Voorlezen broodnodig
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Israël rekent af
228
iSD
COMMENTAAR
De Israëlische politiek is sinds gisteren verlost van zijn meest pro
minente kwelgeest. Premier Bibi Netanyahu is wat je noemt ver
pletterend verslagen door de leider van 'Een Israël' Ehud Barak.
Dat is zeker niet gebeurd omdat deze oud-generaal op handen
wordt gedragen, maar vooral omdat Netanyahu drie jaar geleden
min of meer per ongeluk de verkiezingen won en zich sindsdien
ook bij zijn vrienden mateloos impopulair heeft weten te maken.
Hij zal de geschiedenis ingaan als een onbetrouwbaar en onbere
kenbaar politicus, groot geworden in de televisiedemocratie, dui
delijk te bekrompen voor het echte werk.
De wereldwijde bijval voor Barak is behalve door opluchting over
het vertrek van Netanyahu, ook ingegeven door het besef dat met
de nieuwe zetelverdeling in het parlement de macht van de ortho
doxe partijen is gebroken. Netanyahu kon niet zonder deze partij
en regeren. Dat heeft zijn slagvaardigheid in allerlei opzichten be
perkt en de begroting belast met onzinnige uitgaven aan subsidies
waarmee de orthodoxie te vriend moest worden gehouden.
Was de keuze voor Barak dan volledig uit weerzin tegen Netanya
hu en extreem rechts? Voor een belangrijk deel wel. Voor zover Ba
rak de verkiezingen op eigen kracht heeft weten te winnen, is dat
door zijn stilzwijgen over het te'voeren veiligheidsbeleid. Hij wil
weg uit Libanon, praten met Assad van Syrië en hij wil het akkoord
van Wy uitvoeren en dus de Westoever goeddeels ontruimen.
Maar de goede verstaander weet ook wat hij zeker niet wil: Jeruza
lem opdelen, en waarover hij twijfelt: steun aan een Palestijnse
staat.
Zijn verkiezing houdt de belofte in dat hij in het voetspoor gaat
treden van de vermoorde premier Rabin. Ook een oud-topgene-
raal, ook (bij leven) geen lieveling van het volk, maar wel een
strateeg die goed inzag dat je vrede alleen kunt bereiken door het
met je vijanden op een akkoordje te gooien. Hij iffdat zeker van
plan, maar zal zijn huid duur verkopen, zo is de verwachting.
Barak wil een brede coalitie om brede delen van de bevolking te
binden aan zijn buitenlandse en economische politiek. Hij zal de
extreme partijen rechts laten liggen, maar doet er goed aan ook de
Likud buiten zijn kabinet te houden. Deze door corruptie en het
grillige leiderschap van Netanyahu uitgewoonde partij heeft voor
alsnog meer baat bij een loutering door oppositie dan bij nieuwe
regeringsverantwoordelijkheid.
(E)literair avondmaal
Een copieus diner met heel veel dure wijn; ziehier de leefomstandig
heden van de huidige generatie literatoren. De uitreiking van de Li-
bris literatuurprijs 1999 was gisteren omgeven met een hoop gran
deur. Nederland 3 zond het geheel uiten gaf het programma de toe
passelijke titel 'het literaire avondmaal' mee.
Het is natuurlijk niet zomaar iets als je als schrijver genomineerd
wordt voor wat de belangrijkste prijs van het jaar heet te zijn. En
als je als boekhandel je naam aan zo'n prijs (ik geloof iets van een
ton) verbindt, zou je wel gek zijn om, naast de hoofdpersonen van
de avond, de crème de la crème van het Nederlandse bedrijfsleven,
de landelijke politiek en andere notabelen niet uit te nodigen.
Het was een aandoenlijk gezicht om, als de camera weer eens de
zaal inzwenkte, de kaken op en neer te zien gaan en de heren net
werkers als parodie op zichzelf bezig te zien tijdens hun elitaire
avondmaal. Het schrijversduo Koos MeindertslHarry Jekkers com
poneerde ooit: 'Er hangt kunst aan de muur,/om hun smaak te la
ten zien/ze lezen literatuur,/de boeken top tien'. Treffender kan je
het bijna niet zeggen, al vraag ik me af of de genodigden überhaupt
ooit een boek ter hand nemen.
De NPS had er wel een leuk programma omheen verzonnen. Onder
leiding van presentator Philip Freriks babbelde een panel van 'des
kundigen de eerste zeventig minuten over de zes schrijvers en de in
houd van de boeken. Anthony Mertens, Natasha Gerson en Marcel
Vannieuwenborg mochten hun eigen jury vormen en interessant
was het om te zien dat de drie het voortdurend met elkaar oneens
waren. Maar ze kwamen wel tot het laffe eindoordeel dat Harry
Mulisch deze prijs ging winnen en kregen nog gelijk ook.
Het debat werd afgewisseld met interviews met de genomineerden
in hun favoriete restaurant. De schrijvers kozen namens hun hoofd
personen iets van de kaart. Grappig en met een ferme knipoog naar
het MTV- en IMF- tijdperk waarin steeds minder gelezen en des te
meer naar bewegende beelden gekeken wordt, waren de videoclips,
die de grote lijnen van de respectieve romans uitbeeldden.
Onbedoeld hoogtepunt van de uitzending was het moment waarop
Freriks besloot een kijkje in de zaal te nemen om de stemming te
peilen. 'Wordt er gegeten? Ja, er wordt gegeten', zei hij toen de groot-
peuzelaar aller banketten Henk Vonhoffin beeld kwam.
Ik twijfelde even of 'het literaire avondmaal' niet per ongeluk een
vergeten aflevering van Jiskefet was.
Grotere kans op regen- of onweersbui
In het centrale en zuidwestelijke deel van Europa bevinden zich actie
ve depressies die van alles en nog wat promoten, behalve stabiliteit.
Gisteren viel er op de in zuidelijk Frankrijk gelegen Mont Aigoual meer
dan 100 mm neerslag. Vorige week veroorzaakten storingen in het
overgangsgebied tussen de hete lucht boven Spanje en de relatief koe
le lucht bij ons, zeer grote hoeveelheden neerslag in het Alpengebied.
In sommige streken viel in enkele dagen tijd 150 tot 200 mm. In com
binatie met het smelten van de sneeuw liep dat in Zwitserland uit op
de ernstigste overstromingen van de afgelopen eeuwen. Dat is de keer
zijde van een winter waarin tijdens de maand februari een dik pak
sneeuw viel dat op de Sëntis, een 2500 meter hoge berg, op 21
april een historische dikte van 8,16 meter bereikte.
Een depressie boven de Golf van Biskaje, met aan de oostflank
warme en vochtige luchtmassa's die naar het noorden worden
gestuwd, veroorzaakt morgen een grotere kans op een regen- of
onweersbui. Toch komt ook de zon nu en dan tevoorschijn,
neemt de oostenwind flink in kracht af en stijgt de
temperatuur morgenmiddag tot rond 22 graden.
Op de nadering van de depressie, waarvan de
restanten op donderdag boven het Noordzeege
bied worden verwacht, gaat de wind morgenavond
naar richtingen tussen oost en zuid.
Donderdag is het nog steeds vrij warm maar komen er
opnieuw enkele regen en onweersbuien tot ontwikke
ling. Na donderdag gaat de temperatuur iets omlaag.
Het is evenwel niet waarschijnlijk dat het op de pinkster
dagen slecht weer is. Hooguit valt er een enkele bui.
Gisteren was het een overwegend zonnige dag. Het werd ech
ter wel steeds winderiger. Aan het einde van de middag stond
er aan de kust een krachtige tot harde oostenwind met op
IJmuiden windstoten tot bijna 70 kilometer per uur.
jan visser
Meeste ouders stoppen wanneer het kind zelf kan lezen
„Hoe meer je voorleest, hoe groter de kans dat een kind later een gretige en goede lezer wordt." Niny v
jaar voor op de nationale voorleesdag.
i Oerle, fractie-voorzitter van het CDA in Haarlem, las schoolkinderen vorig
FOTO UNITED PHOTOS DE BOER POPPE DE BOER
Voorlezen helpt, constateert de
moeder van Jasper (10) uit
Utrecht. Jasper heeft slaappro
blemen. Hij wil nooit naar bed,
kan niet in slaap komen, wordt
's nachts wakker en kruipt dan
tussen zijn vader en moeder
in. De therapeute bij wie ze
hulp zochten, adviseerde de
ouders onder meer hun zoon
voor te lezen vlak voor het sla
pen gaan. Dat hadden ze wel
gedaan toen Jasper klein was,
maar in de loop der jaren was
die gewoonte verwaterd. Jas
per slaapt nu beter, zegt zijn
moeder. En hij is gék op de
boeken van Paul van Loon, de
kinderthrillerschrijver. Terwijl
Jasper voorheen niet naar boe
ken taalde.
Voorlezen kan een middel zijn
om problemen op te lossen,
maar het is natuurlijk geen re
cept voor alle situaties, stelt
Anke Stavenga, orthopeda
goog/psycholoog. Ze werkt bij
het Seminarium voor Orthope
dagogiek in Utrecht en is coör
dinator van de bijbehorende
praktijk voor leer- en gedrags
problemen. „Jasper is een ge
voelig kind, dat met zijn ge
dachten overal en nergens is
voor hij gaat slapen. Als je zo'n
jongen voorleest, gaat hij daar
helemaal in mee. Het verhaal
prikkelt de fantasie en er ver
schijnen beelden in zijn hoofd.
Het is goed een kind los te ma
ken van zijn eigen wereldje. Hij
kan zich bijvoorbeeld identifi
ceren met de hoofdpersoon en
leert zijn leven relativeren."
Onlangs bleek uit onderzoek dat ouders vaak stoppen met voorlezen als hun
kind zelf kan lezen. Dat is jammer, want voorlezen heeft alleen maar positieve
effecten, stellen deskundigen. Al is het maar een kwartiertje per dag.
Voor Jasper had het voorlezen
's avonds een dubbele functie.
Hij keek nooit naar boeken,
vond lezen maar moeilijk, hoe
wel zijn moeder het goede
voorbeeld gaf: zij houdt erg
van lezen. „Maar Jasper vond
er niks aan", zegt Stavenga.
„Door het voorlezen ontdekte
hij dat boeken leuk zijn. Het
verbreedt de horizon, je leert
andere manieren van leven
kennen. Voorlezen heeft Jasper
in beide opzichten geholpen.
Hij slaapt beter en hij is gaan
lezen."
Lezen is belangrijk, blijkt in de
praktijk. Kinderen die van
jongs af aan zijn voorgelezen,
lezen als ze groot zijn graag,
meer en beter. En dat is handig
in een westerse maatschappij
met computers en formulie
ren, waarin taal zo belangrijk
is. De eerste die dat heeft aan
getoond is prof. Helma van
Lierop, werkzaam aan de uni
versiteiten in Tilburg en Lei
den. „Hoe meer je voorleest,
hoe groter de kans dat een
kind later een gretige en een
goede lezer wordt. Dat blijkt
uit allerlei onderzoeken", al
dus Van Lierop. „Maar lezen
betekent ook persoonlijke ver
rijking, ervaringen opdoen.
Voorlezen vergroot de woor
denschat."
Eén van de belangrijkste plus
punten van voorlezen als op
voedkundig middel, is dat het
voor beide partijen leuk is. Van
Lierop: „Het schenkt ouders
en kind veel plezier. Er is licha
melijk contact: ze zitten tegen
elkaar aan op de bank of op
bed. Dat geeft kinderen een
gevoel van emotionele gebor
genheid. Bij televisiekijken mis
je dat. Voorlezen is intiemer."
De meeste ouders stoppen met
voorlezen zodra hun-kind zélf
kan lezen. Dat bleek ook on
langs uit een NIPO-onderzoek.
Jammer, vindt Van Lierop.
„Want een kind moet heel veel
moeite doen om zelf te lezen.
En wat is de beloning? Van die
magere boekjes: 'Jan zit op de
wip. En Miep ook'. Voorlezen
helpt ze om motivatie te hou
den voor lezen. Ouders moe
ten voorlezen zien als noodza
kelijke aanvulling. Vergelijk het
maar met de vitamine die ze
hun kinderen extra geven
naast gewone voeding."
Therapeute Anke Stavenga ziet
in haar praktijk geregeld kin
deren zoals Jasper, die alle mo
tivatie voor lezen hebben ver
loren, gewoon omdat het
moeilijk is. Voorlezen is in dat
geval een goede therapie. „Jas
per vond lezen op school ver
velend en zwaar. Hij had daar
door ook een taalachterstand
opgelopen. Het is heel erg als
kinderen geen zin hebben om
te lezen. De gevolgen zijn
groot. Door het voorlezen is
Jaspers houding omgedraaid.
Hij haalt zijn achterstand nu
heel snel in."
Een van de problemen waar
voor goedwillende ouders zich
gesteld zien, is het kiezen van
het juiste boek. Silja ten Wol-
de, woordvoerder van de stich
ting Lezen, tipt dat ouders in
elk geval in de boekwinkel
kunnen vragen om een boek
dat afgelopen jaar de Gouden
Griffel heeft gewonnen. „Dan
weet je in elk geval dat je een
goed boek te pakken hebt. De
Kinderjury kiest ook elk jaar
het beste boek: dat zijn boeken
die kinderen zélf leuk vinden."
De stichting Lezen publiceert
elk jaar samen met de Volks
krant een handboekje over
voorlezen. Het nieuwste deel
heet 'De magie van het voorle
zen' en geeft antwoord op vra
gen als 'wat is de beste voor
leestijd' en 'wat zijn geschikte
boeken'.
Overigens vindt professor Van
Lieshout dat ouders niet bang
moeten zijn het 'verkeerde'
boek te kiezen. „Desnoods lees
je voor uit een reclamekrantje.
Zeker voor kleine kinderen
hoef je geen duur boek te ko
pen. Ook met het 'voorlezen'
van plaatjes vergrootje hun
woordenschat. Praat erover,
dat is belangrijk." Het gaat bij
het voorlezen niet alleen om
het verhaal. Het gaat er ook
om, aldus Ten Wolde, kinde
ren van jongs af aan vertrouwd
te maken met boeken. „Kinde
ren moeten boeken zien als
speelgoed. Ook al kunnen ze
niet zelf lezen, het zou een ver
trouwd voorwerp moeten zijn,
dat ze associëren met de pret
tige sfeer van voorlezen."
Voorlezen zou nooit moeten
stoppen, vindt Ten Wolde. Ook
pubers die naar de middelbare
school gaan en boeken moeten
lezen voor Nederlands, zouden
best kunnen worden voorgele
zen door hun ouders. „Waar
om niet? Laat je zoon of doch
ter die passage van die roman
waarvan je zelf zo hebt geno
ten maar horen. Vertel waarom
je zo van dat boek houdt. Dèt
is voorlezen. Mensen realise
ren zich niet hoe vaak ze zelf
voorlezen aan andere volwas
senen. Elke dag lees ik mijn
partner voor. Uit de krant.
Daar heeft hij soms wel een
hekel aan, omdat-ie het zélf wil
lezen, maar het gaat vanzelf."
gerry van der lit
MILLENNIU "tir
nog
dagen
Ra
jidi
Nog 228 dagen en iee'
nieuwe millennii» Cn
breekt aan. Reden
deze krant om in i mu
dagelijkse serie ter CD;
kijken op belangiij K
gebeurtenissen die
plaatsgrepen opci Sjd
ponderende datai
afgelopen lOOOjaj Jej
Deze week: 17 mei
1792: Wall Streeto
richt; 18 mei 1899: »mi
ning eerste vredes
ferentie; 19 mei 19 jjjj
Renbaan Duindigt
open; 20 mei 1927:
Lindbergh vliegt»; Pf|
New York naar Par
21 mei 1904: Werei
voetbalbond FIFAi eis
gericht; 22 mei 192 tn
Charles Aznavouri lel
boren.
18 MEI 1899 rod
Het is het negentiende
eeuwse sleutelbegrip dooi
vrede: arbitrage. Niet;
heel gek dus dat de 'Ee fh
Haagsche Vredesconfe
tie' van 1899 - die vand tón
precies honderd jaar g een
den in Huis ten Boschl ken.
gint - juist dit antwoort bilje
uitkomst heeft. Met ee
eeuwfeest in Den Haaj
(vandaag en morgen) t raar
Petersburg (23-25 juni;
denken we dat momen
Tijdens de conferentie
Den Haag, die tot 29 jü
duren en waaraan hou
afgevaardigden uit zes
twintig landen deelneitlcon
is niet ontwapening hei
sultaat, maar de instel
van een Permanent Het
Arbitrage. Tussen dein sidi
banketten door zijn de turn
vaardigden al snel totd
conclusie gekomen dat
wapening - in een Eurq
dat niet echt in een vra
lievende stemming is
slecht idee is. Om hunj
zicht te redden wordt te
sloten tot de instelling!
een internationaal cent
voor recht en vrede,
gebouw juist in Den Ht
zal worden gebouwd,!
Vredespaleis in 1913 op
gaat, heeft veel te make
met de vooraanstaande
plaats in de wereld
Haagse rechtsgeleerde'
bias Asser. Erg gemakkei
gaat het overigens allee
niet. Pas na de tweede
Haagse conferentie in 1
komt er na veel diplom
overleg een Hof, dat a2:
vankelijk een patriciërs!
ning aan de Prinsegracfc
Den Haag betrekt.
Weinig toekomst
Het is helemaal niet erg om te weten op
welke dag de wereld zal vergaan. Inte
gendeel, gelovigen die ons spoedige
einde voorzien voelen zich juist geluk
kiger dan ooit: omdat zij het al moch
ten weten, en u lekker nog niet. Pijnlijk
wordt het pas als de voorspelde cata
strofe niet blijkt te zijn doorgegaan. En
als iemand het haat om ongelijk te
krijgen is het wel een sekteleider. Som
mige sekteleiders bevelen hun
volgelingen daarom collectie
ve zelfmoord aan, een paar
uur vóór de wereld zal ver
dwijnen. Afgezien van alle
bloedige tragiek rond dat
soort gebeurtenissen: het
blijft wonderlijk dat de
slachtoffers die truc
niet doorzien. Of zijn
ook zij zelf voor hun
ongelijk banger
dan voor hun
gelijk?
Wat hun dood
dubbel tragisch
maakt is dat er
bovendien be
trouwbare tactie
ken beschikbaar
zijn om het voortbe
staan van de wereld
geestelijk te overleven.
Het eerste verdedigings
mechanisme van de
ware gelovige is het
Zien van de Diepere
MENSELIJK
Bedoeling. Inderdaad, de catastrofe is
niet doorgegaan, zo zal de gelovige met
enige aarzeling toegeven, maar dat was
exact waar liet de Heer om begonnen
was: God verblijdde in dat geval zijn
uitverkoren volgelingen met een wijze
les in bescheidenheid. Het heeft in zo'n
geval dus geen enkele zin om uw
buurt-Jehova uit te lachen of te be
schimpen: ook al uw beledigingen zijn
deel van God's Dubbele Bodem. Be
grijpt u wel?
De iets brutalere gelovige gaat nog een
stapje verder: hij zal u enthousiast be
vestigen dat de apocalyps van gisteren
is komen te vervallen, maar uitsluitend
omdat hijzelf zo hard heeft gebeden. In
liet geval van Chriet Titulaer ligt dat
lastiger. Het is met enige aarzeling dat
ik hem noem, niet omdat hij een slecht
mens is, maar hij krijgt alweer precies
wat hij wil: aandacht. En bevestiging.
Hoe krachtig is niet zijn Woord, dat her
alweer uw dagblad bereikte! Chriet Ti
tulaer, de Jehova's getuige van de mo
derne wetenschap, voorspelde al vele
malen dat de wereld zoals wij die ken
nen binnen enige jaren vergaan zou
zijn. Betaalde je iets hem meer, dan
ging de wereld gewoon nog een keertje
extra ten onder, want marktgericht is
onze nationale technokabouter ook.
Ter ondersteuning van zijn mediage
nieke claims bouwde hij - onder meer -
het Kantoor van de Toekomst. Dat
werd binnen zeven jaar weer gesloten.
Gesloten. Chriet is dan de man die be
weert dat die sluiting volgens plan
was. Volgens plan. Dus dat je niet al
leen weet wanneer de kantoren-toe
komst precies begonnen is laten we
zeggen: bij het slaan van de eerste paal
maar dat je van tevoren ook nog
exact wist wanneer die toekomst afge
lopen zal zijn! Chapeau!
Wist u dat robots al ons werk gaan
overnemen? En dan gaat de ene helft
van de bevolking vissen en de andere
helft wordt psychiater om ze rustig te
houden. Wist u dat het internet de
krant gaat vervangen? Straks zit ieder
een in de trein met een comfortabel,
opvouwbaar beeldscherm op magazi
neformaat. Jaha. En het vergeten van
je krant, of het defect raken ervan, kost
vanaf die dag een paar honderd gul
den.
Wist u dat straks iedereen thuis werkt?
Jaha. En we mogen zelf kiezen: komen
de zieken bij de verpleegster in huis
wonen, of andersom! Wist u dat zelfs
uw werkster thuis gaat werken? Wist u
dat vele bovenmodale visliefhebbers te
gen die tijd bij hun werkster gaan in
wonen? Wist u dat de woningnood zal
verdwijnen? Wist u dat je over de toe
komst vrijwel alles mag beweren zon
der dat ze je pillen voorschrijven of la
ten opsluiten?
De roekomst verklaart 99% van alle
huishoud-futurologen met terugwer
kende kracht krankzinnig. Er zijn.
goedbeschouwd, maar weinig beroe
pen waar zo weinig toekomst in zit.
JUSTUS VAN OEL
De pub in de Maltese hoofdstad
La Valetta waar de acteur OLIVER
REED zich begin deze maand
dooddronk, eert de Britse film
speler met een nieuwe naam.
Voortaan heet het café 'The Oliver
Reed'. Eigenaar Paul Cremona
vertelde aan het amusements
persbureau WENN dat hij van
Reeds weduwe Josephine toe
stemming heeft gekregen diens
naam te gebruiken. Reed (61)
overleed op 2 mei in zijn tijdelij
ke stamkroeg toen hij bezig was
aan zijn tweede fles rum binnen
drie uur. Op een gegeven ogen
blik viel hij van zijn stoel, maar
bleef liggend op de grond door
drinken tot hij blauw werd en
overleed, vertelde Cremona na
derhand. Reed en zijn vrouw kwa
men dagelijks in The Pub op Mal
ta sinds hij daar was begonnen
aan de opnamen van de film Gla
diator. „Toen hij voor het eerst op
Malta kwam, kwam hij binnen,
keek rond en zei dat dit zijn stam
kroeg zou worden", zei Cremona.
Daarom komt er nu een schilde
ring op de buitenmuur van het
café waarop Reed de bezoekers
toedrinkt. „Zijn dood was een
drama, maar hij ging tenminste
dood terwijl hij aan het doen was
wat hij het liefste deed en zo
blijft hij altijd in onze herinne
ring."
De eigenaar van het Londense
warenhuis Harrods, MOHAMED
AL FAYED, wil na zijn doodt
winkel blijven passen. Daart:
wil de excentrieke Egyptisch!
miljardair zich laten mummf
ren en in een kist in de koepa
van het warenhuis laten pi
De vader van Dodi, die same
met prinses Diana in Parijs*
gelukte, speelde al eerder rr«
geachte zich te laten mumm
ren. Dit keer is het waarsct'
echter serieus, zei zijn woon)
der. Daarnaast heeft de miljï
het voornemen zich te latent
nen om de Britse gevestigde
tieke orde te blijven achtervo
Mohamed probeert al jarenli
Britse staatsburgerschap te*
machtigen maar kreeg tot zi;
grote woede telkens nul opt*
kest. Deze maand nog werd:
zoveelste verzoek tot naturals
afgewezen. Hij wil zich nu
stens honderd keer laten vi
nigvuldigen om de gevestigd!
de die hem als paria behands
te achtervolgen.
Harde rockmuziek met drein
de drums en bassen zijn een|
ma middel ter bevordering»-
tomatenteelt. Onderzoekers»
de Britse vereniging van ton*
telers (BTGA) hebben ontdeK
de trillingen veroorzaakt door
muziekgeweld de productiet! Zi
vorderen, doordat het stuift
loslaat. Daardoor bevruchten!
planten zichzelf. Tot nu toeS
gen bijen voor de bevruchting
u
Hi
Ho
Ka;
niï »i
S
én,
na;
als
