Westen weet zich geen raad met vluchtelingen Buitenland Tribunaal wil Franse generaal als getuige Meeste hulporganisaties overbodig in Macedonië Lockerbie-verdachten aan rechter voorgeleid Montenegro kan vluchtelingen weinig bieden, maar neemt ze wel op Bommen maken burgerslachtoffers pENSDAG 7 APRIL 1999 'elstraf voor militairen elite-eenheid 'ijf doden in Oost-Timor [arta Het geweld in de Oost-Timorese stad Liquisa heeft gis- fcnaan vijf mensen het leven gekost, heeft het Indonesische Ier gezegd. Het leger ontkent daarmee een bericht van Oost- borese separatisten, die hadden gezegd dat er een granaat- hval had plaatsgevonden waarbij 45 doden waren gevallen, •jgerkapitein Budi zei vanuit de Oost-Timorese hoofdstad Dili if vijftien mensen gewond waren geraakt. In juli vindt een ïksraadpleging over de toekomstige status van Oost-Timor pats. De Indonesische regering wil Oost-Timor onafhankelijk- id geven als de inwoners in het referendum tegen autonomie amen. ussische hulp naar Joegoslavië «ou-bonn De eerste Russische vrachtwagens met humani- re hulp voor Joegoslavië zijn gisteren uit Moskou vertrokken, jr het vertrek werden de vijf wagens gezegend door patriarch ksej de tweede van de Russisch-orthodoxe kerk. De Russi- ie minister voor rampenbestrijding, die bij de ceremonie iwezig was, zei dat de hulp van zijn land 'voor de slachtoffers i de NAVO-bombardementen' de komende dagen zal wor- i opgevoerd. De Russen zijn van plan deze week in totaal 120 chtwagens naar Joegoslavië te sturen. De bijna 900 ton me- ijnen, kleding en voedsel van Russische bodem hebben een arde van zo'n twee miljoen gulden. Rwandese ex-ministers aangehouden yoNDE Drie voormalige ministers van Rwanda zijn aange- juden op verdenking van deelname aan volkerenmoord. Het k werd opgepakt in Yaoundé, de hoofdstad van Kameroen. Bgens een woordvoerder van het Rwanda-Tribunaal zullen de Se zo snel mogelijk naar de VN-instelling in Arusha (Tanzania) ■rden overgebracht. Het gaat om Jerome Bicamumpaka, oud- bister van buitenlandse zaken, Prosper Mugiraneza, voorma lbewindsman voor binnenlands bestuur en Justin Mugenzi, [minister voor handel. Het is vijf jaar geleden dat naar schat - ig 800.000 mensen werden gedood tijdens bloedige confron- pes tussen de bevolkingsgroepen Hutu's en Tutsi's. ;ussen willen vechten voor Albanezen psKQU Verdedig het recht van de onderdrukte moslim-Alba- Zen. Met deze slogan ronselt de invloedrijke beweging Ta- jrs Sociaal Centrum in de Russische republiek Tatarstan op ite schaal vrijwilligers voor de oorlog in Joegoslavië. Ook in leie door moslims bewoonde Russische republieken is grote pathie te vinden voor de Kosovo-Albanese zaak en is de be- eid tot deelname aan hun strijd groot. Deze steun maakt idelijk dat lang niet het gehele Russische volk aan de kant van "ierviërs staat. Van de 146 miljoen Russen zijn er zo'n 20 mil- }n moslim. De ronseling van oorlogsvrijwilligers voor de Ser- iche zaak draait intussen ook nog steeds op volle toeren en er iiden zich nu bij de verschillende organisaties in totaal al ;er dan 100.000 Slavische Russen hebben aangemeld. V j^RTAEen militair tribunaal in Indonesië heeft gisteren elf le- pvan de elite-eenheid Kopassus veroordeeld voor hun be kkenheid bij een reeks ontvoeringen van oppositieleden in H7 en 1998. De straffen liepen uiteen van 12 tot 22 maanden Hangenisstraf. De militairen zijn ook uit het leger ontslagen. hof deed geen uitspraak over de rol van de opperbevelheb- rvan Kopassus, generaal Prabowo Subianto, een schoonzoon li voormalig president Soeharto, hoewel die eerder toegaf bij ontvoeringen betrokken te zijn geweest. Van de 21 politieke övisten die destijds verdwenen, zijn er inmiddels acht opge- ken. Gevreesd wordt dat de overige dertien niet meer in leven eitaticbevel tegen zakenman De Russische justitie heeft gisteren een arrestatiebevel rdigd tegen de steenrijke zakenman Boris Berezovski. en de persbureaus Interfax en Itar-Tass, die in justitie- igen hebben vernomen dat ook tegen de voormalig plaats- rangend directeur van de luchtvaartmaatschappij Aeroflot, ilaj Gloesjkov, een aanhoudingsbevel is uitgevaardigd. Bere- iki en Gloesjkov zouden zich schuldig hebben gemaakt aan inele handelspraktijken en het witwassen van geld. Berezo- I is vorige week vrijdag door de lidstaten van het Gemene- jt van Onafhankelijke Staten (GOS) ontslagen als secretaris dit losse verband van vroegere sovjetrepublieken. rankrijk vindt wapendepot ETA Drip De Franse politie heeft gisteren bij toeval een groot wa- hdepot van de ETA in de Zuid-Franse stad Bayonne gevon- Dit kan er volgens Spaanse media op wijzen dat de Baski- i afscheidingsbeweging haar 'wapenstilstand' sinds augus- Ivorig jaar gebruikt om zijn wapenvoorraad aan te vullen. De bens werden gevonden in een garage die was gehuurd door Inoedelijk een ETA-activiste. Er zaten 1,3 ton springstof en fderd foto's van politici en ondernemers bij. nama vraagt VS uitlevering Noriega -stad Het Panamese hooggerechtshof heeft de Verenig- •taten gevraagd om de uitlevering van oud-dictator Manuel pifiega. Panama wil hem vastzetten voor de executie van ne- »n officieren die hem hadden proberen af te zetten. Noriega zit )t 1 gevangenisstraf van 30 jaar uit in de Amerikaanse staat Flo- b. Hij is tot deze straf veroordeeld wegens handel in drugs. 'ethtbanken in Panama bevonden hem in 1995 bij verstek btfuldig aan de executie. De officieren werden op 3 oktober redfë op een basis van het Amerikaanse leger in de toenmalige pc-pr de VS beheerste zone langs het Panamakanaal terechtge- ld. Noriega bestuurde Panama tussen 1983 en 1989. lieuziemakers hebben creatieve kroost rs%TREALKinderen van ouders die vaak ruzie maken, blijken it Ir creatiever en fantasierijker dan kinderen die opgroeien in fmonieuzere gezinnen. Dit concluderen onderzoekers van li Canadese universiteit. Hun studie is gepubliceerd in de irnal of Research in Personality. ,,Als ouders het vaak oneens I, moet je er als kind goed in zijn standpunten vanuit ver- Plillend perspectief te zien. En je moet er ook goed in worden ieifcbelzinnigheid en verschillen te tolereren", zegt onderzoeker iRTpard Koestner. Hij noemt de uitkomst van zijn onderzoek kassend. Opvoedkundigen hebben lang volgehouden dat een hne, koesterende omgeving van vitaal belang is voor de ont- Jkeling van creativiteit bij kinderen. ■jOteliers Puglia luiden noodklok «Ndqla-romf Hoteliers in de Italiaanse regio Puglia luiden 3ftoodklok bij de Gedeputeerde van toerisme, Luciano Sardel- 'jtjij klagen dat 50 procent van de klanten de reserveringen van n kamers terugdraait uit vrees voor Joegoslavische wraakac- flvoor de NAVO-bombardementen. Het grootste centrum- *Jitse weekblad van Italië, Panorama, publiceert in zijn jong- v^editie een kaart van Joegoslavië en Zuid-Italië, waarop met &|pellijnen de reikweidte is aangegeven van raketten die het ijajOslavische leger zou kunnen hebben. Puglia ligt daarop als 33;e van de twintig Italiaanse regio's binnen het bereik van ■Mgoslavische Scud-raketten. jjjlan doodt vier mensen en zichzelf Een voormalig personeelslid van het vervoersbedrijf Canadese hoofdstad Ottawa heeft gisteren met een ge- *ftr het vuur geopend op een groep mensen in de centrale Jgarage, alvorens de hand aan zichzelf te slaan. Behalve de jutter kwamen volgens de politie vier mensen om het leven. anderen werden met schotwonden opgenomen in het pnhuis. Op het tijdstip van de schietpartij waren er onge- ir 100 mensen in de garage aanwezig. De schutter kampte al fee tijd met psychische problemen en was hij regelmatig met fteverlof geweest voordat hij uiteindelijk ontslag had geno- Internationale gemeenschap breidt hulp uit Westerse landen weten zich geen raad met het massale vluchtelingenprobleem van Kosovo. Kosovaren die ille gaal in de Verenigde Staten verblijven, worden voorlopig niet het land uitgezet. In Frankrijk daarentegen werden illegale Kosovaren opgepakt en opgesloten. Het vluchte lingenprobleem zal de komende dagen alleen maar toe nemen. Volgens nieuwszender CNN kan het Joegoslavi sche leger de etnische zuivering van Kosovo in vijf dagen hebben voltooid. Dat heeft CNN vernomen uit bronnen bij het Amerikaanse ministerie van defensie. washington-geneve AFP-Rtr-DPA-ANP De Kosovaren die voor juni 1998 zonder verblijfsvergun ning naar de Verenigde Staten zijn gekomen, kunnen van de immigratie- en naturalisatie dienst een tijdelijke verblijfsver gunning krijgen. De regeling geldt niet voor de 20.000 Koso- vaarse vluchtelingen die nu nog in Macedonië verblijven en naar de Amerikaanse basis Guantanamo op Cuba worden overgebracht. Zij kunnen geen verzoek om politiek asiel indie nen en evenmin profiteren van andere mogelijkheden om zich in de VS te vestigen. Hulporganisaties klagen dat de hulp aan de gevluchte Koso varen in Macedonië wordt be moeilijkt doordat de autoritei ten onvoldoende meewerken. „Artsen zonder Grenzen en het Internationale Rode Kruis staan klaar om hulp te verlenen, maar krijgen daar de kans niet voor", zo zei woordvoerder B. Faber namens de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) giste ren. De internationale gemeen schap besloot gisteren de hulp aan de uit Kosovo gevluchte Al banezen uit te breiden. Tijdens een spoedzitting in Genève, be legd door de UNHCR, zeiden vertegenwoordigers van 56 lan- aleksinac Een vouw zoekt in de ruïnes van haar huis naar haar bezittingen. Haar woning in Aleksinac, ten zuiden van Belgrado, is gisteren verwoest door NAVO-bombardementen. Bij de aanval is ook een onbekend aantal burgerslachtoffers gevallen. Volgens de NAVO is een defect wapen rjiogelijk de oorzaak van civiele schade. Het is voor het eerst sinds de aanvallen op 24 maart begonnen, dat de NAVO toegeeft dat door haar raketten mogelijk doden en gewonden zijn gevallen. FOTO EPA DMITRI KHROUPOV den meer steun toe. Meerdere landen toonden zich bereid vluchtelingen tijdelijk op te ne men en veel landen kondigden aan meer geld te doneren. De Wereldbank maakte eerder op de dag bekend dat Macedonië een noodlening van 40 miljoen dollar kan krijgen. Volgens de plaatsvervangen de directeur van de UNHCR, Sören Petersen, heeft de inter nationale gemeenschap tot nu toe toegezegd 74.000 Albanezen op te nemen. Vandaag zullen de Europese ministers van binnenlandse za ken en justitie van de EU-lidsta- ten in Luxemburg uitgebreid spreken over hoe de opvang van ontheemden moet worden geregeld. den haag marjolun de cocq De rechters van het Joegosla- vië-tribunaal in Den Haag wil len dat de Franse generaal Phil- lipe Morrillon als getuige op treedt in de zaak tegen de Bos nische Kroaat Tihomir Blaskic. Dat heeft het tribunaal gisteren bekend gemaakt. Ook Kroati sche en Bosnische legerleiders worden voor het tribunaal ge roepen in het Blaskic-proces, dat na ruim twintig maanden in de slotfase is beland. Volgens woordvoerder Jim Landale van het tribunaal pro beren de rechters met deze 'niet alledaagse' stap de Blas- kic-zaak 'beter in perspectief te krijgen. Blaskic (38) wordt als generaal verantwoordelijk ge houden voor de etnische zuive ringen in de Lasva-vallei in Centraal-Bosnië in 1993. Maar tijdens zijn eigen getuigenis voor het tribunaal presenteerde hij zich de afgelopen weken vooral als commandant tegen wil en dank. Volgens Blaskic was zijn in vloed op het Kroatische leger (en paramilitaire eenheden die in de regio huishielden) gering. „Ze accepteerden me niet als commandant, behalve als ze mijn expertise nodig hadden", zo zei hij. Blaskic zou de 145ste, en laatste, getuige zijn in zijn proces. Maar kennelijk willen de rechters meer duidelijkheid over zijn rol en bevoegdheden tijdens de bloedbaden die wer den aangericht in de dorpen van de Lasva-vallei. Blaskic vertelde de rechters vorige week dat hij alles had ge daan wat in zijn mogelijkheden lag om de misdaden te onder zoeken, met name die in het dorpje Ahmici, waar meer dan honderd moslims, onder wie vrouwen en kinderen, op 16 april 1993 werden afgeslacht. Volgens zijn advocaten wilden de Bosnisch-Kroatische havi ken Blaskic 'compromitteren'. De rechters hopen van Moril- lon, indertijd commandant van de VN-macht Unprofor, een zuiverder inzicht te krijgen in de militaire situatie in de Lasva- vallei. Naast Morillon zijn de toenmalige chef-staf van het Kroatische leger Milijov Petko- vic en de Bosnische generaal Enver Hadzihasanovic opgeroe pen. Ook wil het tribunaal de Franse voormalige leider van de EU-waarnemers, Jean-Pierre Thébault, en toenmalig Britbat- commandant kolonel Robert Stuart horen. skopje cees van der laan gpd Als een zwerm sprinkhanen zijn de internationale hulporganisa ties neergestreken in Macedo nië, waar meer dan 100.000 ge strande Albanezen uit Kosovo geholpen moeten worden. Vol gens lokale hulpverleners zijn de meeste organisaties overbo- dig. De weg naar de grens met Kosovo, waar vijftigduizend Al banezen in een niemandsland in de open lucht verblijven, zit verstopt met de vierwiel-aange- dreven jeeps van de internatio nale hulpverlening. Médécins sans Frontières, Médécins du Monde, International Medical Corps, Physicians for Humans Rights en tal van andere met fraaie namen opgetogen hulp organisaties willen voor hun donoren in het moederland hun naam waarmaken. Maar Macedonië heeft vol doende artsen die ook om werk verlegen zitten. Aan voedsel en water is geen gebrek, evenmin aan medicijnen, zeggen lokale hulpverleners. Dure hulp wordt met vliegtuigen aangevoerd, terwijl het veel goedkoper op de lokale markt te krijgen is. Alleen aan tenten en technische appa ratuur was een groot tekort, maar dat hebben de NAVO- troepen opgelost. Lex Winkler, directeur van de Nederlandse Artsen zonder Grenzen, staat in twee talen de journalisten te woord. Terwijl hij zijn verontwaardiging uit dat de internationale hulpverleners niet toegelaten worden tot de vluchtelingen, rijden achter zijn rug de oude tractoren van de lokale Islamitische organisatie El-Hilal af en aan met brood en water voor de vluchtelingen. Dag en nacht, vanaf vorige week. Op deze wijze brengen zij per dag ten minste 20.000 broden, 15.000 liter water, 10.000 stuk ken worst en 10.000 liter limo nade naar de wanhopige Alba nezen in het niemandsland. Het lokale Rode Kruis verstrekt medicijnen. Medewerkers van het Macedonisch Centrum voor Internationale Samenwerking (MCIS) bouwden tientallen toi letten, deelden plastic folie uit en zorgen voor dekens en kle ren. Feitelijk organiseren El-Hilal, MCIS en het lokale Rode Kruis met hun goede contacten bin nen de regering vrijwel de ge hele hulp aan de grens. Zij ge nieten ook het vertrouwen van de Macedonische regering. Directeur Saso Klekovski van het MCIS rept van een totaal gebrek aan coördinatie tussen de internationale hulpverle ningsorganisaties, de VN- vluchtelingenorganisatie UNH CR en lokale autoriteiten. „Wij wilden toiletten bouwen, maar moesten op de UNHCR wach ten die de zaak met twee inter nationale hulporganisaties zou coördineren. Wij hadden alles klaar staan. Uiteindelijk bleek er niets te gebeuren en was het weer een dag later. Wij werken niet meer samen met interna tionale hulpverleners." den haag-zeist gpd Schotse militairen controleren een auto bij de ingang van Kamp Zeist In het kamp vindt een proces tegen twee Libiërs plaats. De mannen worden verdacht van de Lockerbie-aanslag. FOTO AP SRDJAN PETROVIC beschuldiging gesteld. De aan klacht tegen de Libiërs werd in het Arabisch en het Engels aan hen voorgelezen, inclusief de namen van de 270 slachtoffers van de bomaanslag op PanAm vlucht 103 boven het Schotse Lockerbie in december 1988. Daarna werden volgens Schotse standaard-procedures vingeraf drukken genomen en foto's van de verdachten gemaakt. Ook werd DNA-materiaal afgeno men. De volgende, eveneens niet- openbare. zitting in de Locker- bie-zaak staat gepland voor vol gende week donderdag. Als de rechter dan oordeelt dat de ver dachten 'geestelijk en fysiek' in staat zijn om een proces te on dergaan, hebben de aanklagers en advocaten volgens het Schotse recht 110 dagen de tijd om hun zaak voor té bereiden. Alleen de advocaten kunnen om extra tijd vragen. De twee Libische verdachten van de Lockerbie-aanslag zijn gistermiddag in Kamp Zeist aan een Schotse rechter voorgeleid. Zij hebben daarbij geen verkla ring afgelegd. De zitting vond achter gesloten deuren plaats in een provisorische rechtszaal op het terrein van het kamp, dat voor de duur van het proces Schots grondgebied is. De voor malige agenten van de Libische inlichtingendienst worden be schuldigd van moord, samen zwering en overtreding van de luchtvaartwet. De verdachten werden maan dag na hun uitlevering door Li bië per helikopter naar Kamp Zeist overgebracht, waar voor hun proces een Schots ge rechtshof wordt ingericht. Zij brachten de nacht door in een cel van de Schotse politie op het terrein. Pas gistermorgen werden zij officieel in staat van ulcinj alexander münninghoff „Montenegro is een oase van rust en vrede op de Balkan zegt Milorad Jo- vovic, staatssecretaris van buitenland se zaken van deze kleine republiek die samen met Servië de Joegoslavische Federatie vormt. En inderdaad: ner gens in dit zo geteisterde deel van Eu ropa heeft de lente zoveel kans als hier. De zwaar bewapende soldaten op de straathoeken hebben meer oog voor de voorbij flanerende lentebenen dan voor mogelijke op staatsgreep be luste provocateurs. En op de terrassen wordt met opgetrokken wenkbrauwen het krantennieuws over de ellende in Belgrado en omstreken gelezen. Schijn bedriegt. In de ogen van de Ser viërs zijn de Montenegrijnen verra ders. Zelf hebben ze een andere visie: „De zogenaamde president van de zo genaamde Joegoslavische Federatie vertegenwoordigde ons niet. Wij zijn bezig een democratisch land te wor den. Wij hebben ambities om lid te worden van de Europese Unie. Waar om helpt Europa ons dan niet?" zegt vice-premier Dragisa Burzan. De ma nier waarop het Westen het giganti sche vluchtelingenprobleem van Mon tenegro schouderophalend aan zich voorbij laat gaan, raakt hem mid scheeps. „We hebben nu bijna 90.000 vluchtelingen op een totale Mon- tenegrijnse bevolking van 635.000 in woners. Er is geen enkel land ter we reld dat procentueel zo een zware last voor het vluchtelingenprobleem moet dragen. Toch doen wij het, maar ons absorptievermogen is nu berèikt. Er zijn de afgelöpen tien dagen ruim 50.000 Kosovaren de grens over geko men. Helaas kunnen wij ze weinig bie den, maar we nemen ze wel op. Dat is nu eenmaal onze traditie." Bezoeken aan vluchtelingenconcen- traties in Rozaj, in de besneeuwde ber gen in het noorden aan de grens met Kosovo, en in Ulcinj, aan de zonnige Adriatische Zee vlakbij de grens met Albanië, maken duidelijk hoe ernstig de toestand daadwerkelijk is In Rozaj hebben 600 vluchtelingen uit het dorp Prekala onderdak gekregen in een ijs koude leegstaande fabriekshal. De Ser vische politie was gekomen en had hun twee uur gegeven om te verdwij nen, zegt de 37-jarige Mehmet Fekaj. „Wij begroeven ons hoofd in de han den, durfden niet meer op of om te kij ken, startten onze tractoren en reden weg. Doodsbang waren we. Op 24 tractoren met opleggers is het hele dorp gevlucht. Eén vrouw, ze was 56 jaar, is achtergebleven omdat ze ziek was en niet kon lopen. Ik weet niet waarom we haar niet hebben meege nomen. Niemand kon denken. Ze is doodgeschoten." De man is duidelijk in een shocktoestand, zijn spraak is onsamenhangend, de ogen zijn bloed doorlopen, hij is hongerig, smerig, doodop. Dema Besher, een vlotte, intelligente student aan de Economische Hoge school in Pee, heeft 75 Duitse mark moeten betalen om zich vrij te kopen toen de politie kwam. „Het was je geld of je leven en ik heb geluk gehad", vat hij samen. De veertig kilometer die hem scheidden van de reddende grens met Montenegro heeft hij grotendeels rennend afgelegd: „Zo bang als toen hoop ik nooit meer te zijn. Ik geloof in God en in de NAVO, meer kan ik niet zeggen." Stadgenoot Jeton Zefaj, 20, was werkzaam op een broodfabriek in Pee. Hij gaat zich zo snel mogelijk mel den bij het verzetsleger van de U£K. ,,Als je zelf niet probeert je vrijheid te veroveren, dan lukt het niet." Bittere woorden. Een gesprek met Djo- ka Scrëdi, de plaatselijke vertegen woordiger van het Rode Kruis, leert al snel dat ook hier de stemming onder nul is. Er is een verzadigingspunt be reikt en een verdere instroom van vluchtelingen kan onaangename ge volgen hebben: „Wij hebben nu ruim 18.000 geregistreerde vluchtelingen hier. De meesten komen uit Pee en Kosovska Mitrovica. Over het alge meen zijn ze, voordat ze konden weg vluchten, bestolen door de Servische politie. Praktisch iedereen komt volko men berooid aan." Als het Westen nu maar ten minste 20.000 vluchtelingen van onze schou ders zou kunnen afnemen, dan waren we al zeer geholpen", zegt vice-pre mier Burzan. En staatssecretaris Jovi- vic valt hem bij. „Wij vragen overal om hulp, want we kunnen echt niet meer mensen opnemen. Tegelijkertijd wil len wij onze grenzen niet sluiten. We begrijpen dat het moeilijk is om in Montenegro, dat officieel een deel van de Joegoslavische Federatie is, hulp goederen af te geven. Ik bedoel: wes terse vliegtuigen kunnen wel in Mace donië en in Albanië landen, maar hier is dat onmogelijk omdat het Joegosla vische leger dat niet zou toelaten. Maar er zijn toch wel andere wegen, over zee of over land, te bedenken? En de belangrijkste vraag is en blijft: waar om ziet het Westen niet dat Mon tenegro allang een andere koers is in geslagen, niets met Servië te maken wil hebben en juist nu alle hulp uit het Westen als zuurstof nodig heeft?"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 7