Gezondheid en Internet
Terug naar de natuur
Zwanger worden is een h
Naturals
naar hun lichaam
Zon- en schaduwzijde
134
'Rijkdom, aanzien en prestaties zijn nul
len,
gezondheid is de één die er voor staaf
Deze Chinese wijsheid staat bovenaan de
homepage van Medisch Centrum Internet
(MCI). Internet, de meest laagdrempelige
eerstelijnsvoorziening, 24 uur per dag en
zeven dagen per week geopend. MCI is
een gegevensbank met informatie over li
chamelijke ën psycho-sociale aandoenin
gen. Bezoekers kunnen gratis hulpvragen
voorleggen over de meest uiteenlopende
ziektes. Lotgenoten kunnen er hun erva
ringen uitwisselen. Verder wordt er aan
dacht besteed aan preventie. MCI biedt
ook uitvoerig informatie over smart- en
ecodrugs. http://utopia.knoware.nl
Op Internet is verder het Digitaal Zie
kenhuis Nederland te vinden. In het virtu
ele gebouw blijken alle afdelingen yan een
normaal ziekenhuis aanwezig. Van de
apotheek tot de ziekenomroep. Aan de
hand van de verschillendé specialismen is
informatie op te vragen over ziektebeel
den, onderzoeken en behandelingen. Ver
schillende reguliere ziekenhuizen zijn ook
via deze site te bezoeken, http://www.zie-
kenhuis.nl
Het toppunt van gezondheid is
nieuw leven maken. Toch zien
we aan het einde van dit mil
lennium een vreemde ontwikkeling rond
vruchtbaarheid en zwangerschap. Was kin
dertjes maken vroeger iets natuurlijks, tegen
woordig bemoeit de medische wereld zich
als nooit tevoren met de voortplanting. Er is
op dit gebied een ware revolutie aan de
gang. Dat heeft zonder twijfel te maken met
het feit dat steeds meer mensen de laatste
decennia hun toevlucht zoeken bij artsen in
hun pogingen zich van nageslacht te voor
zien. Kunnen we in het derde millennium
nog zwanger raken zonder dat de dokter er
aan te pas komt?
Vroeger bestond er niet zoiets als geboorte
planning. Na het huwelijk - of niet zelden
zelfs ervoor - kwam de eerste zwangerschap.
Door het getrappel in de buik ontdekten
vrouwen vaak pas na vijf, zes maanden zon
der menstruatie dat er een kindje op komst
was. Wie meerdere zwangerschappen achter
de rug had, kon het eerder aanvoelen. Sinds
de introductie van de pil, begin jaren zestig,
is seksualiteit losgekoppeld van voortplan
ting. Niet iedereen beseft het, maar geboor
teplanning is een relatief nieuwe begrip. In
Nederland zijn 160.000 bevallingen per jaar -
maar veel meer zwangerschappen omdat
een flink aantal voortijdig eindigt. Duizen
den vrouwen in Nederland testen elke dag
vol spanning, soms zelfs wanhopig, hun uri
ne kort na de verwachte menstruatie. Het ge
geven dat het steeds vaker voorkomt dat een
gelukte zwangerschap gevierd wordt (ook al
eens een aankondiging in de bus gekregen
compleet met echografie en naam van de
jonge vrucht??) duidt er al op dat zwanger
schap niet langer als iets natuurlijks en van
zelfsprekends wordt gezien.
Mede als gevolg van alle anticonceptiemoge
lijkheden worden vrouwen de laatste decen
nia op steeds latere leeftijd zwanger. Onge
huwd samenwonen is een breed geaccep
teerde leefvorm geworden. Het eerste kind
laat na het moment van stabiele relatievor
ming meestal zo'n tien jaar op zich wachten.
De gemiddelde leeftijd van de moeder bij de
geboorte van het eerste kind is sinds 1991 in
Nederland het hoogst ter wereld. Zo rond
haar dertigste wordt de inmiddels min of
meer gesettelde vrouw onrustig: tijd voor na
geslacht. De spanning groeit omdat zij voelt
dat de jaren beginnen te tellen. Zij gaat eerst
eens met de dokter praten.
Een geplande baby kan veel stress opleveren.
We zijn in deze 24 uurs-maatschappij niet
meer gewend te wachten. Mijn ervaring is
dat als de wens er is - die komt trouwens op
merkelijk genoeg vaak heel plotseling op - de
zwangerschap zo snel mogelijk moet volgen.
Een .kind op bestellling, als het ware. Ik merk
het vaak bij mijn patiënten, voornamelijk
jonge mensen in hun vruchtbare jaren. Vra
gen die ik veelvuldig hoor, zijn: 'Hoe kan ik
zo snel mogelijk zwanger worden' of We
willen binnen een jaar een kind.' Dergelijke
verzoeken worden vaak omkleed door heel
praktische argumenten waarom het kind
juist dén - over die negen maanden - gebo
ren moet worden.
Zo'n stellige kinderwens wordt opvallend
vaak gecombineerd met een flinke onzeker
heid over de eigen vruchtbaarheid. Niet ge
heel onterecht Uit onderzoek is gebleken
dat de helft van de vrouwen rond de leeftijd
van 31 jaar verminderd vruchtbaar is. Ander
onderzoek wijst uit dat de helft van alle
41-jarige vrouwen onvruchtbaar is. Een an
der natuurlijk gegeven is dat kwaliteit en
kwantiteit van de eicellen met het vorderen
van de leeftijd afnemen. De eicellen worden
bij de vrouw gevormd als zij zelf nog als foe
tus in haar moeder verkeert en bereikt een
maximum van ongeveer zeven miljoen eicel
len rond de twintigste week. Daarna begint
het verlies van de eicellen tot er niet één
meer over is - op het moment dat de meno
pauze begint.
Hoezeer dan ook gedurende de laatste de
cennia de conceptie - dankzij toegenomen
kennis en technische mogelijkheden - is ge-
medicaliseerd, we mogen niet uit hét oog te
verliezen dat zwanger raken nog altijd iets
natuurlijks is - en geen medische ingreep. Bij
vrouwen in de vruchtbare leeftijd onder de
31 jaar raakt negentig procent bij heterosek
suele gemeenschap zonder enige vorm van
anticonceptie in het eerste jaar zwanger. Bij
deze groep is het merendeel - na uitleg van
de natuurlijke wetmatigheden - zelfs na een
maand zwanger. Wie die natuurlijke wetma
tigheden kent, kan beter timen. Wat velen
niet weten is dat conceptie slechts enkele
uren per maand mogelijk is. De meningen
lopen uiteen, maar hou het op de korte tijd
waarin de eicel leeft - gedurende een periode
van acht uur na de eisprong. Maar ook met
betrekking tot het mannelijk zaad gelden in
teressante rekensommetjes. Wie zich wil ver
menigvuldigen moet goed kunnen rekenen.
Wie zwanger wil worden moet zijn hoofd ge
bruiken.
Op de eerste plaats is het belangrijk uit te
600 v. Chr.: Japanse artsen passen voor het 11 11
eerst acupunctuur toe. ÏLAIO LV^-L
2500 v. Chr.: In de graftombe van een farao
bij Saqquarah worden chirurgische ingrepen
afgebeeld.
Geen kuur zonder bijwerkingen. Veel vaker dan vroeger stelt de mens zich bloot aan het zonlicht
en de daarmee gepaard gaande uv-straling. Meermalen per jaar gaan we op vakantie naar he
melsblauwe oorden. Mede daardoor behoort de puur westerse 'Engelse ziekte' tot het verleden.
Deze eeuwen oude ziekte misvormde de botten en de ruggengraat van vooral kinderen. Zonlicht
zorgt voor aanmaak van vitamine D, die de sterkte van de botten stimuleert. Tegelijkertijd vormt
uv-straling echter een toenemende bedreiging voor de blanke westerling. Huidkanker is de
snelst in omvang groeiende kanker van dit moment. foto archief anp
Oude tijden herleven in de gezondheidszorg.
Huismiddeltjes, traditionele geneeskunst en
oude therapiën lijken bezig aan een nieuwe
opmars. Deels omdat we gaandeweg allerlei
werkende methoden zijn vergeten, deels om
bijwerkingen van bestaande medicijnen beu
zijn, grijpen we terug naar vroeger. En dat
betekent in sommige opzichten ook terug
naar de natuur.
„Al bij het aantreden van de eerste hoogle
raar geschiedenis der pharmacologic in Lei
den, Van Leersum, werd nadrukkelijk ge
neeskunst toegevoegd; doel was ook oude
therapiën terug te zoeken", aldus prof. H.
Beukers, die de leerstoel momenteel be
kleedt. „De hoeveelheid literatuur is zo om
vangrijk dat efficiënte methoden domweg
verdwijnen. Dus moeten we iedere keer op
nieuw het wiel uitvinden."
En het blijft niet bij oude behandelmetho
den. Ook geneesmiddelen van vroeger keren
terug. „De laatste twee decennia zie je de be
weging dat men weer naar plantaardige mid
delen gaat kijken. Mensen die twijfelen aan
de natuurwetenschap zoeken naar alterna
tieven. Tegelijk stimuleert de Wereld Ge
zondheids Organisatie dat traditionele ge
neeskunst op zijn effectiviteit wordt onder
zocht, vooral die uit India en China, waar ze
nog een uitgebreid scala aan plantaardige
geneesmiddelen kennen. Ook onderzoekt
een aantal grote Amerikaanse industrieën
het Zuid-Amerikaanse arsenaal van traditio
nele middelen."
Probleem is dat de onderzoekscriteria niet
hetzelfde zijn. „Bij natuurwetenschap zijn
we gewend aan het zogeheten doublé blind
onderzoek, waarbij grote groepen aan de
tests meedoen om het effect van middelen
statistisch te kunnen evalueren. Bij alterna
tieve geneeswijzen kan dat niet, want die zijn
op het individu ingesteld. Dat maakt een ver
gelijking moeilijk. Elk onderzoek naar de ef
fecten van homeopathie stuit op dat pro
bleem.
Daar komt bij dat we soms worden gecon
fronteerd met een patiënt die er baat bij
heeft. Ik zeg met nadruk 'baat' en niet 'gene
zen', want dan heb je het over herstel van
functies en dat is nog maar zeer de vraag. In
het verleden bestond het idee van genezen
niet, maar werd geprobeerd iemand in een
zo goed mogelijke situatie te brengen. Pas
rond 1850 werd voor de effectiviteit van ge
neesmiddelen de statistiek belangrijk. Vanaf
dat moment is de kennis van de overlevering
niet meer geldig, omdat je de werking expe
rimenteel moet bewijzen. Al die boeken met
ervaringen zijn dan voor de westerse genees
kunde niet meer bruikbaar."
Niet iedereen onderwerpt zich aan de wes
terse hegemonie. In China maakte Mao zich
sterk voor de eigen, traditionele genees
kunst. „Heel nadrukkelijk poneert hij dat de
Chinese geneeskunst gehandhaafd moet blij
ven en dat je moet werken aan een synthese
met de natuurwetenschap. Na het eerste be
zoek van Nixon (de Amerikaanse president
zocht in 1972 verrassend toenadering tot
China, red.), zie je in de angelsaksische lan
den belangstelling ontstaan voor traditionele
geneeskunst en met name voor acupunc
tuur."
Een ander verschil met traditionele ge
neeskunst is dat de westerse medici zijn be
gonnen werkbare stoffen uit de planten te
halen om het middel beter te kunnen dose
ren. „Bij een plant is de hoeveelheid werkza
me stof afhankelijk van de oogst, maar als je
de stof gaat isoleren kun je precies bepalen
hoeveel je voorschrijft." Dat is op zichzelf
een voordeel, maar het werkt nadelig zodra
een middel bijwerkingen vertoont.
„De fytotherapie, behandeling met plan
tenextracten, komt terug omdat mensen
denken dat de plant die een werkzame stof
herbergt ook bescherming biedt tegen de bij
werking. Zo zie je de herleving van iets ou
derwets, maar in een modem jasje. Door er
een extract van te maken, doen de natuur-
farmaceuten toch een poging om de dose
ring van de effectieve stof in de hand te hou
den."
0NN0 HAVERMANS
522 v. Chr.: Democedes sticht de eerste medi
sche school in Athene.
420 v. Chr.: 'Ziektes hebben natuurlijke oor
zaken'. Met die vaststelling begint Hippocra
tes het wetenschappelijke geneeskundig on
derzoek.
50 v. Chr.: In 'De Materia Medica' rubriceert
de wetenschapper Pedanius Dioscorides de
geneeskrachtige werking van planten.
117-138: Aretaeus beschrijft de ziektes lepro-
se, tetanus, diabetes en difterie.
1170: De Italiaan Ruggiero Frugardi omschrijft
in 'Practica Chirurgi' kanker, syfillis en een ge
val van 'hernia in de longen'.
1270-1280: Venetiaanse glasmakers fabrice
ren de eerste bril.
1302: De Italiaan Bartolomeo de Varignana
verricht de eerste gerechtelijke lijkschouwing
(autopsie).
1443: Geboorte van de Zwitserse weten
schapper Aureolus Theophrastus Bombastus
von Hohenheim: Paracelsus. Hij zal onder
meer het principe van de chemotherapie
(1526) ontdekken.
1500: Jacob Nufer verricht met succes de eer
ste geregistreerde keizersnede tijdens de be
valling van zijn echtgenote. Deze ingreep
wordt overigens al toegepast in het Romeinse
tijdperk.
1543: Met het boek 'De Fabrica Humanis
Corporis' brengt Andreas Vesalius - grondleg
ger van de moderne anatomie - het menselijk
lichaam in kaart.
1597: De Italiaan Gasparo Tagliacozzi be
schrijft een van de eerste plastisch chirurgische
operaties.
1632: Geboorte van de Nederlandse natuur
kundige Anthony van Leeuwenhoek, grónd-
legger van de microbiologie.
1667: Voor de eerste bloedtransfusie gebruikt
de Fransman Jean Denis een lam.
1668: Geboorte van de Nederlandse weten
schapper/chemicus Herman Boerhaave. Het
door Boerhaave geschreven boek 'Elementa
chemi' wordt in de 18e eeuw als het beste op
zijn vakgebied gezien.
1672: Haarlemmer Olie - een mix van terpen
tineolie en andere ingrediënten - wordt geïn
troduceerd als 'wondermiddel' tegen diverse
kwalen.
1706/1707: De Fransen Pierre Brisseau en
Antoine Maitre-Jan ontdekken dat staar ont
staat door het verharden van de ooglens.
1714: Gabriël Daniël Fahrenheit ontwerpt de
212 graden-thermometer. Anders Celsius
komt achtentwintig jaar later (1742) met de
honderd graden thermometer.
1763: Claudius Aymand verricht de eerste
blindedarmoperatie.
1792: De Franse legerarts Dominique-Jean
Larrey introduceert de ambulance.
1799: Caleb Parry voltooit zijn onderzoek naar
de hartaandoening Angina Pectoris.
1803: De Duits-Amerikaanse medicus Johann
Conrad Otto publiceert zijn hemofilieonder-
zoek.
1805: De wetenschapper Friedrich Wilhelm
Sertürner ontdekt dat het papaverextract mor
fine kan worden gebruikt als pijnbestrijder.
1816: De Franse arts René Théophile-Hyacin-
the Laennec perfectioneert zijn - met hout ge
maakte - stethoscoop.
1819: De Amerikaanse arts John Bostock ont
dekt hooikoorts.
Bodybuilding: een streven naar het perfecte
fysiek. Een groot deel van de beoefenaren
grijpt daarbij naar stimulerende middelen.
Zij hebben uiterlijke schoonheid op de eerste
plaats staan en zijn bereid hun gezondheid
daarvoor op het spel te zetten. In de wereld
van de krachtsport ontstaat echter een be
scheiden tegenbeweging van natural body
builders. Dat hun idealen er toe leiden dat ze
een stuk minder snel vooruitgaan dan hun
'slikkende' collega's, nemen de naturals op
de koop toe.
Dagelijkse trainingen, uitgebalanceerde
diëten, acht tot tien uur slaap en een regel
matige levensstijl moeten er voor zorgen dat
het lichaam van de naturals langzaam maar
zeker sterker wordt. Begrippen die behoorlijk
botsen met de kenmerken van de heden
daagse maatschappij met onregelmatige
werktijden, stress en fastfood, vitamine-pil
len en schoonheid uit een potje.
Bij de naturals staat gezondheid voorop. Ui
terlijke schoonheid komt pas op de tweede
plaats. Alles, van trainingen tot diëten, ver
loopt in volstrekte harmonie met het li
chaam. Volgens Rens van Kleij, natural bo
dybuilder en pr-medewerker van het Neder
lands Centrum voor Dopingvraagstukken
(NeCeDo) luistert een natural bodybuilder
constant naar zijn lichaam. „We tasten de
grenzen zo ver mogelijk af. Maar als het li
chaam signalen geeft dat het moe is of zich
niet lekker voelt, dan wordt dat geaccep
teerd. Door rust, goede voeding en nieuwe
trainingsschema's proberen we vervolgens
weer die grens te verleggen."
Volgens Danny Sterman, personal trainer in
Bodybuilding: werken aan het perfecte fysiek.
de Amsterdamse sportschool Splash en fana
tiek pleitbezorger van natural fitness en bo
dybuilding, slagen maar weinig mensen erin
de Spartaanse levenstijl van de natural vol te
houden. „Je moet een hoop opgeven voor
een doel dat slechts langzaam dichterbij
komt. Van de tien mensen die mij om raad
vragen, zeggen negen dat ze natural willen
gaan trainen. Na een paar maanden zijn acht
van de negen al weer afgehaakt. Dan kunnen
ze de verleiding toch niet weerstaan." Hele
maal onbegrijpelijk vindt Sterman dit gedrag
niet, wel erg spijtig en vaak onnodig. „Eerlijk
is eerlijk, je fysiek gaat als natural lang niet
zo snel vooruit als iemand die doping ge
bruikt En dat is in een wereld waar alles snel
en zonder al te veel moeite moet gebeuren,
een niet al te aanlokkelijk vooruitzicht. We
foto archief ap
leven echt in een pillenmaatschappij. De
grens is heel dun. Wil je uit je dak gaan, dan
slik je een pilletje. Wil je beter worden, dan
slik je een pilletje. Wil je spierballen, dan slik
je een pilletje. Dat je iets ook op eigen kracht
kunt bereiken, dat gaat er bij steeds minder
mensen in."
JAN-J0HAN BELDER0K
