Cultureel festival voor scholieren
Lakenhal terughoudend met verkoop kunstvoorwerpen
Lekker azijnig begin van
Eenakterfestival Pancratius
Cultuur Kunst
Cappella Amsterdam:
dramatisch en afwisselend
Weer goud
voor cd van
Aafje Heynis
'Bij succes ligt onze
belangstelling niet
DONDERDAG 3 JUNI 1999
Koolhaas bouwt bibliotheek in Seattle
Seattle De Nederlandse architect Rem Koolhaas heeft op
dracht gekregen een nieuwe bibliotheek te ontwerpen voor de
Amerikaanse stad Seattle. Na een rondreis langs gebouwen van
Koolhaas in Nederland en Frankrijk besloten bestuurders van
de bibliotheek unaniem de opdracht voor de nieuwbouw te
gunnen aan diens in Rotterdam gevestigde OMA - Office for
Metropolitan Architecture. De nieuwe bibliotheek moet in 2003
worden opgeleverd.
Eric Clapton veilt honderd gitaren
londen Eric Clapton (54) heeft besloten honderd gitaren uit
zijn eigen verzameling op 24 juni bij Christie's in New York te
laten veilen. Met de opbrengst wil Clapton drugsverslaafden
helpen die opgenomen zijn in het mede door hem opgerichte
Crossroads-centrum in Antigua in het Caribische gebied. Clap
ton hoopt dat de veiling 700.000 tot 1 miljoen dollar (1,5 tot 2,1
miljoen gulden) opbrengt.
'Dageraad' trekt veel bezoekers
leiden De tentoonstelling 'Dageraad der Moderne Kunst' in
Stedelijk Museum De Lakenhal trekt veel bezoekers. Na twee
maanden is het streefcijfer van 15.000 bezoekers al bereikt. De
Lakenhal had verwacht dat dit bezoekerstal pas eind augustus
te bereiken, maakte wethouder van cultuur A. Pechtold gister
avond bekend tijdens een commissievergadering. Lakenhal-di
recteur J. Bolten is ook in haar sas nu ze maar liefst drie maan
den vóór ligt op haar schema. Een deel van de exploitatie is im
mers gebaseerd op het bezoekersaantal. ,,En we Hijgen komen
de maanden aan de zomerperiode een geduchte concurrent."
Behalve veel bezoekers krijgt Bolten ook 'buitengewoon veel
positieve reaches' op de Dageraad der Moderne Kunst.
Album Backstreet Boys breekt record
new york De Backstreet Boys hebben met hun nieuwe album
'Millennium' een Amerikaans verkooprecord gebroken: in de
eerste week werden er 1.134.000 exemplaren van verkocht. De
live-dubbelaar van Garth Brooks, recordhouder sinds november
vorig jaar, verkocht in de eerste week bijna 10 procent minder.
Een van elke hen in de afgelopen week in de Verenigde Staten
verkochte cd's was 'Millennium'. De plaat komt deze week op 1
de Billboard-albumlijst binnen.
Dubbelexpositie Isaac Israels
botterpam/otterlo De Kunsthal in Rotterdam en museum
Kröller-Müller in Otterlo wijden komend najaar een tentoon
stelling aan Isaac Israels (1865-1934). Het is volgens de Kunsthal
voor het eerst sinds vijftien jaar dat er in museaal verband spe
ciale aandacht aan Israels wordt besteed. De Kunsthal toont 110
schilderijen, vijftig aquarellen, pastels en tekeningen en vijftig
schetsboeken. Kröller-Müller laat 23 schilderijen en 279 werken
op papier zien. De tentoonstellingen duren van 4 september tot
en met 9 januari.
muziek recensie
lldy van der spek
Concert: Nederland-Spanje door Cappella
Amsterdam o.l.v. Daniel Reuss, m.m.v.
Andrés Cea Galan, orgel. Gehoord 1/6,
Pieterskerk, Leiden.
Het Van Hagerbeerorgel (1643)
waarvan 'de onder het vernis
vandaan gehaalde klankkleuren
weer in hun oorspronkelijke
luister te horen zijn', en Daniel
Reuss' alternatieve koor, Cap
pella Amsterdam - beide in
'confrontatie met de 80-jarige
oorlog' - combineren voortref
felijk. Daarbij opgeteld de uit
gelezen programmakeuze geeft
een kleurrijk, dramatisch en af
wisselend concert.
Cappella Amsterdam is niet
het prototype van een uitgeba
lanceerd superkeurig, haarzui-
ver, strak en ingetogen koor.
Nee, Cappella Amsterdam
bruist. Ze weten verdraaid veel
van opvoeren en indammen
van dynamiek, van sprankelend
coloriet, van sprankjes vibratie,
zelfs van een zekere extase.
Opvallend warm en zinde
rend is de klankkleur van de al
ten; de bassen zijn zwaar en
warm als een wollen deken.
Maar het is echt nodig dat de
sopranen hier en daar versterkt
worden met twee hoge, helder
doordringende stemmen. Want
in de opstelling van een dub-
CHEF JAN RIJSDAM. 071-5356444. PLV CHEF ANNET VAN AARSEN 071-5356443 i
'Kunstshot' laat leerlingen uit de bovenbouw kennismaken met kunst
Osdorp Posse in het LVC, cabaret in de Leidse Schouwburg, een
schildercursus in de Hortus Botanicus en exposities in musea. Dat is
een greep uit de plannen van de Leidse culturele instellingen voor
een cultureel festival voor leerlingen uit de bovenbouw van het
voortgezet onderwijs, op 17 september aanstaande. Schouwburgdi
recteur Bart van Mossel spreekt van een voor Nederland uniek pro
ject om jongeren kennis te laten maken met de culturele instellingen
en verschillende kunstuitingen.
leiden robbert minkhorstburg en het LAKtheater. Andere heb
ben zich snel aangesloten. Volgens
Het initiatief voor het festival, met als Van Mossel, die gisteravond de com-
titel 'Kunstshot', komt van de schouw- missie cultuur informeerde, doen vrij
wel alle musea, de Stadsgehoorzaal en
het LVC mee. Het ministerie van OCW,
de gemeente, het VSB Fonds en de
Stichting Promotie Theater Concert
bezoek vinden het project zo bijzonder
dat ze subsidie hebben toegezegd. De
instellingen werken met een begroting
van 70.000 tot 80.000 gulden.
Kunstshot sluit aan bij de omvor
ming van het onderwijs in de boven
bouw van de havo en het vwo, die vol
gend schooljaar ingaat. In de zogehe
ten tweede fase (ook wel Studiehuis)
krijgen leerlingen het vak culturele en
kunstzinnige vorming. Voor dat vak
zijn ze verplicht een aantal theater
voorstellingen, optredens en exposi
ties te bezoeken. Aan de vooravond
van het nieuwe culturele seizoen en in
de eerste weken van het schooljaar
krijgen de scholieren een voorproefje.
In het begin van het jaar willen de
instellingen de leerlingen prikkelen, al
dus Van Mossel, en daarna moeten ze
op eigen houtje voorstellingen uitzoe
ken. De programmering van 'Kunst
shot' is volledig op jongeren toegesne-
belkoor waarin de sopranen in
de buitenflanken staan, legt één
kant wel lichtelijk het loodje; de
hoge tonen klinken daar be
hoorlijk kelig en geknepen, ook
niet honderd procent zuiver.
Het legt echter een piepklein
schaduwtje over een zonover
goten terras.
De eenstemmig, ritmisch ge
zongen psalmen in een even
iets afwijkende zetting van het
oude berijmde psalmboek,
doen elke rechtgeaarde protes
tant boven de veertig rillen van
nostalgie. Maar zo mooi en
evocatief hoorde je ze niet in de
kerken van weleer. Stralend in
alle stemsoorten in 'Verheugt U
in de Heer' en tot de dood toe
verstild in 'Uit diepten van el
lende'. Wat zijn die oude melo
dieën toch gruwelijk mooi.
De typische klank van luit en
harp tokkelt in de zangstem.
Prachtig zijn de bassen die 'Du
fonds de ma pensée' als in bre
de zware armen dragen. Glas
helder is de polyfonie in het
Magnificat te volgen, de uit
spraak ketst, de tenoren in de
slotzin doen uitstekend werk.
De 'Cantiones Sacrae' van
Sweelinck worden functioneel
begeleid door het trio orgel,
violone en cello. Er wordt een
prachtige samenklank geprodu
ceerd, waarin vooral de cello
(Lucia Swarts) glans en kracht
uitstraalt. Het orgel, solo, doet
de rest.
Groningen Voor 50.000 noorderlingen was het Stones-
concert gisteravond vermoedelijk nét even van een ande
re orde, dan voor de overige 25.000 aanwezigen op de
Groningse drafbaan. Het blote feit dat Mick en Keith zich
hadden verwaardigd naar de Martinistad te komen, gaf
alleen al reden tot grote vreugde. En angst. In gerefor
meerde kring was de laatste tijd gebeden om het concert
te laten 'floppen', zoals een predikant het verwoordde.
Concertgangers zouden onbenoembaar onheil over zich
kunnen afroepen. Een dominee wist zeker dat 'Sympathy
for the devil' het officieuze volkslied der satanisten is.
Even leek het nog alsof de gereformeerde gebeden zou
den worden verhoord. Om vijf over acht barste de hemel,
middenin het voorprogramma, op een verschrikkelijke
manier open. De Stones zelf hielden het aansluitend ruim
twee uur droog en boden ruim twee uur entertainment
waarbij Jagger vaker van shirt en jasje verwisselde dan
Prince tijdens een compleet tournee.
FOTO GPD HAN DE GRAAF
den. Behalve een optreden van Osdorp
Posse staan op 17 september onder
meer een rapmusical en een 'skate-
dance-event' op het programma. De
dag moet eindigen met een 'leuk slot
feest'.
Veel Leidse scholen hebben zich al
aangemeld. Van Mossel zegt dat de
scholen in omliggende gemeenten ook
worden benaderd. Hij rekent erop dat
op 17 september twee- tot drieduizend
leerlingen meedoen. De dag kost 40
gulden per leerling waaraan de scho
lier zelf 25 gulden moet bijdragen.
blaricum hans visser
Er heeft zich rond de alt Aafje,
Heynis een klein wonder vol
trokken. De zangeres die in
1983 na een mooie internatio
nale klassieke zangcarrière J
stopte met zingen, ontving gis- j
termorgen in Blaricum een jj
gouden plaat, de tweede bin
nen een maand. Kreeg ze de 1
eerste voor de cd met oude op
namen die vorig jaar verscheen
(met Bach, Handel en Brahms), f
gisteren ging het om de cd j
'Dank sei dir Herr'.
De cd verscheen pas een
maand geleden, maar na twee j
weken waren er al 15.000 exem
plaren van verkocht. Goed voor
goud. Op de cd is ze te horen
met drie aria's uit Bachs Mat- 1
thaus Passion en verder werken
van onder anderen Handel]
Von Glück, Schubert, Franck en
Richard Strauss, opnamen
vooral uit de jaren vijftig.
Bij platenmaatschappij Phi- j
lips is de verbazing dan ook
groot. ,,Deze cd wordt binnen-
kort zeker platina. Aafje Heynis
verkoopt nu beter dan bij voor
beeld een Jantje Smit. Wibi
Soerjadi of André Rieu, en niet i',
alleen bij de klassieke platenza-
ken, maar ook in winkels waar a
doorgaans pop-cd's worden? jj
verkocht."
De hype rond de in de Zaan- I
streek geboren en getogen zan-
geres kwant een maand geleden Ij'
op gang toen haar 75ste ver
jaardag werd gevierd met een
concert in Amsterdam, het her
halen door de Avro van een te-
levisiedocumentaire over haai ij
zangcarrière en het verschijnen (i
van de inmiddels 'gouden' cd.
De zangers zelf was ontroerd
toen ze uit handen van majooi j]
Bosshardt de ingelijste gouden,
plaat ontving.
leiden wim koevoet
Op het afstoten van (kunst-
)voorwerpen uit de collectie
van Stedelijk Museum De La
kenhal rust geen taboe maar
het motief mag nooit van finan
ciële aard zijn. De enige reden
mag zijn dat een stuk niet
(meer) past in de collectie.
„Geen schilderijen van Lucas
van Leyden verkopen om de
uitbreiding van De Lakenhal te
kunnen betalen", aldus cul
tuurwethouder A. Pechtold.
Verkoopopbrengsten dienen
bovendien te worden gebruikt
om andere kunst, die beter in
de collectie past, aan te schaf
fen. Overigens verdient het in
bruikleen geven van stukken de
voorkeur boven verkoop. Over
particuliere schenkingen moe
ten vooraf duidelijke afspraken
worden gemaakt, vooral over
de termijn dat het museum
zich over de geschonken voor
werpen ontfermt.
Volgens wethouder Pechtold
(D66) moet De Lakenhal vaker
nee durven zeggen. In het ver
leden zijn totale inboedels in
het bezit van het museum ge
steld die weliswaar interessant,
maar eigenlijk niet op hun
plaats zijn in De Lakenhal.
Schenkers mogen er niet langer
vanuit gaan dat De Lakenhal
hun stukken voor eeuwig veilig
stelt.
Met deze en andere globale
spelregels bij het zogeheten
'ontzamelen' van kunstvoor
werpen uit het gemeentelijk be
zit hebben gisteravond de
raadscommissie cultuur en La
kenhal-directeur J. Bolten van
harte ingestemd. Welke stukken
in aanmerking komen voor 'af
stoting' wordt pas over een jaar
duidelijk. Bolten verwacht te
gen die tijd het collectieplan af
te ronden. Volgens wethouder
Pechtold staat in elk geval vast
dat De Lakenhal nooit een top
stuk de deur uitdoet.
Een aantal raadsleden drong
er op aan om in het geval van
verkoop het voorwerp zo dicht
mogelijk bij huis te houden. Als
een Belgisch museum minder
biedt dan een museum in Ja
pan, moet het stuk toch naar
België, vinden ze. WD'er A.
Geertsema vroeg ook aandacht
voor stukken die door de slech
te staat van onderhoud niet
toonbaar zijn. „Dat mag geen
reden zijn om ze af te stoten. Ik
zie liever een deltaplan om der
gelijke voorwerpen te herstel
len", aldus de liberaal.
Directeur Bolten is net zo te
rughoudend als de gemeente
raadsleden. Geen haar op haai
hoofd die aan een grote uitver
koop denkt, ook al zou ze daar
mee ruimte kunnen winnen. Zc
is blij dat in Leiden de discussie
niet naar aanleiding van een in
cident wordt gevoerd, zoals in
Rotterdam waar de directeur
van Boymans een schilderij wij
verkopen om een verbouwing
te betalen. „Door regels op tcj
stellen zijn kunstvoorwerpen
niet overgeleverd aan de grillen
van het stadsbestuur of de di
recteur."
Bronkhorst en Jongewaard op Holland Festival
anouschka voskuul
Met '1 2, 1 2 3 4', dat op 8 juni
jjtijdens het Holland Festival in
■première gaat, hebben Truus
Bronkhorst en Marien Jonge
waard een uitputtingsslag voor
hun dansers samengesteld, die
aansluit bij hun eerdere werk
als Truus Bronkhorst, Marien'
Jongewaard and Friends en The
Fall. Het gaat opnieuw om
machtsverhoudingen. De dan
gers rennen, knallen tegen de
achtermuur op, springen,
schreeuwen, hangen de cow
-boy uit. Ze bewegen in een
hoog tempo als raderen van
een machine en springen ge
welddadig op elkaar in, maar
tussendoor dansen ze tere ada
gio's. Truus Bronkhorst: „Het is
•een moeilijk stuk. En niet alleen
[fysiek, maar ook voor het
hoofd."
Marien Jongewaard: „Maar
we zijn niet van die boemannen
Ihoor. We hebben een goede
verstandhouding met onze
dansers en ze mogen nee zeg
gen als iets niet gaat. Maar ja,
hoe gaat dat bij dansers, die
hebben toch wel de neiging
hun grenzen op te zoeken,"
Waar die grenzen liggen, mo
gen ze dit jaar dus in het Hol
land Festival laten zien. Festi
valdirecteur Ivo van Hove heeft
ons gevraagd, vertelt Bronk
horst. „We hebben niet gelob
byd, hoor." Jongewaard: „Die
man is echt een liefhebber.
Liefhebbers kom je in ons vak
maar weinig tegen, er zijn veel
cynici. En natuurlijk zijn wij ge
woon z'n persoonlijke voor
keur, maar denk je ook niet dat
dat voor een festival veel inte
ressanter is dan naar de groot
ste gemene deler te gaan kij
ken?"
Bronkhorst: „Ik vind het ge
weldig dat we zijn uitgenodigd.
We zijn ver onder de onderste
tree van de ladder begonnen,
en nu zijn we hier en doen we
mee op eigen voorwaarden. We
hoeven niet de grote artiesten
uit te hangen en er zijn geen ei
sen aan ons werk gesteld, Ivo
heeft ons alleen voorstellen in
overweging gegeven." Jonge
waard: „En dat is geen pro
bleem, want als je kunst maakt,
ben je toch al in permanente
discussie." Bronkhorst: „Dat
maakt je oordeel ook scherper."
Betekent het Holland Festival
nog iets voor jullie toekomst?
toneel recensie
Truus Bronkhorst en Marien Jongewaard: „Liefhebbers kom je in ons vak maar weinig tegen, er zijn veel cy
nici."- FOTO GPD LEX VAN ROSSEN
Bronkhorst: „Ik heb geleerd
daar niet meer aan te denken.
Ik heb al zo vaak gehoord dat er
mensen uit het buitenland in
de zaal zaten, en daar hoor je
dan nooit iets van. We gaan wel
in New York optreden, maar
niet doordat er hier een Ameri
kaan in de zaal zat. We werken
gewoon door en pikken hier en
daar iets op." Jongewaard: „We
zijn toch het meest geïnteres
seerd in 'dat ding' dat we ma
ken. Bij succes ligt onze belang
stelling niet."
Bronkhorst: „Na een geslaag
de voorstelling in Groningen,
hoe kapot je ook bent..." Jonge
waard: zingend in de bus
naar huis. Daar doe je het
voor." Bronlchorst: „Succes is
fijn vanwege het geld. Anders
wordt het wel heel moeilijk om
te maken wat je wilt. Hoewel
succes ook verplichtingen met
zich meebrengt, die je weer aan
het randje van de afgrond bren
gen." Jongewaard: „Maar het is
geweldig om mee te doen aan
een festival waar je altijd zo
hoog tegenop hebt gekeken."
Truus Bronkhorst en Marien
Jongewaard: 1 2, 1 2 3 4. Te
zien in Theater Believue, Am
sterdam; van 8 tot en met 11
juni, aanvang 20.30 uur.
susanne lammers
Voorstelling; Eenakterfestival ter gelegenheid van het 90-jarig
bestaan van Toneelvereniging St. Pancratius. Gezien. 1/6,
Dorpshuis 'De Alkeburcht'. Roelofsarendsveen. Nog te zien:
t/m 5/6. Aanvang: 20.00 uur
In 1909 richtte de pastoor van Roelofarends-
veen een toneelvereniging op. Hij hield een ste-
j vige vinger in de pap. Zo beklom hij na de eer-
ste avond van de gemengde voorstelling het to-
I neel. Niet om zijn waardering uit te spreken,
j maar om de drie geplande volgende voorstellin-
gen te verbieden. Negentig jaar later is St. Pan-
cratius met 27 actieve leden bloeiender dan
I ooit.
Sinds het 75e jubileum viert het gezelschap
zijn lustrum onder meer met een eenakterfesti
val, waaraan gezelschappen uit de hele streek
meedoen. Dit keer zijn het er dertien, verdeeld
over vijf avonden en daarmee is het festival een
van de grootste van Zuid-Holland.
Afgelopen zaterdag opende Het Volk met 'Het
Volk in Dothan' van Alma Post de feestweek.
Dinsdagavond speelden de Roelofarendsveners
de eerste van de reeks eenakters.
Met 'Tussen de happen door' van Alan Ayck-
bourn koos St. Pancratius voor een lichte ko
medie met een zwart randje. Een zakenman,
druk, net terug van drie weken Rome, neemt
I zijn vrouw mee uit eten. Zo te zien om iets goed
te maken, want zij is niet echt in de stemming.
Ze is haar leesbril vergeten en laat hem het me
nu voorlezen, steekt ae ene met de andere aan,
en laat alle borden onaangeroerd.
Aan een belendend tafeltje nemen twee an
dere gasten plaats: een werknemer van meneer
en zijn vrouw. Zij komt net terug van vakantie,
en ook zij zit er tegen haar zin. De spil van het
stuk is de ober en vanuit zijn perspectief neem
je de situatie waar. Hij ontdekt tussen de garna-
lencocktail en de sole meunière hoe de vork in
de steel zit en wie met wie de bloemetjes heeft
buiten gezet. Een totale catastrofe blijft echter
uit. Voor de twee paren, althans voor de man
nen, is het veel gemalckelijker géén consequen
ties uit het slippertje te trekken en dat maakt de
strekking van deze eenakter behoorlijk cynisch.
Een glansrol is weggelegd voor Jan Hoogen-
boom als ober. Klierig en vervelend is hij, terwijl
hij zich bedient van zogenaamd onderdanige
gebaartjes. Zijn oren kruipen op de borden van
de tafeltjes waar de intimiteiten besproken wor
den en zijn gezicht spreekt boekdelen. Corrinne
Nauta en Frans van der Ploeg spelen het echt
paar dat al lang is uitgepraat met de nodige af
standelijkheid. Thea Verlaan is iets te ingehou
den het teleurgestelde vrouwtje, maar Wil van
der Veen als de carrière-jagende workaholic
compenseert dat weer.
Geen gezellig stuk, zoals iemand ironisch op
merkte, maar wel een blijspel met een lekker
azijnig angeltje en een mooi begin van een lan
ge toneelweek.
