Mbeki: ANC gaat
bescheiden regeren
Echte vrede is meer dan de afwezigheid van kogels
Buitenland
Drukte op laatste campagnedag
Chinese politie voorkomt herdenking 'Tiananmen'
Prodi: Meer greep op
Eurocommissarissen
Javier Solana schuwt
geen enkel risico
IIDAC 4 JUNI 1999
e Agentur GPD Gea
Jassieker slaat vleugels uit
jrrey Een fraai gerestaureerde bommenwerper uit de Eerste We-
■dooriog stijgt op voor een monstervlucht van een dikke 13.000
flometer. Het tweepersoons vliegtuig met open cockpit, de Silver
iueen, vliegt de route na die het bijna tachtig jaar geleden aflegde,
n Engeland, via onder meer de Alpen, de Griekse eilanden, de Py-
mides in Egypte en de Kilimanjaro naar Zuid-Afrika.
FOTO EP A PETER JODAN
lankpas Monfort-slachtoffer gevonden
1ich« De Franse politie heeft in een vermoedelijk gestolen auto
n e portefeuille van één van de vier in Zuid-Franloijk vermoorde
Jederlanders gevonden. Gendarmes achtervolgden en stopten
Je verdachte wagen, maar de bestuurder ervan ontkwam. De
r-Renten hebben de chauffeur van de aangehouden Fiat goed
pzien. Volgens hen lijkt hij niet op de voor de moorden ge
il pchte Duitser die als hoofdverdachte wordt beschouwd. In de
fevonden portefeuille zat een creditcard. Enkele dagen eerder
wfas al met een andere creditcard van één van de vermoorde
lederlanders getracht aan geld te komen in de omgeving van
n,|et Zuid-Franse Monfort.
1 kederlander minst dikke Europeaan
pNDEN Nederland, Italië en Frankrijk zijn de landen in Europa
harde minste mensen met overgewicht voorkomen. De mees-
b vetzuchtigen wonen in Groot-Brittannië, Finland, Duitsland
injn de Tsjechische Republiek. Niettemin heeft eenderde van de
■pensen in de Europese Unie overgewicht en is ruim een op de
Wen ronduit zwaarlijvig. Experts hebben op het negende inter
nationale 'vetzuchtcongres' in Milaan bij de regeringen aange-
jlrongen op maatregelen. Zij vrezen dat overgewicht een alge
hele gezondheidscrisis in Europa kan veroorzaken met nieuwe
Upidemieën van suikerziekte en hart- en vaatziekten.
Frees voor geweld Rode Brigades
3D
^milaan De locoburgemeester van Milaan, Riccardo De Corato,
h het Italiaanse persbureau ANSA hebben gisteren per post
•akketjes met kogels ontvangen en een manifest dat zou zijn
"Titgegeven door de Rode Brigades. Gevreesd wordt dat het om
yaarschuwingen gaat voor een nieuwe geweldsgolf door de
ikse terreurbeweging, die in de jaren '70 en '80 dood en ver-
ierf zaaide in Italië. De meest spraakmakende terreurdaad van
le Rode Brigades was de ontvoering van en moord op oud-pre-
ier Aldo Moro in 1978. De organisatie leidt al jaren een sla-
[end bestaan. Vorige maand echter werd de verantwoordelijk-
leid voor de moord op een vakbondsmedewerker opgeëist in
:n boodschap die volgens de politie de signatuur droeg van de
lode Brigades.
jcalan: 'PKK kan zeer loyaal worden'
.ludanyaAbdullah Öcalan heeft op de vierde dag van zijn pro
pjes opnieuw zeer verzoenende woorden gesproken. Daarmee
ijkt hij de laatste strohalm te willen grijpen die hem moet red-
len van de galg. De Turkse justitie heeft tegen de leider van de
jCoerdische Arbeiderspartij de doodstraf geëist wegens landver
raad en de dood van tienduizenden Turkse militairen en bur-
ggers die in de guerrillaoorlog van zijn PKK zijn omgekomen.
Volgens öcalan kan hij voor vrede zorgen. Maar dan moeten de
Turken hun 'staatsvijand nummer één' wel in leven laten. ,,Ik
kan de PKK oproepen een vredescongres te houden. Als de re
dering deze uitgestoken hand pakt, maakt de PKK niet alleen
een einde aan haar oppositierol maar wordt ze de machtigste
beweging die loyaal is aan de Turkse staat", aldus öcalan
Wijdenbosch negeert motie
'aramariboPresident Jules Wijdenbosch van Suriname zal niet
aftreden, ondanks de motie van wantrouwen die het parlement
deze week tegen hem heeft aangenomen, en ondanks de de
monstraties en stakingen van afgelopen week. Wijdenbosch zei
;isteren dat het parlement geen grondwettelijke basis heeft om
nem aan de kant te zetten. Hij verklaarde zich bereid vervroeg
de verkiezingen te organiseren, maar alleen in zijn capaciteit als
president. Het was zijn eerste openbare reactie op de motie. De
oppositiepartijen hebben al gedreigd met nieuwe demonstra
ties als Wijdenbosch blijft. Intussen is de bevolking weer aan de
slag gegaan. Scholen, winkels, banken, pompstations, bijna al
les wat door de stakingen stil lag functioneert weer.
Drie Belgen slachtoffer tunnelbrand
'salzburg Door de brand in de Oostenrijkse Tauerntunnel zijn
Idrie Belgen om het leven gekomen. Het gaat waarschijnlijk om
twee volwassenen en een kind. De drie zaten in een Mercedes,
aldus het Oostenrijkse persbureau APA. Tot dusver was sprake
van twee vermiste Belgen. Het totale aantal doden staat nog
steeds op twaalf. De autoriteiten sluiten niet uit dat er meer
slachtoffers worden gevonden. Uit een eerste onderzoek is al
wel gebleken dat de vrachtwagen die het fatale ongeval in de
tunnel veroorzaakte, veel sneller reed dat de maximaal toege
stane snelheid.
Pakistan laat Indiase piloot vrij
islamabad Pakistan heeft gisteren een Indiase luchtmachtpi
loot vrijgelaten. Tijdens een persconferentie zei de Pakistaanse
premier Nawaz Sharif dat het aanvankelijk de bedoeling was dat
de vorige week boven Kashmir neergeschoten piloot met minis
ter van Buitenlandse Zaken Sartaj Aziz zou meereizen naar New
Delhi. Maar omdat een datum voor Aziz's bezoek nog niet vast
staat, werd hij aan het Rode Kruis overgedragen. De vrijlating is
een teken van goede wil tegenover het buurland, waarmee Pa
kistan een slepend conflict heeft over Kashmir.
FIS bereid vijandelijkheden te staken
Algiers De AIS, de gewapende tak van het Algerijnse Islamiti
sche Reddingsfront (FIS), heeft in een brief van zijn leider Ma-
dani Mezrag aan de Algerijnse president Abdelaziz Bouteflika
'een definitief einde van de strijd' voorgesteld. De Algerijnse te
levisie en het persbureau APS hebben dit gisteren gemeld. In
ruil verlangt Mezrag van Bouteflika dat deze zijn verkiezingsbe
loften aangaande de 'nationale verzoening' nakomt. De AIS-lei-
der wijst erop dat zijn beweging al sinds oktober 1997 eenzijdig
een bestand in acht neemt, terwijl dit in bepaalde kringen bin
nen de regering wordt genegeerd.
Discovery los van ruimtestation
Houston Het Amerikaanse ruimteveer Discovery heeft zich gis
teravond losgemaakt van het internationale ruimtestation ISS,
waar het vorige week was aangekomen. Het was de eerste keer
sinds 'Skylab' in de jaren zeventig dat een Amerikaans ruimte
veer aanlegde bij een ruimtevaartstation van NASA. De shuttles
werden sindsdien alleen gekoppeld aan het Russische ruimte
station Mir. De Discovery heeft twee ton lading afgeleverd voor
het in aanbouw zijnde ruimtestation, dat op bijna 700 kilometer
hoogte in een baan rond de aarde cirkelt. Aan boord van het
veer zijn zeven astronauten: vijf Amerikanen, een Rus en een
Canadees. Het ruimteveer landt zondagavond laat (plaatselijke
tijd) op het Kennedy Space Center.
Regeerakkoord
in Israël rond
jeruzalem ap
Onderhandelaars namens de
toekomstige Israëlische premier
Ehud Barak hebben gisteren
hun elf pagina's tellend regeer
akkoord voltooid. Het stuk
moet de basis zijn voor een
nieuw kabinet.
De partijen die zeker aan de
regering deelnemen, beschik
ken samen over 66 van de 120
zetels in de Knesset, het parle
ment, zei een medewerker van
Barak. Ziso zei dat Barak de
voorkeur gaf aan een bredere
coalitie. „Maar we moeten eens
een regering presenteren", zo
voegde hij eraan toe.
Tot dusver zijn de Likud-par-
tij van de bij de verkiezingen
van 17 mei verslagen premier
Benjamin Netanyahu en de re
ligieuze Shas-partij nog niet
duidelijk in beeld als toekom
stige coalitiepartners van Ba
raks 'Eén Israël'. Volgens bron
nen wil Likud dezelfde invloed
binnen een nieuwe regering
krijgen als Eén Israël, maar dat
is voor Barak onacceptabel.
Verder eist Barak dat Shas-
voorzitter Deri opstapt voordat
diens partij in een coalitie kan
worden opgenomen. Deri is tot
vier jaar gevangenisstraf ver
oordeeld wegens corruptie. Hij
heeft tegen deze uitspraak be
roep aangetekend.
Het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), dat de verkie
zingen van deze week in Zuid-Afrika verpletterend heeft
gewonnen, zal het land „zonder arrogantie, met be
scheidenheid en met een diep gevoel van verantwoorde
lijkheid" gaan regeren. Dat beloofde gisteren ANC-voor-
man Thabo Mbeki, die Nelson Mandela binnenkort zal
opvolgen als president van Zuid-Afrika.
kaapstad peter ter horst
correspondent
Met deze belofte opende Mbeki
het feest dat de partij had be
legd om zijn overweldigende
verkiezingszege te vieren. De
tweederde meerderheid waar
de partij naar streefde, kon het
ANC gisteravond na het tellen
van 66 procent van alle uitge
brachte stemmen niet meer
ontgaan. Het ANC stond op 66
procent, tegenover 62,6 procent
in 1994. De partij is zeker van
264 zetels in het 400 zetels tel
lende parlement.
Mbeki's verzekering was me
de bedoeld om de vrees weg te
nemen dat het ANC zijn twee
derde meerderheid zal gebrui
ken om de grondwet te veran
deren. „De bevolking van ons
land heeft ons een ondubbel
zinnige opdracht gegeven, en ik
beloof dat we die loyaal zullen
uitvoeren", zei Mbeki voordat
de partijleden in dans en zang
losbarstten. Het feest, in een
conferentiezaal nabij Johannes
burg, moest later vanwege een
bommelding worden onderbro
ken. De politie vond geen ex
plosieven.
De liberale Democratische
Partij werd volgens de laatste
tellingen van gisteravond met
tien procent de grootste oppo
sitiepartij, een enorme vooruit
gang ten opzichte van vijf jaar
geleden toen de partij slechts
1,7 procent kreeg. De DP kreeg
vooral de stemmen van onte
vreden blanken, bij wie de
agressieve campagne van de
partij tegen het ANC aansloeg.
Dit ging ten koste van de Natio
nale Partij, die vooralsnog
slechts zeven procent van de
stemmen kreeg. Dit is een ver
lies van dertien procent ten op
zichte van 1994, toen oud-pre
sident F.W. de Klerk de partij
nog aanvoerde.
De voormalige 'partij van de
apartheid' werd daarmee gere
duceerd tot een regionale partij,
met voornamelijk aanhang in
de Westkaap-provincie. De Ink-
hata Vrijheidspartij van Zululei-
der Mangosuthu Buthelezi
kwam sterker uit de bus dan de
opiniepeilingen hadden voor
speld. Inkatha staat op acht
procent, tegenover tien procent
in 1994 en zal vrijwel zeker
weer toetreden tot een coalitie
regering met het ANC. De op
positiepartijen snoepten vooral
aanhang van elkaar af, en
vormden geen bedreiging voor
het ANC. De definitieve uitslag
zal waarschijnlijk vanavond of
morgen bekend zijn.
jakarta Duizenden aanhangers
van de Indonesische oppositie
leidster Megawati Soekarnoputri
verzamelden zich gisteren op een
rotonde in Jakarta. Vandaag is de
laatste campagnedag voor de par- Gisteren leidden gevechten tus-
lementsverkiezingen die maandag sen aanhangers van de regerings-
plaatsvinden. In het weekeinde partij Golkar en oppositiepartijen
moeten de partijen hun vlaggen tot gevechten in Zuid-Sulawesi
en attributen van de straat halen. waarbij tientallen mensen ge
wond raakten. De politie hield
ruim zestig mensen aan die wa
pens als messen en speren bij
zich droegen.
FOTO EP A MAYA VIDON
De Chinese politie heeft van
morgen voorkomen dat burgers
het bloedige neerslaan van de
demonstraties op het Tianan-
menplein - het Plein van de He
melse Vrede - in Peking in 1989
zouden herdenken. Zeker twee
mensen die dat wel probeerden
werden aangehouden.
Een man liep met een witte
paraplu met leuzen over het
bruggetje onder het portret van
Mao Zedong dat aan de toe
gangspoort van het keizerlijk
paleis aan de noordzijde van
het plein hangt. 'Gedenk de
tiende verjaardag van de stu
dentenbeweging' en 'Democra
tische Partij' stond er op de pa
raplu. Hij werd opgepakt door
de politie en afgevoerd.
In het westen van de stad leg
den nabestaanden van slacht
offers van het legeringrijpen
bloemen op de begraafplaats
Wan An. De politie bewaakte
het hek rond de begraafplaats
en journalisten werden ge
weerd. Vijf journalisten bij het
Tiananmenplein werden enige
tijd verhoord en moesten hun
films afgeven.
Op het plein zelf was het stil,
afgezien van het geluid van de
stratenmakers die het plein
binnen een twee meter hoge
schutting opnieuw betegelen.
De Chinese televisie opende het
journaal met een bericht over
het zeven maanden lange re-
constructieproject.
Het Informatiecentrum voor
de Mensenrechten en de De
mocratische Beweging in China
meldden dat de activist Liu Fe
ng werd opgepakt toen hij naar
een kerk vertrok om met vrien
den te bidden voor de doden.
Gisteren pakte de politie in de
provincies Shanxi, Liaoning en
Jilin zes activisten op, waarmee
het totaal aantal arrestanten dat
nog steeds vastzit op 42 kwam.
In totaal zijn 130 mensen aan
gehouden rond de herdenking
van Tiananmen.
In 1989 arriveerde het Chine
se leger in de nacht van 3 op 4
juni met tanks in Peking om
met geweld een einde te maken
aan de demonstraties in de stad
die zeven weken hadden ge
duurd. Waarschijnlijk zijn toen
honderden mensen omgeko
men, maar de regering heeft
nooit een geloofwaardige ver
klaring afgelegd over de ge
beurtenissen.
keulen paul koopman
en marc peeperkorn
De nieuwe voorzitter van de
Europese Commissie, Ro
mano Prodi, eist dat zijn
toekomstige teamleden op
stappen als hij dat wil. Kan
didaat-commissarissen
moeten deze regel vooraf
onderschrijven, anders wor
den ze niet benoemd. Prodi
wil hiermee het risico uit
bannen van zwak functio
nerende of frauderende
commissarissen die deson
danks blijven zitten.
De regeringsleiders van
Europese Unie verwelkom
den de plannen die Prodi
gisteren aan hen voorlegde.
De huidige demissionaire
commissie, het dagelijks be
stuur van de EU, trad in
maart af na aanhoudende
beschuldigingen over
vriendjespolitiek en gesjoe
mel door met name com
missaris Cresson. Omdat de
Fran^aise weigerde op te
stappen, sleepte zij uitein
delijk haar collega's mee in
haar val. Prodi wil een der
gelijk onverkwikkelijke situ
atie voorkomen.
„Ieder toekomstig lid van
mijn team moet daarom op
stappen als ik mij gedwon
gen voel hun ontslag te vra
gen", aldus Prodi tegenover
de EU-leiders. Hij zei deze
stap alleen in zeer uitzon
derlijke situaties te zullen
zetten. Als het Europees
Parlement het besluit van
Prodi afkeurt, kan dit de he
le commissie naar huis stu
ren.
Opvallend is verder de
aanval op 'kabinetten' van
de commissarissen. Die
fungeren nu als bijna on
aantastbare 'koninkrijkjes',
waar merendeels ambtena
ren met dezelfde nationali
teit als de commissaris de
dienst uitmaken. Zo zitten
in het zevenkoppige kabinet
van Eurocommissaris Van
den Broek naast prins Con-
stantijn nog eens vijf Neder
landers. Prodi belooft de ka
binetten kleiner en multina
tionaal te maken.
keulen paul koopman
en marc peeperkorn
De hele wereld kent hem in
middels, de man met het pe
per-en-zout baardje, dus als het
toekomstige 'gezicht' van het
buitenlands- en veiligheidsbe
leid van de Europese Unie kan
Javier Solana al niet meer ka
pot. De NAVO-secretaris-gene-
raal werd gisteren unaniem
door de EU-leiders benoemd in
de nieuwe topbaan. Precies op
het moment dat de alliantie de
allereerste oorlog sinds haar
oprichting heeft beslecht.
Ready to act, wordt Solana af en
toe schertsend genoemd, ver
wijzend naar zijn standaard
openingszih van het laatste
halfjaar: 'NATO is ready to act'.
Het zou evenwel ook zijn geu
zennaam kunnen zijn, want de
56-jarige Spanjaard geldt als
een keiharde werker met een
onverwoestbaar gevoel voor het
compromis. Eigenschappen die
hem in zijn nieuwe baan onge
twijfeld van pas zullen komen.
Voor de lidstaten is buiten
lands- en defensiebeleid im
mers nog steeds een uiterst se
rieuze, en bovenal gevoelige
nationale aangelegenheid.
Dat Solana deze moeilijke taak
aanvaardt, hoeft niet te verba
zen. De Spanjaard heeft name
lijk nooit de makkelijkste weg
gekozen. In 1964 meldde hij
zich aan als lid van de door dic
tator Franco verboden socialis
tische partij. Dit lidmaatschap
en zijn politieke activiteiten
maakten dat Solana zijn na
tuurkundestudie in Madrid
moest staken. Later zou hij de
ze in de Verenigde Staten als
nog afronden, hetgeen hem de
professorstitel opleverde.
Begin jaren tachtig stapte Sola
na nog op kop mee in protest
marsen gericht tegen de NAVO
en de Amerikaanse legerbases
in zijn land. Toen de socialisten
in '82 aan de macht kwamen,
was er van dit pacifistisch senti
ment al snel weinig meer te be
speuren. Een kwestie van reali
teitszin en gezond pragmatis
me, kwaliteiten die zeker ook
op Solana van toepassing zijn.
Dankzij 'goede vriend' en pre
mier Felipe Gonzalez werd So
lana achtereenvolgens minister
van cultuur, onderwijs en bui
tenlandse zaken, hetgeen hem
een schat aan bestuurlijke erva
ring opleverde. Zijn overstap
naar de NAVO was zeker niet
gepland. Maar nadat de Belg
Willy Claes als secretaris-gene
raal moest vertrekken vanwege
het Agusta-omkoopschandaai,
en de Amerikanen Ruud Lub
bers niet slikten als diens op
volger, kwam de Spanjaard bo
vendrijven.
De Alliantie heeft er geen spijt
van: sinds Solana in december
'95 het NAVO-leiderschap op
zich nam, is kritiek op zijn per
soon binnen het bondgenoot
schap uitgebleven. Integendeel
zelfs. Waar het oor ook te luis
teren wordt gelegd, weerklinkt
de lofzang over de Spanjaard.
Charmant, intelligent, geduldig
maar uiterst vasthoudend zijn
betitelingen die steevast weer
keren.
Dat de NAVO tijdens de ruim
zeventig dagen van bombarde
menten op Kosovo en Servië
niet door verdeeldheid uiteen is
gespat, wordt als de verdienste
van Solana gezien. En als een
prestatie van formaat. Datzelf
de geldt voor de omslag die hij
de alliantie heeft laten maken
van een koude-oorlogsmachine
gericht op bescherming van het
Westen tot een internationale
vredesmacht. Om niet te verge
ten de toetreding van de drie
voormalige Oostbloklanden Po
len, Hongarije en Tsjechië.
Deze diplomatieke ervaring zal
Solana hard nodig hebben bij
zijn taak als speciale EU-verte
genwoordiger voor het buiten
landse- en veiligheidsbeleid.
Opnieuw een topfunctie in de
politiek, een vakgebied dat hij
enkele jaren nog als 'zo moei
lijk' bestempelde. „Nee dan lie
ver natuurkunde. Daar werk je
met cijfers en die schreeuwen
niet", verzuchtte hij op bezoek
bij president Bill Clinton.
Spaanse diplomaten weten wel
beter. „Wij overwegen risico's",
verklaarde één van hen, „terwijl
Solana ze neemt."
Noorwegen ontdekken?
Dan kun je maar koter
een gjicls kij je hekken.
Vraag 'tn gratis aan: de officiële
Noorwegen Zomcrcatalogus '99.
Noorwegen brochurelijn:
0900-8991170
sarajevo harald doornbos
correspondent
Het is een grote doorbraak dat de Serviërs giste
ren akkoord zijn gegaan met het G8-vredesplan
voor Kosovo. Het is ook een hoopvol teken, dat
leidde tot blijdschap in menige hoofdstad. Maar
de grote vraag is nu: zullen we over een maand,
of over een jaar, of over vijf jaar nóg zo enthousi
ast zijn. Echte vrede houdt namelijk meer in dan
de afwezigheid van bommen of kogels.
Vraag het bijvoorbeeld aan de Bosniërs, die na
vier jaar van gevechten en moordpartijen als
geen ander op de Balkan weten wat oorlog bete
kent, en velen reageren met gemengde gevoe
lens. Natuurlijk, iedereen is blij dat er niet meer
wordt geschoten, dat je niet meer bang hoeft te
zijn om getroffen te worden door een granaat als
je over straat loopt.
Maar er zijn, drieënhalf jaar na de ondertekening
van het Dayton-vredesakkoord, nog te veel belof
tes onvervuld gebleven. De bevolking heeft daar
door het gevoel dat de oorlog dan wel voorbij is,
maar dat de vrede nog niet is uitgebroken. Diplo
maten in Bosnië zijn er dan nu ook al bang voor
dat een Kosovo-akkoord dezelfde kant op zal
gaan. Op papier ziet het er goed uit, in de praktijk
blijft het probleem doorsudderen.
Het Kosovo-akkoord garandeert een robuuste
vredesmacht en de terugkeer van alle vluchtelin
gen naar huis. Oh, ja, dat kennen we, zeggen de
Bosniërs. Het Dayton-akkoord garandeerde - ga
ranties doen het altijd goed op papier - namelijk
hetzelfde. Vandaag zijn er van de 1,4 miljoen
Bosnische vluchtelingen slechts enkele tiendui
zenden teruggekeerd naar huis. Het overgrote
deel wil niet eens terug naar gebied waar 'de vij
and' aan de macht is. En dat ondanks de 30.000
NAVO-soldaten die al jarenlang aanwezig zijn in
Bosnië om de uitvoering van het akkoord te ga
randeren.
Met name Bosnische Kroaten en Bosnische Ser
viërs, maar in mindere mate ook Bosnische mos
lims, doen er alles aan om ervoor te zorgen dat
personen van de 'verkeerde' nationaliteit niet te
rugkeren. Dat kun je bijvoorbeeld doen door te
zeggen dat het huis bezet is door een vluchteling
met de 'goede' nationaliteit. Of je laat een paar
'verkeerde' vluchtelingen terugkeren en hun huis
opknappen, en dan steekje op een nacht alle
huizen in brand en schrijn dat toe 'oncontroleer
bare elementen'.
Hierdoor zit de schrik er zó in bij de vluchtelin
gen dat ze het wel uit hun hoofd laten om het
ooit nog eens te proberen. Een andere in Bosnië
vaak bedreven tactiek is dat je zegt dat duizend
vluchtelingen pas mogen terugkeren als de 'vij
and' dat ook toelaat. En die 'vijand' zegt hetzelf
de. Oftewel: in de praktijk keert niemand terug.
„Zolang je als internationationale gemeenschap
zaken blijft doen met nationalistische leiders, ke
ren vluchtelingen niet zomaar terug naar huis",
meent Colin Soloway, analyst in Sarajevo van de
internationale crisisgroep ICG. „Het doel van de
nationalisten was juist om af te komen van ande
re etnische grpepen. Dat gaan ze niet zomaar te
rugdraaien. Het Dayton-vredesakkoord kon al
leen maar gesloten worden omdat het de facto
Bosnië opdeelde in drie etnisch zuivere gebie
den. De NAVO-soldaten zorgen ervoor dat nie
mand meer begint te schieten, maar dat hoeft
ook helemaal niet meer, want alle nationalisti
sche leiders hebben hun zin. Ik ben bang dat het
in Kosovo op hetzelfde zal uitdraaien."
Nu is Kosovo niet precies Bosnië. Maar er is een
grote kans dat lang niets dat nu door de Serviërs
is geaccepteerd zal worden uitgevoerd. Ook al
heet het een topprioriteit van de internationale
gemeenschap om de vluchtelingen te laten te
rugkeren naar Kosovo, er zijn vele trucjes la
Bosnië mogelijk waardoor dit slechts in zeer be
perkte mate zal gebeuren. „Als ik een Kosovaar
zou zijn die nu in een vluchtelingenkamp in Al
banië of in Macedonië zit, dan zou ik na vandaag
absoluut nog niet staan te juichen", meent een
Belgische diplomaat in Albanië.
Zo staat er bijvoorbeeld in het akkoord dat de
Serviërs een beperkt aantal grenstroepen in Kos
ovo mogen blijven houden, en dat Servische 're
ligieuze en culturele objecten' bewaakt zullen
worden door Servische politie. „Daar heb je het
dus al", meent de diplomaat. „Hoeveel grens
wachten laat de NAVO toe, hoeveel grenswach
ten willen de Serviërs er hebben? Ook al heb je er
nog maar één, de Albanese rebellen van het U^K
zullen dan blijven doorvechten, waardoor de Ser
viërs weer om meer grenstroepen zullen vragen
om de 'terroristen' te bestrijden. En je zult zien
dat de Serviërs ieder kerkje of monument plotse
ling beschouwen als een heilige plek waar politie
nodig is."
Een Britse diplomaat in Macedonië heeft dezelf
de reserves. „Leuk en aardig zo'n akkoord", zegt
hij, „maar ik heb sterk het idee dat geen van de
vluchtelingen terug zal gaan naar huis, zolang er
de kans is dat ze Servische politie of leger tegen
het lijf lopen. Kun je aan mensen vragen om op
nieuw in het water te springen als er geen tien,
maar nog slechts twee haaien in het water zwem
men? Lijkt me niet. In elk geval is dit geen veilige
situatie waarin vluchtelingen zullen denken: laat
ik mijn huis maar weer eens gaan opbouwen.
Wie kan ze garanderen dat ze over twee jaar niet
opnieuw moeten rennen voor hun leven? Ik heb
sterk het idee dat alleen onafhankelijkheid voor
Kosovo leidt tot de terugkeer van vluchtelingen.
Na al die massamoorden en zuiveringen van de
afgelopen maanden, is het volstrekt bespottelijk
om Milosevic nog enige macht te laten behouden
over Kosovo."
