Vetzucht zit in de genen
5
Optimisme bij opening Transferium
ixaozuaaNO
Leiden Regio
ONDERZOEK
Gratis kaarten Leids succes
lete voor slaan buschauffeur
ejelstraf geëist tegen
^rote baas' drugspand
ENSDAG2 JUN11999
071
CHEF WIM WEGMAN. 071-5356414. PLV -CHEF HERMAN JOUSTRA. 071-5356430
00jUREAU CERBERUS
buschauffeur op Leiden
niet kon vertellen hoe
de bus naar Alphen ging,
voor een 26-jarige Alphe-
genoeg aanleiding om de
kertóffeur met een vuist in het
ingeEht te slaan. Gisteren bij de
Haagse politierechter moest hij
zich voor zijn gedrag verdedi
gen. „Ik vind dat hij best even
had kunnen bellen om te vra
gen hoe laat die andere bus ver
trok." Hij kreeg een boete van
500 gulden opgelegd. Het
slachtoffer had hij 150 gulden
voor zijn kapotgeslagen zonne
bril terugbetaald.
d
oiling
het
mag
doi|
de S;
ng ui
ick J
num
devil
:d va
de R
Verse bos radijs
Met gratis cupje dipsaus.
Vers op onze groenteafdeling.
Per bos
1 ir. Tjalmaweg; 2 feesttent ter gelegenheid van de opening vandaag; 3 voetgangersbrug; 4 overdekte wachtruimten; 5 McDonald's; 6 overdekte looproute; 7 A44; 8 parkeerterrein.
Van alle franje ontdaan is het niet meer dan een parkeer
plaats bij een bushalte. Maar het is wel een parkeer
plaats waarvoor de staatssecretaris van verkeer en water
staat op het laatste moment haar agenda leeg maakt
wanneer de minister als gevolg van het Bijlmerdebat niet
zelf de openingshandeling kan verrichten.
En een parkeerplaats waarvoor
het ministerie, de provincie, de
busmaatschappij en de ham
burgergigant zonder morren 11
miljoen op tafel leggen. Opdat
de parkeerplaats kan worden
omringd door twee nieuwe
bruggen: één over de Ir. Tjal
maweg alleen voor voetgangers,
en één over de Oude Rijn alleen
voor bussen.
Het transferium bij de kruising
van de Ir. Tjalmaweg en de
rijksweg A44 dat vandaag offici
eel wordt geopend, is een voor
beeldproject van Verkeer en
Waterstaat. De overstapplaats is
een uitvloeisel van de 'keten-
vervoerbenadering' van het mi
nisterie. Het idee daarachter is
dat veel automobilisten niet be
reid zijn om volledig over te
stappen op het openbaar ver
voer, maar wel verleid kunnen
worden om een deel van de reis
in trein of bus plaats te nemen.
Die verleiding bestaat uit luxe
uitgevoerde parkeerplaatsen
waar in de spits iedere paar mi
nuten een bus stopt: het trans
ferium.
Er zijn de afgelopen jaren in
Nederland al een paar trans
feria in gebruik genomen, en
tot nu toe zonder veel resultaat.
Alleen het transferium bij het
Zeeuwe Renesse, van waar de
toeristen met de huifkar naar
het strand worden vervoerd, is
al twee zomers een groot suc
ces. De transferia in Amster
dam (de Arena) en in Gronin
gen blijven nog altijd angstval
lig leeg.
Maar in Leiden zal alles an
ders worden, zo hopen de initi
atiefnemers. Het Leidse trans
ferium is de eerste in zijn soort
die speciaal als transferium is
KQDMar
aangelegd. De overstapplaats
ligt precies op de kruising van
twee drukke wegen, en is voor
reizigers in de richting van Den
Haag en van de Leidse binnen
stad de laatste mogelijkheid om
over te stappen op het open
baar vervoer. Automobilisten
die files en het zoeken naar een
parkeerplaats willen vermijden,
kunnen hier gratis hun auto
neerzetten en op de bus stap
pen. De reis naar Den Haag
gaat dan verder over een nieu
we grotendeels vrij busbaan. De
bus naar Den Haag CS vertrekt
iedere tien minuten.
Bij de parkeerplaats zijn een
overdekt voetpad, een overdek
te wachtruimte en een vestiging
van McDonald's aangelegd. In
de hamburgertent kunnen
wachtenden een kopje koffie of
iets anders halen, maar de eet
gelegenheid heeft ook een
tweede doel. McDonald's zorgt
ook in de avonduren voor vol
doende aanloop op de parkeer
plaats, wat de sociale veiligheid
ten goede komt. Bovendien
houdt personeel van McDo
nald's de bewakingscamera's
op de parkeerplaats in de gaten.
Om de parkeerplaats goed
zichtbaar te maken is er over de
Ir. Tjalmaweg een werkelijk
enorme voetgangsbrug aange
legd. De brug dient meer doe
len dan alleen het bieden van
een veilige oversteekplaats. De
75 meter lange boogbrug is een
herkenningsteken voor het
transferium. Automobilisten
die dagelijks over één van de
aanpalende wegen rijden, kan
de bouw van de brug - en daar
mee de komst van het transferi
um - niet ontgaan zijn. Daar
mee heeft het transferium al
voor de opening bekendheid
weten te verwerven bij de doel
groep.
De parkeerplaats die het hart
van het transferium vormt,
biedt ruimte aan 244 auto's.
Hoe lang het zal duren voordat
in ieder geval een flink deel van
die plaatsen overdag bezet is,
durft niemand te voorspellen.
Maar de voorbereidingen voor
een eventuele verdubbeling van
de parkeercapaciteit zijn al in
volle gang. Bij de provincie
wordt nu al druk gerekend aan
de kosten van de bouw van een
extra parkeerdek boven de hui
dige parkeerplaats. Aan opti
misme geen gebrek.
Internist Hanno Pijl onderzoekt samenhang tussen hormonen en dik worden
De finale van het Leids Succes, een wedstrijd tussen g
drijven uit Leiden en de Leidse regio, is dinsdag 8 juni in de Leidse
Schouwburg. Voor lezers van het Leidsch Dagblad zijn 50 gratis
kaarten beschikbaar. Deze zijn te bestellen bij de afdeling promo
tie, telefoon 071-5356212 of fax 071-5321429. De finale begint om
19.30 uur.
LE
DS
CCES
Leidsch Dagblad! HCH11'VK\
ANNO 1899
Vrijdag 2 Juni
LEIDEN - De postrit Leiden-Amsterdam werd he
dennacht met een automobiel uitstekend vervuld.
Gedurende een 14 dagen zullen op dat traject
Amsterdam-Leiden een viertal systemen beproefd
worden.
LEIDEN - Zijne Hoogheid de Prins van Demak Ra
den Mas Pandji Sosro Kartono bracht gistermiddag
een bezoek aan Leiden om de Academie te bezichti
gen, waarna hij in den 'huize de Stins' als gast van
E. baron Wittert van Hoogland in gezelschap van
eenige andere Leidsche studenten dejeuneerde.
Na een rijtoer met hen gemaakt te hebben in Lei-
dens omstreken, vertrok hij weer naar Den Haag.
ANNO 1974
iV
voor insuline. Dan kan de ziek
te vaak met pillen worden be
handeld. Later ontstaat soms
óók een tekort aan insuline,
waardoor ook bij deze vorm
van suikerziekte af en toe insu-
line-behandeling nodig is. Het
laatste type 'suiker' hangt sterk
samen met vetzucht. Uit proef
dieronderzoek is gebleken dat
leptine de werking van insuline
mogelijk verbetert. Het is de
moeite waard om te zien of dat
bij mensen ook zo werkt. Dat
zou op die tweede vorm van
suikerziekte een gunstig effect
hebben. We hebben binnen
kort dus een aantal dikke men
sen met suikerziekte nodig die
bereid zijn mee te doen aan
het onderzoek. Ze kunnen bel
len naar 071 - 526 4327."
Het wordt steeds duidelijker
dat genen en hormonen in
samenwerking met onze wes
terse gewoonten vet eten en
weinig bewegen veel mensen
dik maken. „Het is een uitda
ging voor de wetenschap om
uit te zoeken welke genen en
hormonen nu precies verant
woordelijk zijn", aldus Pijl. Zelf
werd hij tijdens zijn opleiding
in een ziekenhuis in Arnhem
gegrepen door het onderwerp.
Persoonlijk belang zit daar zo
op het eerste oog niet bij. „Ik
was destijds in opleiding bij
dokter Meinders, die later
hoogleraar interne geneeskun
de hier in Leidén werd. De as
sistenten moesten maandelijks
refereren over belangwekkende
medische ontwikkelingen.
Meinders vroeg mij of ik iets
over vetzucht zou willen vertel
len. Toen zag ik het belang van
de problematiek. Meinders zelf
was al langer met onderzoek
naar oorzaken en behandeling
van overgewicht bezig en hij
vroeg of ik daaraan wilde mee
werken. Hij heeft me ook ge
vraagd met hem mee te gaan
toen hij overstapte naar het
Academisch Ziekenhuis Lei
den. Hier ben ik een aantal ja
ren geleden gepromoveerd op
de rol van serotonine, een stof
je in de hersenen in de regula
tie van het eetgedrag bij men
sen met overgewicht. Dat on
derzoek hebben we nu even la
ten liggen, maar er zijn sterke
aanwijzingen dat sertonine wel
degelijk belangrijk is voor hon
ger en verzadiging."
LEIDEN - Het team van de Burggravenlaan-dependance van de Rembrandt Scholengemeenschap, win
naar van het schoolkorfbaltoemooi bij het voortgezet onderwijs. Staand v.l.n.r. mevrouw L. de Boer (rec
trix), Willem de Goey, Wllco Bres, Bert Moeilijker, Erik Baart, Annemiek Neuteboom, Louis de Groot, Ger
Devilee en Dick van Oort Voorste rij v.l.n.r. Ineke Holler, Ingrid Baart coach J. Schalks, Irma Groenendijk,
Sanneke Flsser, Hilly van Itterson en Karei van Wieringen.
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
Zaterdag 1 juni
LEIDEN - De Leidse studentenroeivereniging
'Njord', die sinds 22 'mei j.l. het predikaat 'Konink
lijke' voert, heeft ter gelegenheid van het honderdja
rig bestaan een brochure over de roeisport uitge
bracht. Het doel van het Zwanencomité om bij de
Eeuwfeestviering propaganda te maken voor deze
sport is door middel van deze brochure en door de
met hetzelfde oogmerk vervaardigde film 'Ga aan de
haal', verwezenlijkt. De zestiental pagina's tellende
brochure, verlicht met foto's bevat een inleiding van
de bekende sportredacteur Theo Koomen. Het lig in
de bedoeling 'De Roeiwijzer' landelijk te verspreiden
onder middelbare scholieren en studentenroeiver
enigingen, met als voornaamste oogmerk een einde
te maken aan hardnekkige misverstanden omtrent
jeugd-, toer-, fuif- en wedstrijdroeien, benodigd ma
teriaal, mentaliteit en kosten.
VOORSCHOTEN - Tien procent van de Voorschoten-
se bevolking is deze week vier avonden gaan stap
pen. De wandelsportvereniging SVLV had een prach
tig parcours uitgezet en gisteravond vond het feeste
lijk einde plaats van deze goed georganiseerde
avondvierdaagse. Twee muziekkorpsen en zeker eni
ge duizenden belangstellenden haalden de bijna
tweeduizend wandelaars over de laatste kilometers
heen. Rond acht uur in de avond was het dorp voor
de wandelaars en zat het verkeer een half uur pot
dicht. Bij het Cultureel Centrum, het officiële einde,
was het een mensenzee en vanaf de flats leek het
wel een bloementuin. Helaas was er geen enkele ge
meentelijke autoriteit aanwezig.
De gemeenteraad vergaderde en hoewel de mu
ziek en de wandelaars extra hard zongen bij het pas
seren van het gemeentehuis, ging het vergaderen
door. De twee duizend wandelaars bestonden voor
een belangrijk deel uit jeugd, daarnaast was er o.a.
een grote groep militairen en enige honderden oude
ren.
Naar het front der wetenschap, dat is het streven van de
lt naridse universiteit. En met succes. Niet zelden brengen Leidse
en", onderzoekers opmerkelijke ïesultaten onder de aandacht,
van Maar ook onderzoeken die minder opvallen dragen bij aan
songi een inzichtelijker samenleving. In Onderzoek houdt een
idwarsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het licht.
week vertelt een andere onderzoeker over zijn of haar
werk. Vandaag Hanno Pijl.
gel
be
beteiat we dik worden van te wei-
)hrist|g bewegen en te vet eten we-
arop in we nu wel. Blijft zinvol om
i?" p te letten, maar het zou hel
en als de medische stand een
andje toestak. Welnu, daar
g||||gordt aan gewerkt. Op de afde-
^®%g Interne Geneeskunde van
et Leids Universitair Medisch
entrum onderzoeken artsen
e werking van nieuwe medi-
ijnen tegen vetzucht en kijken
naar de oorzaken van dit
38 robleem. Want waarom wordt
17 337 p een dik en de ander niet?
Internist Hanno Pijl staat in
921 et LUMC aan de basis van on-
erzoek naar de samenhang
hormonen en dik wor-
NT|ES en. Er zijn van allerlei hormo-
tot 17pn veranderd bij dikke men-
in. „Zo hebben wij vastge-
eld dat mensen met overge
wicht veel minder dan normaal
roiehormoon maken", vertelt
ijl. „Een tekort daaraan heeft
ij kinderen schadelijke gevol-
3«rstr^n voor de groei gij volwasse-
heeft het met name effec-
m op de stofwisseling. Zo is
e afbraak van vetweefsel voor
(binnei^n deel afhankelijk van groei-
Wanneer er te wei-
ig groeihormoon is, verloopt
SETTEBie afbraak minder goed. Op
moment onderzoeken wij
fmenvai? ^et te^ort aan groeihormoon
;t Leids^j^raaët aan de ontwikkeling
ichikba&n vetzucht."
Er zijn steeds meer aan wij-
dat sommige mensen
hebben om vet aan te
miate naken. Die aanleg ligt vast in
Je genen. „We denken dat dat
en van de redenen is dat af-
allen zo verdraaid moeilijk
i", zegt Pijl. „Het is dus geen
P iwestie van slapte of gebrek
t tan wilskracht dat de meeste
nensen niet kunnen afvallen,
iet heeft te maken met ons
liologische systeem. In vroeger
ijden, toen mensen nog van
le jacht leefden, was gewichts-
terlies extreem bedreigend. De
svolutie heeft in de loop van de
ijd zeer krachtige mechanis-
nen ontwikkeld om levende
wezens te beschermen tegen te
groot gewichtsverlies bij gebrek
aan voedsel. De stofwisseling
wordt sterk aangepast. Heel
veel hormonen in ons lichaam
veranderen radicaal. En er ont
staat honger. Allemaal veroor
zaakt door bilogische mecha
nismen. Iemand die gewicht
probeert te verliezen vecht dus
tegen zijn eigen biologische
systeem. Afvallen zonder hulp
is daarom een vrijwel onmoge
lijke opgave voor de meeste
mensen."
Het is belangrijk om naar
wegen te zoeken om mensen
met vetzucht te helpen bij hun
pogingen gewicht te verliezen,
omdat overgewicht op de lange
termijn schadelijke gevolgen
voor de gezondheid kan heb
ben. De kans dat dikke mensen
op latere leeftijd hart- en vaat
ziekten of suikerziekte krijgen
is aanzienlijk groter dan bij
mensen met een normaal ge
wicht.
Daarnaast leiden de veran
derde hormonen bij dikke
vrouwen soms tot problemen
met de vruchtbaarheid. Mo
menteel onderzoekt het LUMC
vijftien vrouwen die lijden aan
het polycysteus ovarium syn
droom (PCO), een ziekte waar
bij de eierstokken niet meer
goed werken. De vrouwen zijn
daardoor onvruchtbaar. Ze
menstrueren niet of heel onre
gelmatig. Ongeveer een op de
twintig vrouwen in de vrucht
bare leeftijd lijdt aan dit syn
droom. Heel veel van die vrou
wen zijn te zwaar. „Het precie
ze verband tussen overgewicht
en de werking van de eierstok
ken kennen we nog niet. Zeer
waarschijnlijk heeft het te ma
ken met een verstoring van de
hormoonhuishouding. Wij on
derzoeken of voeding met erg
weinig calorieën en gewichts
verlies de werking van de eier
stokken weer normaal kunnen
maken. We hebben nu tien
vrouwen behandeld en pas en
kelen van hen zijn helemaal
kei
plAAG/LEIDEN
CERBERUS
elkj T
•n een 20-jange Leidenaar
ldt vide grote baas' zou zijn ge-
n de van een aantal dealers in
n bgdrugspand aan de Marnix-
nen jt in Leiden, is gisteren bij
dieriaa8se rechtbank dertig
ipden geëist. De Leidenaar
rk. iJende.
oiin aantal medeverdachten
allemaal reeds veroordeeld
tot lichtere straffen, wees
VanifO-j^gc Leidenaar echter
de leider' of 'de grote baas'
aan. Juli vorig jaar viel de politie
het pand, waar voor 7000 gul
den per dag werd omgezet, bin
nen na klachten van omwonen
den. De 20-jarige was er toen
niet. Hij werd later verlinkt
door de anderen. De man hield
ook vol dat hij een tijd in Ma
rokko verbleef gedurende de
periode dat hem dealerschap
wordt verweten in de dagvaar
ding. Volgens getuigen was de
Leidenaar toen naar Marokko
'om geld weg te brengen'. De
rechtbank doet 15 juni uit
spraak.
Hanno Pijl.
klaar. Ik kan dus nog niet veel
zeggen. Het lijkt echter of de
behandeling wel helpt. Er zijn
al enkele vrouwen gaan men
strueren en één is zelfs zwan
ger geraakt", zegt Pijl.
Samen met het Amerikaanse
biotechnologische bedrijf Am-
gen probeerde het LUMC on
langs een nieuw medicijn te
gen vetzucht uit. Het ging om
leptine, een hormoon dat ie
dereen in zijn vetweefsel aan
maakt. „Bij proefdieren is ge
bleken dat leptine een belang
rijke rol speelt bij de regulatie
van het lichaamsgewicht. Die
ren die geen leptine maken
worden moddervet. Als je ze
dan leptine toedient, vallen ze
af tot hun normale gewicht.
Niemand weet nog of een lep
tine ook een dergelijke functie
vervult bij mensen. De voorte-
FOTO HIELCO KUIPERS
kenen zijn echter niet erg gun
stig. Mensen die te dik zijn ma
ken zelf namelijk al een hele
boel leptine. Ze lijken wel on
gevoelig voor dit hormoon. We
wachten de resultaten van het
Europese onderzoek waar wij
aan hebben meegedaan echter
met spanning af.'
In het vervolgonderzoek zal
worden gekeken naar suiker
ziekte. In diverse ziekenhuizen
in Europa en Amerika, ook in
het LUMC, moeten tests uitwij
zen of leptine iets kan beteke
nen voor mensen met 'suiker'.
„Je hebt twee vormen suiker
ziekte. Bij de ene vorm maakt
de patiënt geen insuline. Die
moet dus dagelijks worden in
gespoten ter behandeling van
de hoge bloedsuiker. Bij de an
dere vorm is de patiënt aan
vankelijk alleen ongevoelig