ouder wordende
laag. Verder doen ze door kanker- of vaataandoeningen mens veroorzaakt een enorme stijging van de uitgaven in
alleen op de korte termijn een zwaarder beroep op zorg. de gezondheidszorg. „De uitgaven in de gezondheids-
In het latere stadium ontbreken ze." zorg staan in geen enkele verhouding met de premie die
de oudere Nederlander ervoor betaalt. En dat gat zal
De globalisering van de mens heeft ook gevolgen voor door vergrijzing - en dus een toenemend aantal ziektege-
zijn gezondheid. Steeds vaker neemt hij behalve leuke vallen - alleen nog maar dieper en breder worden. Nie-
vakantieherinneringen een exotische aandoening mee mand kon veertig jaar geleden voorzien dat het zo zou
op de terugreis. Zo is het hiv-virus in de jaren zeventig gaan. Anders had de Nederlander naast de AOW wel een
via vliegtuigstewards verspreid en deed malaria zijn her- spaarpot aangelegd voor de gezondheidszorg. Dat is niet
intrede in Nederland. Een grote bedreiging kunnen de gebeurd en dus worden de jonge generaties dubbel aan
tegen antibiotica resistente bacteriën gaan vormen, geslagen. Zij moeten de zorg voor de ouderen financie-
Vooral in de niet-westerse landen zijn deze door overma- ren en hun eigen toekomstige zorg. Dat is natuurlijk een
Het gebruik van zonnebrandmiddelen met een
hoge beschermingsfactor tegen uv-straling
heeft niet geleid tot een afname van huidkan
ker. Integendeel, zo zal Phillippe Autier van het
Europese kankerinstituut in Milaan tijdens een
symposium over huidkanker aankondigen. De
internationale bijeenkomst, waar ook de Leidse
kankerdeskundige Jan Willem Coebergh
spreekt, wordt 24 september in Rotterdam ge
houden.
Huidkanker is in de geïndustrialiseerde landen
de sterkst groeiende vorm van kanker. Een van
oorzaken van die groei, aldus Autier, vormen
de zonnebrandmiddelen. Ouders smeren hun
kinderen uitvoerig in en denken vervolgens dat
landurige blootstelling aan zonlicht minder
schadelijk is. Dat blijkt uit onderzoek dus niet
zo te zijn. Coebergh verwacht op het symposi
um een behoorlijke aanvaring met vertegen
woordigers uit de cosmetica-industrie die de
bijeenkomst bezoeken, zoals bijvoorbeeld L'O-
real.
1829: De blinde Franse leraar Louis Braille in
troduceert het brailleschrift voor blinden. Ne
gen jaar daarvoor (1820) kwam zijn landge
noot, de legerofficier Charles Barbier, al met
een soortgelijk lees- en schrijfsysteem.
1832: Met chloralhydraat - een slaapmiddel -
produceert de Duitse wetenschapper Von Lie-
Dich het eerste kunstmatig gefabriceerde me
dicijn.
1838: Johannes Müller, grondlegger van de
wetenschappelijke geneeskunde in Duitsland,
publiceert zijn onderzoek naar tumoren.
1845: Het Duits/Engelse wetenschapsduo Ru-
dolf Virchow en John Hughes Bennet ontdekt
leukemie.
1855: In Amsterdam wordt de Koninklijke
Academie voor Wetenschappen opgericht.
1859: Florence Nightingale schrijft het boek
'Notes on Nursing'.
1867: De Engelse arts Joseph Lister introdu
ceert de antiseptische operatietechniek.
1882: Het Duitse wetenschapsduo Emil von
Behring en Robert Koch ontdekt de tuberculo-
sebacil. Een jaar later komt door hen ook de
cholerabacil in de boeken.
1884: De oudste geneesmiddelenfabrikant ter
wereld, de Duitse firma Hoechst, brengt met
antipyrine de eerste pijn- en koortsremmer op
de markt. Tot dan toe was daarvoor slechts
het uiterst vies smakende kinine beschikbaar.
Zes jaar later komt het bedrijf met de opvolger
van antipyrine: phenacitine.
1886: Franz von Soxhlet introduceert gesterili
seerde melk als babyvoeding.
1890: Emil von Behring ontwikkelt een vaccin
tegen tetanus en difterie.
1893: Sigmund Freud begint met de ontwik
keling van de psycho-analyse. In hetzelfde jaar
wordt ontdekt dat paracetamol koortsverla-
gend werkt.
1895: De Duitse professor Karl Wilhelm Rönt
gen geeft zijn naam aan de röntgenfoto.
1900: Bij de Duitse geneesmiddelenfabrikant
Bayer wordt voor het eerst aspirine gemaakt.
1907: Met het middel Salvarsan - ook bedoeld
tegen bacteriële infectieziekten - ontdekt bac
terioloog Paul Ehrlich een remedie tegen syfil-
lis.
1926: Het suikerziektemedicijn insuline wordt
voor het eerst gebruikt.
1928: De Schotse bacterioloog Alexander Fle
ming ontdekt penicilline.
1929: De Amerikaanse wetenschapper Phoe
bus Levene brengt DNA in de boeken.
1946: De World Health Organization (WHO)
wordt opgericht. De WHO zette zich onder
meer in voor de inenting van kinderen tegen
difterie en tetanus.
1952: Jonas Salk ontwikkelt het eerste polio-
vaccin. Ongeveer tegelijkertijd fabriceert zijn
Amerikaanse collega Gregory Pincus uit eerder
geproduceerde hormoonpreparaten de anti
conceptiepil.
1961: De Engelse neuroloog Oliver Sacks be
handelt slaapziektepatiënten met het middel
L-dopa. Dat medicijn blijkt ook te helpen bij
de behandeling van Parkinson-patiënten.
1963: Als het kalmeringsmiddel diazepam
wordt valium op de markt gebracht.
1967: De Zuid-Afrikaanse chirurg Christiaan
Barnard verricht de eerste harttransplantatie.
1976: In Sudan steekt een agressief virus - la
ter vernoemd naar de Zaïrese Ebola-rivier -
voor de eerste keer de kop op.
1998: De Amerikaanse farmacologen Robert
F. Furchgott, Louis J. Ignarro en Ferid Murad -
medeontdekkers van de Viagrapil - krijgen de
Nobelprijs voor geneeskunde
2005: Ontdekking van een nieuwe, levens-
sparende bestralingstechniek voor hersentu
moren.
2011: Amerikaanse wetenschappers stuiten
op het lang gezochte Aids-wondermiddel.
Sec m v
pnde vruchtbaarheid.
ie:mensen echt on-
p ook maar al te veel
pchtbare mensen die
bedreven door allerlei
p- N'eem de lesbische
[uit liefde - twee jaar
pd acht dagen na de
|man naar bed ging,
dat dan haar kansen
[De kans dat het haar
m zijn, is uiterst ge-
ialen van mensen die
plfvertrouwen op de
irwoede pogingen te
lm hand te zetten.
jheivoor de conceptie
f zaadcel een eicel be-
p Voonvaarde voor
ee twee basiselemen
trijn. Bij de man wor-
mdcellen gevormd. Zij
lenen het duurt onge-
at zij uitgerijpt zijn.
fcgenwoordig vaak zo
'at ze er in hun pogin-
fen, drie tot vier keer
pieenschap hebben,
■anmaak van zaad van
fö dagen geleden zal
vier gedeeld worden,
de kans op zwanger-
Aangezien zaadcellen
«baarmoeder blijven
requentie een keer in
alle eicellen eenmalig
t hierboven al schreef.
Jder wordt, neemt de
btbare periode rijpt er
■L Deze vindt vanaf de
le baarmoeder. De ie-
'edraagt nog geen dag
n dan mogelijk. Som-
!n de eisprong goed
voorkomende misvat-
nt van de eisprong te
dan een mechanisme
teld waarbij de baar-
Itermetisch afgesloten
^grijk dat de zaadcel-
te eisprong - de zaad-
rouw twee tot drie da-
'tagemeenschap na de
zwangerschap leiden,
er om de eisprong te
ehtendtemperatuur te
n de curve geeft de ei-
Aan de hand van deze simpele kennis van de
wetmatigheden die gelden bij de vermenig
vuldiging van de menselijke soort, zijn de
meeste van mijn patiënten - hoe onzeker ze
ook waren over hun vruchtbaarheid - de eer
ste keer gepland zwanger geworden. Het is
voor een arts een mooi moment. Maar het
blijft vreemd om te ervaren dat de 'patiënt'
iets natuurlijks en gezonds tot een medisch
probleem maakt
Even terug naar alle revolutionaire ontwikke
lingen in de medische wereld op het gebied
van de voortplanting. Er lijken op het snij
vlak van twee millennia ongekende werelden
open te gaan. Er zijn legio methoden in ont
wikkeling, die vallen onder de verzamelnaam
Assisted Reproductive Technology (ART). Te
veel om op te noemen: Zaadcellen, die als ze
al niet meer bewegen rechtstreeks in een ei
cel ingebracht kunnen worden, klonen,
mannen die kunnen dragen - het ligt alle
maal in het verschiet. En het einde van de
mogelijkheden lijkt nog niet in zicht. Met de
huidige snelheid van de ontwikkelingen kun
nen we niet uitsluiten dat in de komende
duizend jaar baby's op bestelling kunstmatig
'uitgebroed' kunnen worden. Of gaan we
met ons allen weer beseffen dat bij zoiets ge
zonds en natuurlijks als voortplanting nor
maal gesproken geen dokter te pas hoeft te
komen?
ANGELA HUME
Arts/psycholoog. Als militair arts werkzaam
bij de Koninklijke Landmacht.
Bruno Leroy, directeur van de Academie voor Natuurgeneeskunde in Bloemendaal.
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER CYNTHIA VAN DUKE
Nederlanders omarmen de na
tuurgeneeswijzen. Alternatief is
die niet meer. Aanvullende zorg
is een betere term volgens direc
teur Bruno Leroy (49) van de
Academie voor Natuurgenees
kunde 'Hippocrates' in Bloe
mendaal. Tweehonderd studen
ten ijveren hier in natuurgenees
wijzen met als specialisaties: li
chaamsgerichte therapieën, psy
chosociale begeleiding en de
klassieke homeopathie.
„We kijken naar de patiënt als
een geheel. Dat is de kern. Art
sen Éjken naar de klacht en hoe
die kan worden verholpen. Na
tuurgeneeskunde gaat daarente
gen een stapje verder en kijkt
naar zowel de geestelijke als li
chamelijke aspecten. Tussen or
ganen, huid, spieren en geest zit
ten verbindingen, alles hangt
met elkaar samen."
De kracht van natuurgenees
kunde zit in het persoonlijk con
tact met de zieke. „Je neemt de
tijd voor de patiënt. Vraagt hoe
diegene de ziekte ervaart. Medi
cijnen zijn niet altijd voldoende,
het welzijn van de patiënten ver
hogen kan beter zijn. Artsen
richten zich op het in leven hou
den van de zieke, ook de termi
nale. Soms is het echter gewenst
om het leven te veraangenamen
in plaats van het te verlengen.
Leroy's doel is geenszins de re
guliere- geneeskunde te vervan
gen. Sterker: over pakweg dertig
jaar werkt de natuurgeneeskun
de volgens hem samen met de
reguliere. In het ziekenhuis zal
dan een plaats zijn voor de afge
studeerden van de academie.
„Op hetzelfde niveau als de fy
siotherapeut of logopedist. Die
kant moeten we op."
Vernieuwend is de natuurge
neeskunde volgens hem overi
gens niet. Eerder neigt het naar
een conservatieve vorm van ge
nezing. Trends ontbreken dan
ook. „Wij gebruiken middelen
die soms honderden jaren oud
zijn", benadrukt de directeur.
Leroy volgt dan ook met arg
waan nieuwe ontwikkelingen in
de voedselindustrie. Genetische
manipulatie en het gebruik van
hormonen is volgens hem Tink'.
„Wij zijn ook realisten, maar nie
mand weet wat de effecten van
die nieuwe ontwikkelingen zijn,
die zie je pas over dertig of veer
tig jaar." Onderzoeken waarin
wordt aangetoond dat de na
tuurgeneeskunde daadwerkelijk
uitkomst biedt, zijn voor Leroy
een bevestiging van wat hij sinds
lange tijd weet. De natuurge
neeskunde krijgt langzamerhand
een wetenschappelijke achter
grond. Volgens Leroy hoog tijd
voor de overheid om de be-
roepstak te erkennen en de vier
opleidingen die Nederland telt
als volwaardige Hbo-opleidin-
gen te zien. „De erkenning van
het publiek is er al en het imago
van kwakzalvers zijn we kwijt.
Tuurlijk, we hebben nog steeds
last van een boel beunhazen,
maar als de overheid de branche
reguleert en we een beroepstitel
hebben, dan kunnen we meer
zekerheid bieden. Nu zie je als
patiënt het verschil niet tussen
mensen die na vijf jaar studie
van onze opleiding afkomen en
mensen die een cursusje van een
paar weken hebben gevolgd."
ROBERT STIPHOUT
