Miljoenen extra naar podiumkunsten Een oma met een handtasje Holland Festival verzet zich tegen inbeslagname van foto vol penissen moet blik -Expositie verleggen Cultuur Kunst Duistere droombeelden in 'Genesi' Mongoolse demonen dansen in Amsterdam 5DAG 8 JUNI 1999 M RIJSDAM. 071-5356444. PLV CHEF ANNET VAN AARSEN 071-5356443 >ny voor Oscar-winnares Judi Dench jvoRKDe Britse actrice Judi Dench heeft in New York de stigieuze Tony Award gewonnen voor beste actrice. Ze kreeg de iici|n(ierscheiding voor haar rol in het toneelstuk 'Amy's View'. g,taaich ontving eerder dit jaar een Oscar voor haar werk in de kschoot 1 'Shakespeare in Love'. De uitreiking van de Tony Awards, ei. oi72oneel- en musicaltegenhangers van de Oscars, was ook een ces voor het aloude stuk 'Dood van een Handelsreiziger', dat pienteel weer op Broadway is te zien. Het toneelstuk van Ar- r Miller kreeg vier Tony's toegekend, waaronder die voor te Acteur (Brian Dennehy). Miller (83) zelf kreeg een speciale 'HT Awarc* ziJn gehele oeuvre eert. vuurt' ?™u"fiiis Rondtheater genomineerd ag en|rFRDAMDe Leidse amateurtoneelgroep Het Rondtheater is «ijk, Del de voorstelling 'Kunst' van Yasmina Reza genomineerd ir de Top Theaterprijs 1999. Hieraan is een geldbedrag ver- iden van 10.000 gulden. Er zijn nog vijf andere voorstellin- ,rtt 1 genomineerd. De voorstellingen, volgens de jury 'het mooi- uniekepn het seizoen 1998/1999', zijn te zien op het Landelijk Fes- iershoil Amateurtheater in de Engelenbak in de Amsterdamse Nes. stronaij festival wordt aanstaande donderdag geopend. De jury - r Thijs, Martin van Veldhuizen en Mechtild Prins - maakt op Spacejuni bekend welke voorstelling met de Top Theaterprijs tdt bekroond. NDEl) ndelinj "ibilate naar Berlijn rOERyyijKHarmonie kennt keine Grenzen. Onder dat motto reist luw gJlCatwijks Christelijk Mannenkoor Jubilate aanstaande don- «lunukjdag naar Berlijn. Het uit 200 mannen bestaande koor zal hier Ul* va[| aantal optredens verzorgen. Jubilate maakt eens in de vijf s eu;r een reis naar het buitenland. Het christelijk mannenkoor rhout <|idt onder meer een muzikale hulde op de trappen van N_.jloss Bellevue ter ere van de vertrekkende Bondspresident R. "[zog. Dirigent Sander van Marion geeft die middag een orgel tjes, 'jcert in de Berliner Dom. 's Avonds is er een groot concert ,a-i het Clara Schumann Chor in de Konzertsaal der Hochschu- ler Künste. Jubilate neemt op zondag 13 juni deel aan een ING ^'enst Berliner Dom. idelir h' Tjftiende Leidse orgeldag i. GwdENLiefhebbers kunnen komende zaterdag kennismaken Überoemde Leidse orgels, die die dag door Leidse organisten at 66,Ljen bespeeld. De Leidse orgeldag, een soort bedevaarts- ht voor de Nederlandse orgelliefhebber, wordt dan voor de le keer gehouden. Om 10.00 uur begint de rondgang met het itig. iuwe orgel van de Leidse universiteit in het Academiegebouw Umm4 het Rapenburg. Via de Waalse Kerk (11.00 uur) en de Harte- igkerk (11.45 uur) wordt vervolgens de Pieterskerk aange- in, waar mensen vanaf 12.30 uur kunnen kennismaken met :es M( vorig jaar gerestaureerde Van Hagerbeerorgel. Om 14.45 uur >s eergt een concert in de Evangelisch Lutherse Kerk aan de Hoog- JSse Kerkgracht. 'oglandse Kerk. ezinsdag in Katwijks Museum ij raatjwuKHet Katwijks Museum houdt zaterdag 12 juni voor het s, Istèt in zijn bestaan een 'gezinsdag'. Voor de kinderen is er een •urtocht. Ze kunnen bovendien de hele dag knutselen in de 'chl 6tciale kinderruimte van het museum. Er zijn ook verschillen- optredens, onder anderen van 'de Verhalenman', een strij- sduo en Kaatje Creatief Theater. Beeldend kunstenaar Daniël /enier demonstreert hoe hij schilderijen met verf, ei en pig- int maakt. Kinderen en hun ouders hebben tussendoor de ïs om de 'museumschatten' te bekijken. De gezinsdag wordt um |ouden van 10.00-16.00 uur. Gezinnen betalen overigens de akanirmale entreeprijs. pRSCHOTENHet Voorschotens Kamerkoor viert zaterdag haar 310 'jarig bestaan met een speciaal concert. Op het programma lan Song of St. Francis van Howard Blake en Songs of Solo- 1tiekj>n. Dat laatste is speciaal voor deze gelegenheid gecompo neerd door N. Hovius op teksten uit het Hooglied. Ronald Bae- e oud bespeelt het orgel en de piano en hij wordt bijgestaan door ren jgitte Melis op saxofoon, Marten Sijbrandij op de contrabas e" ^Joachim Lubberts en Michiel van Leuveren op slagwerk. Het 1 eebileumconcert wordt gehouden in Het Kruispunt aan de U schoolstraat 2 in Voorschoten. Van der Ploeg wil vollere theaterzalen Staatssecretaris Van der Ploeg (cultuur) gaat geld vrijma ken om de afname van - gesubsidieerde - podiumkun sten te stimuleren. Ook de gemeenten moeten van de staatssecretaris een financiële bijdrage leveren. In totaal zal dat enkele tientallen miljoenen guldens opleveren, schat Van der Ploeg. De staatssecretaris wil dat er een redelijke verhouding komt tussen de uitkoopsommen voor gesubsidieerd en niet-gesubsi- dieerd aanbod, zodat het de za len financieel niet zoveel meer uitmaakt uit welke categorie ze voorstellingen programmeren. „Gesubsidieerd aanbod moet niet worden geprogrammeerd omdat het goedkoop is, maar omdat het goed is", aldus Van der Ploeg gisteren in Den Bosch bij een congres van de Vereni ging van Schouwburg- en Con- certgebouwdirecteuren (VSCD). De bewindsman liep met zijn bekendmaking vooruit op de presentatie van zijn Uitgangs puntennota, vandaag in Den Haag. Daarin legt hij de uit gangspunten vast voor de Cul tuurnota voor het beleid voor de periode 2001-2005. Van der Ploeg wil de 'margi nalisering' van het gesubsidi eerde theater een halt toeroe pen. Het publiek moet weer 'in grote aantallen' naar voorstel lingen die meer bieden dan amusement alleen. „Het pu bliek moet weer de overtuiging krijgen dat zucht naar avontuur loont. Als ik bepleit dat kunste naars zich met hun publiek moeten verstaan, dan ben ik daarmee geen voorstander van vervlakking, maar bedoel ik precies het omgekeerde", aldus Van der Ploeg. De staatssecretaris slaat het publiek hoog aan, zei hij, ver wijzend naar de Toneel Pu blieksprijs die zondag naar de kwaliteitsvoorstellingen 'Ham let' en 'Wilhelmina' ging. „Het is daarom dat ik geloof dat de producenten en de makers zich om de donder wel iets gelegen moeten laten liggen aan het pu bliek. Niet om de autonomie van de kunstenaars in de waag schaal te leggen, maar juist om die autonomie te waarborgen." Van der Ploeg wil dat de schouwburgen actiever publiek gaan werven en dus investeren in marketing en publiciteit. Ook moet er meer overleg komen tussen producenten en makers aan de ene kant en schouwbur gen en programmeurs aan de andere kant. „Alleen dan kan het enthousiasme en de over tuiging waarmee een voorstel ling of een concert is gemaakt worden overgebracht op het publiek." De gesubsidiëerde gezel schappen moeten zelf ook meer publiek proberen te bereiken, vindt Van der Ploeg: „Dit bete kent onder meer ruimte voor langere looptijden van geslaag de produkties en meer ruimte voor reprises." iEUI'iTERDAM Holland Festival gaat een tit gschrift indienen tegen de islagname van de foto van Amerikaan Walter Chapell. o werd zondag door het laar Ministerie (OM) in iterdam inbeslaggenomen, 'at het hier, volgens het om kinderporno gaat. e directie van het Holland Festival is zeer verbaasd over een erectie heeft is in de Ver- krijgen. het verwijderen van de bijna enigde Staten al vaak zonder De lokale tv-zender AT5 veertig jaar oude foto. De af- problemen tentoongesteld. Het vroeg de mening van het OM beelding van Chapell met zijn Holland Festival hoopt met het over de foto's. Na een kijkje op zoontje op zijn borst terwijl hij klaagschrift de foto snel terug te de tentoonstelling werd beslo ten de plaat van Chapell en alle catalogi waar de foto in staat in beslag te nemen. „We hebben eraan gedacht om meer foto's te verwijderen, maar uiteinde lijk is het bij deze gebleven", vertelt persofficier J. Steen brink. Het OM weet nog niet wie zij eventueel gaat dagvaarden. Steenbrink verwacht binnen een week meer duidelijkheid. De wonderlijke carrière van Cesaria Evora AMSTERDAM TON OUWEHAND Café AÜantico, de tiende cd al weer van de Kaapverdische zangeres Cesaria Evora, is uit. Over de hele wereld trekt ze volle zalen. Een wereldster die gewoon is gebleven. „Als ik heimwee heb, bel ik mijn klein kinderen op." Vriendelijk lachend komt ze de lounge van het dure hotel binnenwaggelen. Ze is gehuld in een frivool blauw glitterjurk je, maar oogt niettemin als een lieve oude dame. Een oma met een handtasje. In haar kielzog een jong Engelssprekend gidsje. Want de 57-jarige Cesaria Evora mag dan inmiddels een beken de verschijning zijn op de inter nationale podia, ze spreekt nog steeds geen woord over de Kaapverdische grens. Evora gaat zitten. Haar vrolij ke bruine ogen kijken elk een richting op en ze trekt haar vriendelijke gezicht in een 'kom maar op met je vragen'-plooi. Haar tiende cd is alweer uit: Café Atlantico. Of deze cd nou typisch is voor de authentieke volksmuziek van de Kaapverdi sche Eilanden? Ze gaat er eens goed voor zitten. De cd is in Pa rijs, Havanna en Brazilië opge nomen, vertelt ze. Dat hoor je terug in de muziek. En de meeste landen die aan de At lantische Oceaan liggen hebben hun muzikale sporen in de mu ziek van de de Kaapverdische Eilanden nagelaten. En de Por tugese fado trouwens ook. Kaapverdië is tenslotte vele ja ren een kolonie van Portugal geweest. Je hoort het allemaal terug in haar muziek. Haar carrière kent een eigen aardig verloop. Als kind van een jaar of zestien besloot ze zange res te worden. Geen gek besluit, want ze stamt uit een muzikan tengeslacht. Vader was violist, oom componeerde en ze had een klarinet- en saxspelende broer. „Kaapverdië was een belang rijke haven. Daarom waren er allerlei soorten muziek voor handen. Alles kwam wel voor bij. Jazz, blues, Billie Holiday, Edith Piaf. Ik vond het allemaal wel leuk. Maar het meest inspi rerend vond ik de muziek van Kaapverdië zelf. Dat was de muziek die ik ben gaan zin gen." „Een opleiding in zingen heb ik nooit gehad. Dat kon ook he lemaal niet op ons eiland. No ten lezen kan ik nog steeds niet. Met zingen ben ik gewoon be gonnen. In kroegen en op pri- vé-partijen. De mensen zeiden dat ik een goede stem had, daarom ben ik ermee doorge gaan. Gewoon zingen. Zonder enige technische kennis. Recht uit mijn hart." Ze groeide uit tot een beken de verschijning op Kaapver- disch grondgebied. Maar in 1975 stopte ze. Het roddelcircuit draaide di rect op volle toeren. Was Cesa ria Evora ernstig ziek? Had 'de zangeres op de blote voeten' zoals ze werd genoemd een zangverbod? Of had ze gewoon de lotto gewonnen? „De reden was puur persoonlijk. Gewoon geen zin meer. Ik had had het wel gezien allemaal. Ik wilde me aan de opvoeding wijden van mijn twee zoons." Tien jaar lang bleef haar zangstem exclusief voor het ge zin. Maar in '85 kreeg ze plotse ling de vraag of ze in Portugal wilde komen zingen op 8 Cesaria Evora: „Gewoon zingen. Zonder enige technische kennis. Recht uit mijn hart." maart, in het kader van de In ternationale Vrouwendag. „Ik was nog nooit het land uit ge weest, het leek me wel een mooie kans." Na dat ene optreden in Por tugal is het heel snel gegaan. De zangeres werd ontdekt. Ze dreef mee op de enorme belangstel ling voor wereldmuziek. En nu reist ze de hele wereld over met haar muziek, tolk en handtasje. Merkt ze nog verschil in publiek of ze voor tweeduizend man in Zweden staat te zingen, in Pa rijs of in Rome? Ze lacht zoals oma's dat doen. „Vraag me niet hoe het kan, maar de mensen zijn overal en thousiast. Ik begrijp niets van al die verschillende talen, maar ze klappen overal even hard. Na afloop van elk concert moet ik handtekeningen uitdelen. Over- foto gpd/eric mulet al hoor ik via mijn tolk dat mijn muziek de mensen in hun hart raakt." Door haar drukke agenda is ze soms maanden van huis. Maar moeilijk heeft ze het er niet mee. „Waarom? Mijn moeder is dood. Mijn twee zoons zijn de deur uit. Als ik heimwee heb, of ik mis mijn twee kleinkinderen, dan bel ik ze gewoon op." De tentoonstelling 'De Dansen de Demonen' van Mongolië in vanaf vrijdag 25 juni te zien in De Nieuwe Kerk in Amsterdam. De collectie bestaat uit 120 kunst- en cultuurobjecten uit Mongolië, het Staatsmuseum De Hermitage en de Academie van Wetenschappen in St.-Pe- tersburg. De meeste kunstvoorwerpen komen uit musea en tempels in Oelan Bator, de hoofdstad van Mongolië. Deze nationale col lectie is aangevuld met Mon goolse objecten uit musea in St.-Petersburg. De tentoonstel ling geeft een beeld van de sja- manistische en boeddhistische culturen van Mongolië. Na de val van het wereldrijk van Dzj- cngis Khan kwam het van oor sprong sjamanistische Mongo lië meer onder invloed van hel boeddhisme. Deze godsdiensi brak in de zestiende eeuw defi nitief door. De sjamanistische goden en demonen werden on dergeschikt gemaakt aan de Boeddha en opgenomen in boeddhistische rituelen. Goden en demonen uit beide stromingen speelden een be langrijke rol in de boeddhisti sche tsam-dans. De dansen waren gekleed in rijk versierde kostuums en imposante mas kers, die nu op de tentoonstel ling te zien zijn. Vergulde bron zen beelden van de beeldhou wer Zanabazar (1635 - 1723) vormen het hoogtepunt van de expositie. Hij werd in Mongolië beschouwd als de grootste ma ker van Tibetaans-Boeddhisti sche sculptuur en als heilige vereerd.Koningin Beatrix openi de expositie. 'Attack' in de Amsterdamse kunstenaarssociëteit wil inhaken „op de groeiende tendens onder kunstenaars om de gangbare grenzen tussen de verschillende kunstvormen te doorbreken." foto gpd/ceeszorn grens tussen gekte en geniali teit, tussen erotiek en porno grafie, tussen mens en onmens, tussen wetenschap en mythe, tussen geval en ongeval, tussen weer en onweer'. Hun beelden zetten volgens hem vraagtekens bij vastgeroeste categorieën. Curator Swinnen schaart de foto's op 'Attack!' onder het verschijnsel paroxisme, dat vol gens Van Dale onder meer 'hef tige vulkanische uitbarsting' betekent. Franse theoretici ge bruiken het woord ook wel als beeldspraak voor het aandui den van uitersten: een vulkaan uitbarsting kan immers zowel een toeristische attractie zijn als de daadwerkelijke explosie in de aardbol zelf. De foto's gaan volgens Swinnen over uitersten en over pogingen te ontsnap pen uit een categorie waarin men zichzelf begrensd heeft. Zwart-wit gesteld: wie de foto van Walter Chapell van een va der met erectie naast de blote dij van zijn zoontje shockerend vindt, moet hoognodig een fris se wind door zijn benepen, be grensde geest laten waaien. De ze foto maakt deel uit van de penissencollectie van een ano nieme verzamelaar die op deze expositie een apart onderdeel THEATER RECENSIE MAX SMITH Voorstelling: Genesi. from the Museum of Sleep. Regie, bewer king en toneelbeeld Romeo Castellucci Productie. Sociètas Raf- faello Sanzio. TTA Theater Westergasfabriek, Amsterdam, t/m Lucifer heeft bij de Italiaanse theatermaker Ro meo Castellucci in zijn beeldende voorstelling 'Genesi, from the Museum of Sleep' niets van een engel. Het is een lange, broodmagere man die in de eerste akte in het halfduister als een doodgraver bij Madame Curie en andere toe hoorders de schepping van de mens komt verkla ren. Hij doet dat in het oud-Hebreeuws, dat niet wordt vertaald. Dan probeert hij zich tussen twee metershoge flexibele stangen te wurmen, als wil hij in een an dere wereld binnendringen. Dat lukt hem pas wanneer hij al zijn kleren heeft uitgetrokken. Met een oerschreeuw en loeiharde muziek die je haast van je stoel laat denderen, belandt hij in het prille begin van de mensheid, ten tijde van Adam en Eva. Het scheppingsverhaal vertaalt Castellucci in surrealistische beelden, gelardeerd met zowel klassieke als moderne muziek en met geluidseffecten. Hij verwerkt er ontstellend veel historische kennis in en verwijst naar zoveel fei tenmateriaal dat hij in zijn nagenoeg tekstloze beeldtaal niet gemakkelijk te volgen is. Eva, de oermoeder, wordt voorgesteld door een naakte, gerimpelde oude vrouw met hangen de borsten, die via een lang touw een bouwsel dat op een weefmachine lijkt in werking zet. Een zwarte acteur speelt voor een satanische figuur, van wie een uitgetrokken sok en kippenpoot als weerkerende symbolen van het kwaad fungeren. Een brandend zwaard geeft de verdrijving van Adam en Eva uit het paradijs aan. Het gekronkel van een slangenmens in een aquarium wekt de suggestie van ontreddering. De Bijbelse vertelling van Kaïn die zijn broer Abel vermoordt is het basisgegeven van deze the aterproductie, die op het Holland Festival haar wereldpremière beleeft. Volgens de opvatting van Castellucci is pas na deze broedermoord bij de mens het besef ontstaan van de cyclus van leven en dood. Een cirkelgang die in alledrie de bedrij ven met een metalen cirkel wordt gesymboli seerd. Deze grondgedachte trekt hij door naar het artistieke scheppingsproces, waar ook steeds sprake is van een einde en een nieuw begin. Pas in het derde en laatste gedeelte wordt deze moord door twee mannen in een desolate, on herbergzame omgeving en tussen twee rond scharrelende straathonden gestyleerd uitgebeeld. Voordien, in het tweede bedrijf, is er een abstrac te verwijzing naar Auschwitz. Niet uit geschied kundig oogpunt, maar zoals Castellucci het in 76tERDAM FRANCOISE LEDEBOER de Amsterdamse kunste- :ssociëteit Arti hangen fo- van penissen in vele ver- ijningsvormen. Hele kleine, 'erale, mooie grote, walgelij ke'! exemplaren in erectie naast blote kinderdij, omwikkeld een touw, omhoog gerezen t vastgeklonken boeien, tij- is het vrijen, enzovoorts, en- 'orts. Volgens Holland Fes- artistiek leider Ivo van Ho- Teijdwingen deze foto's de kijker gewoonteblik te verleg- Justitie nam afgelopen DEjekeinde een foto in beslag np de Amerikaanse foto- Walter Chapell is te zien met een duidelijke erectie, kind tegen de borst houdt. Iet de fototentoonstelling ick!' wil Van Hove inhaken Ei de groeiende tendens onder Istenaars om de gangbare :en tussen de verschillende 7 yjnstvormen te doorbreken, expositie past bovendien in gevarieerde programma nee hij een diverser pu- :k bij het festival wil betrek- dan voorheen. Het is tegen- 'tdig mode het onderscheid en 'hoge' en 'lage' kunst in Engels uit te drukken. Van jye typeert de fotografie in als het medium bij uitstek aan de grenzen tussen high Mow art morrelt. 6jDe fotografen die Johan Vinnen op zijn verzoek selec- grftde bewegen zich volgens pi Hove op het scherpst van P snede. Zij onderzoeken 'de vormt. De kwaliteit van de fotogra fen die Swinnen selecteerde kan overigens zonder meer on der de noemer 'hoge' kunst worden geschaard. De wereld beroemde Japanner Nobuyoshi Ar aki maakte in opdracht van het HF een prachtige wand met poëtische kleurenfoto's van het leven op de Wallen, waarvoor hij ook beeldschone prostituees bereid vond te poseren. Hans Nelemann is present met in drukwekkende monumentale foto's van Maori-mannen vol tatoeages, Sakiko Nomura intri geert met haar geheimzinnige zwart-wit foto's van mannelijke naakten en de enorme gezich- tenwand van Bart Michielsen is ronduit prachtig. Dat Van Hove met 'Attack!' de gewoonteblik en de grenzen van zijn festivalgangers wil ver leggen, is niet nieuw. Robert Mapplethorpe, Erwin Olaf en anderen slaagden daar met hun erotische foto's al veel eerder in en bovendien zonder beelden die louter te kwalificeren zijn als pornografie. Maar wie zoals hij een 'divers publiek' wil trek ken, doet er inderdaad verstan dig aan op een expositie ook een visueel bombardement aan penissen op te hangen. De Holland Festival-exposi tie 'Attack! Fotografie op het scherpst van de snede' in Arti (Rokin 112, Amsterdam) duurt tot en met 26 juni. De ope ningstijden zijn dagelijks van 12.00 tot 20.00 uur. een interview heeft toegelicht, vanuit een zuivei theologisch aspect. In een wine ruimte spelen zijn zes kinderen in witte pakken een op het oog onschuldig spel. Een rijdend speelgoedtreintje, een Davidsster op een van de kleren, de verande ring van water in bloed en het afslachten van een van de kinderen duiden wel op die verschrikkin gen. Verleden jaar heeft Castelluci op het Holland Festival voor nogal wat rumoer gezorgd. Niet zo zeer vanwege zijn vreemdsoortige interpretatie van Shakespeares 'Julius Caesar', als wel omdat twee meisjes met anorexia en een man met een gat in zijn keel als gevolg van kanker tot de ver tolkers behoorden. Ook in deze inclusief twee pauzes vier uur durende 'Genesi' komen er men sen voor met lichamelijke gebreken: de Kaïn-fi guur heeft een ongelukkige arm en van één vrouw is een borst geamputeerd. Voor Castelluc ci heeft dit niks met goedkope sensatie te maken, maar met een directe confrontatie met de pijn en de wreedheid die het leven nu eenmaal in zich draagt. Daarom ook die harde elektronische klanken waar je haast gek van wordt en die raad selachtige vormgevingen, die als duistere droom beelden niet altijd verstandelijk zijn te duiden, maar die wel intrigeren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 19