Rondwandeling op vier wielen
TV
WEER
Het Gesprek van de Dag
Veeg teken voor Europa
240>
DONDERDAG 6 ME11999
C 0
E N T A A R
Een meerderheid van het Europees Parlement stemde gisteren te
gen een voorstel om gelijke beloning te bewerkstelligen voor alle
afgevaardigden. Het voorstel van de Raad van van Ministers be
helsde voor veel europarlementariërs een versobering van het sa
laris en van de soms buitensporige onkostenvergoedingen. Vooral
de Nederlandse regering had zich hiervoor sterk gemaakt. Met het
oog op de Europese verkiezingen in juni moest voor eens en altijd
een eind worden gemaakt aan het corrupte imago van Europese
politici.
Het verzet tegen een door de Raad van Ministers opgelegde belo
ningsstructuur was vooral afkomstig van grootverdieners als de
Duitsers en de Italianen en liep dwars door alle fracties heen. De
Nederlandse afgevaardigen gingen - op het CDA na - akkoord met
het voorstel. Wat de 376 tegenstemmers vooral stak was het feit dat
er geen overgangsregeling was opgenomen waardoor sommigen er
in korte lijd twee maal modaal op achteruit zouden gaan, zonder
overigens een beroep te hoeven doen op de bijstand.
In Den Haag is bijna Kamerbreed verontwaardigd gereageerd op
de uitslag van de stemming. Het CDA van Hanja Maij-Weggen ver
schuilt zich achter het argument dat de nieuwe beloningsstructuur
een 'tactisch psychologische fout' van de Raad van Ministers is.
Omdat het Europees Parlement al eerder onderling overeenstem
ming bereikte over versobering van de salarissen (met een over
gangsregeling), voelt Maij zich nu overruled. Maij zegt zich niet de
wet te willen laten voorschrijven door de Raad van Ministers en
denkt deze opstelling tegenover de CDA-kiezers te kunnen verde
digen.
Van meer realiteitszin getuigde de opstelling van de PvdA die de
opgelegde regeling op de koop toe nam. PvdA-leidster Hedy d'An-
cona begreep dat afwijzing van het voorstel niet aan de kiezer uit
te leggen zou zijn. Hel europarlement houdt zich al vijf jaar met
deze kwestie bezig en heeft, zo merkte zij op, belangrijkere dingen
aan het hoofd.
Het ziet er dus niet naar uit dat er voor de Europese verkiezingen
korte metten wordt gemaakt met het declaratieparadijs. De indruk
dat de parlementariërs vooral met het eigen belang bezig zijn, is
opnieuw versterkt. Na het eerdere echec van de Europese Com
missie, moet de kiezer wel heel erg Europees denken wil hij of zij
nog gaan stemmen.
Auto weg: zinloos programma
De categorie flodderige, snel in elkaar gedonderde flut-W kent een
nieuw hoogtepunt: 'Auto weg'. Het programma wekt de indruk dat
de bedenkers ervan, na een stroef verlopen brainstormsessie, per on
geluk hun prullenbak naar Veronica hebben opgestuurd. En een
programmadirecteur in een vlaag van onachtzaamheid het heeft
vèrgeten af te keuren.
O Are, de titel is aardig gevonden. 'Auto weg' gaat namelijk over au
todiefstallen en andere criminaliteit met auto's. En ook de presenta
trice, Pauline Dekker, is het aanzien nog wel waard. Maar daarmee
zijn alle goede kanten van het programma opgesomd. Voor het ove
rige bereikt de knulligheid angstaanjagende vormen.
In 'Auto weg' is bijvoorbeeld ruime aandacht voor de controles van
de douane en rivierpolitie in de Rotterdamse haven op gestolen au
to's. Die dus eigenlijk niet blijken te bestaan. 'Want', zo meldt een
douaneman, 'een container in- en uitladen kost vier uur. Onze
werkdag telt acht uur. Dus reken maar uit'.
Geen woord van kritiek, niemand die erop reageert.
Wat de programmamakers er niet van weerhoudt om het achterha
len van een gestolen Mercedes - die dieven hadden hem per ongeluk
voor een te laag bedrag in de vrachtbrieven gezet - ruim aandacht te
geven. Maar net op het moment dat de technisch rechercheur inte
ressante dingen met de auto gaat doen, wordt de cameraploeg weg
gestuurd. 'Want we willen niet dat de dieven dit ook kunnen zien'.
Alsof die niet al schaterlachend een andere zender hebben opge
zocht.
Samen met de andere kijkers trouwens. In 'Auto weg' doen de ac
teurs namelijk pogingen om het record 'slecht toneelspelen' op een
onnavolgbaar laag peil te zetten. In een reportage over belabberd
parkeren - schijnt ook een vorm van autocriminaliteit te zijn - ge
draagt de beroerde automobilist zich zo irritant dat je je afvraagt
waarom de parkeerwachter niet ter plekke cle RIAGG inschakelt.
Maar het allerdroevigst zijn ze in de nagespeelde stoere verhalen
van autodief Bert. Een paar houten klazen die met veel kabaal, en
in jachtig camerawerk, uitbeelden wat Bert met zijn rare vervormde
stemmetje even daarvoor al heeft verteld. Zinloos spel en zinloze in
formatie, want na afloop weet je nog steeds niets over autodiefstal
len en hoe je dat kunt voorkomen.
Maargoed, dat past verder mooi in een zinloos programma.
wil buys-
Wisselvalligheid blijft troef
Het naar het noorden opdringen van warme, vochtige luchtmassa's
heeft tijdens het afgelopen etmaal vrij veel regen tot gevolg gehad. Op
sommige plaatsen viel meer dan 20 mm. Zo werden in Dordrecht 21
en in het Brabantse Boekei 20 mm opgevangen. De nattigheid bereik
te onze regio halverwege de middag. Om 20.00 uur was er op Valken
burg al 6 mm gevallen. Daar kwam nadien nog het een en ander bij.
Vanochtend was er op het weerstation op het vliegveld 10, op Schiphol
11 mm gevallen.
Voor de regens uit was het op bevrijdingsdag al tamelijk bewolkt ge
weest maar werd het op Schiphol nog wel 16,2 graden. Opvallend was
wederom de kurkdroge lucht boven het noordoosten van het land. De
relatieve luchtvochtigheid in de van origine continentale luchtmas
sa's daalde plaatselijk tot beneden de 20 procent en zelfs de afge
lopen nacht werden nog laagste luchtvochtigheidspercentages tot
rond 40 procent gemeten.
Morgen bevindt heel Nederland zich in warme, vochtige lucht. In
deze lucht kan in de nacht en ochtend mist ontstaan. Overdag
komt de zon geregeld tevoorschijn en stijgt de temperatuur bij wei
nig wind tot ongeveer 21 graden. Later op de dag kan er wel een
bui tot ontwikkeling komen.
Morgenavond en in de nacht van vrijdag op zaterdag veroorzaakt
een afzwaaier van een depressie op het midden van de Oceaan
opnieuw regen of buien: mogelijk vergezeld van onweer. Tij
dens het weekeinde groeien een Scandinavisch hogedruk-
gebied en een nieuw 'hoog' boven het zuidwesten van
Europa naar elkaar toe. De zwakke schakel is en blijft
evenwel het Noordzeegebied.
Op zaterdag klaart het achter een storing weliswaar op
en blijft het op een enkele bui na droog: zondag veroor
zaakt een volgende depressie-uitloper weer meer bewol
king en wellicht ook enige tijd regen. De temperaturen
blijven aangenaam met waarden dichter bij de 20 dan
15 graden. Na het weekeinde houdt het wisselvallige
weer aan.
jan visser-
Ook ouderen en gehandicapten kunnen nu mee met Gilde-gidsen in Amsterdam
Een rondleiding per busje door het hart van de
hoofdstad. En dan op een gracht achter een la
dende en lossende vrachtwagen belanden. Wat
zal dat een ergernis geven! Wout van Doornik
reageert onmiddellijk. Het tegendeel is waar,
vindt hij. „Dat is dan een prachtige gelegen
heid om een mooi verhaal over de Amsterdam
se grachten te vertellen. Want niemand heeft
haast. Dat is juist het aardige van deze toch
ten."
Van Doornik richtte in 1987 in
de hoofdstad 't Gilde op, de or
ganisatie die mensen van bo
ven de vijftig en ouder stimu
leert hun kennis en ervaring
door te geven. Befaamd zijn in
tussen de wandelingen door
Mokuip: oudere Amsterdam
mers nemen bezoekers mee
naar de fraaie plekken van hun
stad. Dat initiatief heeft navol
ging gevonden in onder meer
Den Haag, Delft, Alphen, Lei
den en Dordrecht. De trips du
ren gemiddeld tweeëneenhalf
uur. Wie slecht ter been is, kan
zo'n wandeling dus vergeten.
Maar sinds enige maanden ont
haalt 't Gilde ook ouderen en
mensen met een handicap op
een rondtocht door de hoofd
stad. Particulieren of instellin
gen die zelf voor een busje met
chauffeur zorgen (maximaal
negen personen) krijgen van de
organisatie een rondleider mee.
'Mee in Mokum op vier wielen',
is de onderneming genoemd, 't
Gilde introduceerde die eigen
lijk al twee jaar geleden. De or
ganisatie bestond toen tien jaar.
Onder het motto 'de jarige trac-
teert', inviteerde 't Gilde een
deel van de Amsterdamse ge
meenschap voor een rondlei
ding. De trips waren bestemd
voor mensen die zelden of
nooit de stad ingaan. Zij wer
den in busjes van Stadsmobiel
rondgereden. „Dat was een gi
gantisch succes", vertelt Van
Doornik. „Duizend mensen
hebben de trips meegemaakt;
sommigen waren al jaren niet
meer in de binnenstad ge
weest." Heel Nederland zou de
ze kans moeten krijgen, vond
hij achteraf en ontwierp een
plan.
Natuurlijk is de tocht, die vijf
gulden per persoon kost, een
beetje aangepast. Sommige
punten, zoals de Kalverstraat,
zijn verboden gebied voor au
to's. Maar dan nog valt er ge
noeg te zien, garandeert Wout
van Doornik. „De rondleiders
zijn geboren en getogen Am
sterdammers; zij weten overal
sluiproutes."
Vertrekpunt van 'Mee in Mo
kum op vier wielen' is steeds
het Amsterdams Historisch
Museum. De (vrijwillige) rond
leiders stappen in en nemen
hun gasten mee naar de oude
binnenstad, de Jordaan of naar
interessante maar minder be
kende plekken in Amsterdam.
Zieke dokters
Waar de auto gemakkelijk een
tijdje stil kan staan, is bij het
West-Indische huis, aan het
eind van de Herengracht en de
Haarlemmerstraat, vertelt Van
Doornik. „Dat is een eenvoudig
wit gebouwtje, waar veel over te
vertellen valt. Daar heeft bij
voorbeeld de zilvervloot van
Piet Hein in de kelder gelegen
en daar is ooit besloten om
Manhattan te kopen. Je kunt ter
plekke een schitterend verhaal
houden over dat huis."
Maar de rondleiders bepalen
waar de deelnemers naar toe
gaan, voegt hij eraan toe. „Zij
zijn gastvrouw of gastheer en
nemen je mee zoals een fami
lielid je de stad zou laten zien."
't Gilde beweegt zich op veel
terreinen. Dankzij de honder
den vrijwilligers van 50 jaar en
ouder kan er geput worden uit
een schat aan kennis en erva
ring. Landen als Frankrijk, Bel
gië en Engeland hebben het ini
tiatief inmiddels overgenomen.
Vonden de wandelingen voor
namelijk navolging in eigen
land, nu worden ze ook in Ber
lijn en in Sint Petersburg ge
houden.
„Een groepje Berlijners en
mensen uit Sint Petersburg zijn
naar Amsterdam gekomen om
te zien hoe wij dat aanpakken.
Zij hebben bij rondleiders gelo
geerd. Daar is eendeuk contact
uit ontstaan. Er wordt nog
steeds gecorrespondeerd", ver
telt Van Doornik. Tijdens een
vakantie in de Duitse hoofdstad
miste hij zelf node een gids. „Je
loopt dan toch een beetje verlo
ren en verlaten door zo'n stad.
Berlijn is zo groot; je kent de
plekken niet. Een rondleider
weet precies waar hij jou bren
gen moet."
De nieuwste activiteit van de
organisatie heet 'Gilde-Samen
spraak': vrijwilligers stellen bui
tenlanders in staat om te oefe
nen in het Nederlands spreken.
„Die conversatie kun je bij ie
mand thuis houden, maar je
kunt er bijvoorbeeld ook voor
naar de markt of naar het mu
seum gaan. Het gebeurt alle
maal heel informeel."
Over belangstelling heeft 't Gil
de niet te klagen. „We weten
niet wat ons overkomt. Op dit
moment hebben we zo'n kleine
tweehonderd mensen die dit
voor ons doen; en van alle ran
gen en standen." Om werk zit
ten deze vrijwilligers niet verle-
Rondleiding door Amsterdam met een Gildegids: ook in een busje is er veel te zien,
dig genieten.
FOTO PAUL VAN WEEL
gen. 't Gilde wordt volgens Van
Doornik overspoeld met aan
vragen van allochtonen. Het is
een breed publiek dat zich
meldt: van de Marokkaanse
vrouw die hier jaren woont tot
de jonge buitenlander die vlak
voor zijn artsen-examen zit en
zijn accent nog verder wil weg
poetsen.
Ook dit'initiatief heeft al tot ver
rassende contacten geleid, ver
telt Wout van Doornik. „Een al
leenstaande mevrouw vertelde
ons dat zij net oma was gewor
den. Van de familie met wie zij
de Nederlandse taal oefent, wo
nen de grootouders ver weg.
Het gezin had haar gevraagd of
zij oma wilde zijn." Een eervol
le uitnodiging, vindt hij. „Op
voorlichtingsavonden maak ik
wel mee dat mensen weigeren
om vrijwilligerswerk te doen:
'niets voor niets', zeggen ze.
Terwijl je er juist heel veel voor
terug krijgt; niet in je beurs
maar op andere manieren. Dat
geldt ook voor de rondleidingen
per bus. De wereld is voor de
meeste deelnemers zo klein ge
worden. Je ziet mensen gewel-
'Mee in Mokum op vier wie
len'. Vertrek dagelijks (behalve
maandag) om 11.00 uur bij het
Amsterdams Historisch Muse
um. Aanmelden tot uiterlijk
een dag van te voren (in het
hoogseizoen zo vroeg moge
lijk). Kosten: vijf gulden per
persoon.
De rondleidingen gaan zomer
en winter door. Voor inlichtin
gen en reserveren (020) 625.
13.90 op werkdagen tussen
13.00 en 16.00 uur.
nog
dagen r
al
Nog 240 dagen en hi
nieuwe millennium
aan. Reden voor de;
om in een dagelijkse
terug te kijken op bef
rijke gebeurtenissen
plaatsgrepen op corrje
ponderende data in j
gelopen 100 jaar. 3 ml
1536: Delft door brarl
woest; 4 mei 1626: Pi
Minuit op Manhattan
mei 1945: bevrijding^
do 6 mei 1937: Hindt
burg ontploft; 7 mei
Dien-Bien-Phoe valt;L
1902: 30.000 doden df
Mont-Pelee; 10 mei 11
begin WO II; 11 mei
Desgrange rijdt eerst
record; 12 mei 1969:
de Wipper zet S'wijkf1
vlam.
6 MEI 1937
Flink wat verslaggevers
het in de loop van de d
gezien. Als op 6 mei
zeppelin De HindenbiL
zich laat wachten, kei
aantal reporters al snir(
New York terug. Per slot
kening: echt nieuws is
lang niet meer, het lucht^'
al tien keer eerder de
overgestoken en bijzond
tiviteiten aan boord ziji
keer niet. Het handjev
slaggevers dat temiddq:
een menigte toeschouw
blijft hangen, beleeft te
avond een van de gedei
digste momenten uit de
ne geschiedenis. Onder
dioverslaggever Herb M
van het station WLS f
Zodra De Hindenburg
ding op Lakehurst (New
inzet, steekt Morrison v<
zijn live-verslag zal we
roemd worden. Het luch
245 meter lang, met 97
aan boord is piotski;
middelpunt van eeri his
inferno. „Dit is verschri
dit is een van de prgste r
in de wereld", zegt M
bijna huilend door zijn
foon. „Eerlijk, ik kan nat
ademen. Mensen, ik sto
want ik ben m'n stem vt
Dit is het ergste dat ik o -
gezien." Uiteindelijk vin
passagiers de dood en
ramp - dappere woord
Hitler ten spijt - het ei J
van het tijdperk van de
zilverkleurige sigaren.
henk ruijl
MENSELIJK
Zoals de meeste artsen vond prof. dr. Bob
Smalhout, anesthesioloog, operaties erg
nuttig, maar uiteraard alleen voor patiën
ten. Voor hem was de wereld zo ingedeeld
dat er mensen zijn die behandeld en ge
opereerd moeten worden en dat er mensen
zijn die dat dan allemaal doen. De eerste
groep ligt in bed of op de operatietafel. De
tweede groep staat daarnaast. Het feit dat
hij op een operatietajël moest gaan liggen
en moest worden open gezaagd, was voor
zijn gevoel een regiefout. 'De rollen waren
zeker door een vergissing verwisseld of ik
zat als acteur in het verkeerde toneelstuk',
beschrijft hij zijn gevoelens in het boek
'Zieke dokters', dat deze week verschijnt.
Achttien artsen vertellen daarin openhar
tig over de rolwisseling waartoe een ingrij
pende, slepende ziekte hen dwong. Stuk
voorstuk hadden ze het gevoel in een ver
keerde film te zitten. 'Ik ziek, dat kan niet',
was hun reactie. Nuchter, soms met
een lichte zelfspot, beschrijven ze
hun vermijdgedtag, de dilem
ma's en hun confrontatie met
collega's en de gezondheidszorg.
De meesten hebben zich aan
vankelijk in allerlei bochten
van ontkenning gewrongen
om maar niet te hoeven
inzien dat ze ziek waren.
De irrationele hoop dat
het vanzelf wel over zou
gaan, overheerste. Smal
hout beschrijft hoe de fiets
paden steeds langer leken te
worden, de heuvels steeds
steiler, de trappen steeds ho
ger en de tegenwind steeds
sterker. Ten slotte kwam bij
een fietstochtje in de buurt
de kortademigheid al opzet-
HELEEN CRUL
ten aan het einde van de straat'.
Dat zijn conditie duidelijk te wensen over
liet was voor hem ten slotte een reden om
in de vroege ochtendstond te gaan zwem
men. Maar ook dat zwembad leek steeds
groter te worden en na twee baantjes zat
hij al hijgend op de kant 'als iemand die
zojuist uit de zinkende Titanic ontsnapt
is'. Echt fout ging het in een Chinees res
taurant. Het laatste wat hij zag waren de
bolletjes vanille-ijs met slagroom van zijn
dessert. Ze kwamen met grote snelheid op
hem aftoen hij er voorover in viel. Daarna
werd alles zwart.
'Heb je wel eens naar je eigen hart geluis
terd', vroeg een vriendelijke collega toen
hij kort daarop zijn medische keuring voor
het vliegbrevet moest ondergaan. Smal
hout hoorde door de stethoscoop een af
grijselijk geluid 'als een stofzuiger die 65
keer per minuut aan en uit wordt gezet.
Een aortaklepvervanging was dringend
noodzakelijk
'Zieke dokters' is, voor dokters en hun (po
tentiële) patiënteneen boeiend, informa
tief boek. Het maakt duidelijk hoe moeilijk
de rolwisseling van arts tot patiënt is en
hoe tegenstribbelend artsen dan omgaan
met het verlies van autonomie. Allerlei ge
varen bedreigen de zieke arts: ontkenning,
zelfdokteren, achteloos tussendoor bij col
lega's te rade gaan, eindeloos tweede me
ningen vragen, en de zogeheten 'voor
keursbehandeling'. waardoor de normale
routine wordt overgeslagen, soms met de
sastreuze gevolgen. Niettemin is de grens
overschrijding van behandelaar naar pati
ent voor de meeste artsen in dit boek heel
leerzaam geweest. Het heeft hun kijk op
ziekte en gezondheid veranderd, evenals
hun omgang met patiënten.
Artsen hebben doorgaans de neigitig om
kritiek op hun eigen handelen en op de
ondoorzichtige organisatie van de gezond
heidszorg resoluut weg te wuiven als le-
kenprietpraat. Wij, patiënten, hebben im
mersgeen flauw benul welke zware ver
antwoordelijkheden artsen moeten dra
gen, hoe groot hun werkdruk is, hoe lastig
patiëtUen soms kunnen zijn en hoe com
plex een ziekenhuis in elkaar zit. Maarzij
die hun witte jas hebben moeten ruilen
voor een pyjama, zijn na hun ongewisse
avontuur als patiënt ook niet mals met
hun kritiek. Ze begrijpen, bijvoorbeeld, op
eens veel beter wat een patiënt bedoelt als
hij of zij aangeeft dat een arts niet alleen
een goede, deskundige, maar ook een aar
dige en inlevende dokter moet zijn.
De contacten met collega's, hun werkwijze,
de vele slordigheden, 'al die dingen die
fout gaan', de kille, zakelijke benadering
van de hightech geneeskunde, het gebrek
aan persoonlijke aandacht en zorg in de
ziekenhuizen is voorde meeste zieke art
sen een confronterende ervaring. Ze con
cluderen, terugblikkend, dat hun ziekte
van hen een betere dokter heeft gemaakt.
Het is nuttig om af en toe zelfëwarin gen
op te doen als patient: 'liefst in een zo'n
vroeg mogelijk stadium van je loopbaan
als arts'. Want daardoor kun je je als arts
beter verplaatsen in je patiënt. De meeste
artsen bekennen dat zij na hun ziekte twee
stelregels meer zijn gaan hanteren. Name
lijk her 'in dubio abstine' (bij twijfel ont
houding van ingrepen) en het 'wat gij niet
wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander
niet'.
Zieke dokters, onder redactie van dr. P.
Lens, uitgegeven door Van der Wees,
Utrecht.
MICHAEL JACKSON zoekt naar
een manier om zijn echtgenote
Debbie Rowe gelukkig te maken.
Rowe, moeder van Jacksons twee
kinderen, is nog steeds jaloers op
Jacksons eerste echtgenote Lisa
Marie Presley. En nu wil Rowe
optreden in een videoclip van
haar echtgenoot. Jackson over
weegt nu of hij zijn partner op de
ze manier tevreden kan stellen.
De aanslagen van duiven op en
rond de MICHAËISKERK en het
oude stadhuis in Oudewater ver
oorzaken veel overlast. Voorbij
gangers en bezoekers, waaronder
pas getrouwde bruidsparen, kla
gen regelmatig over de torpede
ringen met duivenpoep. De bei
aardiers hebben zich nu bij hen
aangesloten. De uitwerpselen tas
ten de klokken, het mechanisme
en de klank van het carillon aan.
Zozeer zelfs dat ze het niet langer
verantwoord vinden te spelen. De
gemeente heeft toegezegd snel
maatregelen te nemen. Die zullen
drastischer zijn dan die van vorig
jaar. Toen werd het carillon voor
een bedrag van twee ton ver
schoond en vernieuwd. De ge
meente stelt nu voor netten om
het klokkenspel te hangen en
scherpe pennetjes op het bordes
van het oude stadhuis aan te
brengen.
De originele CD-single van
Ie in the Wind, het lied dat
TON JOHN speelde op de
fenis van de Britse prinses
in 1997, wordt binnenkort1
vei ld. Het eerste exemplaa
de single, gevat in een spe
lijstje, is tentoongesteld bi
beroemde veilinghuis Soth
Het plaatje moet minimaal
120.000 gulden opbrengt
opbrengst gaat naar een gi
doel. De single is opgenon
half uur na de plechtigheii
Westminster Abbey.
Niet alles dat ex-Spice Girl
HALLIWELL aanraakt vera
in goud. Haar poging om d
van de slechte vrouw in de
ste James Bond-film te ver
ren, mislukte jammerlijk ti
de auditie voor de rolprent
loopbaan als filmactrice w
liwells eerste uitdaging sin
haar vertrek bij de meiden;
Ze had haar zinnen gezet
rol als vrouwelijke slechter
nieuwe Bondfilm 'The worl
not enough'. Maar helaas
Geri; ze kwam niet verder
auditie. „Niemand begree;
iets van. Mijn moeder al he
niet", zei Geri tegen het sl
bizzpersbureau WENN.
