Film over uitgraven mammoet p bloemendaal bv. Rijp en Groen Salie helpt bij verteren Trampolinespringen in de achtertuin van vet voedsel >k VRIJDAG 16 APRIL 1999 GREET BUCHNER geeft antwoord op al uw tumvragen Brieven naar: POSTBUS 507 3002 PA HAARLEM Waarom zou een mens sterven zolang er nog salie in de min staat, luidt een Middeleeuws spreekwoord. Salie was kenne lijk erg belangrijk voor de men sen in die tijd. Maar ook de Ro meinen wisten al ruimschoots gebruik te maken van de Salvia officinalis zoals deze plant in het Latijn wordt genoemd. Salvia komt van salvai en dat betekent redding. Nu wij in middels duizenden chemische toverdranken kennen, is salie niet meer van levensbelang voor de zieke mens. Deson danks kan het gebruik van salie in de keuken of huisapotheek niet gemist worden. Bovendien is salie een aantrekkelijke grijs- bladige border plant met mooi harig blad en vrij onopvallende blauw rode bloemen.De plant stelt een plaatsje in de zon op prijs net als iets kalk. Wat fijn gemaakte eierdoppen rond de wortels verzekeren ons van goede groei. De blaadjes kunnen geregeld vers worden geplukt, zomer en winter want alleen in zeer kou de winters verliest deze vaste plant het blad. Maar blad kan ook gedroogd worden al is vers vooral bij het gebruik in de keu ken te prefereren. Maar nu eerst eens gebruik in de huisapotheek. Neem altijd de S. officinalis en niet de in heemse S. pratensis die minder krachtig is. Een van de oudste gebruikt die ons de naam Jan Salie het overgeleverd is er in de voi van een slaapdrank: een blaadje een kwartier laten trekken in melk en opdrinken voor we naar bed gaan. Anderhalf a twee theelepels fijngesneden blad overgieten met een kwart liter water. Langzaam aan de kook brengen, afgieten en ze ven en we hebben saliethee. Een uitmuntend middel bij mond- en keelklachten. Het is vaak beter om er veel mee te spoelen en te gorgelen omdat niet iedereen het geregeld ge bruik v an salie als thee kan ver dragen. het werkt nogal op de maag. Overigens kan men bij kiespijn ook kauwen op salie blad. De pijn wordt snel minder maar een bezoek aan de tand arts blijft geboden. Hier nog een recept voor een milieu vriendelijke tandpasta, meng een deel fijngemaakt droog sa lieblad met twee delen gepreci- pieerd krijt en poets daarmee geregeld de tanden. In de keuken wordt bij voor keur vers blad gebruikt om dat het meer geur heeft en in nor male winters houdt salie zijn blad. Is dus oogstbaar. Hak het verse blad na wassen zeer goed fijn en voeg het op het laatste nippertje toe aan kruidige soe pen. vooral soepen waarin to maten verwerkt zijn winnen aan smaak. Ook stamppot waarin de een of andere koolsoort is verwerkt, krijgt meer smaak met iets fijn gemaakte salie, al mag men van dit vrij sterk geurende kruid nooit teveel gebruiken. Goede bijkomstigheid is ook nog dat toegevoegde salie de gerechten beter verteerbaar maakt, vooral ook als er vet in is gebruikt. Voor sommige kooksters of ko kers zal het wellicht even wen nen zijn om salie in de keuken te gebruiken, het is in ons land niet zo bekend. Maar wie wel eens gegeten heeft in de landen rond de Middellandse Zee zal met toevoeging van salie wel licht ineens een bekend smaak je bekennen. Het is gewoon een kwestie van even proberen. Tot slot is het nog aardig te we ten dat salie, fijngehakt, ge mengd met eveneens fijngehak te uit. iets knoflook en bieslook een prima smaakmaker is in kwark of zachte kaas met wei nig eigen geur en smaak. Rede nen te over om eens een of meer grijsgroene salieplanten in de tuin te zetten om naar te kijken en te gebruiken. Met springen op een trampoline raak je heel wat calorieën kwijt. ning: tijdens vijf minuten sprin gen worden net zoveel calorie- en verbruikt als bij een half uur zwemmen, zo heeft de leveran cier uitgerekend. Het springen gebeurt bij beide constructies op een sterk zeild oek waaronder de speciale zo genoemde conisché veren zit ten. Belangrijk voor de veilig- Trampolines zie je doorgaans op campings en in speeltuinen maar ze kunnen ook achter in de tuin worden aangelegd. De rechthoekige Bahama en de ronde Super Bouncher zijn er speciaal voor gemaakt. Ook vol wassenen kunnen er springple- zier op beleven. Naast pret is er sprake van gezonde ontspan- heid zijn de randkussens die builen op het hoofd bij een on gelukkige val moeten voorko men. Onder het zeil van het randkussen is schuimrubber aangebracht. Beide trampolines hebben het Duitse veiligheids keurmerk TÜV. De Bahama is een inbouwtram- poline en moet daarom in de grond worden verzonken. De ronde bouncher (op een alumi nium onderstel) kan direct op de grond worden geplaatst. De ze trampoline is er in drie door sneden vanaf 3 tot 4.3 meter. Meer informatie: Elphymed Trampolines BV, Rhenen, 0318-512614. Hoofddorpse deskundige helpt Franse Siberri-expeditie BEN APELDOORN Mammoetspecialist Dick Mol uit Hoofddorp is door een Frans onderzoeksteam aange zocht om te helpen een mam moet vrij te maken uit de Sibe rische permafrost, (het gehele jaar door bevroren grond). Het gebied waar men aan het werk gaat, ligt op het reusachtige Noordsiberische schiereiland Taimvr. ongeveer 1000 kilome ter ten noorden van de poolcir kel. ,,De temperaturen zijn er nu draaglijk." zegt Mol. duidelijk opgetogen bij het vooruitzicht om de ingevroren mammoet met eigen ogen te aanschou wen. ..Het is er nu vijftien gra den onder nul overdag. Afgelo pen winter vroor het er nog dik vijftig graden." Zelfs bij dergelijke extreme temperaturen zwerven er in het gebied nomaden rond. beho rend tot de stam der Dolganen. En daar is het verhaal van die mammoet mee begonnen. „Een tijdje geleden," vertelt Dick Mol. „stuitte de Dolgaan Genady Jarkov op Taimvr op een uit de permafrost stekende slagtand. Nader onderzoek bracht aan het licht dat de mammoet in kwestie een stier moest zijn.Er zijn aan het mate riaal van de mammoet drie ver schillende dateringen gedaan. Dat is met behulp van de Kool- stof- 14-methode gebeurd. Twee van de drie ouderdoms- bepalingen zaten maar tien jaar uit elkaar: op een vastgestelde ouderdom van 20.000 jaar is dat dus marginaal. Aan de hand van het gebit, met name de mo laren oftewel de kiezen, is bo vendien vastgesteld dat de mammoet 47 jaar oud was toen Dick Mol bij een tekening van zijn passie: de wolharige mammoet. FOTO beleef de lente in uw tuin met zaden, bomen, struiken, heesters en vooral veel houten schuttingen, pergola's en andere hoog kwalitatieve producten van Hill Hout. uit voorraad leverbaar. rijksstraatweg wassenaar hij stierf." Er is dus al het nodige bekend van en onderzocht aan deze mammoet. Waarom daar dan toch een complete expeditie voor op touw gezet? Mol: „Waar ik op hoop is dat het postcraniale deel van het dier intact is gebleven. Dat is het deel van het lichaam dat begint achter het cranium, ach ter de schedel dus. Dat zit nog muurvast in de permafrost. Een enorm werk om dat vrij te ma ken. want het moet heel minu tieus gebeuren: en dat bij zo'n groot dier. Bovendien hopen we dat zachtere delen, zoals de geslachtsdelen, geconserveerd zijn gebleven. We zouden dan bijvoorbeeld mooi onze theorie over de sterkere slagtandkrom ming bij stieren bevestigd kun nen krijgen als het inderdaad een stier blijkt te zijn." Een Franse expeditie met een u E L CRYPTOGRAM HORIZONTAALS. Daardoor zal deze puzzel verdwijnen (8); 5. Als individupleegt hij ook nog een moord (8c 6. Hof van de geloften (4): 8.Munt en noot in kleur (4); 10. Draait heen en terug (5); 12.Deels geschikt voertuig (5). VERTICAALS. Die kleding hoort nergens te ontbreken (6); 2. Ruimte voor die vis van haar (6): 3. Van die plant wordt Jan futloos (5); 4. Slotwoord (5); 7. Klein teken dat men slaapt f5); 9. In de praktijk weet hij het beter (4); 11. Dat dier kan werkelijk geen maat houden (3). Oplossing van donderdagrHorizontaal: 1. Kous; 4. kalk: 8. ark: 10. hei; 11. pa; 12. das; 14. of; 15. kader; 17. kiem; 18. ieme; 20. PC; 21. ze; 22. ruil;23. oele; 24. euvel; 26. cd; 28. ben; 29. je; 31. ara; 33. vol; 34.palm; 35. saus. Verticaal: 1. Kap; 2. ora: 3. uk; 5. ah; 6. Leo; 7. kif; 9. rad;12. damclub. 13. seizoen; 15. ke pie: 16. reëel; 17. kor; 19. ene;25. vel; 26. cap; 27. dra; 29. jou; 30. els; 32. al; 33. va. Nederlandse mammoetkenner is trouwens ook een niet alle daags verschijnsel. Dick Mol legt het hoe en waarom uit. „In Frankrijk zijn wel paleontolo gen, maar die zijn niet gespeci aliseerd in mammoeten. Expe ditieleider en filmmaker Bui- guet werd uiteindelijk naar mij verwezen. Hij wil van het hele op- en uitgraafproces een vier uur durende film maken." Dat de keuze op Mol als de des kundige viel, is op het eerste ge zicht opmerkelijk, want hij is geen paleontoloog van profes sie. Hij verdient zijn dagelijkse brood als douanebeambte en dus is Dick Mol formeel een amateurpaleontoloog. Maar wèl een die ook in wetenschap pelijke kringen dermate hoog aanzien geniet dat hij als dè specialist op het gebied van die uitgestorven, zwaar behaarde olifanten beschouwd wordt. HEINZ Er doen over dat uitsterven nogal wilde verhalen de ronde. Zo zou aan het eind van de laatste ijstijd, omstreeks 12.000 jaar geleden, een geweldige na tuurramp hebben plaatsgehad waardoor onder meer de mam moeten niet alleen massaal, maar ook plotseling het loodje zouden hebben gelegd. Sommi ge onderzoekers leggen zelfs verbanden met de 'ondergang van Adantis' (waar dat dan ook gelegen mag hebben) en de merkwaardige configuratie van de Egyptische piramiden en sfinxen die veel ouder zouden zijn dan algemeen aangenomen en tekenen zouden vertonen van langdurige inwerking van grote hoeveelheden water. Mol is het er mee eens dat het klimaat aan het eind van de laatste ijstijd ingrijpende wijzi gingen onderging - de zeespie gel steeg bijna 100 meter en grote gebieden verdwenen bin nen betrekkelijk korte tijd on der water. „Leefgebieden van dieren zoals de mammoet ver anderden," legt hij uit. „Ook de aard van het voedsel verander de relatief snel, sneller dan het tempo waarmee de dieren zich konden aanpassen. Zij vorm den vrij makkelijke prooien voor jagers. Toen was het be trekkelijk snel met ze gebeurd." Dick Mol wil in ieder geval in de eerste helft van mei terug zijn om zich te kunnen voorberei den op een internationaal con gres over mammoeten dat van 16 tot 21 mei in het Rotterdam se Natuurhistorisch Museum zal worden gehouden. „We verwachten naar schatting tachtig wetenschappers," zegt Mol. „Dit jaar is het trouwens precies 200 jaar geleden dat de bioloog Blumenbach voor het eerst een mammoet beschreef. Een mooie gelegenheid om daar op zo'n congres eens bij stil te staan en alles wat er sindsdien op dat gebied ge beurde de revue te laten passe ren." Dick Mol verwacht overigens niet die mammoet daar op Tai myr al begin mei helemaal te hebben blootgelegd. „Maar ook daar is reeds in voorzien. In september ga ik er weer naar REDACTIE. MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA OJ].; Stoel voor lome zomers dagen De vakhandel in tuinmeubelen ziet deze treeline-stoe- len wel zitten. Tij dens de vakbeurs VTB kregen ze de 'bezoekerspluim'. Het bijzondere aan deze houten stoelen is de gebogen vorm en het zitcomfort. Ze zijn uitgevoerd in Balau. een duur zame maleisische houtsoort met mi lieukeurmerk. Meer informatie: Spring Timber, Twello, tel. 0571-274350. Stalen korven voor groente en frui Deze stalen korven voor het bewaren van groente en fruit zijn een ontwerp van Ole Palsby. Door hun strakke uitvoering passen ze in elk interieur. De korven zijn ge maakt voor roestvrij staal, hebben geen scherpe hoeken waardoor ook het zachtere fruit er in bewaard kan wor den. Vijver met zandrand Met een zandrand - vastgelijmd op de vijver - zal de natu sneller 'bezit-nemen' van de vijver en directe omgeving, deze vijvers is ook serie watervallen voorzien van een z te koop. Meer informatie Ubbink BV, tel. 072-5671671. j Solanum kuipplant van het ja De rijke en langdurige bloei maakt de Solanum rantonnetii toll veelgevraagde plant voor terras of balkon. De Solanum, die in Argenti nië en Paraguay in het wild groeit, is lang onopgemerkt gebleven. Maar sinds een paar jaar is deze plant met paars/blauwe bloemblaadjes en geel hartje ook bij Neder landse tuinliefhebbers popu lair. De plant wordt in een kuip gekweekt en doet het dan ook heel goed op balkon en terras. De Solanum is er in struik- en stamuitvoerinjj. Van de plant heb je hele* zoen, vaak tot diep in de herfst plezier. Wie de plart wil overhouden moet ine gustus stoppen met benifi ten. In de herfst flink tem snoeien en voor de invalt de vorst op een koele, vol vrije plaats laten ovenvin

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 20