ibshir
'Bijlmerramp
geen oorzaak
van klachten'
'Hermans moet lerarentekort op andere wijze te lijf
Binnenland
Nieuw herdenkingscentrum Westerbork
Kok weigert inzage in correspondentie IOC
Acties op universiteiten na
vastlopen CAO dichterbij
I/I O O I tweegenomen
,v
Eis: 15 jaar voor moord op vrouw en kind
E
Ouderenzegel
harderwijk^ Negen mensen zijn gisteren dakloos geworden
looreen uitslaande brand in de binnenstad van Harderwijk. De
nand, die rond elf uur ontstond en zeven uur later was geblust,
ferwoestte aan de Hondegatstraat twee historische panden.
l(i Rook heeft een derde pand zwartgeblakerd. Volgens een politië
woordvoerder bedraagt de schade meer dan een miljoen gul-
a Jen. Er vielen geen slachtoffers bij de brand. Negen mensen die
loven de winkels en cafetaria woonden, konden hun onderko-
nen op tijd verlaten. De oorzaak van de brand is nog niet be-
G kend. Aanvankelijk bestond het vermoeden dat het vuur in de
teuken van cafetaria/restaurant Joris begon, maar inmiddels
};j>aatde brandweer ervan uit dat de brand is ontstaan in het beL
èndende pand, een,babyspeciaalzaak. Van daaruit is het vuur
raarschijnlijk overgeslagen naar de modezaak aan de rechter-
ID( ant van de winkel. foto anp
ia SP vraagt om stemsnip
jWHAAG» De Zuid-Hollandse SP-fractie heeft vandaag bij de in-
latie van de nieuwe leden van Provinciale Staten (PS) een
notie ingediend om een stemsnip in te voeren: 100 gulden voor
liegene die wel komt opdagen bij de verkiezingen. De SP wor
telt al langer met het vraagstuk hoe meer mensen kunnen wor-
len geïnteresseerd om te stemmen. SP-leider Marijnissen op-
lerde eerder om opnieuw opkomstplicht in te voeren. De Zuid-
at lollandse fractie is daar niet voor, want zij zien meer in het be
ft onen van stemmers. Dat zou kunnen met geld, maar ook met
het verlenen van bijvoorbeeld een vrije dag. De Kieswet zegt ex
it" pliciet niets over het belonen van stemmers. Een woordvoerder
"an het ministerie van binnenlandse zaken vindt het idee wel
itrijd met de gedachte van de grondrechten. „Moetje straks ook
emand gaan belonen die gebruikt maakt van het recht op gods-
lienst? Dan bevind je je op een hellend vlak."
'eper wil toch herindeling Den Haag
ienhaag Minister Peper van binnenlandse zaken houdt voor-
opig vast aan een herindeling van Den Haag. Het gezamenlijk
roorstel van Den Haag en vijf buurgemeenten om te komen tot
en 'sterke stadsprovincie' legt hij vooralsnog naast zich neer, al
ioudt de bewindsman er wel rekening mee. In een brief aan de
'weede Kamer constateert Peper dat de gemeenten in de Haag-
Q e regio pleiten voor een intensieve samenwerking met ingang
li an 2002. Dat zou de beste bestuurlijke oplossing zijn. Hij bena-
k inikt in de brief gebonden te zijn aan het regeerakkoord, dat
van een gebiedsuitbreiding van Den Haag. Verder wijst
ai lij er op dat het alternatieve voorstel van de sterke stadsprovin-
ie niet direct zal leiden tot een duurzame oplossing voor de
iroblematiek waarmee Den Haag kampt.
i 'Actie tegen geweld in huis'
ui den haag' Het bestrijden van geweld in huiselijke kring moet op
ij je prioriteitenlijst van de politie komen, vinden de fracties van
4 VdA, D66 en GroenLinks. Ministers Korthals van justitie en Pe-
tervan binnenlandse zaken lijken daar echter vooralsnog wei-
lig voor te voelen. Geweld in huiselijke kring komt meer voor
li lan bijvoorbeeld geweld op straat, signaleert PvdA-Kamerlid
Heemst. Bovendien brengt dit 'grotere verschrikkingen'
net zich mee voor de slachtoffers. Samen met D66-Kamerlid
6 icheltema en Halsema van GroenLinks heeft hij hierover maan-
lag een motie ingediend. Korthals en Peper wezen er op dat de
lolitie de handen al vol heeft.
Legionella Valkenburg onschadelijk
alkenburg De legionellabacterie die in april in een hydrojet-
h ad van het kuurcentrum Thermae 2000 in Valkenburg aan de
ieul is aangetroffen, is niet SQhadelijk voor de gezondheid. Dat
ilijkt volgens de directie van het kuuroord uit een onderzoek
- dat zij heeft laten uitvoeren. Directielid Sobczak spreekt van een
blunder' van het ministerie van volksgezondheid, waardoor
inder miljoenen mensen in binnen- en buitenland onterecht
laniek is gezaaid. „Tien jaar hebben we erover gedaan om hier
en gerenommeerd bedrijf neer te zetten. In een klap is ons
ago naar de knoppen geholpen." De directie beraadt zich nu
een schadeclaim. Volksgezondheid stelt dat het ministerie
et zekere voor het onzekere wilde nemen.
lorkhoven vindt weer kinderporno
iorkhoven De Belgische Werkgroep Morkhoven heeft volgens
opnieuw een grote hoeveelheid kinderporno on-
erschept, deze keer in Oostenrijk. Het gaat om 70.000 beelden
raarvan bij een deel een mogelijk verband kan worden gelegd
iet de Zandvoortse kinderpornozaak, zegt de werkgroep. Op
e aangetroffen foto's staan volgens woordvoerder Vervloesem
schrikkelijke afbeeldingen van onder meer folteringen waar-
an kleine kinderen het slachtoffer zijn.
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Geassocieerde Pers Diensten
Maastrichtse hoogleraar Wijnen ziet weinig in onbevoegden voor de klas
maastricht anp
Minister Hermans van onder
wijs slaat de verkeerde- weg in
met zijn plan om het lerarente
kort aan te pakken door ook
onbevoegde leraren voor de
klas zetten onder de voorwaar
de dat die binnen twee jaar hun
onderwijsbevoegdheid halen.
Doet hij dat toch, dan moet hij
minder de nadruk leggen op de
vakkennis van eventuele be
langstellenden. Didactische
vaardigheden zijn minstens zo
belangrijk, vindt de Maastricht
se onderwijskundige Wijnen.
Wijnen werd vooral bekend
als voorzitter van de commissie
die oordeelde over de kwaliteit
van opleidingen in het hoger
onderwijs. Vorige maand baar
de hij bovendien opzien door
ervoor te pleiten dat alle lera
renopleidingen een academisch
niveau moeten krijgen.
Wijnen ziet de verwachte per-
soneélstekorten in het onder
wijs als een enorm probleem.
Maar volgens hem kan van de
nood een deugd worden ge
maakt. „Dit is dé gelegenheid
om functiedifferentiatie in het
onderwijs in te voeren", zegt de
Maastrichtse hoogleraar. Her
mans moet de verschillende ta
ken die onderwijzers nu uitvoe
ren, nauwkeurig omschrijven.
Als eenmaal duidelijk is wat een
leraar naast het lesgeven pre
cies doet, kan daarvoor apart
personeel worden aangetrok
ken.
Bij dat extra personeel gaat
het bijvoorbeeld om mensen
die toezicht houden bij exa
mens of de docent assisteren.
Deze mensen hoeven geen be
voegdheid voor leraar te heb
ben en zijn dus waarschijnlijk
makkelijker te vinden. Onder
wijzers die lesgeven en in direct
contact met leerlingen staan,
moeten ook in de toekomst ver
plicht een diploma van een le
rarenopleiding hebben, meent
Wijnen.
In de notitie over het leraren
beleid, die vandaag wordt ge
presenteerd, stelt Hermans
voor om tijdelijk onbevoegde
leraren voor de klas te zetten.
Het gaat dan om mensen die
belangstelling hebben voor het
onderwijs maar geen leraren
opleiding hebben afgerond. Ze
mogen van Hermans lesgeven,
mits ze aan bepaalde mini
mumeisen voldoen, zoals een
afgeronde studie aan een hoge
school of universiteit moeten
hebben voltooid. Ook stelt de
bewindsman de voorwaarde
dat ze binnen twee jaar be
voegd zijn om les te geven. Met
zijn voornemens wil Hermans
voorkomen dat klassen naar
huis -worden gestuurd als ge
volg van het lerarentekort.
Wijnen plaatst vraagtekens
bij het plan van Hermans om
onbevoegde leraren aan te trek
ken. „Ik denk dat er best veel
mensen met een academische
achtergrond zijn die het onder
wijs in zouden kunnen, simpel
weg omdat ze vakkennis heb
ben en omdat ze weten hoe ze
op een verantwoorde manier
moeten functioneren. Maar wat
als later blijkt dat die mensen
eigenlijk geen les kunnen ge
ven? Hoe kom je er dan weer
vanaf?"
Volgens de hoogleraar moet
Hermans andere criteria hante
ren als hij, naast de afgestu
deerden aan de lerarenoplei
dingen, ook andere mensen
voor het onderwijs wil werven.
„Nu wordt de vakkennis weer
zo belangrijk gevonden. Maar
het zegt mij niet zoveel als ie
mand vanachter zijn bureau
zijn vak goed beheerst. Ik denk
dat de pedagogische compo
nent voor het onderwijs min
stens zo belangrijk is, hoe ie
mand communiceert. Daar zou
je volgens mij veel meer naar
moeten kijken als je onbevoeg
den toelaat tot het leraarsbe
roep."
hooghalen Minister Els Borst van volksgezondheid en Ed van Thijn
waren gisteren de belangrijkste gasten in Hooghalen bij de herope
ning van het herdenkingscentrum van het Kamp Westerbork. Van
Thijn, die als jongetje twee keer een paar maanden in het kamp ver
bleef, zei met 'lood in de schoenen' te spreken. „Ik heb zoveel geluk
gehad, heb ik wel recht van spreken? Maar aan de andere kant denk
ik: ik mag niet zwijgen. De verderfelijke ideologie steekt steeds op
nieuw de kop op." Daarmee refereerde hij onder andere aan de oor
log in Kosovo. „Alles van toen kwam weer even terug door de hemel
tergende beelden. Ook die trein. Hét is een nieuwe aanslag op de
menselijkheid aan het eind van deze macabere eeuw. Er wordt een
volk van de kaart geveegd en mensen worden tot vee gedegradeerd."
De officiële openhandeling van het vernieuwde centrum werd verricht
door Borst en Selma Gans, een achterkleinkind van een oudkampge-
vangene. Samen tekenden zij als eersten het nieuwe gastenboek van
het centrum. foto anp koen suyk
AMC-onderzoekers: nadere studie onnodig
De gezondheidsklachten van mensen die betrokken wa
ren bij de Bijlmerramp, hebben nauwelijks iets te maken
met het vliegtuigongeluk zelf. Alleen bij slachtoffers met
een posttraumatisch stress-syndroom staat vast dat deze
psychische klachten zijn veroorzaakt door de vliegramp
op 4 oktober 1992. Zelfs bij de elf mensen met een auto-
immuunziekte kan het verband met het vliegtuigongeluk
niet worden aangetoond. Nader lichamelijk onderzoek
vindt het Academisch Medisch Centrum (AMC) dan ook
niet nodig.
amsterdam anp-gpd
De AMC-onderzoekers konden
van de 2324 gezondheidsklach
ten van Bijlmerbewoners en
andere betrokkenen er uitein
delijk slechts 6 procent in ver
band brengen met de crash.
Het gaat daarbij vooral om psy
chische klachten, moeheid en
bepaalde huidklachten. In het
algemeen vinden de huisartsen
dat bij 41 procent van de ge
constateerde klachten een rela
tie met de ramp onwaarschijn
lijk is. Om te kunnen spreken
van een relatie tussen de auto-
immuunziekten en de vlieg
ramp zouden er volgens de on
derzoekers veel meer gevallen
moeten zijn geconstateerd dan
nu het geval is.
Het inmiddels derde onder
zoek richtte zich op de huisart
sendossiers van mensen die
contact hadden opgenomen
met het telefonisch meldpunt.
Dat was sinds vorig jaar zomer
geopend voor bewoners van de
Bijlmer en hulpverleners die
hun gezondheidsklachten in
verband brachten met de vlieg
ramp. Volgens de onderzoe
kers, die erkennen dat een aan
tal mensen ernstig ziek is, komt
een aantal ernstige klachten
niet vaak genoeg voor om te
kunnen spreken van een Bijl
mer-effect. Veel klachten waren
al bij de huisartsen bekend. De
meest gestelde diagnoses zijn:
depressie, posttraumatisch
stress-syndroom, contactec
zeem, overspannenheid en ast
ma. Van deze klachten worden
vooral het posttraumatisch
stress-syndroom, depressie en
infecties aan de luchtwegen in
verband gebracht met de ramp.
De onderzoekers merken ver
der op dat de huisartsen goed
op de hoogte zijn van de klach
ten en de gemelde diagnoses
van de patiënten die hun klach
ten in verband brachten met de
ramp. Door de voortdurende
stroom geruchten en halve
waarheden kregen de artsen
echter nauwelijks de kans om
hun patiënten gerust te stellen.
den haag anp
Premier Kok legt zich niet neer bij de uit
spraak van de Amsterdamse bestuursrech
ter, die vorige week bepaalde dat de minis
ter-president ten onrechte openbaarma
king weigert van correspondentie tussen
hem en het koningshuis over het IOC-lid-
maatschap van prins Willem-Alexander.
Dat bleek gisteren gisteren bij de Raad van
State, die in een spoedzitting het hoger be
roep behandelde van het ministerie van al
gemene zaken, waarvan Kok minister is.
De Volkskrant had op grond van de Wet
Openbaarheid Bestuur om deze correspon
dentie gevraagd en tekende protest aan bij
de Amsterdamse rechtbank na een weige
ring van het ministerie de brieven te geven.
Dat zou de 'eenheid van de Kroon in ge
vaar kunnen brengen', aldus het ministerie,
dat een nadere motivatie niet nodig vindt.
Onbekend is nog of het om brieven van of
aan de koningin of de kroonprins gaat.
Volkskrant-woordvoeideT Lebesque wil
dat echter weten, omdat hij in tegenstelling
tot het ministerie van oordeel is dat Wil
lem-Alexander niet onder 'de Kroon' valt.
Het ministerie wilde ook niet een onlees
baar gemaakte kopie van de brieven aan de
rechter overleggen, waaruit via het brief
hoofd zou blijken of het over correspon
dentie van de Kroon gaat. ,Aan zo'n inge
wikkelde controle willen wij niet meewer
ken, omdat dat al per definitie betekent dat
de eenheid van de Kroon wordt doorbro
ken", verklaarde landsadvocaat Daalder.
De Amsterdamse rechtbank vond deze
weigering echter reden De Volkskrant gelijk
te geven en besloot dat het ministerie van
daag met een nieuw antwoord op het ver
zoek van de krant moet komen. Daarin zou
de openbaarmaking wederom kunnen
worden geweigerd op wellicht andere gron
den, zoals bijvoorbeeld de inbreuk op pri
vacy.
utrecht anp
De onderwijsbonden bereiden
acties voor op de universiteiten
nu de onderhandelingen over
de eerste echte universiteits-
CAO zijn vastgelopen. Breek
punt bleken gisteren de salaris
eisen. De bonden willen een
loonsverhoging van minimaal 3
procent per 1 januari voor een
CAO met een looptijd van een
jaar. De werkgeversorganisatie
VSNU wil niet verder gaan dan
3 procent voor een CAO van
achttien maanden. De bonden
CFO, Abvakabo, CMHF en AC
geven de universiteiten tot 22
april om aan de eisen te vol
doen. Zo niet, dan volgen er ac
ties. In hun ultimatum zijn de
bonden teruggevallen op het ei
senpakket waarmee zij de on
derhandelingen waren inge
gaan. Dat betekent een verbete
ring van 4,25 procent.
39.-
Dames t-shirts,
diverse kleuren.
100% katoen.
s-xl.
Marineman zette brand in scène
arnhem gpd
Voor de moord op zijn vrouw
en veertien maanden oude
dochtertje en brandstichting
heeft officier van justitie mr. I.
Monsma gisteren voor de Arn
hemse rechtbank een gevange
nisstraf van vijftien jaar geëist
tegen een 27-jarige marine
man. Volgens de aanklager
heeft de begaafde en uiterst in
telligente verdachte de moor
den zorgvuldig voorbereid om
ruimte te maken voor een rela
tie met een vrouwelijke collega
in Den Helder.
De marineman bezwoer in
de rechtzaal dat hij de dood
van vrouw en kind nooit heeft
gewenst. Hij beschreef het dra
ma als een uit de hand gelopen
reddingsoperatie met een on
gelukkige afloop. De man had
bij een in scène gezette brand
zelf als reddende engel willen
verschijnen om te bewijzen dat
wel degelijk een goede echtge
noot en vader was. paarom be
sloot hij op 16 juli vorig jaar
zijn zes weken zwangere echt
genote, die hem had verweten
dat hij te weinig tijd aan zijn
gezin spendeerde, te bedwel
men. Dan kon zij het plan
waarin hij heilig geloofde niet
tegenhouden. Maar dat liep uit
op een gruwelijk drama. Zijn
\touw bracht hij om het leven
door haar drie keer een in chlo
roform gedrenkte lap op het
gezicht te drukken. Dochtertje
Laura van veertien maanden
stikte onder het dekbed dat
haar vader over haar hoofdje
had getrokken. Daarna stak hij
alsnog het huis in brand.
Op de bewuste ochtend trof
fen brandweer en ambulance
dienst op de stoep voor de wo
ning in Renkum de baby aan.
In het huis vond men boven
dien het ontzielde lichaam van
de vrouw. Geprobeerd werd ze
te reanimeren. De hulpverle
ners vermoedden dat ze door
de enorme rookontwikkeling
bewusteloos waren geraakt.
Maar in het ziekenhuis werd de
dood geconstateerd en dat kon
nooit door de rook zijn veroor
zaakt. Daarvoor was het geme
ten koolmonoxidegehalte in de
longen veel te laag. Op grond
van die vaststelling vormde de
politie vrijwel meteen een
twintig man sterk recherche
team. De aanhouding van de
verdachte volgde op 22 okto
ber. „Toen we geen enkele twij
fel meer hadden dat deze ver
dachte de dader moest zijn",
aldus de officier.
De verdachte ontkende aan
vankelijk en hield vol dat hij
vrouw en kind juist had willen
redden. Na een week van ver
hoor gaf hij uiteindelijk toe wel
degelijk schuld te hebben aan
de dood van moeder en kind.
Gisteren vertelde hij dat hij de
avond voor het drama ruzie
met zijn vrouw had gekregen
omdat hij had aangekondigd
naar Den Helder te vertrekken
'om afscheid te nemen van een
paar maten'. Een leugen, er
kende hij, omdat hij zijn Hel-
derse vriendin wilde bezoeken.
Zijn vrouw was ontstemd. „Wat
ben jij voor een vader, dat je
liever daar zit dan hier bij ons",
zou ze hem hebben toegebe
ten.
De verdachte was daardoor
zo gekwetst dat hij naar eigen
zeggen dezelfde nacht besloot
tot de 'reddingsactie'. Een eer
ste poging om zijn vrouw in
haar slaap te bedwelmen mis
lukte. Ze schrok wakker. Toen
de man haar opnieuw met de
lap met chloroform benaderde,
sloeg en schopte ze van zich af.
Daarop drukte de verdachte de
doek weer op haar gezicht en
zelfs gedeeltelijk in de mond,
waarna ze haar verzet staakte.
Vervolgens tilde hij zijn doch
tertje uit haar bedje en legde
het kind naast haar moeder.
Toen de vrouw weer bewoog,
duwde hij de doek nogmaals
tegen haar neus en mond. Te
gelijkertijd hield hij zijn hand
op het dekbed waaronder hij
zijn dochtertje had gestopt.
Toen hij er zeker van was dat
echtgenote en kind rustig wa
ren, zette hij een stoel en een
mand wasgoed in het midden
van de kamer en stak de boel in
brand.
Vervolgens kleedde hij zich
aan en liet de hond uit. Twintig
minuten later kwam hij terug,
gaf eerst het huisdier te eten en
sleepte pas daarna vrouw en
kind naar beneden en belde de
brandweer. De slachtoffers wa
ren toen al dood. De verdachte
had. volgens eigen zeggen, dat
risico niet ingecalculeerd.
De officier van justitie geloof
de niets van dat verhaal. „On
begrijpelijk dat een goede op
geleide, buitengewoon intelli
gente man als u zo'n krakke
mikkig plan zou hebben be
dacht". Volgens Monsma is het
idee om zijn vrouw en dochter
tje te vermoorden al op 13 juli
in het brein van de verdachte
ontstaan, de dag waarop hij de
chloroform had gekocht.
De advocaat van de verdach
te achtte de voor moord beno
digde opzet niet bewezen. Vol
gens hem was er alleen sprake
van dood door schuld. Hij
vroeg de rechtbank rekening te
houden met het oordeel van
gedragsdeskundigen in het Pie-
ter Baan Centrum, die de man
verminderd toerekeningsvat
baar achten. Uitspraak 26 april.
ruswuk In het kader van het In
ternationaal Jaar van de Ouderen
zijn vanaf vandaag speciale post
zegels te koop. De drie zegels met
een frankeerwaarde van 80 cent
en een toeslag van 40 cent zijn te
koop in stands in winkels en
bankfilialen en bij het postkan
toor. De extra opbrengst is be
stemd voor tal van organisaties
die activiteiten voor ouderen ont
plooien. foto anp
