Voor pe's
100 gulden
per leerling
Legionella: merkwaardige bacterie, maar paniek onnodig
7 rits Bolkestein
ooft en prijst Europa
Kok: geen
commentaar
Binnenland
Helft werkgevers is negatief over flexwet
Den Haag staakt
Kamer wil noodregeling
'Onderzoek zoethoudertje voor de VVD bij schuiven met AOW
IJDAG 30 APRIL 1999
n bi
inses Juliana wordt vandaag 90 jaar. Haar schoonzoon Pieter
se S in Vollenhoven wordt 60 jaar. fotos anp
'ndlaan kwijt om Hitlergroet
>rre volle Een 33-jarige man uit Dalfsen is zijn baan bij vrachtwa-
inbouwer Scania in Zwolle kwijt vanwege zijn extreem-rechtse
mpathieën. De man, die al acht jaar bij Scania werkt als hef-
uckchauffeur, en met wie al eerder problemen ontstonden,
racht ten overstaan van enkele collega's de Hitlergroet. De
ïauffeur had al eerder blijk gegeven van belangstelling voor
iel ttreemrechts. Zo liep hij in 1993 mee in een demonstratie van
e extreem-rechtse CP'86. Hij deed dit volgens zijn eigen zeg-
en vanwege de 'spanning en sensatie' en om op televisie te ko-
ïen. Ook heeft hij vorig jaar zijn chef uitgemaakt voor NSB'er.
eert
10 a Cinderen kosten twee tientjes per dag
jrï oorburg Gezinnen met twee kinderen besteden per dag ge-
üddeld iets meer dan twee tientjes per kind. Dat heeft het Cen-
aal Bureau voor de Statistiek berekend. Rijke ouders geven iets
ngeveer twee keer zoveel uit aan hun kinderen dan gezinnen
it de laagste inkomensklassen: negenduizend tegen vijfdui-
s^[ end gulden. Als het om vakanties gaat is het verschil groter.
)an geven rijke ouders vier keer zoveel geld uit aan hun kinde-
H en. Gemiddeld gaat ongeveer de helft van de kinder-uitgaven
p aan voeding en huisvesting.
(apitein Eendracht schuldig
laardingen De stranding van het zeilschip de Eendracht voor
e Engelse kust vorig jaar is veroorzaakt door een navigatiefout.
)e kapitein van de driemaster wordt door de Raad voor de
cheepvaart schuldig gehouden voor de stranding. Hij heeft een
'eek ontzegging van de vaarbevoegdheid gekregen. De stuur-
ïan krijgt een berisping. Aanvankelijk werd gemeld dat er een
ïotorstoring was. Volgens de laatste schattingen gaan de ber
ing voor de Engelse kust en de reparatie bij scheepswerf Vlaar-
lingen-Oost twee miljoen gulden kosten.
ek® Gedeputeerde begint spreekuur
aarlem De nieuwe Noord-Hollandse gedeputeerde Lenny
^ns lijn (WD) begint een spreekuur voor burgers, gemeentebe-
^83 tuurders en organisaties. Ze wil zo de communicatie met het
iet rovinciebestuur verbeteren. Vanaf 17 mei kan iedereen, na te
lefonische afspraak, op maandag tussen vier en vijf uur 's mid-
lags terecht in het provinciehuis. De gedeputeerde behandelt
litsluitend onderwerpen die te maken hebben met de financiën
hei.an gemeenten en provincie, strategie en beleidsplanning, ar-
e tu leidsmarktbeleid en coördinatie van gebiedsgericht beleid.
a" i'eel vragen over erectie
itrecht De speciale telefoonlijn Erectieproblemen van de Rut
iers Stichting in Utrecht is sinds de start in augustus vorig jaar
n<*e lijna vierduizend keer gebeld. Volgens de Stichting is het aantal
nannen dat de huisarts vorig jaar bezocht in verband met erec-
z° iéstoornissen acht keer zo hoog als voor de komst van Viagra,
.sht )e eerste zes maanden zijn circa 46.000 recepten voor Viagra
om roorgeschreven. Ruim driekwart van de patiënten die de erec-
[o8' iepil krijgt is tussen de veertig en zeventig jaar. Bijna twintig
1»v irocent is ouder dan zeventig jaar.
"li Kosovaarse grootouders welkom
>en haag Kosovaren die in Nederland wonen, mogen hun
K
ootouders tijdelijk over laten komen. Volgens Justitie komen
ingeveer tienduizend mensen voor de regeling in aanmerking,
let kabinet besloot eerder soepel om te springen met het ver
trekken van bezoekersvisa aan echtgenoten, ouders en kinde
en. Broers, zussen, neven of nichten mogen niet naar Neder-
and komen. Ook wil het kabinet, mede op aandringen van de
i0pi Tweede Kamer, meer Kosovaarse vluchtelingen opnemen dan
;erji le tweeduizend die eerder werden afgesproken. Kok vroeg zich
Alj ;isteren af andere landen wel zo ruimhartig vluchtelingen op-
'angen als zij zeggen te doen: ,,Voor het oog zijn ze scheutig
naar vullen ze dat ook werkelijk zo in?" Hij heeft Cohen ge-
on] taagd dit te onderzoeken.
,0( rlijn anp
e Europese Unie is volgens
yj lormalig liberale leider Bolke-
ein ,,een liberaal project.
^s( Vrijheid van handel en wij
r| irkeer van mensen zijn er de
irn van." Het WD-Kamerlid is
andidaat voor een post in de
ieuwe Europese Commissie.
den haag anp
Premier Kok wil niet zeggen
of hij tijdens de afgelopen
kabinetsformatie aan toen
malig WD-leider Bolkestein
heeft beloofd om zich in te
spannen om hem aan een
post in de Europese Com
missie te helpen. „Daar doe
ik geen uitspraken over", zei
de premier gisteren tijdens
zijn wekelijkse persconferen
tie. Een bericht in De Tele
graaf dat Kok toezeggingen
aan Bolkestein heeft gedaan,
wilde hij evenmin ontken
nen. Kok heeft deze week
met beoogd voorzitter Prodi
van de nieuwe Europese
Commissie gesproken. Prodi
wil volgens Kok tot de Euro
pese verkiezingen van 10 ju
ni geen namen van mogelij
ke kandidaten horen.
menten van de Europese lidsta
ten moeten volgens hem meer
betrokken worden bij Europese
aangelegenheden. Verder die
nen fraude en misbruik met
kracht te worden aangepakt,
omdat de 'geloofwaardigheid
van de EU als geheel in het ge
ding is'.
Wat de veiligheidspolitiek be
treft blijft Bolkestein voorstan
der van een hoofdrol voor de
NAVO, ook al zijn niet alle lid
staten daar lid van. Bolkestein
wees erop dat de Europese
Unie niet in staat is geweest iets
te betekenen in de crises in
voormalig Joegoslavië.
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten
utrecht taco slagter
De veteranenziekte die begin vorige
maand uitbrak onder bezoekers van
de Westfriese Flora in Bovenkarspel,
veroorzaakt nog dagelijks onrust. Nu
blijkt dat de legionellabacterie ook is
aangetroffen in douchekoppen, bub
belbaden en waterleidingen van sau
na's en zwembaden dreigt zelfs lichte
paniek te ontstaan. Maar is daar re
den voor?
In Bovenkarspel was vermoedelijk
sprake van 's werelds grootste epide
mie van deze vorm van longontste
king. Tot nu toe overleden als gevolg
hiervan 23 mensen. Toch hoeven er
niet toe over te gaan voortaan vóór elk
bad de douchekop te desinfecteren.
We kunnen gerust naar een sauna of
zwembad, de boiler hoeft de deur niet
uit en ook de waterleiding hoeven we
niet regelmatig te reinigen. Volgens
prof. 1. Hoepelman, specialist op het
terrein van infectieziekten in het Aca
demisch Ziekenhuis in Utrecht, is er
geen reden voor paniek.
„De epidemie heeft ons weer alert ge
maakt", zegt Hoepelman, „en dat is de
reden dat nu alle mogelijke besmet
tingsbronnen gecontroleerd worden
op legionella. Maar zouden we een
paar maanden of zelfs tien jaar gele
den op een dergelijk uitgebreide
schaal monsters in sauna's en zwem
baden hebben genomen, dan waren
waarschijnlijk dezelfde resultaten naar
Aan boord van het Rode Kruisschip
Henri Dunant is de legionellabacte
rie geconstateerd. Het schip is
daarom gisteren uit de vaart geno
men. De 120 gasten, verpleegkun
digen en bemanningsleden zijn van
boord gehaald. De Inspectie voor
de Gezondheidszorg is van mening
dat er kan worden doorgevaren,
maar het Rode Kruis wil het gehele
watersysteem van het hospitaal
schip onderzoeken. Tien dagen ge
leden werden in alle vakantieacco-
modaties van het Rode Kruis tests
gedaan. Ook zijn toen alle waterlei
dingen doorgespoeld. De hulporga
nisatie gaat er daarom van uit dat
mensen die sindsdien aan boord
zijn geweest, niet besmet zijn ge
raakt.
voren gekomen."
Dat de legionellabacterie in sauna's en
zwembaden veelvuldig voorkomt,
maar zelden de veteranenziekte tot ge
volg heeft, is op zichzelf niet nieuw.
Hoepelman wijst erop dat van de veer
tig typen die van deze bacterie be
staan, minder dan de helft in staat is
een mens ziek te maken. Alleen type 1
- het Bovenkarspelse type - is gevaar
lijk voor oudere mensen, kankerpati
ënten, rokers, mensen met slecht wer
kende nieren en degenen die genees
middelen gebruiken die de weerstand
verminderen.
De symptomen van Legionella lijken
in het begin op die van een griep: ern
stige vermoeidheid, hoesten en hoge
koorts. De ziekte kan mild zijn, maar
er kan een ernstige longontsteking op
treden. Bij de laatste groep overlijdt
twintig procent van de onbehandelde
patiënten: slechts een klein percentage
sterft na een doeltreffende medicatie.
Waarom de ene patiënt, met of zonder
een antibioticakuur, wel en de ander
niet aan de ziekte bezwijkt, is voor de
medici nog een raadsel.
Volgens Hoepelman is de legionella
bacterie op zichzelf 'niets bijzonders'.
Het is een waterbacterie die regelmatig
ook in waterleidingsystemen van zie
kenhuizen wordt aangetroffen.
Het probleem is dat bacterie uitste
kend gedijt in water bij een tempera
tuur tussen de 25 en 42 graden. De be
langrijkste bronnen van besmetting
zijn volgens de hoogleraar aerosolen
(ragfijne druppeltjes) die ontstaan bij
klimaatbeheersingssystemen. Zo af en
toe komt de bacterie ook voor in whirl
pool- en voetbaden in sauna's en in
wildwaterglijbanen. De bacterie wordt
dus via vochtige lucht ingeademd. Be
smettingen van mens op mens zijn in
de medische literatuur nog nooit be
schreven.
De Gezondheidsraad bepaalde in 1986
al dat warmwater-tapsystemen in zie
kenhuizen op zestig graden of hoger
afgesteld moesten worden. Hoepel
man vindt het de overweging waard
die regel ook te laten gelden voor be
jaarden- en verpleegtehuizen, hotels
en andere instellingen van enige om
vang.
Voor wat betreft (koel)watersystemen
en luchtbevochtigers is het volgens
Hoepelman een kwestie van regelma
tig schoonmaken. En eigenaren van
zwembaden en sauna's is aan te raden
in het water van wervel- en voetbaden
een beetje meer chloor te doen. Hij
pleit er voor niet alleen waterleidin
gen, maar ook douchekoppen van
zwembaden en sauna's waar de groei
van legionella is aangetoond, geregeld
aan een inspectie te onderwerpen.
Maar, zegt hij, een waterdicht preven
tieprogramma bestaat nu eenmaal
niet.
den haag *anp
Bijna de helft van de werkge
vers (47 procent) heeft een ne
gatief oordeel over de eerste er
varingen met de Wet flexibiliteit
en zekerheid. Dat blijkt uit on
derzoek dat het ministerie van
sociale zaken en werkgelegen
heid gisteren publiceerde. Veel
werkgevers vinden de wet te in
gewikkeld. Ze klagen over de
administratieve rompslomp en
over het feit dat nog weinig
CAO's zijn aangepast aan de
wet die dit jaar van kracht werd.
De onderzoekers signaleren
dat zich bij de invoering veel
problemen hebben voorgedaan
in een sectoren die veel gebruik
maken van oproepkrachten, zo
als de zorg, de handel en de ho
reca. Dat heeft ertoe geleid dat
enkele duizenden werknemers
niet langer worden opgeroe
pen, of dat ze door hun werkge
ver zijn verwezen naar een uit
zendbureau.
Slechts één op de drie werk
gevers is positief over de Flex
wet. Zij prijzen de duidelijkheid
die de wet schept en de moge
lijkheid om die verder uit te
werken in arbeidsovereenkom
sten. Zij noemen ook als voor
deel dat ze sindsdien bewuster
omgaan met hun personeel.
FNV Bondgenoten noemt het
negatieve oordeel van veel
werkgevers een bedreiging voor
uitzendkrachten. De vakbond
ziet in het onderzoek het bewijs
voor haar stelling dat de wet
wel deugt, maar dat veel uit-
zendwerkgevers moeite hebben
met de juiste toepassing ervan.
Rond de jaarwisseling signa
leerde de bond al dat zij alles in
het werk stelden om de bedoe
ling van de wet - meer zeker
heid voor uitzendkrachten - te
ontduiken. De vakbonden heb
ben toen in overleg met de
werkgevers in de uitzendbran-
che, ABU, aanvullende afspra
ken gemaakt om te voorkomen
dat ongeveer 10.000 uitzend
krachten hun rechten verloren.
De FNV vreest dat per 1 juli
duizenden uitzendkrachten op
straat komen. Op die datum
worden alle oude contracten in
een nieuw omgezet. Bestuurder
Westerhof van Bondgenoten
verdenkt de werkgevers ervan
dat zij dat moment als selectie
gebruiken. „De kans is groot
dat de duurdere krachten eruit
gaan voor goedkope vakantie
werkers", aldus Westerhof.
De branchevereniging voor
uitzendbureaus ABU verbaast
zich over de uitkomsten van het
onderzoek. De organisatie - die
zelf betrokken was bij de tot
standkoming van de Flexwet -
is juist ingenomen met de wet.
Volgens de ABU is de stem van
de grote uitzendketens te wei
nig gehoord in het onderzoek.
den haag Gemeenteambtenaren voerden gisteren in het atrium van
het Haagse stadhuis actie voor een betere CAO. Het overleg met de
werkgevers - de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) -
werd eind maart stilgelegd. Ambtenaren in het hele land voeren nu
estafette-acties om de VNG onder druk te zetten. Een actie van de rei
nigingsdienst in Rotterdam werd gisteren in verband met koninginne
dag door de rechter verbodenfoto anp rocer dohmen
School vrij in besteding
Minister Hermans van onderwijs gaat alle scholen extra
geld geven voor computers in het onderwijs. Vanaf 2003
is dat per jaar honderd gulden per leerling. De scholen
mogen zelf beslissen welke computers ze aanschaffen en
welke computerprogramma's ze gebruiken. De minister
raad stemde gisteren in met dit computerplan.
den haag anp
De minister vind dat de scholen
zelf verantwoordelijk zijn voor
de manier waarop ze de com
puter in het onderwijs gebrui
ken. Softwarepakketten uit Zoe-
termeer hoeven de scholen niet
te verwachten. „Dat zou bijna
staatspedagogie zijn", volgens
de minister.
Voorwaarde is wel dat alle
onderwijsgevenden met com
puters moeten leren omgaan en
kennis moeten nemen van de
mogelijkheden die de computer
heeft ter verbetering van het
onderwijs, zo schrijft hij in zijn
notitie Onderwijs on line.
Op dit moment is volgens
Hermans nog „niet te voorspel
len welke eisen de toekomstige
samenleving aan het onderwijs
zal stellen. De onderwijskundi
ge voordelen van informatie-
en communicatietechnologie
(iet) zullen proefondervindelijk
door de instellingen moeten
worden ontdekt."
Wel weet Hermans dat „com
puters niet meer weg te denken
zijn uit het basisonderwijs. De
beschikbaarheid ervan is fors
toegenomen, ook al nam het
aantal uren dat de computer in
de klas wordt gebruikt, niet na
venant toe. Minstens zo belang
rijk is dat de helft van de scho
len toegang heeft tot internet."
De minister wil met de Twee
de Kamer praten over het Ken
nisnet, dat alle scholen met el
kaar moet verbinden. Een
meerderheid in de Kamer ziet
weinig in dat net, bleek vorige
maand. De minister heeft de
Onderwijsraad om advies ge
vraagd en laat onderzoeken hoe
duur zo'n netwerk zou zijn.
Hermans voelt er vooralsnog
weinig voor daarvoor een con
tract voor langer dan drie jaar
af te sluiten, want in de compu
terwereld is de horizon kort.
„Zes jaar geleden zei Bill Gates
nog dat het niets zou worden
met internet", aldus de minis
ter.
Momenteel zijn alleen de
'voorhoedescholen', die al eer
der geld ontvingen voor iet, in
een netwerk verbonden. Deze
scholen krijgen overigens de
eerste twee jaar minder geld. In
mei bespreekt de Kamer de no
titie van Hermans. Kamerlid
Barth (PvdA) is er niet gelukkig
mee dat er geen garanties zijn
dat het beschikbare geld daad
werkelijk voor computers wordt
uitgegeven. Hermans wil dat
overlaten aan de Inspectie, die
achteraf controleert.
CDA 'er hekelt discussie kortere boortunnel HSL
den haag hans jacobs
haags redacteur
„De kortere tunnel komt er niet." CDA-Ka-
merlid Leers is stellig in zijn opvatting over
de kans dat het kabinet in juni kiest voor
een minder lange boortunnel voor de ho
gesnelheidslijn onder het Groene Hart. Het
onderzoek naar de mogelijkheden dient
slechts als zoethoudertje voor de WD,
meent Leers.
Uiteindelijk kiest minister Netelenbos (ver
keer en waterstaat) gewoon voor de eerder
geplande langere variant onder het Groene
Hart. Alle discussie en commotie van dit
moment zijn voor niets, zo stelt hij. „Naar
het échte alternatief voor de boortunnel,
een gegraven tunnel, wordt niet gekeken."
Op verzoek van de Kamer zijn de voor-en
nadelen van een korte en een lange ge
boorde tunnel door het projectbureau van
de HSL met elkaar vergeleken. In het kort
komt hét er op neer dat het Groene Hart bij
de bouw van een korte boortunnel meer zal
worden aangetast. Vooral in de polders
Achthoven, Groenendijk en Noordpias zijn
de gevolgen uitermate negatief. De gebie
den worden versnipperd, verstoord en ver
nietigd, en er treedt veel meer geluidshin
der op, zo concludeerde het projectbureau.
Met wat lapmiddelen valt de schade wel te
beperken, maar uit de vergelijking blijkt dat
de langere tunnel in alle opzichten beter is.
„Niet zo gek, we hebben er niet voor niets
voor gekozen", aldus D66-Kamerlid Giskes.
Volgens Leers blijkt uit de resultaten van de
vergelijking dat het onderzoek voor de re
gering een 'fiasco' is. Eigenlijk was vooraf al
te voorzien dat een korte boortunnel het
niet zou halen, ook vanwege de voorwaar
den die minister Netelenbos aan de uitvoe
ring heeft gesteld. Er mag geen vertraging
optreden bij de aanleg van de hogesnel
heidslijn, die in 2005 klaar moet zijn, en al
le betrokken gemeenten en de provincie,
alsmede natuur- en milieuorganisaties
moeten meewerken. Het kabinet zal in juni
alleen voor het alternatief kiezen als blijkt
dat alle betrokkenen daar ook toe bereid
zijn. De gemeente Rijnwoude, die door de
veranderingen het zwaarst wordt getroffen,
lijkt in ieder geval niet mee te gaan.
Leers acht het uitgesloten dat het kabinet
straks kiest voor een kortere tunnel. „Dat
was ook nooit de bedoeling, maar de mi
nister moest wat doen om de WD te paai
en. Een kortere boortunnel brengt alleen
maar bezwaren met zich mee, terwijl maar
moet worden afgewacht hoeveel wordt be
spaard." Het CDA-Kamerlid denkt dat de
langere variant veel meer gaat kosten dan
de nu geraamde 900 miljoen gulden. „Met
de huidige bedragen redden ze het niet".
Leers is niet alleen om financiële redenen
tegen een geboorde tunnel. „Er wórdt te
weinig rekening gehouden met het aspect
van de veiligheid. Een gegraven tunnel
hoeft niet zo diep onder de grond te ko
men. De vluchtwegen uit de tunnel zijn dus
korter. De brand in de Mont Blanctunnel
moet ons leren dat veiligheid heel belang
rijk is. Een geboorde tunnel zit dertig meter
onder de grond. Dat is net zo hoog als een
flatgebouw van tien verdiepingen. Je zal die
afstand maar moeten klimmen", waar
schuwt het Kamerlid.
Leers wil dat de minister kiest voor een an
dere bouwwijze. „Er moet niet worden ge
boord, maar gegraven. Zo'n tunnel kan
zelfs nog wat langer worden zodat uitein
delijk minder mensen er last van hebben.
Er kan.dan ook aanmerkelijk meer geld
worden uitgespaard. Geld dat elders kan
worden gebruikt voor aanpassingen van
het traject. Die mogelijkheid wordt echter
niet onderzocht. De mensen worden voor
de gek gehoudenmeent Leers. Hij snapt
overigens wel dat Rijnwoude niet zit te
wachten op extra graafwerk. „De overlast is
maar tijdelijk. Tegenwoordig kunnen ze
ook elk grassprietje weer terugleggen, de
schade valt mee. Uiteindelijk zijn de voor
delen groter dan de nadelen."
Volgens Giskes klinkt wat tot nu toe over
het verkorten van de tunnel naar voren is
gekomen, 'niet hoopgevend'. „De natuur
waarden die we juist willen beschermen
komen onder druk te staan." Dat er in de
betrokken gemeenten veel emoties losko
men, kan ze wel begrijpen. Maar een be
sparing op de aanlegkosten van de hoge
snelheidslijn is ook heel welkom. Giskes
wacht op een reactie van de minister, al
geeft ze toe niet te denken 'dat het goed
komt'. WD-Kamerlid Verbugt heeft even
eens begrip voor de emoties in Rijnwoude.
„Het gaat hier om meer. We moeten iedere
beiastinggulden die we uitgeven goed be
kijken. Als de tunnel goedkoper kan, dan
moet dat gebeuren." Ook Verbugt wacht
verder af wat de minister beslist.
den haag anp
De Tweede Kamer wil dat
staatssecretaris Hoogervorst
(sociale zaken) een overbrug
gingsregeling moet maken bij
zijn plan om de betaaldagen
voor de AOW te .verschuiven.
Een motie van die strekking
werd gisteren aangenomen.
Het plan van Hoogervorst
komt erop neer dat over een
paar jaar alle AOW-uitkeringen
op de 23ste van de maand wor
den uitbetaald. Op dit moment
bestaan er allerlei uitkeringsda
ta. Hoogervorst wil met de ver
schuiving vijftien miljoen gul
den per jaar bezuinigen.
Om de verandering voor de
AOW'ers zo pijnloos mogelijk te
laten verlopen, heeft de staats
secretaris gekozen voor een
systeem waarbij de uitkerings
datum niet in één keer naar de
23ste wordt gezet, maar per jaar
vier dagen naar achteren wordt
geschoven.
De Kamer vreest echter dat
dat niet voldoende is om ernsti
ge financiële problemen te
voorkomen, met name bij men
sen die alleen AOW en eventu
eel een klein aanvullend pensi
oen hebben. Mensen die door
de verschuiving toch in de fi
nanciële problemen komen,
moeten daarom een overbrug
gingskrediet kunnen krijgen.
De Legionella Pneuophila bacterie ongeveer negenduizend keer uitvergroot, foto
anp marcel antonisse
Er zijn er twee jarig
