>k
Een kleurig zuiltje
bloemen in border
Nog steeds een zaak van
mesten, zaaien en planten
Rijp en Groen
Prunus flink snoeien
Ingebouwd
gen doodt
coloradokever
VRIJDAG 30 APRIL 1999
REDACTIE. MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 023-
Omdat ik niet zoveel houd van
vaste planten die aan alle kan
ten gesteund moeten worden
heb ik al een tijd geleden al
mijn riddersporen cadeau ge
daan aan liefhebbers. Van deze
plant moet men na
melijk elke bloem
stengel steunen met
een tonkinstok. Niets
voor mij. Na dit royale
gebaar hield ik een
aantal mooie tonkin-
stokken over plus een
lege plaats achter in
de. border De oplos
sing bleek alleraar-
digst.
Ik heb een aantal
stokken in het rond
gezet en aan de bo
venkant samengebon- Jo£os
den. Het zag er min of
meer uit als een wat transpa
rant tentje.
Wat doe je dan om het tentje
minder transparant te maken?
Je zet er simpelweg eenjarige
klimmers tegen. Het eerste jaar
heb ik mijn tentje aangekleed
met lathyrus. Het was een
enorm succes. Omdat lathyrus
nogal dikke zaden heeft heb ik
ze braaf (zoals in sommige boe
ken staat te lezen) aangevijld en
toen op een vochtig stukje keu
kenpapier voorgekiemd. Zodra
er een miniem kiempje zicht
baar was, gingen ze de grond in
en wel 2 of 3 per stok. Uiteraard
pas toen het weer goed was en
de grond diep gespit en voor
zien van compost. Want lathy
rus wortelt diep en houdt
van voldoende voeding.
Nadat er twee stel blaadjes
zichtbaar waren heb ik de
kleintjes getopt en tijdens
de groei heb ik dat nog een
enkele keer gedaan. Alleen
op die manier wordt een
bloemenzuiltje, zoals ik
mijn tentje ben gaan noe
men, echt mooi dicht.
Desondanks bleek er een
nadeel te zijn aan een
lathyrus zuil achter in
de border. Mooi om te
zien dat wel, maar
van lathyrus moeten
zeer geregeld alle
uitgebloeide bloe
men geplukt wor
den anders
houdt deze
plant het voor Jil
gezien. Dus
GREET BUCHNER
Vraag en antwoord
De Prunus triloba van Marjan
Frericks uit Velserbroek is
groot geworden en bloeit steeds
minder. De oorzaak is naar alle
waarschijnlijkheid een te gerin
ge snoei. De prunus bloeit op
eenjarige twijgen en wordt in
de praktijk elk jaar na de bloei
flink terug gesnoeid. Dan krij
gen de jonge scheuten die zich
in de loop van de zomer vor
men ruimte en licht zodat ze
weer bloemknoppen kunnen
vormen. Daarom zou ik nu, ook
als er weinig bloemen zijn, de
boom flink snoeien, dat wil zeg
gen takken die naar buiten wij
zen flink inkorten en takken die
naar binnen wijzen helemaal
wegknippen. In de loop van het
groeiseizoen zullen zich dan
lange twijgen vormen die vol
gend jaar zullen bloeien. Houd
bij het snoeien wel de vorm van
de struik goed in de gaten. Die
moet mooi blijven. Is het een
prunus op een stammetje dan
moeten de takken helemaal tot
bijna aan de stam worden ge
snoeid. Dat moet elk jaar ge
beuren. Het boompje lijkt dan
qua vorm min of meer op een
knotwilg, maar bloeit wel elk
jaar heel mooi.
De allerbeste tijd om coniferen
flink te snoeien is in de loop
van de late zomermaanden.
Dan is de groei er een beetje uit
en dus weinig hars verlies en
CRYPTOGRAM
HORIZONTAAL:
1. Wagen van een gekke jongen
(8); 5. Vrouw die er geen lucht
van krijgt? (8); 6. Verblijfplaats
van rovers en vogels (4); 8. Die
hond valt onder het belasting
recht (4); 10. Lijst met een uit
stekend strookje aan de 'maat
(5); 12. Bazige zuster die bul
dert (5).
VERTICAAL:
1. Twee dieren in het geweer (6):
2. Doeniet met maling aan de
mensen (6); 3. Die bomen gaan
erin bij Duitsers (5): 4. Geschikt
De tuin in mei
niet gemakkelijk. Het voordeel
was wel dat ik een hele zomer
lang prachtige snijbloemen in
een vaasje had, uiteraard een
vaasje met een kleine laag water
want ander kruipt het vocht
langs de harige stengel
van de lathyrus om
hoog en doet schade
aan de bloem.
Het jaar dat volgde op
het lathyrusjaar heb ik
mijn zuiltje laten be
groeien met blauwe
Ipomoea. Ook deze
plant heeft vrij dikke
stugge zaden. Deze
keer heb ik niets aan
gevijld, maar de zaden
een nacht in water ge-
zet en toen voorge-
ÏaÏlim kiemd op nat keuken
rolpapier. Weer drie
zaden met stok en dan maar
wachten op de dingen die gaan
komen. Dat is dan een zee van
helderblauwe klokjesbloemen
die niet dienst kunnen doen als
snijbloem zoals de rijkbloeien-
de lathyrus. Maar al die blauwe
bloemen zien er wel prachtig
uit.
Natuurlijk zijn er nog veel meer
eenjarige klimmers waarmee
een bloemenzuil bekleed kan
worden. Wat te denken van de
overbekende klimmende Oost-
indische kers waarvan blad en
bloem eetbaar zijn en ongeveer
dezelfde smaak hebben als ster-
rekers. Handigerds maken van
de zaden, als deze net rijp zijn,
een soort namaak kappertjes. Is
de oranje kleur te fel,
kies van de zogenaam
de kanariekers, een
Oostindische kers met
vrij lichtgele bloe
men.
En dan is er ook nog
Suzanne met de mooie
ogen in het Latijn Thun-
bergia alata. Deze plant
altijd voorkiemen bin
nenshuis en zeker pas
na de allerlaatste
nachtvorst naar bui
ten in goed doorla
tende grond en op
een zeer beschut
zonnig plekje.
Suzanne houdt
van warmte en
zon .Maar ze
is wel prach
tig goudgeel
met bruin
van bin
nen.
FRANS WEGMAN
Als het weer een beetje meezit
valt er in de tuin heel veel te
doen. Maar de vier IJsheiligen
kunnen rond 11 mei voor een
koudegolf zorgen met stevige
nachtvorsten. De heiligen
Mamertus, Pancratius, Servati-
us en Bonifatius leiden met een
te duchten koude-inval de om
slag in van de winter- tot zo-
mercirculatie van de luchtstro
mingen boven Europa. Voor de
tuinier betekent dit, dat hij be
schermende materialen bij de
hand heeft om zijn jonge plant
jes mee 'in te pakken'.
Als de laatste late tulpen zijn
uitgebloeid, kunnen ze elders in
de tuin worden ingekuild nadat
de vruchtbeginsels zijn verwij
derd. In de bladeren en stengels
van bolbloemen die blijven
staan, zoals narcissen, wordt
een knoop gelegd, zodat na een
paar weken nabij staande plan
ten er overheen zijn gegroeid.
Bij de hyacinten worden de uit
gebloeide bloempjes wegge
ritst.
Het wordt intussen tijd te voor
komen dat hoge planten als rid
dersporen en monnikskappen
in een voorjaarsstormpje het
vaantje strijken. In Engelse tui
nen zie je vaak dat er rijshout
tussen de groepen is gestoken.
Daarvoor zijn takken van ge
snoeide liguster, na te zijn ont
bladerd, heel geschikt. Tonkin-
stokken en draad kunnen even
eens dienst doen. Daarbij moet
wel de natuurlijke groeiwijze
van de plant worden gehand
haafd. Ranken van clematis, ro
zen en andere klimmers wor
den vastgezet, zodat ze niet ka
pot waaien.
De uitgebloeide heesters als
winterjasmijn, Chinees klokje
en de populaire spierstruik,
Spiraea x vanhouttei, worden
nu gesnoeid. De oude bloeitak-
ken gaan eruit, zodat jonge
scheuten de kans krijgen ko
mende zomer te groeien. Vol
gend jaar zorgen zij voor de
nieuwe bloei. Bij winterbloeien-
de heide wordt direct onder het
dorre bloemtrosje geknipt. To-
verhazelaar houdt er niet van
gesnoeid te worden.
Tot half juni kunnen alle hagen
worden gesnoeid. Houd ze van
onderen breed (en daardoor in
blad) en van boven smaller.
Lelies zijn echte blikvangers in de tuin, maar wie aan het eind van de zomer een reuzen-zonnebloem in de
tuin wil moet nu direct zaaien. foto opd
Span een touwtje om de goede
hoogte aan te houden. Meer en
meer zie je golvende heggen en
zelfs kantelen.
Afhankelijk van het weer kun
nen de gekweekte zomerbloe
men de volle grond in. (Let op
nachtvorst!) Maak de grond te
voren goed vochtig. Ze kunnen
nu ook worden gezaaid. Neem
maatregelen tegen slakken zo
als het plaatsen van de bierval:
een half in de grond gegraven
jampotje met bier. Elke och
tend legen!
Zelf sierkalebassen kweken is
een trend. Kies uw favoriet uit
het rijke sortiment. Tegen gaas
of op de composthoop. Geef ze
wel de ruimte! Wonderbaarlijk,
zo veel groen er uit drie zaadjes
kan ontspruiten!
Bewaarde dahliaknollen zijn
aan het uitlopen. Die kunnen
worden geplant, evenals het
bloemriet (Canna) met haar
exotische bloemen. Zijn water
lelies te groot voor het vijvertje,
maak dan een keus uit de
dwergvormen. Een nieuwe vij
ver kan in de tweede helft van
mei worden beplant.
Niet langer wachten met het
planten van de late aardappels.
De eerder geplante, waarvan de
spruiten al te zien zijn, 'over de
kop harken', d.w.z. de naastlig
gende grond op de planten
scheppen of harken. Meng er
korrelmest door.
Tomaten kunnen van de ven
sterbank naar buiten, tegen een
zuidmuur of -schutting. Zet er
meteen een stok bij. De toma
ten in de kas moet u stelselma
tig dieven en 'indraaien', ofte
wel om de draad winden. Peul
vruchten hebben ook hun
steuntje nodig: rijshout of gaas.
Blijven aanbinden, dat geeft de
beste oogst.
Broccoli kan buiten worden ge-
vorstschade treedt nog niet op.
Maar ik vrees dat mevrouw J. A.
Keg uit Haarlem met dit advies
niet geholpen is. De juniperus-
haag is namelijk veel te hoog en
te breed geworden in de loop
van de jaren en helaas zijn alle
coniferenhagen, op die van
taxus na, niet gemakkelijk ver
terug te snoeien. Deze planten
hebben geen zogenaamde sla
pende ogen die weer uitlopen
en de kans op blijvend kale tak
ken is groot. Dus wordt het kie
zen voor een kleine tuin met
een mooie brede haag of de he
le haag opruimen en een bre
dere tuin. Aangezien de buren
al klimop hebben als erfafschei-
ding valt het wellicht mee als de
haag weg gehaald is. Als de
klimop groeit tegen gaas is het
al heel gemakkelijk. Die zal dan
wel snel bezit nemen van de
kant waar nu ook licht en lucht
is. Groeit de klimop tegen een
schutting dan valt wellicht te
overleggen of deze aan beide
kanten begroeid mag worden.
Er wordt in toenemende mate
gebruik gemaakt van met klim
op begroeide afscheidingen
tussen tuinen en ze blijken een
succes omdat ze weinig ruimte
innemen, zomer en winter
groen zijn en vrij gemakkelijk te
snoeien zijn. Maar toegegeven,
het opruimen van een oude
haag is een moeilijk besluit.
adres voor de bloedsomloop (5);
7. Houterig afgaan (5); 9. Artikel
van een stoot (4); 11. Vermager
tot 'n streep (3).
Oplossing van donderdag:
Horizontaal: 1. Jacquet; 7. ut; 8.
vin; 10. ja; 11. vazal; 13. Ier;
15. och; 17. rondino; 18. ego,
19. elp; 21. menen; 25. fa; 26.
iel; 27. ia; 30. jaloers.Verticaal:
2. Au; 3. quiz; 4. er; 5. juli; 6.
cash; 8. va; 9. na; 11. vroom;
12. lonen; 14. erg; 16. col; 18.
elft; 20. pias; 22. ei; 23. nero;
24. el; 28. ra; 29. ar.
Guichelheil boek
vol leuke weetjes
Zesentwintig planten, vooral
wilde planten en bomen vindt
men alfabetisch gerangschikt in
het boek Guichelheil, te begin
nen bij de Anna Paulowna-
boom die zijn naam te danken
heeft aan de echtgenote van
Willem II en eindigend met de
steeds bekender wordende zak
doekenboom (Davidia). Van al
le genoemde planten worden
bijzonderheden verteld en ui
teraard ook de wijze waarop de
soms vreemd aandoende naam
tot stand gekomen is. Het dui-
zendguldenkruid, (Centaurium
minus) waarvan de Latijnse
naam niets met honderd maar
alles met de Griekse centaur te
maken heeft, kreeg de naam
duizendguldenkruid min of
meer als eretitel. Het bleek in
vroeger jaren bruikbaar tegen
de meest uiteenlopende kwa
len. De grote nachtschadefami
lie die inderdaad een groot aan
tal uiterst giftige planten telt,
heeft de naam gekregen omdat
men veronderstelde dat zelfs de
schaduw van deze planten een
slechte invloed had op de
mens. Dit zijn maar een paar
voorbeelden van de vele inte-
omdat men. iMoeqtf- docht
dal deze. plant de schadvu
idas van een demonische
kmtht..
ressante wetenswaardigheden uit het boek Guichelheil. De auteur
is Arjan Zwart, de uitgever Boon in Groningen.
GREET BUCNER»
j e lusten botvieren in de tuin;
de tiid is er nu rijp voor.
attributen vindt u bij:
bloemendaal bv.
rijksstraatweg wassenaar
zaaid - na zes weken uitplan-
ten. Sla, postelein, zomer- en
winterwortelen, evenals bonen
(stok- en stambonen). De
grond moet warm zijn, en en
kele centimeters diep ook voch
tig
Komkommerplanten kunt u in
de platte bak uitzetten. Laat au
gurken over plat neergelegde
rijshouttakken groeien zodat de
vruchten straks niet op natte
grond komen te liggen. Vergeet
niet de rabarber van mest te
voorzien. De op rij gezaaide zo-
merbietjes zullen uitgedund
moeten worden.
In de fruittuin kan meeldauw
op appel optreden. Bladluizen
vestigen zich in de taktoppen
van de rode aalbes. Keveriarfjes
hebben het op de frambozen
gemunt. Neem tijdig milieu
vriendelijke maatregelen.
PETER DE JAEGER»
Een speciaal gen in aubergines
doodt coloradokevers, terwijl
het lieveheersbeestje, de na
tuurlijke vijand van de kever, er
geen last van heeft. Colorado
kevers zijn een ware plaag voor
aardappelen en aubergines. Tot
nu toe werden de insecten be
streden met insecticiden.
De onderzoeker heeft een gen
uit de bodembacterie Bacillus
thuringiensis (Bt), dat codeert
voor een giftig eiwit, overge
bracht naar aubergine. In te
genstelling tot de meeste ande
re insecten lusten de colorado
kevers planten met Bt-genen.
Vretende larven gaan echter na
een paar dagen dood van dit gif
dat hun darmen ernstig ver
stoort. Volwassen mannetjes
hebben er geen last van, terwijl
bij de vrouwtjes de eierstokken
worden aangetastwaardoor ze
geen nakomelingen meer kun
nen krijgen. Voor zover er nog
eitjes door de Coloradokevers
zijn gelegd worden die net als
anders opgegeten door het lie
veheersbeestje dat geen last
heeft van het insectengif.
De nieuwe strategie om insec
tenplagen aan te pakken is ech
ter nogal omstreden. Belangrijk
bezwaar van de milieubewe
ging is het risico dat insecten
snel resistentie tegen het giftig
eiwit kunnen opbouwen. Om
dat te voorkomen adviseert Ar-
paia een mengteelt van transge
ne en gewone planten in het
veld.
Alleen waar echt nodig sproeiei
Een keer installeren en de tuin
krijgt de hele zomer water 'op
maat'. Daarvoor zorgt het wa
terbesturingssysteem dat Gar-
dena op de markt brengt. Er
zijn verschillene uitvoeringen.
Handig is dat met een af
neembaar bedieningspanel, in
verband met diefstal en en
vorst in de winterperiode,
systeem is uitgerust met
genmeters en sensoren, zc
alleen daar waar nodig wc
gesproeid. Meer informati
Markt Holland) BV, tel.
0294-417417.
Water moet bewegen
Fonteintjes met een verrassingselement langs het terras. Eet
enkele bulderstraal op een grasveld of traag sijpelend water
een kunstwerk, dat willen de tuinliefhebbers anno '99. Wate
een schouwspel dat nooit verveelt. Wie een wat ingewikkeld
waterwerk in de tuin wil hebben, kan daar het beste een spe
list bijhalen. Aquaco Eist (tel. 0481-277177 is zo'n bedrijf. I
verzorgt het plan, de uitvoering en de nazorg voor elk water
werk. Op de foto een watermuur.
Spray beschemit siervogels
Overdag verstoppen ze zich in naden en kieren van volièreki
en, maar 's nachts gaan ze op pad om het bloed uit het licha
van siervogels te zuigen: de zogenoemde ectoparasieten. On
deze lastpakken uit de weg te ruimen, is onlangs de U-2 spra
op de markt verschenen. Het vloeibare U-2 gif moet op en ii
naden en kieren van de kooi worden gespoten. Naast sprayt
staat er ook een fles waarvan de inhoud met een kwastje ove
schuilplaatsen is te strijken.
Meer informatie: Denka International BV, Barneveld, tel.
0342-455.458.
Vijvers zijn de grote mode en dus verzint de handel allerlei
nieuwtjes om die waterpartij op te sieren. Aardig is de vonds
van een drijvend fontein die met het drijflichaam op de vijve
gelegd kan worden. Er is een fontein dat tot 80 cm hoog spu 4
en een andere die liefst 150 cm haalt. Uiteraard is aansluitinj
elektriciteit noodzakelijk. Dat geldt ook voor de onderwaterv
lichting waarover discussie mogelijk is. Vooral dieren zijn ni< j
gebaat bij veel licht gedurende de nacht. Meer informatie: fl je
Pumpen bv, Nijkerk, tel. 0332462210.
I
HEINZ
Z&XM £esv VVE&,
£>ajv ata/v /at op m v
f=t?STC*X>K-
v\
A
Wt)
'v <-M.
1L
- AtT
Tuinmeubels op maat gemaakt
Lekker zitten is voor iedereen
een beetje anders. Meubelma
ker Twan van Duifhuizen han
teert dan ook geen vaste ma
ten. Hij meet meubels aan als
een maatpak. Zijn tuinmeu
bels snijdt hij uit plantage
hardhout. Iroko, hardhout
met een rode vlam uit
vitex van de
den uit een door de
opgezet project. De
van Van Duifhuizen
nen een landelijke sfeer en
een stoere kwaliteit. Meeri
formatie: tel. 0487-51785;
Het balkon in volle
Als in mei de nachtvorst de-
fintief voorbij is, kan het bal
kon met eenjarige bloeiers
worden ingericht. Ligt het bal
kon voor het grootste deel van
de dag in de zon, da is er wat
planten betreft geen beper
king. Bijna alle eenjarige zo-
merbloeiers en kuipplanten
komen uit zuidelijke streken.
Is er wat meer schaduw dan
zijn vooral vlijtige flesjes, fuc-
sia's en tabaksplanten een
goede keuze. Het mooiste ef
fect krijg je als de planten
dicht bijelkaar staan. Een bal
kon krijgt meer diepte door
hoogteverschillen aan te bren
gen. Bijvoorbeeld door te wer
ken met (planten)tafeltjes en
etagères. Ook hanging baskets
kunnen voor een speels effect
zorgen. Heel trendy is het om
tussen uitbundige, bloeiende,
kleurige eenjarigen grijsblaio
ge Helichrysum te zetten, ac
rust en evenwicht. Op de f< e
een balkon waarbij is geweio
met hoogteverschillen.
