Hulp Kosovo kost miljarden
Buitenland
Nog even geduld
Gele Rijders
alleen bang
voor mijnen
Operatie 'beat it' is nog geen megahit
Clinton én Milosevic
claimen overwinning
'Oorlog pas voorbij als Serviërs weg zijn'
'Inmenging in interne
conflicten acceptabeler'
«PAG 11 JUNI 1999
\l LEII e
kundig
ding]
rankrijk erkent 'Algerijnse Oorlog'
j. De Assemblé Nationale, de Franse Tweede Kamer, heeft
^rën unaniem beslist dat de term 'politionele acties' in offi-
e stukken wordt vervangen door 'de Algerijnse oorlog'. Het
LC"freft de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog eind jaren '50 en
in jaren '60. Officieel was er volgens de Franse geschiedenis
les nooit oorlog. Parijs stuurde niettemin 1,7 miljoen
nstpüchtigen naar het Noord-Afrikaanse land om de open-
e orde te handhaven in wat toen de overzeese departemen-
egeleii (provincies) waren. In totaal lieten 24.614 Franse militairen
iet leven. Onder oud-strijders is de stemming van donderdag
(vangen als een overwinning. Hun gesneuvelde collega's
iqnen nu op de lokale oorlogsmonumenten worden vermeld
'gesneuveld voor het vaderland in de Algerijnse oorlog'.
akistan blijft separatisten steunen
^jflPADPakistan blijft de moslimseparatisten in het Indiase
>lvan de bergprovincie Kashmir 'moreel, politiek en diplo-
itiek' steunen. Twee dagen voor de vredesbesprekingen over
omstreden bergprovincie in de Indiase hoofdstad New Del-
nam het parlement in Islamabad een resolutie aan die de
un aan de onafhankelijkheidsbeweging garandeert. India be-
mldigt het bewind van zijn islamitische aartsrivaal Pakistan
|c van militaire en financiële steun aan de guerrillabeweging,
(spreekt Islamabad tegen. De strijd om Kashmir, dat door
jde potentiële kernmachten wordt opgeëist, dreigt te escale-
sinds India gevechtsvliegtuigen inzet tegen de rebellen.
lemonstratie Kenya wordt veldslag
Roei Wat bedoeld was als een vreedzame demonstratie te
lde wijze waarop de Kenyaanse regering de herziening van
grondwet probeert te saboteren, liep gisteren in Nairobi uit
een veldslag. Demonstranten staken bomen in brand, plun-
rden winkels, gooiden kiosken omver om als barricaden te
:nen en bekogelden passerende auto's met stenen, terwijl de
litie traangas en pantserwagens met waterkanonnen gebruik-
menigte uiteen te jagen. Ten grondslag aan alle onvre-
t voorstel van president Moi om de herziening van de
indwet door het parlement te laten uitvoeren en niet, zoals
in een speciaal wetje was vastgelegd, door een onafhan-
Jijke herzieningscommissie.
unnel tussen Egypte en Gaza ontdekt
Ijzalem Het Israëlische leger heeft een geheime tunnel ont-
kt die Egypte en de Gazastrook met elkaar verbindt. Vermoe-
lijk wordt de tunnel gebruikt om mensen en goederen te
lokkelen. De tunnel, die acht meter onder de Palestijnse stad
fah ligt, is voorzien van licht, telefoon, luchtfilters en een wa
ntje om mensen en goederen in te vervoeren. Het leger ont-
kte de afgelopen twee jaar 23 tunnels tussen de Gazastrook
Egypte. De grensposten daar worden bemand door de Israe-
che grenswacht.
Ian verkoopt nier voor schuldeisers
tDisi-ROME Schuldeisers in Zuid-Italië hebben een 51-jarige
voner van Brindisi met grote gokschulden, gedwongen een
rte verkopen. Een woordvoerder van de Italiaanse justitie
akte gisteren bekend dat de man voor het afstaan van zijn
aan ongeveer 90.000 gulden heeft gekregen. Artsen in het
msplantatiecentrum van de Italiaanse hoofdstad Rome zou-
nde operatie hebben uitgevoerd. Het openbaar ministerie
:eft een onderzoek ingesteld naar de betrokkenheid van in to-
|H ilacht personen. Niet alleen de handel en wandel van de 'or-
andonor' en zijn schuldeisers maar ook die van drie artsen
irdt onderzocht.
N-aanklaagster Arbour vertrekt
iawa De hoofdaanklaagster van de VN-üibunalen voor ex-
igoslavië en Rwanda, de Canadese Louise Arbour, gaat de
renigde Naties verlaten. Zij wordt lid van het Canadese Hoog-
echtshof. Dat heeft de Canadese regering gisteren gemeld,
g mende herfst zou Arbour drie jaar verbonden zijn aan het
M sgoslavië-Tribunaal in Den Haag. Vorige maand zei Arbour in
hinterview met een Canadees dagblad al een overstap te
(erwegen. Arbour (52) werd geboren in de Franstalige Canade-
provincie Quebec. Zij was rechter aan het Hof van Beroep in
itario voor ze in 1996 hoofdaanklaagster werd.
loden na instorten metro in Rusland
nd9a [.Petersburg Het instorten van een betonnen overkapping van
en metrostation in de West-Russische stad St. Petersburg heeft
eker zes mensen - drie vrouwen en drie mannen - het leven ge-
ost. Minstens zeven mensen zijn gewondgeraakt. Het ongeluk
eed zich voor tijdens de avondspits op het station van Sen-
laya. Volgens plaatsvervangend burgemeester Malisjev van St.
'etersburg is het uitgesloten dat een terroristische aanslag het
ïstorten heeft veroorzaakt. Ooggetuigen vertelden dat ze een
tide knal hoorden voordat de betonnen structuur naar bene-
lenkwam. De autoriteiten hebben een onderzoek ingesteld
laar de oorzaak van het ongeval op het statioji dat midden ja-
en zestig werd gebouwd. foto ap
Arrestaties om bibliotheekboeken
lEARWATERDrie personen die al anderhalfjaar boeken in huis
lebben van de bibliotheek in het Amerikaanse Clearwater (Flo-
zijn deze week gearresteerd. Het trio heeft volgens de
selijke bieb niet gereageerd op acht verzoeken tot inleve-
ingvan de boeken. Toen de weigerachtige lezers ook niet rea-
ieerden op een dagvaarding om voor de rechtbank hun gedrag
toe te lichten, verscheen de politie op hun stoep. De maximum-
'oete voor een te laat ingeleverd boek is overigens vijf gulden,
'ngeacht de overschrijdingstijd. De drie arrestanten zullen bin-
lenkort voor de rechter komen.
Hooggerechtshof VS: rondhangen mag
SILAnia» Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft vandaag een
vet uit Chicago naar de prullenmand verwezen die het bende
eden en hun vrienden verbiedt 'zonder duidelijk doel' op straat
tond te hangen. Met de beslissing komt er een einde aan een
institutionele twist die de gemoederen in heel Amerika heeft
toziggehouden. Volgens het hof betekent de anti-rondhang-
'erordening uit 1992, op grond waarvan in drie jaar tijd 45.000
flensen zijn gearresteerd, een aantasting van de rechten van de
irrestanten, omdat hen onvoldoende duidelijk is gemaakt wat
'precies verboden was.
Megawati houdt leiding in peiling
j^SIA_ï De Strijdende Indonesische Democratische Partij
(PDI-P) yan Megawati Soekarnoputri behoudt de leiding in de
Voorlopige uitslag van de verkiezingen in Indonesië. Na telling
van 15 procent van de stemmen kan de PDP-I rekenen op de
Meun van 38,6 procent van de kiezers. De PKB van moslimlei-
Wahid volgt op de tweede plaats met 20,3 procent. De rege-
jtogspartij Golkar staat met 16,1 procent op de derde plaats,
■et-officiële tellingen, uitgevoerd door buitenlandse waarne
mers die de verkiezingscommissie bijstaan, wijzen een andere
totslag uit. Hoewel ook hier de PDI-P aan kop staat (35,2 pro-
Jtont), lijkt Golkar het veel beter te doen. In de 'alternatieve' tel-
staat de partij met 20,9 procent op de tweede plaats.
Terugkeer anderhalf miljoen ontheemde en berooide Kosovaren
GENEVE BOB KROON
Wie voor de miljardenschade van de oorlog in de Balkan opdraait, is
een voorlopig onbeantwoorde vraag. Maar de repatriëring, opvang,
huisvesting, voeding en medische en sociale hulpverlening voor de Al
banese Kosovaren gaat tot het eind van dit jaar in totaal zo'n 1,7 mil
jard gulden kosten.
half miljoen ontheemde en berooide
Kosovaren. Daarvan zijn er 850.000
vluchtelingen in Albanië, Macedonië en
Montenegro, waarvan de meerderheid
vermoedelijk de komende maanden wil
repatriëren.
De overige vluchtelingen zijn in Koso
vo rondzwervende ontheemden, over
wier lot men nog in het ongewisse ver-
CORRESPONDENT
Namens de samenwerkende internatio
nale hulporganisaties heeft het Hoge
Commissariaat voor de Vluchtelingen
van de VN (UNHCR) de donorlanden
om een bedrag van ruim 738 miljoen
dollar gevraagd ten behoeve van ander-
keert. Het geld dat de UNHCR krijgt gaat
vooral naar opvang, onderdak en be
scherming van alle vluchtelingen, een
derde is voor het Wereldvoedselpro
gramma (WFP) en bijna een tiende voor
Unicef, het Kinderfonds van de Verenig
de Naties.
Daarnaast heeft het Internationale Ro
de Kruis tot eind december ook nog een
slordige kwart miljard gulden nodig voor
zijn hulpprogramma's in de Balkan.
UNHCR wil de vredesmacht KFOR op de
voet volgen en nog voor het eind van de
maand in Kosovo een zevental opvang
centra inrichten voordat de grote
stroom van terugkerende vluchtelingen
op gang komt. Velen zullen terugkeren
met de auto's en tractoren waarmee zij
hun land ontvluchtten, maar daarnaast
zal worden gezorgd voor 'menswaardig
vervoer' van alle andere repatrianten,
om met Dennis McNamara, de UNHCR-
coördinator voor de Balkan te spreken.
„De tienduizenden die na kilometers
lange voettochten de grens overstrom-
pelden, zullen nu per bus naar huis kun
nen - als ze tenminste nog een huis heb
ben", aldus McNamara. Gedacht wordt
zelfs aan geregelde busdiensten tussen
de Albanië, Macedonië en Kosovo. Als
de veiligheidssituatie dat tenminste toe
laat.
kükesJonge Kosovaarse vluchtelingen krijgen melk in het vluchtelingenkamp in de Albanese stad Kukes. De vluchtelingen willen graag zo snel mogelijk weer naar huis. Maar ze
zullen nog even geduld moeten hebben, want voorlopig is het gebied nog zeer onveilig. Pas als de Serviërs weg zijn en de NAVO-troepen het groene licht geven, kunnen de men
sen terugkeren. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR gaat de repatriëring, opvang, huisvesting, voeding en medische en sociale hulpverlening voor de Albanese Koso
varen dit jaar alleen al zo'n 1,7 miljard gulden kosten. foto reuters damir sagou
TETOVO MARCEL VAN SILFHOUT
Aan een paal van een geïmpro
viseerd terrasje bungelt de me
nulijst van de Albanese pizzeria
Arbi in Tetovo. „Tja, zegt sol
daat Deutzer van de Neder
landse artillerie-eenheid de Ge
le Rijders, „die zal zijn omzet
wel snel zien dalen". De twee
duizend soldaten van de Duits-
Nederlandse pantserbrigade
staan op het punt van hun ver
trek vanuit Macedonië naar
Kosovo.
De 140 Nederlanders die deel
uitmaken van de Duitse tank
brigade, rekenen er op dat ze
rond dit weekeinde al hun bie
zen moeten pakken. Het wach
ten is enkel nog op toestem
ming van de Tweede Kamer en
de Bondsdag. Maar de vuur
monden (houwitsers) en rups
voertuigen zijn reeds van Teto
vo naar het dichter bij de grens
van Kosovo gelegen vliegveld
Petrovec verhuisd. Op tien kilo
meter vanaf de grens waar Ser
viërs hun etnische zuiveringen
uitvoerden.
Om snel in te kunnen pak
ken, wordt al zoveel mogelijk
afgebroken. Zoals de van pal
lets, palen en houten schotten
gefabriceerde 'terrasjes'. Ook de
bordjes die aangeven dat 'de
peukenbak' zeven stappen en
'Rotterdam 2089' en 'Deventer
2113 kilometer' verderop
noordwaarts liggen, gaan naar
de schroot.
De militairen hebben ge
mengde gevoelens over hun
vertrek. Van de onzekerheid
over hun verüek naar Kosovo
zijn ze bijna af. „Maar aan de
andere kant weten we niet wat
we daar zullen tegenkomen. Er
is niemand die je daar ant
woord op kan geven," zegt ge
neeskundig soldaat Knegt. Hui
ver voor de nog te ontwapenen
Albanese UQK-strijders dan wel
de terugtrekkende Servische
soldaten die mogelijk hun pad
kruisen in Kosovo, hebben ze
niet. „Maar wel voor de mij
nen," verzucht soldaat Deutzer.
De Gele Rijders zullen als al
les volgens plan verloopt nabij
de dorpjes Orahovac en Suva
Reka even ten noorden van de
stad Prizren hun kamp en vijf
stukken geschut (uiteindelijk
worden dat er 18) opslaan. Dat
gebeurt echter pas als de Duitse
mijnenruimers het gebied heb
ben gecontroleerd.
Uiteindelijk is het de bedoe
ling dat de vuurmonden dicht
bij elkaar in een cirkel of een
andere militaire opstelling wor
den neergezet. Mogelijk komen
ze te staan bij checkpoints. „In
dat geval gaat het niet alleen
om vuursteun, maar ook het
beheersen van een route," zegt
kapitein P. Hoefsloot.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
De Britse generaal die de lei
ding krijgt over de internationa
le vredesmacht voor Kosovo
heeft zijn naam mee. Een motto
voor het akkoord dat hij woens
dagavond met Joegoslavische
bevelhebbers in een legertent te
Macedonië sloot, was op het
hoofdkwartier van de NAVO
snel gevonden. Operatie 'Beat
it', werd de militair-technische
overeenkomst in de wandel
gangen gedoopt, naar de mega
hit van de gelijknamige Ameri
kaanse popzanger Michael
Jackson.
'Oprotten!' luidt inderdaad de
centrale opdracht in het ak
koord-Jackson. Volgens de
marsorders die in het stuk ge
detailleerd worden uitgewerkt,
moeten 'alle Joegoslavische mi
litairen, para-militaren, grens
soldaten, politie-eenheden en
veiligheidstroepen Kosovo bin
nen elf dagen verlaten. De
grenscontrole wordt overgeno
men door de vredesmacht voor
Kosovo (KFOR) in afwachting
van civiele grenstroepen onder
VN-vlag.
Voor waarnemers die vreesden
dat de internationale vredes
macht 'met een NAVO-kem' in
Kosovo onder druk van China
en Rusland een relatief mach
teloze verzameling blauwhel
men zou worden, moet het
plan-Jackson een hele gerust
stelling zijn. Aan de bewape
ning van de macht, en de deel
name van belangrijke NAVO-
lidstaten daaraan, wordt geen
enkele beperking opgelegd. In
de praktijk zal ook het contin
gent Russische soldaten (ge
schat 10.000 militairen) zich
naar de instructies van Jackson
moeten plooien. Al was het
maar omdat Moskou het salaris
van deze militairen niet zelf
kan ophoesten.
Toch is het nog te vroeg om de
operatie 'Beat it' tot een mega
hit te bestempelen. De eerste
noten van de partituur klonken
namelijk al een beetje vals. De
Servische troepen die in de
noordelijke sector van Kosovo
vanaf woensdagavond tien uur
de aftocht hadden moeten bla
zen, zetten zich pas donder
dagmiddag rond één uur in be
weging: vijftien uur te laat. De
voorbode van elf dagen Joego-
slavisch getraineer en gesabo-
teer? Precies om die reden wer
den de NAVO-bombardemen-
ten gisteren opgeschort en niet
afgeblazen. Maar opnieuw de
trekker overhalen zal, gezien de
weerstand in sommige lidsta
ten, niet eenvoudig zijn.
In grensgebied valt nog weinig te merken van vredesakkoord
MORINA HARALD DOORNBOS
CORRESPONDENT
Over paden en tussen struiken door gaat
het steil omhoog naar de top van een berg
pal aan de grens tussen Albanië en Koso
vo. „Hiervandaan kan je zien of de Ser
viërs zich terugtrekken," zegt Muhamed,
een Albanese soldaat die voorgaat. Muha
med kent dit gebied op z'n duimpje. Hij
weet waar de Albanese mijnenvelden lig
gen en waar die van de Serviërs zijn. Zig
zaggend door dichte begroeiing komen we
uiteindelijk aan in niemandsland. „Kop
pen dicht," gebaart Muhamed. En dan op
fluistertoon: „De Serviërs zitten op 200
meter".
Muhamed neemt de Serviërs zeer serieus.
„De oorlog is pas voorbij als de Serviërs
weg zijn," meent hij. Ondanks het bereikte
vredesakkoord moest hij namelijk vanoch
tend nog wegduiken bij de grenspost van
Morina, waar hij werkt, omdat Servische
sluipschutters de Albanese grenspost on
der vuur namen. „We moesten ons 300
meter diep in Albanië terugtrekken, wat
een waanzin."
Met verrekijkers is het mogelijk om vanaf
de top van de berg enkele tientallen vier
kante kilometers Kosovo te bekijken. Op
de tegenover gelegen berg Pastrik wordt er
nog altijd flink gevochten tussen Albanese
rebellen van het UQK en soldaten van het
Joegoslavische leger. Met grote regelmaat
klinkt er over en weer het luide geratel van
machinegeweren. Af en toe ontploft er een
granaat. NAVO-straaljagers vliegen over
het gebied, maar komen niet in actie.
Van de meeste dorpen die zichtbaar zijn,
is weinig overgebleven. Sommige huizen
zijn in brand gestoken. Andere woningen
zijn in elkaar gestort. Het is bijna volledig
uitgestorven in dit westelijk gedeelte van
Kosovo. De hoofdweg ligt er verlaten bij.
Pas na een half uur verschijnt er een teken
van leven. In de verte rijdt een rode trac
tor, dit keer niet volgeladen met vluchte
lingen, maar hoogstwaarschijnlijk be
stuurd door een Serviër. Er valt helemaal
niets te bespeuren van een Servische te
rugtrekking. Geen voertuigen, geen kon
vooien. Niets. De Servische soldaten staan
gewoon bij de grensovergang van Morina
en vanaf de top van de heuvel valt te zien
dat de meeste bunkers nog gewoon be
mand zijn.
„De Serviërs trekken zich hier pas terug
als de NAVO-troepen arriveren," aldus
een westerse waarnemer. „Ze zijn bang
dat anders het UQK direct al haar posities
overneemt. Daar voelen de Serviërs weinig
voor."
Op de berg zegt Muhamed dat het tijd is
om te vertrekken omdat we stemmen ho
ren. Niemand weet of het Serviërs zijn of
strijders van het UQK die gebruik willen
maken van het bereikte akkoord in een
poging om zo snel mogelijk Kosovo in te
gaan. We zijn nog niet weg of er wordt
plotseling voor korte tijd zwaar gevochten
op de berg. „UQK en Serviërs," grijnst
Muhamed.
Een UQK-commandant in het vijftig kilo
meter noordelijker gelegen grensdorpje
Padesh, genaamd Agron, zegt dat hij niets
ziet van een Servische terugtrekking. „Ze
schieten nog met granaten op ons en wij
kunnen zien hoe de Serviërs bezig zijn
met het in brand steken van de stad Junik
in Kosovo." Volgens Agron is de oorlog
pas over wanneer de laatste Serviër Koso
vo verlaten heeft. „Die mensen hebben
het recht niet meer om hier te wonen na
wat er de afgelopen maanden gebeurd
is."
Binnen de Albanese vluchtelingenge-
meenschap in Albanië en in Macedonië is
er afgezien van blijdschap over een moge
lijke snelle terugkeer naar Kosovo, een fik
se discussie ontstaan over de rol die het
UQK in een toekomstig Kosovo moet gaan
spelen. „Iedereen claimt nu de echte be
vrijder te zijn," zegt een invloedrijke Alba
nese journalist. UQK-rebellen, maar ook
de FARK, een afsplitsing van het UQK, en
verscheidene Albanese politieke partijen.
„Ik dénk dat het UQK binnenkort nog
maar weinig zal voorstellen," vervolgt de
journalist, „uiteindelijk hebben zij ons
niet bevrijd maar is het de NAVO geweest.
Zonder het Westen hadden we nooit kun
nen terugkeren naar onze huizen."
WASHINGTON-BELGRADO ANP-AFP-Rtr
De Amerikaanse president Clin
ton en de Joegoslavische presi
dent Milosevic hebben gisteren
beiden de overwinning in de
oorlog over Kosovo geclaimd.
„Wij hebben een overwinning
bereikt voor een veiliger wereld
en een krachtiger Amerika," al
dus Clinton. Volgens Milosevic
heeft Joegoslavië de oorlog in
feite gewonnen, omdat het ge
zworen heeft Kosovo niet op te
geven en dit ook niet heeft ge
daan. „De soevereiniteit en ter
ritoriale integriteit van Joego
slavië worden door de G8 en de
VN gegarandeerd", aldus de
Joegoslavische leider.
De president uitte verder zijn
dank voor de inzet van de Joe
goslavische strijdkrachten en
gedacht de gevallenen. De Joe
goslavische leider beloofde het
land zo snel mogelijk weer op
te bouwen en vroeg de bevol
king zich hiervoor eensgezind
in te zetten.
Clinton heeft al laten weten
daar niet aan mee te willen be
talen. „Wij zullen geen cent
spenderen aan de wederop
bouw van een land dat wordt
geleid door een oorlogsmisda
diger die wordt gezocht door
een Tribunaal van de VN", ver
klaarde de Amerikaanse presi
dent. Hij onderstreepte dat de
bijdrage van de VS om die re
den beperkt zal blijven tot het
verlenen van noodhulp.
Clinton heeft vannacht het
Servische volk impliciet opge
roepen snel een eind te maken
aan het regime van Slobodan
Milosevic. Clinton wees de Ser
viërs erop dat het in hun eigen
belang is als zij zich spoedig
aansluiten bij de vreedzame na
ties van Europa.
„Ook u heeft geleden", sprak
Clinton rechtstreeks tot de in
woners van Servië. „U moest 79
dagen en nachten bombarde
menten ondergaan, enkel en al
leen omdat meneer Milosevic
koste wat kost de etnisch Alba
nese inwoners van Kosovo uit
uw land wilde verdrijven".
WASHINGTON JOHN WANDERS
CORRESPONDENT
Volgens Nederland leert het
conflict over Kosovo dat er in
ternationaal geleidelijk meer
begrip ontstaat voor militaire
inmenging in oorlogen die
woeden binnen de grenzen van
een soeverein land. „Hoe moe
ten we anders verklaren dat
een Russisch-Chinese resolutie
waarin de NAVO-luchtacties te
gen Joegoslavië werden veroor
deeld met 12 tegen drie stem
men werd verworpen?", zei de
Nederlandse vertegenwoordi
ger in de Veiligheidsraad, am
bassadeur P. van Walsum, gis
teren in zijn toelichting op de
Nederlandse goedkeuring van
het vredesplan voor Kosovo.
De Nederlandse regering
hoopt van harte dat de tegen
standers van de NAVO-bom-
bardementen op zekere dag
zullen inzien dat het Handvest
van de Verenigde Naties niet de
enige inspiratiebron is voor het
internationaal recht. Het ruim
vijftig jaar oude Handvest is
weliswaar veel uitgesprokener
over de soevereiniteit van zelf
standige staten dan over het
respect voor de mensenrech
ten, maar de tijden zijn veran
derd, beklemtoonde Van Wal
sum: „Het respect voor de
mensenrechten heeft een meer
verplichtend karakter gekregen,
terwijl het respect voor soeve
reiniteit minder is geworden".
