Gasunie schrapt honderden banen
'Nederlandse industrie stmetureel zwak'
Economie
Vroege piepers niet van Tholen
Bundesbank: Koersval
euro moet snel stoppen
Alleroudste koe in Twello
Start blijft zelfstandig
Robot KPNs 118 is doof
ZATERDAG 29 MEI 1999
Economische groei tikkeltje lager
voorburg Met groeitempo van de Nederlandse economie is
opnieuw iets teruggelopen. In het eerste kwartaal van dit jaar
lag het volume van het bruto binnenlands product (bbp) 0,3
ES procent lager dan de groeicijfers van de voorgaande twee kwar-
talen. In vergelijking met de eerste drie maanden van vorig jaar
is wel sprake van een toename (drie procent), zo blijkt uit eerste
a i ramingen van de kwartaalrekeningen van het Centraal Bureau
voor de Statistiek (CBS). De terugloop ten opzichte van de twee-
de helft van 1998 komt geheel voor rekening van de landbouw,
i de delfstofwinning, de industrie, de energie- en waterleidingbe-
•j drijven en de bouwnijverheid.
In Overijssel 10.000 nieuwe banen
hengelo De Arbeidsvoorziening Overijssel helpt dit jaar 10.000
b I mensen aan een nieuwe baan. De helft van hen behoort tot de
categorie langdurig werklozen. Deze cijfers zijn gisteren be-
i kendgemaakt bij de opening van een banenmarkt in het Expo-
center in Hengelo. In het eerste kwartaal van dit jaar werden
i> door de Overijsselse arbeidsbureaus 5.326 vacatures geregi-
streerd. Dat is een toename van veertig procent ten opzichte
l van het eerste kwartaal in 1998. In een jaar tijd is de werkloos-
i heid in Overijssel met bijna twintig procent gedaald van 46.000
naar 36.000. De werkloosheid komt daarmee uit op het laagtere
cord van vier procent.
b
Glazen stad in Hoeksche Waard
i mijnsheerenland De kans is groot dat de overplaatsing van glas-
a 1 tuinbouw uit het Wesdand naar de zuidrand van de Hoeksche
ij Waard doorgaat. Volgens demissionair minister Pronk (ruimte-
lijke ordening) staat het kabinet, dat nog voor de zomer met een
besluit komt over de toekomst van de Hoeksche Waard, onder
a grote druk van land- en tuinbouworganisaties om alsnog in te
3 stemmen met deze plek. Pronk liet eerder dit jaar nog door-
a schemeren dat er wat hem betreft geen kassen uit het Westland
naar het gebied, de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen, komen,
Volgens Pronk is alleen de Ambachtsheerlijkheid Cromstrijen
direct beschikbaar voor de ontwikkeling van een nieuwe glazen
5 stad.
o
D
a Lichte stijging langdurige minima
5 voorburg Sinds 1996 is het aantal mensen dat langdurig van
o een minimum inkomen moet leven, licht toegenomen. In 1997
q hadden 245.000 huishoudens ten minste vier jaar een laag inko-
o men. Doordat ook het aantal huishoudens steeg, blijft het aan-
o deel van de langdurige minima gelijk. Het Centraal Bureau voor
q de Statistiek (CBS) becijferde dat in 1997 665.000 huishoudens
a leen inkomen hadden van onder of rond het minimum. Het gaat
am 1,3 miljoen mensen van wie 360.000 kinderen.
Fors minder winst Weekbladpers
Amsterdam Uitgeverij Weekbladpers Groep (onder meer Vrij
Nederland, Psyclwlogie, Voetbal Magazine) heeft het afgelopen
aar fors minder winst geboekt. De nettowinst liep in 1998 met
uim 66 procent terug tot 5,7 miljoen gulden. Volgens de uitge-
ver drukken investeringen in nieuwe tijdschriften het resultaat.
a Dok voor dit jaar zal de winstgroei bescheiden zijn, is de ver-
oo b vachting van het concern. In totaal zette Weekbladpers Groep
vorig jaar 192,4 miljoen om. In vergelijking met 1997 is dat een
75 )lus van tien procent.
Vooral managementlagen en staffuncties weg
Bij de NV Nederlandse Gasunie in Groningen moeten
binnen twee jaar 300 tot 350 mensen vertrekken. Gelijk
tijdig zullen in die periode ruim honderd nieuwe werk
nemers worden aangetrokken. Bij Gasunie werken nu
nog 1.630 mensen. Als gevolg van een al lopende reorga
nisatie zijn het afgelopen jaar al zo'n honderd banen ge
schrapt, medio 2001 moeten dat er rond de 1.400 zijn.
groningen gpd
Hoofddirecteur Verberg zegt
dat gedwongen ontslagen niet
aan de orde zijn. Gasunie denkt
het banenverlies te kunnen rea
liseren door natuurlijk verloop
en regelingen voor vervroegd
uittreden. Met de vakbonden
en de ondernemingsraad wordt
de komende dagen overleg ge
voerd over de uitvoering van
het plan. Gasunie wil hier 1 juli
al mee beginnen.
Het personeel heeft relatief
rustig van het banenverlies ken
nis genomen. De mededeling
kwam dan ook niet echt meer
als een verrassing. Begin maart
nog had de vakbond VHP de
noodklok geluid door melding
te maken van een mogelijk ba
nenverlies voor vijfhonderd
mensen. De personeelsaanpas-
sing is, aldus Gasunie, nodig
om beter in de kunnen spelen
op de wensen en eisen van de
open, geliberaliseerde gas
markt. Die maakt dat Gasunie
in toenemende mate wordt ge
confronteerd met concurrentie.
Het bedrijf wil ook zelf com
merciële diensten en de in en
verkoop van gas beter in de
markt gaan zetten. Daar zijn
ook de honderd nieuwe men
sen voor nodig.
Verder maken wettelijke
voorschriften het noodzakelijk
dat Gasunie als beheerder en
eigenaar van de transportlei
dingen een strikt gescheiden
administratie gaat voeren voor
de verschillende diensten. De
kosten van transport moeten
bijvoorbeeld financieel inzich
telijk worden gemaakt om te
kunnen beoordelen of de Gas
unie tegen billijke prijzen het
net aanbiedt.
De aangekondigde reorgani
satie wordt Gasuniebreed uit
gevoerd. Managementlagen en
staffuncties worden niet ge
spaard. Gasunie wil de organi
satie in elk geval platter maken.
Verder wordt de afdeling
nieuwbouw getroffen, aan het
huidige transport en verwer
kingssysteem hoeft niet al te
veel meer te worden versleu-
parus rtr-krf-afp
President Tietmeyer van de
Duitse Bundesbank vindt dat
de koers van de euro ten op
zichte van de dollar niet verder
mag dalen. „Een verdere koers
val zou mij niet gelukkig ma
ken", zo zei de bankpresident
gisteren in Parijs tegen journa
listen.
De euro verliest al sinds zijn
bestaan terrein aan de dollar.
Bij de start begin dit jaar was
een euro 1,1667 dollar waard.
Woensdag bereikte de euro een
absoluut dieptepunt op 1,0435
dollar. Op de financiële mark
ten wordt al volop gespeculeerd
over het moment dat de ver
houding één op één zal zijn.
Volgens Tietmeyer moet de
euro geloofwaardigheid en het
vertrouwen van internationale
investeerders verwerven. „Een
nieuwe munteenheid moet zijn
kracht tonen aan de buitenwe
reld. We moeten vertrouwen
opbouwen."
Tietmeyer, die deze zomer af
scheid neemt als president van
de Duitse centrale bank, vindt
de daling van de euro niet te
recht. „De euro bezit een groot
potentieel. De euro wordt sterk
en stabiel binnen de eurozone
en geaccepteerd en gewaar
deerd op internationaal ni
veau", voorziet de bankpresi
dent. „De markt mag niet al
leen naar de korte termijn kij
ken, maar moet ook de lange
termijn in beschouwing ne
men."
Ook de opvolger van Tiet
meyer, E. Welteke, toonde zich
niet blij met de koers van de
euro. „Ik ben bezorgd over deze
ontwikkeling. Die moet stop
pen", zo zei hij tegen CNN.
Welteke zei het niet wijs te
vinden dat de EU-ministers van
financiën eerder deze week toe
stemming gaven aan Italië om
het begrotingstekort licht te la
ten oplopen. Het was dat be
sluit dat de euro naar het nieu
we dieptepunt loodste. Hij be
nadrukte dat het hier een poli
tiek beslissing betreft, waar de
Europese Centrale Bank niets
aan kan doen. „Centrale ban
kiers hebben niet de mogelijk
heid zich te mengen in beslui
ten van de politiek."
herringen Het Zeeuwse (schier)eiland Tholen is onttroond als leverancier van de vroegste aardappelen. Een aardappelteler uit Herkingen op het TCTill fllPt TlPrkif^hMJÏI*
Zuid-Hollandse Goeree-Overflakkee was de Tholenaars dit jaar te vroeg af. Hij rooide deze week als eerste aardappelen van de koude grond. De
speciale veiling voor vroege aardappelen in Sint Annaland kwam er niet aan te pas, de oogst uit Herkingen ging naar de veiling in Barendrecht.
foto anp wim van vossen
idvocaten gaan
rens over voor
rmenwerking
amsterdam anp
grote Nederlandse advoca-
ïkantoren zoeken steeds
hun heil in Europese en
lernationale samenwerkings-
rbanden. In navolging van de
ncurrentie sluit Derks Star
smann Hanotiau (DSH), met
hoofdkantoor in Utrecht,
1 juli een alliantie met part-
rs in vijf Europese landen. De
nbinatie gaat door het leven
CMS en zegt met 1.400 ad-
:aten en een jaaromzet van
miljoen gulden één van de
lotste Europese advocaten-
ïtoren te zijn.
,MS Derks Star Busmann
notiau gaat nauw samen-
rken met advocatenkantoren
Groot-Brittannië, Duitsland,
stenrijk, Denemarken en
eden. Onderhandelingen
mogelijke partners in
nkrijk, Italië en Spanje zijn
gezet. Met de nu de be
lde partners hebben advoca-
notarissen en belastingad-
:urs van DSH 31 kantoren
:lusief hun vestigingen in
lijn, Brussel en Düsseldorf).
tenlandse kantoren van de
schillende partners worden
lit jaar in elkaar geschoven,
lestuursvoorzitter Vermeu-
van DSH is in zijn nopjes
de Europese samenwer-
j. „We creëren een sterke
isnationale juridische on-
neming waar de markt om
agt. Op deze wijze kunnen
internationaal opererend
iten optimaal van dienst
Vanzelfsprekend verster-
we ook onze positie op de
eidsmarkt."
amenwerkingen en overna-
in het Nederlandse advo-
inwezen zijn de laatste jaren
ia aan de orde van de dag.
vooraanstaande kantoren
samengeklonterd tot hon-
Uitzendtopman Van Schaik:
ken", aldus Van Schaik.
Start, opgezet door de ar
beidsbureaus en met een
marktaandeel van zeventien
procent, is na Randstad num
mer twee in Nederland. Vedior
en Adecco lonken naar de
tweede plaats. „Zij willen wat
wij hebben. Maar wij willen
niet", zegt Van Schaik laconiek.
Vergeleken met de concur
rentie bleef de winst van Start
vorig jaar achter. Het bedrijf
moest genoegen nemen van
een winstgroei van vijf procent
tot 31,6 miljoen gulden. Con
current Randstad zag de winst
met 30,1 procent stijgen. De ve
le investeringen zijn volgens fi-
nancieel-directeur Groeneveld
reden voor de bescheiden
winstgroei van zijn bedrijf.
Hoe graag branchegenoot Ve
dior het ook wil, uitzendcon
cern Start is niet te koop. „Wij
blijven zelfstandig. Wij willen
dit en kunnen dit ook. Er zijn
geen gesprekken", verklaarde
topman Van Schaik gisteren bij
de presentatie van de jaarcij
fers.
Zijn collega Smit van Vedior
kon het vorige week niet laten.
Na de verkoop van de schoon-
maakactiviteiten van zijn be
drijf, schurkte Smit met de net
verkregen buidel geld, weer te
gen Start aan. Voor Van Schaik
is het een gepasseerd station.
„Vorig jaar zijn er gesprekken
geweest met Vedior. Die heb
ben we niet voor niets afgebro-
utrecht anp
Voorzitter Krul (51) van FNV
Bondgenoten stelt zich niet
herkiesbaar voor een nieuwe
termijn. Krul is ernstig ziek en
heeft al zijn energie nodig om
die problemen te boven te ko
men, stelt de bond. Waarne
mend voorzitter Kagie stelt dat
Krul los daarvan al had beslo
ten dat de bond de volgende
eeuw moet ingaan met een ver-
nieuwender en jonger gezicht.
Januari volgend jaar kiest de
bond een nieuw bestuur. Krul
was de eerste voorziter van de
FNV Bondgenoten, de grootste
vakbond in Nederland. Deze
bond ontstond vorig jaar uit
een fusie van de Industiebond,
ECONOMIE WIJZER
voorburg anp
twello Bijna negentien jaar geleden op 3 juni 1980 zag Jannie 17 het levenslicht. Jannie 1 tot en met 16
hebben reeds lang het tijdelijke voor het eeuwige verwisseld, zo niet Jannie 17. Het dier van boer J. Kraay-
enzank uit het Gelderse Twello mag zich volgens kenner en beëdigd taxateur van vee J. Hoogeslag de oud
ste koe van Nederland noemen. Jannie wordt overigens allang niet meer gemolken, maar zal desondanks
haar leven niet in het slachthuis eindigen. Van boer Kraayenzank mag zij haar laatste jaren slijten tussen de
andere dieren op haar vertrouwde stek in Twello. foto wfa
Duurzame goederen meest in trek
goederen in. Volgens het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
(CBS) steeg de totale gezinscon
sumptie het eerste kwartaal met
vier procent ten opzichte van
de eerste drie maanden vorig
jaar. Voedings- en genotsartike
len zijn minder populair gewor
den. De bestedingen daalden
de eerste drie maanden met 2,9
procent.
Auto's, elektronica en meubels
zijn bij de Nederlandse gezin
nen het meest in trek. In verge
lijking met de eerste drie maan
den van vorig jaar gaven de
consumenten daar 10,5 procent
meer aan uit.
Vorig jaar zette de groei in de
aankoop van deze duurzame
FNV Bondgenoten luidt noodklok over gemiste kansen
2.0845
1.3770
1,3930
29,04
112,674
3.3260
37.0637
33.5953
0,5900
25,60
,798135 2jden advocaten, notarissen
belastingadviseurs tellende
dijken.
het kielzog van klanten uit
internationale bedrijfsleven
iten andere grote commer-
kantoren als Loeff, Stibbe
De Brauw al eerder grens-
rschrijdende samenwer-
gwk. Aai |sverbanden. Dat deden i
i)k lelijk ook Houthoff Advoca-
Notarissen en Buruma
ko is Advocaten Notarissen.
'ken eze maatschappen zijn
is kort gefuseerd onder de
- m Houthoff Buruma en be
kken nu samen over vier
11,3812
174,40
26.01
16,015
1,0992
1.3245
1,000400
0,2990
23,86
138,30
igingen in Amsterdam, Den
g, Rotterdam en Brussel. De
iwe maatschap maakt deel
kan The Conference of Eu-
17 91 ïan Lawyers, een samen-
kingsverband met kantoren
l0, ielgië, Frankrijk en Duits-
rotterdam jeroen windt-anp
De Nederlandse industrie vertoont grote
structurele zwakheden. Bij serieuze eco
nomische tegenwind zullen er meteen
in hoog tempo banen verdwijnen. Nu is
het moment de tekortkomingen aan te
pakken, maar veel bedrijven lijken de
zwakheden te negeren.
Deze sombere boodschap komt van
FNV Bondgenoten, de grootste vakbond.
Ondernemersorganisatie VNO-NCW
pleitte vorige week vooral voor een ac
tievere opstelling van de overheid. De
vakbond legt meer nadruk op grotere in
spanningen door de bedrijven met de
overheid als stimulator.
„We zijn redelijk kwetsbaar als je kijkt
naar structurele tekortkomingen", zegt
bondsbestuurder De Vries van FNV
Bondgenoten. „Ik hoor echter te vaak
dat ondernemers tevreden zijn met hoge
volumes die ze draaien en dat ze minder
zwaar tillen aan het feit dat de marges
wat minder zijn dan ze eigenlijk wilden
hebben."
Hij stelt dat er bij economische tegen
wind te makkelijk naar loonmatiging als
middel voor alle kwalen wordt gegrepen.
„Een verantwoord loonbeleid blijft be
langrijk, maar een sterke industrie en
dienstensector begint ergens anders.
Dan gaat het om meer innoveren, goede
aansluiting van technologie-instituten
en bedrijven en zorgen dat we hoog op
geleid technisch personeel hebben."
Nederland is volgens hem de schlemiel
van Europa als het gaat om stimulering
van technologie. De overheid geeft er in
vergelijking met andere landen weinig
aan uit. De bedrijven zitten onder het
Europese gemiddelde als het gaat om
investeringen in nieuwe producten.
Landen als België, Portugal, Spanje en
Denemarken doen het stukken beter. Als
het gaat om echte vernieuwende pro
ducten zakt Nederland helemaal weg en
bevindt zich onderaan de ranglijst, op
gelijke hoogte met Luxemburg. Duits
land is met zijn hoge loonkosten op bei
de gebieden juist koploper.
De Vries: „Misschien is het wel dankzij
de hoge loonkosten. De Duitse industrie
moet veel innoveren om concurrerend
te blijven. Juist van hoogwaardige tech
nologische bedrijven komt toegevoegde
waarde. Dat levert hoogwaardige banen
op die uitstraling hebben naar meer
laagwaardige banen. Andersom gaat het
niet."
Hij kijkt daarom met zorg naar de in
spanningen van het ministerie van eco
nomische zaken om buitenlandse be
drijven te verleiden tot vestiging in Ne
derland. Het lukt vooral om call centers,
distributiecentra, assemblagebedrijven
en hoofdkantoren binnen te halen. Die
bedrijven wordt vaak een vestigings
plaats met subsidie op een presenteer
blaadje aangeboden, terwijl bedrijven
die al langer in Nederland zitten veel
moeite moeten doen om hun activitei
ten uit te breiden.
De kennis van universiteiten en onder
zoeksinstituten sluit nog steeds te wei
nig aan bij het bedrijfsleven. Dat doet
weer te weinig aan eigen onderzoek en
ontwikkeling. De Vries vindt het type
rend dat de Nederlandse automatiseer
ders nu stiekem Baan uitlachen omdat
dit becfrijf, dat als enige eigen software
ontwikkelt, in de problemen zit.
„Degenen die lachen zijn de bedrijven
die alleen maar spullen in licentie verko
pen, installeren en onderhoudenzegt
de Vries. „Dat doen we te veel. Indu
striële opdrachtgevers geven steeds va
ker pas opdrachten als je ook bij het
ontwerp en de ontwikkeling van het
nieuwe product mee kan doen. Een be
drijf dat nu in licentie onderstellen voor
de F16 maakt, dreigt een nieuwe order
voor onderstellen voor helikopters mis
te lopen omdat het de ontwerp- en ont-
wikkelkennis mist."
Zo ziet de Vries meer aanwijzingen. Het
tekort aan technisch personeel is een
groot probleem, maar schrijnender
vindt hij dat het niveau van de leerlin
gen steeds verder daalt.
De Vries vindt voor een goede industrie
zeven punten van belang. Bedrijven
moeten meer investeren in nieuwe pro
ducten en de overheid moet dit actief
ondersteunen. Daar hoort goede oplei
ding van het zittend en nieuwe perso
neel bij.
Nieuwe bedrijven moeten verder hoog
waardige industrieën zijn. De overheid
moet projecten aanbesteden van een
hoogwaardig technologisch niveau. De
sociale partners moeten werken aan vol
wassen arbeidsverhoudingen en het in
dustrie- en dienstenbeleid moet perma
nent punt van overleg blijven tussen so
ciale partners en overheid.
„Nu gebeurt het alleen als de industrie
in problemen is of als de kroonjuwelen
bedreigd worden. Het is nu mooi weer.
Dan moet je het dak repareren Mis
schien moet er wel een nieuw dak op
ons industriehuis", aldus de vakbonds-
De wegen der vooruitgang
zijn niet altijd even doorgron-
delijk, vooral niet als het om
openbare nutsbedrijven gaat.
Neem de telefoon. Het opvra
gen van telefoonnummers
was tot voor een jaar of zeven
geheel gratis.
Tegenwoordig moet je ervoor
betalen en sinds kort kost een
gesprek met een 'levende' te
lefoniste zelfs 1,50 gulden per
keer. Voor zes nummers, dat
wel. Ook is er meer keus,
want behalve een
telefoniste kun je
ook een robot
krijgen. Dat kost
negentig cent per
gesprek, vijf cent
goedkoper dan
het levende we
zen dat ons tot
voort kort twee
nummers gaf.
De robot is gloed
nieuw. Daar je in
mijn beroep veel
telefoonnum
mers opvraagt, heb ik het
ding regelmatig aan de lijn.
Zij - de huisrobot van KPN is
een vrouw - is herkenbaar
aan haar schizofrene, uit los
se fragmentjes samengestelde
stemgeluid. Vraag haar een
nummer van tien cijfers en ze
zegt ze alle tien met een an
der stemgeluid.
Het is verwarrend. En intrige
rend, dat de telefoon nog al
tijd zo'n zes tot tien keer
moet overgaan voordat het
ding je uitnodigt naam, adres
en woonplaats van de ge
zochte persoon in te spreken
en je het nummer geeft. Dat
moet toch sneller kunnen,
zou je zeggen. Maar goed, het
is natuurlijk al mooi dat het
kan, die spraakherkenning.
Zo dacht ik. Maar het zit toch
anders, want de robot van de
KPN kan niet luisteren. Zij is
doof. Zij kan slechts praten.
Het enige gesprek dat ze kan
voeren is wat W.F. Hermans,
geïnterviewd door Adriaan
van Dis, ooit een 'vertelge-
sprek' noemde. In het inter
view zei Hermans: „Nee me
neer Van Dis, u mag niets
zeggen. Dit is een vertelge-
sprek."
Spraakherkenning voor num-
PAULINE VAN DE VEN
Econome en publiciste
merinformatie, zo verwach
ten ze bij KPN, heeft nog een
lange weg te gaan. Dan schiet
de schriftherkenning heter
op. De FIT Post is tegen
woordig geprivatiseerd en je
kunt het merken, de huisstijl
is dramatisch vernieuwd.
Onlangs nam de Post een
nieuwe sorteermachine in ge
bruik, de modernste in zijn
soort, een apparaat van zestig
meter lang dat dertigduizend
brieven per uur kan sorteren.
Het wordt ge
maakt door Sie-
r r~i mens en Alcatel
Nederland. Het
herkent 170 ver
schillende hand
schriften, zegt de
woordvoerder.
Wat dat bete
kent, is me niet
helemaal duide
lijk geworden.
Want ik schat
dat de gemiddel
de alfabeet het
woord 'alfabeet' alleen al op
tienduizend manieren kan
schrijven, met hier eens een
lusje, daar een haaltje of een
krulletje, nog afgezien van de
spelling. In de praktijk leest
het apparaat vooral postco
des en daar is het blijkbaar
goed in.
Slechts de ergste hanenpoten
blijven steken. Die blijven
rouleren, zoals niet-opge-
haalde bagage en gevallen ka
binetsleden. Intussen wordt
er een video-opname van ge
maakt die door mensen
wordt gelezen, overgetikt en
teruggeleid naar de machine,
die alsnog sorteert.
In het Nederlandse nutsbe
drijf lijkt schriftherkenning
dus vóór te lopen op spraak
herkenning. Internationaal
ligt het precies omgekeerd.
Via Alta Vista kun je op inter
net ruim 21.000 pagina's in
formatie over spraakherken
ning vinden, tegen 355 over
schriftherkenning. Ook zijn er
al veel bedrijven die appara
tuur leveren om gesproken
woorden om te zetten in be
drukt papier en andersom,
maar schriftherkenning is
kennelijk veel moeilijker.
