Makelaars voor allochtone kunstenaar
Songs Hiatt
gemaakt voor
Ilse DeLange
\>\0tf
Het achterwerk en
het wereldraadsel
Cultuur Kunst
Boyzone nu al zes
jaar een b
R
Internationaal Dansthea
heeft internationale allu
WOENSDAG 26 MEI 1999
CHEF JAN RIJSDAM. 071-5356444. PLV CHEF ANNET VAN AARSEN 071.
MUZIEK RECENSIE
WIM KOEVOET
Concert Ilse DeLange. Gezien: 25/5,
grand café Bacchus, Leiden
Roken mag dan schadelijk zijn
voor de volksgezondheid, de
sigarettenboer onder wiens
auspiciën gisteravond Ilse De-
Lange ruim een uur nummers
van de Amerikaanse singer/s
ongwriter John Hiatt bracht,
zou wel eens de geschiedenis
in kunnen gaan als degene die
de zangeres de juiste weg
heeft gewezen. DeLange, die
reeds na één plaat, uitge
bracht door Warner Brothers
in Nashville, door het leven
gaat als 'country-diva', liet gis
teravond in het afgeladen
Bacchus zien en horen dat ze
van nog veel meer markten
thuis is. Begeleid door een pri
ma band zong ze zowel wat
ballads als up tempo songs
van Hiatt en dikwijls leek het
alsof de in zowel eigen land
als in Europa belachelijk on
bekende Hiatt zijn nummers
voor de jonge Almelose heeft
gepend.
Hiatt en DeLange moeten
elkaar echter nog voor het
eerst ontmoeten. Sterker nog,
als DeLange zich strikt aan de
spelregels van de Marlboro
Flashbacks had gehouden,
dan zou ze nummers van
Bonnie Raitt hebben gespeeld.
De formule van deze concer
treeksen - Volumia!, Blof en
Caesar zijn DeLange voor ge
gaan - is immers dat Neder
landse artiesten op hun muzi
kale voorbeelden terugblik
ken. En Raitt-fan DeLange
wist tot voor kort niet of nau
welijks wie Hiatt is. Het is een
vriendin van de gitarist ge
weest die haar heeft bijgepraat
over de man die ongeveer
twee keer zo oud is als zij zelf.
Hiatt, nog altijd woonachtig
in Nashville, heeft jarenlang
zijn brood verdiend door
countrynummers te schrijven.
Meestal voor anderen. Aan
zijn eigen platen voegt hij ook
wel eens een scheutje country
western toe maar voor een
partijtje stevige rock of eén
bluesy invalshoek kun je net
zo goed bij hem terecht. Op
vallend was dat DeLange
vooral het soul-element in Hi-
att's werk blootlegde. Dat was
bij voorbeeld het geval bij een
van de hoogtepunten van de
avond, 'Angel eyes'. Knap en
gewaagd was ook de vertol
king van 'Inside job', een
nummer met een wat moeilij
kere maatsoort, dat van De-
Lange en haar band een be
handeling kreeg die jazzy en
funky tegelijk was.
DeLange speelde bepaald
niet op 'safe'. Zo bewaarde ze
Hiatt's bekenste lied, 'Have a
little faith in me' tot het laatst
en waren haar muzikanten
niet alleen maar gekomen om
haar te begeleiden. Zelf ge
noot ze ook intens van de in
derdaad heerlijke orgelsolo
waarmee 'It feels like rain' was
opgetuigd. Van de stempro
blemen die ze tijdens haar
Pinkpop-optreden volgens
enige critici zou hebben ge
had, was bij Bacchus niets te
merken. DeLange gedijt ken
nelijk beter in rokerige etablis
sementen dan in de open
lucht.
Het overwegend jonge pu
bliek reageerde uitgelaten op
DeLange's verrichtingen, hoe
wel de meeste bezoekers ver
moedelijk niet zo bekend zijn
met Hiatt. Of het enthousias
me net zo groot was geweest
als DeLange zich tot de coun
try western-nummers van
haar debuutplaat had beperkt,
moet ernstig worden betwij
feld. DeLange doet er goed
aan de opnamen die werden
gemaakt eens nauwgezet te
bestuderen, vooral haar eigen
gezichtsuitdrukkingen. Ze ge
noot zelf zichtbaar met volle
teugen van deze kans om uit
het hoekje te ontsnappen
waarin ze reeds na één plaat is
gedrukt. De conclusie zou wel
eens kunnen zijn dat Marl
boro's Flashback voor DeLan
ge geen eenmalig muzikaal
uitstapje is, maar een wen
kend perspectief.
Cultuurverkenners en makelaars moeten jonge allochto
ne kunstenaars gaan opsporen en begeleiden. De toe
gang tot de Nederlandse cultuurwereld is voor deze kun
stenaars alles behalve makkelijk, vindt staatssecretaris
Van der Ploeg (Cultuur). Aan die situatie moet een einde
komen.
ZOETERMEER ANP
gebied van allochtone kunst te
kort is geschoten. De culturele
In zijn nota 'Ruim baan voor verscheidenheid mag dan groot
culturele diversiteit' stelt Van zijn, vindt de staatssecretaris,
der Ploeg dat het cultuurbeleid migranten nemen als publiek
van de afgelopen jaren op het en makers nauwelijks deel aan
de gesubsidieerde cultuur.
Van der Ploeg stelt 40 tot 60
miljoen gulden beschikbaar
voor nieuwe maatregelen. Zo
zijn er de cultuurverkenners en
makelaars die ervoor moeten
gaan zorgen dat allochtone ta
lenten een podium en subsidie
krijgen. Verder wil hij meer fa
ciliteiten en subsidiegelden re
serveren voor allochtone kun
stenaars.
Bestaande collecties van mu
sea dienen met een frisse blik,
vanuit de ogen van allochtone
bevolkingsgroepen, te worden
bezien, stelt de staatssecretaris.
Zo moeten musea 'community
curators' inschakelen. Die kun
nen uit diverse tentoonstellin
gen kunststukken van bepaalde
bevolkingsgroepen verzamelen
voor één nieuwe expositie.
Gesubsidieerde culturele in
stellingen moeten al het moge
lijke doen om een breed pu
bliek te bereiken. Van der Ploeg
wil hen dan ook afrekenen op
wat ze doen om die diversiteit
te bereiken, ongeveer zoals dat
gebeurt met de programma
voorschriften bij de publieke
omroepen.
Van der Ploeg wil verder dat
er meer allochtonen in bestu
ren, raden van toezicht en ad
viescommissies komen. Vrou
wen en mensen van buiten de
randstad moeten daar ook be
ter in worden vertegenwoor
digd. Daardoor kan de kwaliteit
van de 'kunst van minderhe
den' beter beoordeeld worden.
Het diversiteitsbeleid
niet naast het 'gewone' cu
beleid terecht komen,
apart fonds heeft volgej
staatssecretaris dan ook
zin. Al was het alleen maa
dat dan de indruk kan on
dat het cultuuraanbod
minderheden te weinig
teit heeft om in het reg
cultuurcircuit aan bod i
men. Daarom denkt Va
Ploeg meer aan stimule
maatregelen.
ROTTERDAM HARRY DE JONG
Wie zes jaar geleden de jon-
gensgroep Boyzone een kort le
ven had toebedacht, zat er lelijk
naast. De vijf Ierse jongeheren
staan immers nog steeds hoog
aangeschreven bij talloze tie
nermeisjes in heel Europa en
hun platen prijken voortdurend
in de hoogste regionen van de
hitlijsten. Niks geen eendags
vliegen dus, die Shane, Step
hen, Ronan, Mike en Keith. De
mannen staan er op dit mo
ment zelfs beter voor dan ooit,
want de een dezer dagen ver
schijnende verzamel-cd met
een overzicht van hun beste
nummers is op voorhand al
goud en voor hun optreden in
de Rotterdamse Ahoy' op 25 ju
ni vliegen de kaarten de deur
uit. Een mooie aanleiding om
samen met Boyzone eens een
filosofische blik over de schou
der te werpen en op een rijtje te
zetten wat zes jaar onafgebro
ken succes in een mensenleven
aanricht.
Daarom schuiven we aan bij
Stephen Gately, want hij is im
mers samen met Ronan Keating
het creatieve brein achter Boy
zone. „Dit bestaan heeft veel
mooie kanten, vindt Stephen.
„We zien zoveel landen en ont
moeten zoveel verschillende
mensen. De meesten zijn aar
dig, maar er zitten jammer ge
noeg ook opportunisten tussen:
mensen die zich aan je opdrin
gen en vervolgens proberen
mee te profiteren van je succes.
Ik begrijp zulke lui niet: geluk
zit niet in geld en roem. Het is
dom om dat te denken."
„Wij worden als Boyzone
overladen met uitnodigingen
om allerlei decadente feestjes
bij te wonen. Ikzelf ga daar bij
na nooit naar toe, want op zul
ke plaatsen ontmoet je juist de
'onechte' mensen, de meelo
pers. Ik heb een uitgesproken
hekel aan feestjes gekregen. Ik
stap veel liever een pub binnen
om met een glas bier wat te
kletsen met de andere gasten.
Ja, gelukkig kan ik in Ierland
nog genoeg pubs binnenwan
delen zonder dat ik herkend
word en meteen de sfeer ver
pest is. Vooral als er alleen ou
dere mensen zitten, is mijn
anonimiteit gewaarborgd."
„Ik ben enorm depressief ge
weest en durfde een tijdlang
mijn huis niet meer uit. Het
succes met Boyzone was me al
lemaal teveel geworden. Ik kon
op straat niet meer tegen de re
acties van de mensen als ze mij
zagen. Ik werd gek van ai die
hysterische taferelen. Anderhalf
jaar geleden besloot ik dat ik
wat aan mijn situatie moest
doen. Want het leidt tot niets
om bij de pakken neer te zitten.
Ik ben ermee begonnen om
mijn situatie te accepteren.
Maar die onzekerheid, daar
moest ik vanaf. Ik was zo arg
wanend. Ik dacht dat mensen
voortdurend achter mijn rug
zaten te roddelen. Daarom
sloot ik me op in mijn apparte
ment en zat de hele dag met
een fles wijn voor de televisie.
Voor een man van 22 is dat be
paald geen goede levenswijze.
Op dat moment betaalde ik de
tol van de roem, zou je kunnen
Honderd milj
voor aankope
verandert wei
DEN HAAG ANP
hc
Boyzone: voortdurend in de hoogste regionen van de hitlijsten.
zeggen. Mijn gedrag is achteraf
natuurlijk wel te begrijpen.
Want ik sta als lid van Boyzone
voortdurend in de belangstel
ling, maar heb zelf niet in de
hand wat er allemaal om me
heen gebeurt. Ik moet bijvoor
beeld altijd maar weer afwach
ten wat er nou weer over mij in
de bladen staat. Maar ik heb nu
geleerd om daarmee te leven."
„Ik ben inmiddels van Dublin
verhuisd naar het platteland. Ik
heb een oud molenaarshuis ge
kocht, dat wordt omgeven door
bossen en stromende beekjes.
Wat ik momenteel het liefst doe
is een boek lezen en luisteren
naar het stromende water. Of
een lange wandeling door de
bossen. Dat is de perfecte ma
nier om in balans te blijven met
FOTO OPD/LAWRENCE WATSON
de vaak hectische optredens
van Boyzone. Ik was zeventien
toen ik bij die groep kwam. Zo
vanaf de middelbare school in
de showbusiness. Iedereen
voorspelde ons een kort leven
en elk jaar duikt het gerucht
weer op dat we uit elkaar gaan.
Maar we zij er nog steeds. En
voorlopig zal dat nog wel even
zo blijven. Hoop ik."
De honderd miljoen guli
het kabinet vorig jaar be
voor kunstaankopen, va
niets aan het probleem
te magere budgetten
musea. De Raad voor
heeft becijferd dat de
aankoopregeling, die we
wikeld en moet worden
voerd door de Moi
Stichting, aan rente
slechts drie miljoen guli
opleveren voor alle mu
men.
Van de honderd
moeten ook nog eventui
kopen in het kader van
Behoud Cultuurbezit
gedaan, de wet om te
men dat voor Nedef
langrijke kunst naar het
land verdwijnt. Het
moet niet worden verwi den i
de 110 miljoen die vorig >ërsï
de gelden van De Nei
sche Bank voor kunst v [)e
stemd en reeds grotend ieef
een Mondriaan is gespe Sodi
„Het probleem van
koopbudgetten blijft >n I
actueel en onze aanbei oc;
zijn nog steeds geldig'
Raad voor Cultuur in efaig
aan staatssecretaris V
Ploeg van Cultuur. Aan
gen van de Raad zijn:
van de structurele n ferd
voor aankopen door ip r
musea, instelling van e en
fonds voor de aankoop en
bijzondere voorwerpen rug:
Collectie Nederland ei ia;
stelling van een sub jgi
fonds voor aankopen ii och
der van de Wet Behomize
tuurbezit. and
Sdi
Eéi
DANS RECENSIE
Alle kunst is erotisch. Een uitdagend 'statement' van Bauhaus-architect
Adolf Loos (1870-1933). In de horizontale lijn zag Loos een liggende vrouw,
in de verticale een man die de liefde met haar bedreef. Die Freudiaans
gekleurde visie gaat wellicht iets te ver. Maar dat veel belangrijke kunst een
erotische lading heeft, is een onwankelbaar gegeven. In de serie 'Het blote
oog' zwerven wij van de fraai gewelfde schouder naar de tere knieholte,
laten wij een strelend oog gaan langs een aantal erotische kunstuitingen en
gaan wij nader in op de achterliggende thematiek. In aflevering 15: de
extase van Salvador Dali.
Wie kijkt naar de extati
sche afbeeldingen die
schilders en beeld
houwers in de loop der eeuwen heb
ben gemaakt van heiligen, kan zich
niet onttrekken aan het idee dat de
weergegeven gemoedseruptie dicht in
de buurt komt van het menselijk org
asme. Die half open mond; dat serene
gelaat, waarop zich een mengeling
van smart en genot aftekent. Vinden
we dat ook niet terug in de eenvoudi
ge kamer waarin twee mensen zich op
een bed met elkaar verenigen?
Dichters hebben het orgasme wel om
schreven als het moment waarop we
'door een kier in de werkelijkheid
even naar de hemel kunnen kijken'.
We raken even los van onszelf en de
aardse beslommeringen. Leonardo da
Vinei schreef dat de wereld het men
selijk geslacht voorgoed zou kwijtra
ken als dat ene moment er niet meer
zou zijn. Al dat gestreel, geplak, ge
duw, gehijg en getrek, het is niets an
ders dan de worsteling, het gevecht,
om dat ene zalige moment te kunnen
bereiken.
Salvador Dali, een erotomaan pur
sang, heeft een en ander gestalte ge
geven in 'Le phénomène de l'extase'.
een foto-collage uit 1933. Het is niet
toevallig dat hij tussen de genietende
gezichten van de dames enkele ge
laatsdetails van heiligenbeelden heeft
gemonteerd. Op de collage zijn vrijwel
alleen vrouwen te zien. De man links
boven komt 'mooi' klaar, maar is
daarmee ook meteen een beetje fatte
rig. De man onderin de collage doet
met zijn aanplakbaard komisch aan.
Het orgasme van mannen was voor
Dali kennelijk minder interessant dan
dat van de vrouw, hoewel zich van
hem 'een bovenaardse verrukking
meester maakte bij de aanblik van het
scrotum, dat reservoir van nog niet
geschapen wezens'.
Dali was geobsedeerd door erotiek.
Vlak voor hij in 1989 stierfliet hij een
vriend een bepaald soort slakkeneie-
ren meebrengen, een lekkernij die
volgens de kunstenaar de lust kon op
wekken. De Spaanse surrealist had
een grote afkeer van dood en verval.
Zijn haar en snor moesten zwart als
inkt blijven en zijn rug net zo recht als
zijn kristallen wandelstok. Hij lachte
met een vreemd en strak gezicht, uit
angst voor rimpels.
Daïi bleef zijn leven lang trouw aan
zijn gemalin en zuster in de kunst Ga
la, een vrouw die woedend de hoom
op de haak smeet toen ze hoorde dat
ze oma was geworden. Hij regisseerde
samen met haar erotische fantasieën.
Dali zag een duidelijke parallel tussen
de schilderkunst en de liefde: 'De
schilderkunst werkt net als de liefde
via de ogen en stroomt er via de haren
van het penseel weer uit.'
Vooral het achterwerk van wouwen
had voor hem een bijna magische
aantrekkingskracht. Hij zag er de de
volheid van de kosmos in weerspie
geld. In die 'kosmos' kon je doordrin
gen zonder je te hoeven verliezen in
een kind. Het schilderij 'Geautosodo-
miseerde jonge maagd' is een verkap
te uiting van dat verlangen. In Port
Lligat, waar hij woonde met Gala, om
ringde hij zich 'met de fraaiste achter
werken die men zich kan voorstellen.'
'Ik krijg de mooiste vrouwen zover dat
ze zich uitkleden. Ik zeg altijd dat de
grootste geheimen via het achterwerk
te doorgronden zijn en ik heb zelfs
een diepe analogie ontdekt tussen de
billen van een van mijn bezoeksters in
Port Lligat en het ruimte-tijd-continu-
um, dat ik het continuüm van de vier
billen heb genoemd. Mijn geluk is
compleet als ik een anale coïtus kan
bijwonen. Ik ben erin geslaagd een
jonge Spaanse ertoe te overreden zich
door een jongen in mijn bijzijn van
achteren te laten nemen. Samen met
mijn vriendin ga ik in een kamer op
de divan zitten. De beide acteurs be
treden het toneel door verschillende
deuren: zij naakt onder een kamerjas,
hij geheel naakt, met een stijf lid. Hij
draait haar direct om en gaat onver
wijld aan de slag om in haar binnen te
dringen. Dat lukt hem zo snel dat ik
opsta om te zien of het geen valse ver
toning is.' Als de vrouw haar hoogte
punt nadert, roept ze: 'Dit is voor Da
li, voor de goddelijke!'
Net als vele andere kunstenaars zag
Dali in de geslachtsdaad 'de door vol
strekt niets te vervangen manier om
de levenden in vervoering te brengen.'
Volgens Dali konden we tijdens het
orgasme, zoals Achterberg het om
schreef, 'even bij God op tafel kijken.'
TEKST: CEES VAN HOORE
FOTO'S: ARCHIEF
MAARTEN BAANDERS
Voorstelling: 'Het Goud van Xian' door
Het Internationaal Danstheater. Gezien:
25/5, Leidse Schouwburg.
Ze gingen op reis om folkloris
tisch dansmateriaal te verzame
len. De hele zijderoute legden
ze af, van Armenië tot ver in
China. Bij terugkeer moeten ze
bijna duizelig geweest zijn, zo
overstelpend was de massa
dansbewegingen, kostuums,
muziek en muziekinstrumen
ten die ze hadden meegeno
men. Maurits van Geel en Fer
dinand van Altena werken voor
Het Internationaal Danstheater.
In 1991 verwerkten ze de oogst
van hun studiereis in 'Dansend
langs de Zijderoute'. De voor
raad was groot genoeg om dit
jaar ook nog 'Het Goud van Xi
an' samen te stellen.
Het was weer een overweldi
gende voorstelling, niet alleen
door de grote verscheidenheid
aan dansen, maar ook omdat ze
van een soort waren die je niet
vaak ziet. In de vaak zeer uitge
kiende en levendige choreogra
fieën kwamen de danspassen
en -gebaren helder tot hun
recht. Afwisseling was er volop.
De mysterieuze T'ai Chi-dans
van de terracotta krijgers uit de
oudheid die bij Xian in China
opgegraven zijn, was verras
send voor een folkloristische
avond. Komisch deden daarna
de dansen op stelten aan. Naast
een lieflijke Chinese waaierdans
zagen we krachtige s\\ al d
schouderbewegingen i ïzet.
golië en van de Avaren.
Veel dansers schitte
solist. Vooral de dans
adelaar uit Mongolië
Gehurkt en geconcent
een loerende roofvogel
de danser zijn armen i
gels die een geweldig - i
uitstraalden en tegelij
subtiele vingerbewegii
deden denken aan de ÖERS
speelt in de veren. Ook |^t
wen gaven sterke sol
vooral de eigenzinnig et j
narang' uit Tadzjikisu tekk
danseres die de indrul >n
de vrouwen-groepsdai j^r
Avaren introduceerde aucj€
heid en scherpte wai aar
en ook de overige vroi de
de armen zwaaiden Jar j-
passen maakten, was ee r
mannelijke kracht en iorm
gewoon voor een volks je
Terecht was er
plaats ingeruimd voor n t
ci. Al jaren laten zij ng x
schap en veelzijdighe „ger(
Vooral de soefi-achtig ee]t
(zweverige, in extase b r(
zang met trommels ei men
niums) was een grol s vrij
evenals het droog- atig.
optreden van de mon( 0ep
Iers. De dansers hel iUvve
verbluffende prestatie >id
Ze dansten secuur e fuw|-
moeiteloos van het 5pee
naar het andere over. forej(
nationaal Danstheal b0l
weer bewezen intei lrpSS
allure te hebben. iogh<
n en
nopj
Tellen 'mobiele' kunst noodzak Wal
DEN HAAG ANP
De Raad voor Cultuur adviseert staatssecretaris Van
eerst eens alle kunst te 'tellen' die voor de door hem
'mobiliteit' in aanmerking komt. De bewindsman is
dat teveel kunst onnodig opgeslagen ligt in museum®. Ik
moet volgens hem meer geëxposeerd en uitgewisseld vi ndig
De Raad is het met Van der Ploeg eens dat het publif kker
lecties van de Nederlandse musea zoveel mogelijk mol 11 me.
zien. Maar lang niet alles, zeker niet zoveel als de staal n als
ris denkt, komt voor expositie en uitwisseling in
„Veel voorwerpen zijn te kwetsbaar of in te slechte stalorz.icl
toond of vervoerd te worden. Daarnaast worden ook ichtgi
werpen verzameld vanwege hun documentaire waai enscl
behoeve van onderzoek." Van der Ploeg zou daarom 1 proj
dracht moeten geven aan het Instituut Collectie Nedei \Ver
het
