Tuinbankjes voor een gerust geweten
>k
Rijp en Groen
De buxus temmen
Magie achter bloemen
en planten
P bloemendaal bv.
Rubberboom als kamerplant
VRIJDAG 14 MEI 1999
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOElINGA*'
Tijd voor zomerbollen
Voor het eerst is er dit jaar een
redelijk ruim aanbod van hou
ten tuinmeubelen die zijn ge
maakt van hout uit beschermde
bossen. Belangstellenden moe
ten er nog wel moeite voor
doen ze te vinden. Ze zijn her
kenbaar aan het FSC-keurmerk.
een label of een brandmerkje
met een tekeningetje van een
soort boom, die. als je hem op
zijn kant houdt, ook wel iets
van een hart weg heeft. Daar
onder staan de letters FSC, een
afkorting voor 'Forest Steward
ship Council'. Dat is een orga
nisatie die wereldwijd werkt;
vandaar de Engelse naam. Vrij
vertaald is het de Raad voor
Goed Bosbeheer.
Houten tuinmeubels zijn op het
ogenblik zeer populair. Ze vari
eren in prijs van heel goedkoop
tot zeer duur. Voorheen waren
het voornamelijk exclusieve, uit
Engeland afkomstige meube
len. Gemaakt van tropisch teak
hout. Je kon ze voor de rest van
je leven in de tuin laten staan
zonder er iets aan te doen. Ze
zouden dan net zo mooi grijs
worden als de banken die in de
tuinen van Engelse buitenplaat
sen staan. Op het ogenblik zijn
er heel veel goedkopere tuin
meubelen die op dit imago
voortborduren.
Dat voor dit genoegen bos
wordt gekapt en het ecosys
teem op aarde wordt aangetast,
drong maar langzaam door.
Niemand kon zich voorstellen
dat zijn ene eigen bankje zoveel
ellende teweeg zou brengen.
Maar het gaat natuurlijk niet
om dat bankje. Het gaat ook om
al dat andere hout, dat voor uit
eenlopende doeleinden wordt
gebruikt. Wereldwijd is actie op
gang gekomen om de afbraak
van het tropische regenwoud te
stoppen. In Nederland doen de
Vereniging Milieudefensie, de
Novib en het Wereld Natuur
Fonds mee.
Het doel is 'duurzaam bosbe
heer', maar de organisaties zelf
spreken van 'goed bosbeheer'.
Voorzichtigheidshalve. Na drie
kapcycli moet het bos nog zijn
oorspronkelijke biologische
rijkdom hebben, maar of dat
lukt, zal pas over drie eeuwen
duidelijk zijn. Op dit moment is
er vijftien miljoen hectare goed
beheerd bos. Lijkt veel mis
schien, maar er is op de wereld
3,4 miljard hectare bos. Ruw
weg de helft daarvan wordt
commercieel gebruikt.
Milieudefensie is driftig bezig
om de complete branche die
Een tuinbankje van hout uit een duurzaam beheerd bos met ingebrand keurmerk van FSC.
tuinmeubels verkoopt voor het
FSC-hout te winnen. Dat gaat
echter niet overal van een leien
dakje. Er zijn te veel verschil
lende verkooppunten die voor
FSC moeten worden gewon
nen. De belangrijkste verkopers
zijn natuurlijk de tuincentra,
maar er zijn ook de warenhui
zen zoals Blokker, Hema, Bijen
korf en V&D, die in het voorjaar
de tuinstoelen in huis halen.
Kwantum stelt als doel dat ze in
2002 een houtassortiment wil
hebben dat volledig afkomstig
is van gecertificeerd hout. Ook
Intratuin heeft te kennen gege
ven dat het streeft naar een col-
FOTO ANP
lectie met alles van hout uit
duurzaam beheerd bos. Zover
is het dus op dit moment nog
niet.
Veel duurder dan andere hou
ten meubelen zijn de FSC-ban-
ken, stoelen en tafels niet. De
kosten van het certificeren zijn
maar een piepklein onderdeel
send. Eigenlijk doet hij het op
alle soorten grond mits niet al
te nat, want van natte voeten
houdt hij niet.
Buxus doet het ook heel goed in
potten al zal meri deze midwin
ter wel enigszins moeten be
schermen, niet zozeer de groe
ne delen als wel de aarde in de
potOok ten aanzien van de
standplaats is buxus makkelijk.
Hij verdraagt zon, halfschaduw
en zelfs schaduw. Wat dat be
treft geen kwaad woord over
ons palmboompje Alleen met
snoeien moeten we opletten.
Snoeien op een hete dag in de
brandende zon geeft kans op
verbranding en dat zou zonde
zijn. De eerste vormsnoei valt
in mei na de nachtvorsten. Zo
lang het gaat om strakke omlijs
tingen van perken blijkt snoei
en niet zo moeilijk te zijn. Maar
span wel draden want eenmaal
verkeerd gesnoeid vergt maan
den eer de fout weer is hersteld
in verband met de trage groei.
Nog moeilijker wordt het als we
een wat grillige of juist kogel
ronde vorm nastreven. In dat
geval zal het verstandig zijn om
de vorm zo goed als het gaat
aan te geven met ijzerdraad.
Doe dat wel zorgvuldig omdat
fouten zo moeilijk te herstellen
De meeste tuiniers zullen er
niet bij stilstaan, maar achter
nogal wat bloemen en planten
schuilt een rijke wereld van le
genden. Het zijn spannende
verhalen uit vervlogen tijden
over toverplanten, heilige strui
ken en bloemen met magische
krachten. De interesse in die
verhalen is een beetje verdwe
nen.
Waarom steken er tijdens de
lente zoveel madeliefjes de kop
op? Dat komt, omdat de maagd
Maria, na het horen van de blij
de boodschap over haar aan
staande zwangerschap, weende
van vreugde. Alle tranen veran
deren in madeliefjes. De duivel
zag dit, werd woedend en pro
beerde vervolgens met zijn
klauwen de bloempjes te grij
pen- Overal waar hij echter met
zijn poten de grond raakte ont
stond knoflook. De bloempjes
konden niet tegen de stank van
knoflook en om de nare geur te
verdringen, schoten talrijke
madeliefjes uit de grond. Te
genwoordig wijst menigeen
naar het voorhoofd bij die rede
nering, maar tijdens de Middel
eeuwen was de wetenschap
nog niet zo ver gevorderd dat
zij de ware oorzaak kon aanwij
zen.
Dat geldt ook voor dieren, want
toen Christus aan het kruis hing
kreeg een kruisbek, een vin-
kensoort met een opvallende
snavel, medelijden met Jezus.
Met zijn snavel probeerde het
vogeltje de spijkers uit de han
den van Christus te trekken.
Hierdoor werd zijn bek echter
verbogen en sindsdien heeft ie
dere kruisbek een gekruiste
snavel. Dat het vogeltje daar
mee makkelijk kegels van
naaldbomen kan openbreken
om er vervolgens zaden uit te
pikken, werd pas veel later ont
dekt.
De alruin was een plantensoort
waarmee de eigenaar geld en
liefde kon verdienen. Deze
plantensoort heeft een wortel
die op een kabouter lijkt en
middeleeuwers dachten daar
om dat aan de alruin een le
vend mensje zat. Zodra de al
ruin uit de grond werd getrok-
CRYPTOGRAM
HORIZONTAAL:
1. Explosieve vlo (8); 5. Aan het voedsel ontbreekt voor dit dier
niets (8); 6. Bergplaats voor moeder in de dierentuin (4);
8. Onvriendelijk komt de aap bij de sopraan vandaan (4); 10. Geen
harmonieuze dans (5); 12. Overblijvende groep mensen (5).
VERTICAAL
1. Adembenemend gaar laten worden (6); 2. Hij loopt ook snel
achteruit (6); 3. Het komt in banken voor als het lawaai terugkomt
(5); 4. Door elkaar zijn zwarte paarden geweldig (5): 7. Verdacht
om het niet te hebben (5); 9. Gespeeld exemplaar (4); 11. Gek op
slaap (3).
Oplossing van woensdag:Horizontaal: 1. Landgoed; 5. kaasrasp; 6.
eend; 8. slee; 10. tenor; 12. netel.Verticaal: 1. Lokaas; 2. naadje; 3.
garde; 4. Essen; 7. ernst; 9. eten; 11. ril.
van de andere kosten, die in de
bosbouw en bij de verdere ver
werking en verhandeling moe
ten worden gemaakt. Er is ove
rigens ook Nederlands bos dat
door de FSC erkend is. Staats
bosbeheer heeft veel bos laten
certificeren. Zodoende staat er
nu bij de Gamma een tuinset
van goedgekeurd lariks, afkom
stig uit Nederlands bos.
Met de duurzaamheid van de
houten meubels zelf heeft Mi
lieudefensie zich niet bezigge
houden. Hoe lang zo'n tuinset
buiten goed blijft, hangt na
tuurlijk sterk af van de behan
deling die het hout krijgt. Van
bepaalde houtsoorten wordt
geclaimd dat ze een natte win
ter met gemak overleven, en
ook nog wel twintig volgende
winters. Maar al die bewerin
gen zijn niet op waarheid on
derzocht. Bij de FSC-meubelen
gaat het uitsluitend om de ma
nier waarop werd omgespron
gen met het bos, dat het hout
lev.erde, en waarvan ze zijn ge
maakt.
Lijsten met winkels waar FSC-
meubels te koop zijn, zijn ver
krijgbaar bij Milieudefensie, ser
vicelijn: 020-6262620.
zijn. Knip daarom steeds kleine
takjes af dat werkt beter. Als
eenmaal alles naar wens is kun
nen we meestal volstaan met
een tweede snoei in de loop
van augustus al zullen fanatie
kelingen zeker tussentijds af en
toe een uitstekend takje verwij
deren. Vormsnoei blijft een
sport.
ken, begon de kabouter te gillen
en iedereen die het geschreeuw
hoorde viel dood neer. Vandaar
dat ze tegen het geluid was in
de oren deden, een hond met
een touw aan de plant vastbon
den en het dier vervolgens het
gevaarlijke trekwerk lieten op
knappen. Eenmaal de alruin uit
de grond, moest de wortel goed
worden verzorgd. De reden
waarom de wortel in een fluwe
len kleedje werd gestoken.
Christelijk of niet, magie en
symboliek was voor de middel
eeuwer dagelijkse kost. Een lelie
naast Maria geschilderd onder
streepte haar maagdelijkheid.
„Na de zeventiende eeuw is de
interesse in de christelijke sym
bolische betekenis gedaald",
zegt Rieneke Touber uit Rietho
ven. Ze is een van de weinigen
in Nederland die zich heeft ver
diept in de symboliek van bloe
men en planten. „De laatste ja
ren neemt de belangstelling
weer toe, maar niet het geloof
in de legenden staat bij de lief
hebbers centraal; het gaat om
het boeiende verhaal achter
bloemen en planten."
Gevoelige chrysant
te
Chrysanten die ongevoelig
zijn voor trips, zijn vatbaar
der voor virussen. Tot die on
verwachte conclusie komt
Fennet van de Wetering die
onlangs promoveerde aan de
Landbouwuniversiteit Wage-
ningen. Tripsen zijn kleine
maar vraatzuchtige insecten
die misvormingen en zilver-
vlekken op de bladeren ver
oorzaken. De tripsen kunnen
tevens allerlei virussen over
brengen, waaronder het ge
vreesde tomatenbronsvlek-
kenvirus, dat grote cosmeti
sche schade aan de plant ver
oorzaakt. Goede bestrijding is
er niet. Wel zijn er inmiddels
typen chrysanten beschik
baar die grotendeels onge
voelig zijn voor tripsen.
Het insect draagt het virus
over aan de chrysant door
plantencellen aan te prikken
Variatie in vlonders
Houten vlonders voor terras of balkon zijn gewild. Dof»
spelend brengt tuinhoutfabrikant Hillhout een drie ni«
rianten van de houten tegel op de markt: de 'vlonder reftur
'vlonder diagonaal' en 'vlonder mozaïek'. De tegels zijl ja,
maakt van geïmpregneerd hout. waardoor ze zo'n tien
gen houtrot zijn beschermd. Aanleg van een vierkante J"1
met 'vlonder recht' vergt 45 gulden, 'diagonaal' 54 gulfi t'a;
een vierkante meter stervorm is te koop voor 59
Hillhout/Bergenco BV, Zwolle, 038 - 4215369.
en leeg te zuigen. Alsd ;d(
sant niet weerbaar is ti ske
trips zal het insect ong iet
stoord de cel helemaal ing
eten. Het virus heeft h rla;
geen kans meer, omdi
tie pas optreedt bij lev
cellen. Bij chrysanten
deeltelijk resistent zijn
trips prikken de insect ag/
cellen aan, maar die:
ze maar voor een kleirfc
leeg. De intact geblev; hte
len verhogen de kansi na<
rusinfectie. Verder on: m0
Van de Wetering datd ere
besmetting vooral wot ;str
oorzaakt door gulzige,
tripsen. De enige remt rda>
gen virusziekten is eet istii
sant die niet gedeeltei hte
maar volledig resistem
gen trips, aldus de om
zoekster.
-
V/,
Een terras van diagonale houten tegels.
O AT
Buxus, ook wel palmboompje
genoemd heeft zijn Nederland
se naam te danken aan een oud
katholiek gebruik. Bij gebrek
aan echte palmtakken werden
en worden hier en daar nog
takjes buxus op palmzondag in
de kerk gewijd. Volgeds oude
gewoonte werden ze achter
schilderijen, meestal met gods
dienstige voorstellingen, gesto
ken. Boeren hingen ook wel
buxustakken in de stallen om
zodoende bescherming voor
hun vee af te smeken. Weinige
jongeren zullen deze gebruiken
nog kennen. Buxus is vandaag
de dag een modeplant, passend
in ons streven om de tuinen,
die nog niet zo lang geleden
zelfs 'wild' waren, een strak ui
terlijk te geven.
Buxus behoort tot de familie
van de palmboomachtigen die
wereldwijd wel veertig soorten
telt zoals onder andere de be
kende Pachysandra. Buxus zelf
kent vele cultuurvariaties.
Meestal afgeleid van de B. sem-
pervirens of B arborescens.
Hoewel buxus in ons klimaat
volkomen winterhard is, blijkt
het een plant te zijn die afkom
stig is uit gebieden rond de
Middellandse Zee. Van daaruit
promoveerde hij dan ook tot
tuinplant en wel ten tijde van
de Renaissance toen strak geo
metrische tuinen hoogtij vier
den. Er is vrijwel geen plant te
bedenken die zich zo gewillig in
vorm laat snoeien als de traag
groeiende buxus die per jaar
tussen de tien en vijftien centi-
POSTBUS 507^
meter groeit. Een dergelijke
traag groeiende groenblijvende
struik is gemakkelijk in toom te
houden. Daar kan zelfs de taxus
niet tegenop en dat verklaart de
hernieuwde populariteit.
Probeer vooral niet om snel zelf
een buxushaag te kweken want
alleen al met het stekken is bij
na een bijna een jaar gemoeid.
Zet de stekken van reeds iets
houtige takjes van rond acht
centimeter, na de onderste
blaadjes verwijderd te hebben
in goede stekaarde. Ik heb ze in
de koudste maanden in een bak
vorstvrij weggezet. Als er groei
zit in de topjes zijn er wortels
en dat heeft dan bijna een jaar
geduurd. Koop dus liever kant
en klaar planten, dat gaat snel
ler. Ten aanzien van de grond
soort is de buxus niet veelei-
De Ficus elastica, telg van de
grote Ficus familie, is een veel
geziene kamerplant. Hij wordt
ook wel rubberboom genoemd,
omdat er vroeger rubber van
werd gewonnen in Indonesië,
het land van oorsprong. In
combinatie met natuurlijke
kleuren en materialen in het in
terieur wordt zijn tropische uit
straling extra benadrukt. Mate
rialen die goed in de tropische
sfeer passen zijn aardewerk, riet
en bamboe.
Ficus elastica heeft een kaars
rechte stam en stevige bladeren
waarvan de nerven duidelijk
zichtbaar zijn. De mogelijkheid
bestaat dat de plant zich spon
taan vertakt. De ovaalvormige
bladeren zijn van nature glan
zend, je zou bijna denken dat er
een waxlaagje over ligt. De ste
vige plant heeft veel ruimte no
dig, is een snelle groeier en de
mogelijkheid bestaat dat hij na
een aantal jaren zelfs plafond
hoogte bereikt. Hij staat bekend
als een gemakkelijke kamer
plant want hij voelt zich overal
thuis, je hoeft geen plantenken-
ner te zijn om hem in goede
conditie te houden.
De Ficus elastica houdt van ka
mertemperatuur, en kan goed
tegen droge lucht. Hij staat
graag op een plek met half
schaduw, direct zonlicht is niet
goed. Geef regelmatig water, de
potkluit moet vochtig zijn,
maar vooral niet te nat laten
worden. (FOTO PR)
de wereld naar je hand zetten,
dat valt niet mee, maar in de tuin
kom je een heel eind met geduld en.
rijksstraatweg wassenaar
HFIN7
Ideeën voor de tuin
In het Tuin Ideeën Boek zijn allerlei handige en leuken jjn
nideeën in beeld gebracht. De amateurtuinier wordt ee 'er
je op weg geholpen via praktische aanwijzingen in deu111
bladen. Met behulp van uitgewerkte tekeningen kunne: onc
aan de slag met het zelf maken van bijvoorbeeld een tn m
kast, een poort, een pergola, een inbouwbarbecue of eê nai
pelbare compostbak. Ook staan er tekeningen in overt
meer het leggen van paadjes en straatjes, het uitzetten
cirkelterras, het vlechten van schermen van wilgentent
het plaatsen van houten schuttingpalen. Het boek beu M!
ideetjes voor hekjes en poortjes, tuinkasten, terrassent en
jes, balkons en trappen. Door het boek heen is er veel a ,or
dacht voor waterpartijen in alle soorten en vormen. De 8
beelden in het boek zijn verzameld door de makers van c'lt
tijdschrift Mijn Tuin.
Uitgeverij VNU Tijdschriften, ISBN 90 5428 813 2, 49,90 in:
De bloembollenkwekers willen deze zomer de dahlia
sukkeling halen. Rikte
Het gaat al enige jaren niet zo
goed met de verkoop van
bloembollen, maar de don-
kerbladige dahlia moet het
dit seizoen helemaal gaan
maken. Daarop hoopt al
thans de promotieorganisatie
van bloembollenkwekers.
Vandaar zij deze dahlia tot
'Zomerbol van het Jaar' heeft
uitgeroepen. De bol moet in
mei de grond in. Enkele
maanden later ontluikt hij tot
een helderrode bloem met
een donker hart en donkere
bladen. Er zijn ook exempla
ren in rustige kleuren zoals
oranje, wit en terracotta. In
tegenstelling tot veel andere
bloembollen zoals hyacinten,
tulpen en narcissen, die in
het najaar worden geplant en
tijdens het voorjaar bloeien,
komen dahlia's in juli en au
gustus tot volle wasdo: en
nog een belangrijk ven
de stengel van de dar. jtll
tijdens het poten nog
ven de grond uitsteke:
wijl iedere andere soo: Ze
maal met aarde bedel}n c
te zijn.
Dahlia's komen verdei vj.
beste tot hun recht jfij )o11
jes van vijf tot tien kno i!®
Kleinere soorten zoals
genoemde dahlianova
dahliètta zijn vooral bi §j
voor potten en bakken
een grote kuip is de lx LM!
bloem goed te combin
met lelies en in een kle 00[
schaal misstaat hij nie
buurt van geluksklave Ie's
Naast dahlia's, behore je r
gladiolen en de crocos: C 'n
tot de groep van zorai De
len.
