Steeds meer bijval 'Annie-dag'
\>\ote n
Cultuur Kunst
De verticale expressie van
een horizontaal verlangen
Zon, zee en gezang
in 'Opera aan Zee'
JEN5DAG 19 MEI 1999
•i Kiisoav 071 5356444 PLV CHEF annet van aaksen 071 -5356443
com, jab van drie meter in Naturalis
isestr^yü Natuurhistorisch Museum Naturalis heeft er een op-
■rkelijke aanwinst bij in de gedaante van een reuzenkrab. Het
haaldier heeft een spanwijdte van drie meter. Het is de groot-
«krabsoort ter wereld en komt alleen in Japan voor. Het
ru„ Ia emplaar (een mannetje) is geschonken aan oud-concervator
(aij Holthuis door een Japanse amateur-krabbenverzamelaar.
cordeq ^vvel het Japanse diepzeedier is uitgerust met een paar enor-
jy is et .Scharen is de reuzenkrab ongevaarlijk voor mensen.
aptoe op de Garenmarkt
Het Leidse Anjercomité houdt op vrijdag 28 mei een
ork ne taptoe op het evenementenplein aan de Garenmarkt.
n ow- en Marchingband K&G, Jong K&G, Drumfanfare FBL,
iat 66uziekvc-reniging De Burcht, Pom-Pomgroep Heavy Metal,
nigo en Concordia geven acte de presence. Het muziekfestijn
rratis toegankelijk en begint om 20.00 uur. Tijdens de taptoe
dt er gecollecteerd voor het Anjerfonds. Een dag eerder,
iderdag 27 mei, is er om 19.00 uur een twirlingshow op de
stenmarkt. En op zaterdag 29 mei verzorgt muziekgroep De
utels van Centrum Club '58 een openluchtconcert op de
estenmarkt (vanaf 13.00 uur).
[nsiii childersfestival in Noordwijk
nnowuKTijdens het schildersfestival 'De laatste zomer van
eeuw' in Noordwijk zullen ruim veertig kunstenaars strijden
de Noordwijk Painting Award. De prijs, een bronzen sculp-
van de Noordwijkse kunstenares Ine Koopmans en 5.000
en, wordt op zaterdag 15 augustus uitgereikt. De deelne-
41de kunstenaars strijden 'live' om de award. De kunstwer-
1 die zij tijdens het festival maken, worden elke avond ten-
igesteld in een grote expositietent op de Koningin Wilhel-
a Boulevard. Kunstenaars kunnen zich nog aanmelden voor
wedstrijd bij de Stichting Straattheater Festival Noordwijk,
3618636.
Verjaardagsfeest met hasselbramenjam en fletse flenzen
net h» ld'
E Bi m'
J-kampioenschap in Magnifïosi
Jongerencentrum Magnifïosi in Lisse is op zoek naar jon-
DJ's (tussen de tien en zestien jaar) die willen deelnemen aan
Minifiosi DJ-kampioenschap. Er zijn twee voorrondes op
igmiddag 11 en 18 juni. Alleen de allerbeste DJ's komen te-
in de zinderende finale op vrijdagavond 25 juni. Kandida-
voor de wedstrijd kunnen zich aanmelden door een briefje
luren naar Minifiosi, Postbus 14, 2160 AA in Lisse of door te
en (woensdagmiddag of vrijdagmiddag), tel: 0252-416755.
jfde Leids Pinkster-'Vestifal'
Café 't Vossie en Café Sus Antigoon houden zondag 23
op de Oude Vest voor de vijfde achtereenvolgende maal het
het zw bter-'Vestival'. Countryband Mustang, de zanger Bony Cor-
ia,de Haagse coverband Magic, The Backdoor Sneakers uit
len en The Key City Country Dancers treden op. Leidse Kees
nthet festival om 13.00 uur stipt.
ITERS
g. Bih
ondriaan en De Kooning in top-25
Cl
e; york Mondriaan en Willem de Kooning behoren volgens
Amerikaanse kunstblad ARTnews tot de Vijftentwintig in-
ind jxd dnjkste kunstenaars van deze eeuw.De in 1904 in Rotter-
;eboren en twee jaar terug in de VS gestorven schilder Wil-
Kooning heeft volgens het blad een groot stempel g
aart aa op de ontwikkeling van vooral de Amerikaanse schilder-
veriaa 4. óver Mondriaan - eveneens»geboren in Nederland (1872)
verleden in de VS (1944) - is ARTnews zo mogelijk nog lyri-
„Is abstractie de openbaring van de 20e-eeuwse kunst,
Piet Mondriaan haar belangrijkste apostel." En: „Zijn
den blijven iconen van vormpuurheid en mystiek idealis-
Sil" In de top-25 staan verder onder anderen Joseph Beuys,
idor Dali, Marcel Duchamp, Donald Judd, Kandinsky, Le
lusier, Malevich, Man Ray, Matisse, Ludwig Mies van der
Monet,Picasso, Jackson Pollock, Robert Rauschenberg,
s v Sherman, Andy Warhol en Frank Lloyd Wright,
ïck orTr
ordelen IS
Haar naam is onlosmake
lijk verbonden met de cul
turele ontwikkeling van het
naoorlogse Nederland.
Vooral in de wereld van
het vaderlandse kinder
boek wordt Annie M.G.
Schmidt (1911-1995) op
handen gedragen. „Veel
kinderen zijn door haar
boeken gaan lezen", legt
een medewerkster van een
kinderboekwinkel uit. Drie
jaar geleden werd de 20ste
mei, haar geboortedag, uit
geroepen tot een soort van
nationale feestdag. Het ini
tiatief krijgt steeds meer
bijval in heel het land. Ook
in Leiden, Alphen en
Noordwijk wordt morgen
de Annie M.G. Schmidt-
dag gevierd.
AMSTERDAM/ LEIDEN
martin hermens
Annie Schmidt verdient die
extra aandacht", aldus de boek
verkoopster. „Zij is toch dé gro
te naam van kinderboekenland.
Haar boeken zijn nog altijd ge
liefd, haar naam is bij bijna alle
kinderen bekend. Wij doen van
begin af aan mee aan de Annie
M.G. Schmidt-dag. Want door
Annie zo te eren, zet je eigenlijk
elk kinderboek in het zonne
tje."
Uitgeverij Querido in Amster
dam schaarde zich drie jaar ge
leden meteen achter het idee
voor de Annie M.G. Schmidt-
dag. „Het gevaar dat erin
schuilt is dat het wordt gezien
als een soort van commerciële
prikkel om meer boeken van de
schrijfster te verkopen. Maar
zo'n prikkel is helemaal niet
nodig: Annie is de enige auteur
waarvoor je niets hoeft te doen
om haar boeken te verkopen.
Dat was zo toen ze nog leefde
en dat is nog altijd zo", stelt
Querido-woordvoerder Alp-
hons Peters. „Er is ook absoluut
nog geen kentering in de ver
koop van haar boeken te zien."
De Amsterdamse kinder
boekwinkel nam in 1996, een
jaar na het overlijden van de
schrijfster op 84-jarige leeftijd,
het initiatief voor deze 'tweede
koninginnedag'. „De respons
groeit elk jaar", weet Peters.
„Tot in de Tweede Kamer wor-
In de Amsterdamse bibliotheek kunnen kinderen op de foto met de giraf uit Dikkertje Dap.
den morgen gedichtjes van An
nie Schmidt voorgelezen. Waar
dat aan ligt? Ik denk dat ze een
brokje eigen cultuur is dat heel
diep is vastgelegd in het dage
lijks leven. Iedereen loopt weg
met Annie: ze is echt een door
het volk gedragen fenomeen."
„Je vraagt je af waar het naar
toe gaat met die 20ste mei. Er
zijn geen instructies om de vie
ring van de Annie-dag volgens
een vast stramien te laten verlo
pen. Dat hoort ook zo. Er moet
toch een zeker anarchisme in
zitten. Iedereen gaat ermee aan
de haal, alles krijgt een eigen
vorm. Dat maakt het juist zo
aardig."
Op scholen wordt veel ge
daan aan de Annie-dag. Ze grij
pen de feestdag aan om allerlei
leesprojecten op poten te zet
ten. Maar het zijn met name de
(kinder) boekwinkels in ons
land die steeds weer nieuwe
ideeën verzinnen om die 20ste
mei levend te houden. Dit jaar
is er onder meer een taarten
wedstrijd. De inspiratie daar
voor vonden de boekverkopers
in het oeuvre van Annie
Schmidt. Floddertje. Otje, Jip
en Janneke - de literaire helden
hebben allemaal iets met taar
ten.
Querido zet een stap verder.
Deze maand is een kookboek
verschenen voor kinderen met
recepten van gerechten uit het
werk van Annie Schmidt. De
hasselbramenjam, de holletje
staart en de fletse flenzen wor
den beschreven in 'Kaapse
raasdonders' van Louise Bos en
Roos Voorsluis, medewerkers
van het Amsterdamse kinder-
kookcafé.
Over postume belangstelling
heeft de schrijfster toch al niet
te klagen. De verfilming van
'Abeltje' was een groot succes
in de bioscoop. 'Otje' maakte
furore op televisie. Jip en Jan
neke zijn al jarenlang publieks
trekkers bij de Hema. Recent
verschenen er Pluk van de Pet-
teflet-puzzels. Spelletjes, cd-
roms, posters, t-shirts, cd's -
het materiaal is niet aan te sle
pen.
„In Utrecht heeft de kinder
boekwinkel tien banketbakkers
zo ver gekregen om een hassel-
bramentaart te maken en in de
etalage te zetten", vertelt Queri-
do-man Peters. „Vorig jaar had
een school in Wijchen een
reusachtige, knalrode helium-
ballon met een mand vol ver
jaardagskaarten naar Annie in
de hemel gestuurd. Dat vond ik
een prachtig idee."
Bij Kinderboekenwinkel Silves
ter, aan het Rapenburg 17 in
Leiden, kunnen kinderen mor
gen een zelfgebakken taart la
ten beoordelen door een jury.
Noordwijkse kinderen kunnen
morgen (van 15.30 tot 16.30
uur) ijs eisen bij Boekhandel
Van der Meer aan het Vuurto
renplein. Iedereen die een An
nie M.G. Schmidt-prijsvraag in
levert bij de Noordwijkse boek
handel krijgt een ijsje. De prijs
vraag is te verkrijgen op school,
in de bibliotheek en bij Van der
Meer. Onder de inzenders van
de juiste antwoorden worden
drie boeken van Annie M.G.
Schmidt verloot.
In de Alphense bibliotheek
aan het Thorbeckeplein is een
tentoonstelling te zien van An
nie's boeken en er zijn cd's te
beluisterenen en video's te be
kijken. Kinderen tot en met 9
jaar kunnen meedoen aan een
tekenwedstrijd. Voor oudere
kinderen is er een prijsvraag
waarmee ze een bock van de
schrijfster kunnen winnen.
Aanstekelijk
concert Njava
MUZIEK RECENSIE
SUSANNE LAMMERS
Concert: Njava Gehoord: 18/5, Stadsge
hoorzaal, Leiden
Onder de stoelen liggen her en
der nog wat verwelkte rozen die
René Froger niet gehaald heb
ben. De sfeer in de niet volle
Stadsgehoorzaal kon veel beter,
leadzangerers Monica klaagde
over heesheid, en toch lukte het
Njava er een aanstekelijk con
cert van te maken. De drie
broers en twee zusters Njava.
afkomstig uit Madagascar, gaan
door op wat hun vader begon
nen is, ze vertolken zijn muziek.
De broers spelen gitaar en
percussie, de zusjes zingen. En
hoe. Vooral Monica heeft een
grote, veelsoortige stem, maar
ook Lala beschikt over vele tim
bres: van hoog en schel tot
warm en diep. De zusters zijn
gehuld in beeldschone, kleurige
traditionele kostuums. De pre
sentatie is sober, om niet te
zeggen statisch, maar minder is
hier meer, want een schouder
beweging impliceert meer
swing dan je voor mogelijk
houdt.
Door gitaar en percussie be
geleide nummers wisselen puur
gezongen liederen af. De eerste
zijn overwegend feestelijk, de
laatste bijzonderder. Fraai is
het lied dat gaat over de straf
die volgt op slecht gedrag. Met
slechts een gitaar en zang
wordt in klanken een broeiend
tafereel in onheilspellende
kleuren geschilderd.
Njava's muziek spreekt ge
makkelijk aan: traditionele wor
tels, maar ter dege aangepast.
Je waant je in een exotisch Eth-
nië, maar de preciese plek op
de kaart is lastig aan te wijzen.
De ingewikkelde ritmes zijn een
constante, daarop wordt gevari
eerd met nu en dan een vleugje
rock, soms een snufje Caraï-
bisch. In verschillende authen
tieke ballades, a capella met
voorzang en antwoord en her
halingen van frases worden alk-
mogelijk- en onmogelijkheden
van de stemband beproefd.
De melodieën liggen gemak
kelijk en de muziek bestaat
vaak uit zich nauwelijks wijzi
gende motieven. Dan krijgt net
iets van trance muziek, maar
minimal music wordt het door
de swingende ritmes niet. le
dereen lijkt een andere maat te
volgen, maar toch blijven ze hei
eens. Misschien heeft het iets
met de bezongen onderwerpen
te maken, want in een lied over
de liefde tellen de heren in drie-
en en de dames in vieren.
ikanteni?
L72-4.'
centrum h
Alle kunst is erotisch. Een uitdagend 'statement' van Bauhaus-architect Adolf Loos
(1870-1933). In de horizontale lijn zag Loos een liggende vrouw, in de verticale een
man die de liefde met haar bedreef. Die Freudiaans gekleurde visie gaat wellicht
iets te ver. Maar dat veel belangrijke kunst een erotische lading heeft, is een
onwankelbaar gegeven. In de serie 'Het blote oog' zwerven wij van de fraai
gewelfde schouder naar de tere knieholte, laten wij een strelend oog gaan langs
een aantal erotische kunstuitingen en gaan wij nader in op de achterliggende
thematiek. In aflevering 14: de tango, de dans uit de bordelen van Buenos Aires.
e tango. Arrogante blik in
de ogen: iedereen is een
vieze tor. Voeten, snel als
waarmee de tegenstander een
japen worden toegebracht. Stilte,
ining. Zwart marmeren beeld
ch buigt over een ander zwart
Plotselinge versnelling. En dan
trgave aan de werveling van de
Te, onheilspellende muziek.
Dans die aan het begin van
*uw floreerde in de bordelen
uenois Aires, waar buitenlandse
CE
e Fearless1
tf: g zochten bij drank en vrouwen,
meestal. Een dans uit de on-
•ik van de maatschappij, een
waarin het pulserende bloed
van Afrikaanse slaven, gau-
van de pampa's en Italiaanse
mtrekkers.
bordelen was de tango vooral
tfi'ig out tussen de hoer en haar
Mfll Een strijd om de superioriteit,
'als je dat in Parijs had, in de
'endans, waarbij de gamin de
bjn liefje als een ledenpop van
(gooide en weer naar zich toe
e' e pet ondeugend schuin op het
onverschillig, de gele Gauloise
lend tussen de lippen. Maar de
was harder, gemener. De dans
'Hot, het fatale. Ruwheid, heers
en af en toe de bittere troost
lecj ^ars lichaam. 'De verticale ex:
en e van een horizontaal verlan-
oals een tango-kenner het eens
"1 omschreef.
'go was de muziek van de immi-
die altijd op zoek was en ner-
'jn thuis vond. Mannen die in
kamertjes, dicht opeengepakt,
bij elkaar woonden. Die in afgeladen
stoomschepen vertrokken naar Ame
rika, het beloofde land, maar strand
den in de gore havens van Buenos Ai
res, waar ze 's avonds de vergeelde fo
tootjes van hun gezin uit de karton
nen koffer haalden. De tango was van
de nacht, van de messentrekkers, co-
caïnesnuivers en valsspelers. De Lee
van Cleef onder de dansen. Als de
mambo een slang is, is de tango het
mes.
Eén van de bekendste tango's in die
tijd was 'El Ciruja', de chirurg. Een
tango opgedragen aan de man die net
zo vaardig en snel was met zijn stiletto
als de chirurg met zijn scalpel. In de
tango zie je de machohouding van de
mannen weerspiegeld. En de onver
schilligheid van de vrouw, die alleen
op geld uit was. Elke danser had zijn
eigen lichaamstaal. Geen voorschrif
ten, geen danspasjes die een bepoe
derde dansleraar je kon leren. Nie
mand kon je leren hoe je zo markant
en veelzeggend mogelijk korte metten
kon maken met de ruimte die je in
nam in het leven. Want dat is de tango
eigenlijk: een soms driftige, soms be
heerste kras, door alle mooie illusies.
Geen liefdevolle blik bij de tango, zo
als je dat wel ziet bij de wals. Er is lust,
koud verlangen. Maar de harde een
zaamheid blijft. Een afstoten en aan
trekken tussen de hoer en haar klant.
Benen verstrengelen zich, maar de
bovenlijven blijven star, trots. Alles
gebeurt onder het middel. De man
controleert de vrouw met zijn ogen.
En zij kijkt van hem weg, ongenaak
baar.
De tango werd in die tijd gezien als
onfatsoenlijk, obsceen. Een dans voor
de lagere klassen. Maar toen in de ja
ren twintig enkele Argentijnse intel
lectuelen in Parijs de dans aan hun
vrienden daar leerden, verspreidde de
faam van de tango zich al snel. In
Amerika en Frankrijk werd het een ra
ge. In Amerika moesten de vrouwen
op sommige dansscholen schuimrub
beren bumpers gaan dragen om niet
al te dicht met het lichaam van hun
partner in contact te komen. Het Vati-
caan veroordeelde de dans als duivels
en zondig. Maar toch werd het jaar
1913 uitgeroepen tot het jaar van de
tango. Eén jaar voordat de grootste
slachting van deze eeuw zou plaats
vinden, danste men er op los. Dansen
op de rand van de vulkaan.
De grote tango-zanger Carlos Gardel
is de eerste die de taiigo met woorden
heeft vertolkt. Prachtige liederen vol
weemoed en verlangen. Gardel was in
Buenos Aires net zo bekend en geliefd
als Elvis Presley in zijn beste dagen. In
1935 stierf hij bij een vliegtuigongeluk.
De bevolking was ontroostbaar. Zijn
beeld, compleet met de hoge hoed en
de zwarte cape, staat nog steeds op
het immense kerkhof van Buenos Ai
res. Hij leeft voort in de harten van de
mensen. Een vaste uitdrukking:
'Gardel begint met de dag beter te
zingen.'
'Last tango in Paris' van Bertolucci,
'Tango' van Carlos Saura - films die
een tipje van de sluier hebben opge
licht. Maar de dans blijft een ijzig-
blikkerend wonder, een natuurver
schijnsel bijna. Een gestileerd gevecht
tussen de geslachten. Blonde mannen
moeten zich er maar niet aan wagen.
Dit is de dans voor de killer met het
asfaltzwarte haar en de koude blik in
zijn ogen. Een dans voor de trotse,
zuidelijke vrouw, die haar haar draagt
als een zweep.
TEKST: CEES VAN HOORE
NOORDWIJK PABLO CABENDA
Met een beetje geluk stort Tos
ca zich op een warme dag van
het balkon, pleegt Julia onder
een stralende zon zelfmoord en
beklaagt Cio-Cio San zich in
hartje Noordwijk over het ver
scheiden van haar Engelse min
naar. Voor de derde maal is de
gemeente Noordwijk het leven
de decor voor muzikaal melo
drama in 'Opera aan Zee' dat
wordt gehouden van 12 tot en
met 19 juni. Een zangfestival
vol aria's, duetten en ensem
bles uit beroemde opera's in de
kerk, op het plein, in de bin
nenstad, en op hotelbalcons.
Voor de eerste maal in de ge
schiedenis van het festival zijn
zondag 13 juni aria's te horen
in de open lucht. Het werk van
Puccini, Verdi, Bellini, Donizetti
en Mozart wordt door soliste
Wiebke Goëtjes toevertrouwd
aan de (hopelijk) blauwe he
mel. Zaterdag 19 juni worden
vijf operascenes vanaf balcons
en terrassen uitgevoerd. Het
publick wordt telkens in of bij
een hotel getrakteerd op stuk
ken uit 'II barbiere di Sivigla'
van Rossini, 'Le Nozze di Figa
ro' van Mozart, 'Romeo et lui-
lette' van Gounod, 'Don Gio
vanni' van Mozart en Bern
steins 'West Side Story'. Terwijl
het meegaande publiek van lo
catie naar locatie wordt geleid
vertelt een gids nog het een en
ander over de architectuur van
de te bezoeken gebouwen. loi
ter op de dag worden dezelfde
stukken uitgevoerd op het Lin-
denplein.
Op 12 juni, de eerste dag van
het muzikaal festijn krijgt Salieri
de aartsrivaal van Mozart de
volle aandacht. In de Grote
Kerk aan de Voorstraat voeren
solisten Marta Blom, Caroline
Erkelens, Sander Heutinck,
Mitchell Sandler onder leiding
van dirigent Arthur Arnold zijn
opera 'Prima la Musica, Poi lx*
Parole' uit. Na de pauze is het
woord echter weer aan het jon
ge genie uit Salzburg en worden
aria's en duetten uit Mozart-
opera's gezongen. De serene
ambiance van de Grote Kerk
wordt ook benut voor de uit
voering van aria's en duetten
uit Scarlatti's La Dirindina. Een
hele opera in de buitenlucht
hoort volgens coördinator Eke
't Hooft helaas niet tot de mo
gelijkheden. Bij slecht weer
wordt nu uitgeweken naar an
dere, overdekte locaties.
Programma
Zaterdag 12 juni: Prima la Musi
ca, Poi lx Parole. Een opera van
Salieri (voor de pauze), aria's en
duetten van Mozart (na de pan
ze). Solisten: Marta Blom, Caroli
ne Erkelens, Sander Heutinck,
Mitchell Sandler. Orkest: Radu-
ga-ensemble. Dirigent: Arthur
Arnold. Regie: Claudia Christern.
locatie: Grote Kerk. Voorstraat,
Noordwijk-binnen.
Zondag 13 juni: Diva aan Zei-
Aria's van Puccini, Verdi, Bellini,
Donizetti, Mozart. Soliste: Wiel»
ke Cloetjes. Piano: Gilbert den
Broeder, locatie: Emmaweg 31-
33 (openluchtconcert).
Vrijdag 18 juni: Ut Dirindina.
Een opera van Scarlatti (voor de
pauze), aria's en duetten (na de
pauze). Solisten: Willem Ales,
marta Blom, Igor Bogaan Piano:
Hein Hoogendoom. Viool: Anne
marie van den Boogaard. Regie:
Claudia Christern. locatie: Grote
kerk, Voorstraat, Noordwijk-hin-
Zaterdag 19 juni: Balcons aan
Zee. Uitvoering van vijf ope
rascènes vanaf balcons/terrassen
in de open lucht. Solisten. Marta
Blom. Caroline Erkelens,"
Mitchell Sandler, Willem-Ian van
Denveren, Matijs van de Woerd.
Piano; Hein Hoogendoom. lo
catie: Dobbelmanduin. De Zuid,
Astridboulevard; I lotel Zonne.
Rcmbrandtwcg 17 -11 barbiere di
Siviglia, Rossini; liet huis aan
zee, Astridboulevard 54 - I e noz
ze di Eigaro, Mozart; Zandheu
vel, Erasmusweg 5 - Romeo et
luilete, Gounod; Aria Honk,
Emmaweg 31 33 Don Gio
vanni, Mozart; Hotel Zonne,
Rembrandlweg 17 - West Side
Story, Bernstein.
Zaterdag 19 juni: Opera op
liet Undenplein. Herhaling van
Balcons aan Zee ui Noordwijk
Binnen tijdens de Open tuinda
gen. locatie: omgeving Linden-
plein, Noordwijk Kinnen.
Alle openlucht- en halcon-
concerten zijn gratis. Kaarten
voor uitvoeringen in de Grote
Kerk zijn verkrijgbaar bij de
VW Noordwijk (tel 0900
2020404) en bij boekhandel
Van der Meer, Noordwijk (tel
071-3613073).
