41
Kamperfoelie
Rijp en Groen
Randje baksteen langs het
gazon bespaart veel werk
Gevelstenen en dakpannen voor vogels
Kever houdt niet van bevroren bonen
95
VRIJDAG 26 MAART 1999
Het voller worden van ons land
brengt met zich mee dat de
stadstuinen steeds kleiner wor
den. Dat heeft tot direct gevolg
dat het zomer en winter altijd
groene gazon in toenemende
mate terrein verliest. Immers in
een kleine tuin wordt het gras
veel betreden. Het grasveldje
wordt dus extra kwetsbaar en
zal al snel kale plekken verto
nen. Pus vervangen velen het
gras door met buxus of ander
groen omzoomde vak
ken dan wel met dode
steenmassa's. Het tradi
tionele patroon van
gras met omlijsting van
een border zie ik steeds
minder toegepast.
Er zit een voordeel aan
deze nieuwe trend in
tuincultuur. de tuin
vergt minder werk. Im
mers ons gazon is en
was een zorgenkind dat
veel tijd en onderhoud
vraagt. Dat we vandaag
de dag over meer vrije
tijd beschikken dan
vroegere generaties en dat er
steeds minder mensen zijn die
daadwerkelijk werken doet niet
terzake. We besteden de tijd lie
ver op een sportveld dan wel in
de auto of in het vliegtuig naar
een verwegland.
De trouwe lezers van deze ru
briek zullen inmiddels ontdekt
hebben dat ik niet tot deze ca
tegorieën behoor en mijn tijd
het liefst besteed aan bezig zijn
met al wat groeit en bloeit in de
tuin en op de vensterbank. Dus
ben ik nog steeds in het bezit
van een bewerkelijk grasveld.
Dat kostte me tot voor kon de
nodige uren aan kantjes en
randjes knippen. Een vliegkip
heeft me daar een einde aan ge
maakt. De vliegkip, een recente
aanwinst, weigert om binnen
de gazen omheining van haar
zussen te blijven, weet altijd
weer te ontsnappen en schar
relt dan ijverig in de border er
op los. Daarbij komt veel grond
en half vergaan blad op het gras
terecht.
GREET BUCHNER
Cryptogram
HORIZONTAAL:
1. Voor de jeugd zit er muziek in (8); 5. Onvriendelijke kerel in
Australië (8); 6. Meeslepende mode voor een bol met verward
haar (4); 8. Speech voor de ankerplaats (4); 10. Laureaten eten
niet, aldus een meisje (5); 12. De eerste maatstaf voor een
opera (5).
VERTICAAL:
1. Vaartuig bij het benzinestation f6); 2. De vorm van een
ondier f6); 3. Die schande is niet van vroeger f5); 4. Hier opge
jaagd of op de kast f5); 7. De eerste en de laatste tijd blauw
f5); 9. Vuur van een handelaar zonder haard (4); 11. Zie je wel
van twee kanten! f3).
Oplossing van donderdag:
Horizontaal: 1. Helicon; 8. slaap; 10. nota; 12. paco; 14. en;
15. nor; 16. Ob; 17. blo; 19. Ier; 21. zee; 22. ere; 23. neb; 25.
cru; 26. au; 27. aai; 28. Po; 30. klok; 32. toto; 34. beker; 36.
minaret.
Verticaal: 2. Est; 3. llano; 4. ia; 5. Capri; 6. opa; 7. ene; 9. lob;
11. onbenul; 13. corrupt; 18. lee; 20. eer; 24. baken; 25. citer;
26. aks; 29. ooi; 31. obi; 33. ore; 35. ka. jfs
Goede raad leek duur maar
werd me gelukkig gegeven door
vrienden die al jaren hun gazon
omzoomd hebben met een
randje baksteen. Het leek me
wel wat en bakstenen zijn niet
moeilijk te vinden. Ze zijn rond
18 cm lang en rond 9 cm breed.
De dikte van bakstenen ligt in
de buurt is in de van 5 cm.
Maar dat is geheel en al onbe
langrijk want de stenen worden
netjes zonder voegen naast el
kaar ingegraven. De
truc daarbij is dat
deze omlijsting van
bakstenen volkomen
gelijk moet komen te
liggen met het gras.
Alleen dan kan men
met de wielen van
de grasmaaier erover
en alleen dan wordt
het gras tot aan de
rand vlekkeloos ge
maaid.
Het lijkt een heel
karwei om alle gras
Ï&3S2em te omzomen' maar
het is lehk werk en
lukt wonderwel. Een strak ge
spannen touw zorgt ervoor dat
eventuele rechte lijnen daad
werkelijk recht te blijven en lie
den met een zeer nauwkeurige
geest kunnen eventueel nog
een waterpas gebruiken om te
kijken of de stenen inderdaad
goed gelijk liggen.
Al met al een nuttig werkje dat
veel tijd aan onderhoud kan be
sparen. Helaas ziet die gloed
nieuwe baksteenkleurige om
lijsting er in het begin wat op
zichtig uit. Maar we leven, zoals
we weten, in een land met veel
regen en vocht. Dat is dan weer
goed voor algen en mossen die
zich snel op de poreuze bakste
nen blijken te vestigen om zo
doende het wat schreeuwerige
kleurverschil weg te nemen.
Hoe dan ook, na een tijd van
gras met randje baksteen kan ik
het ieder aanraden, ook al is er
wijd en zijd geen vliegkip te be
kennen zoals bij mij waar ze
aanleiding bleek tot een aardige
werkbesparing.
alex van hoof
Eeuwenlang al bieden kieren en
spleten van kloosters, kerken en
woningen onderdak aan vogels
en vleermuizen. In de Middel
eeuwen besteedde men tijdens
de bouw zelfs extra aandacht
aan comfortabele nestplaatsen
voor vogels: er werden zoge
noemde neststenen in de gevels
verwerkt. Dat gebeurde niet uit
dierenliefde, maar om de die
ren gemakkelijk te kunnen pak
ken om ze op te eten. In de ou
de gevel van de Lutherse kerk in
Utrecht bijvoorbeeld zitten nog
steeds de gebakken vierkante
tegels met een rond vlieggat
voor de vogels.
De,moderne mensenwoning
biedt geen onderdak aan vo
gels. Geen gaten en kieren.
Aangezien vogels wel op de
sympathie van veel mensen
kunnen rekenen, is een oud
idee van stal gehaald: speciale
gevelstenen en dakpannen,
waarin bij voorbeeld de gier
zwaluw en huismus onderdak
kunnen vinden.
Bij nieuwbouw hangt de toe
passing af van architecten en
aannemers, maar doe-het-zel-
vers kunnen de eigen woning
gastvrijer maken. Om ze daarbij
een handje te helpen, ver
scheen onlangsde brochure
'Natuurvoorzieningen aan ge
bouwen' van de Stichting
Bouwresearch (SBR); een
vraagbaak voor de bouwindu-
strie.
De dalende populaties van
sommige soorten vogels en
vleermuizen verontrust de
overheid. Zij stimuleert daarom
Neststeen voorzien van sponsomaam. Een geldinzameling zorgde er
voor dat in een Edese nieuwbouwwijk veertig van dit soort stenen kon
den worden ingemetseld. foto pr
sinds kort architecten, aanne
mers en projectontwikkelaars
om diervriendelijk te bouwen.
Vandaar dat gestaag het aantal
kieren en gaten in nieuwe ge
bouwen weer stijgt, zonder dat
dit ten koste van de isolatie
gaat. Voorbeelden van heden
daagse vogelgaten zijn aan te
treffen in het belastingkantoor
van Enschede. Dit gebouw
heeft enkele keramische stenen
aan de buitengevel waarin een
gat zit; daarachter bevindt zich
een neststeen voor gierzwalu
wen. Speciaal gemaakte broed
ruimten zijn er ook in onder
meer panden op het Amster
damse Prinseneiland, flatcom
plexen in Utrecht en een
nieuwbouwproject in de wijk
Rietkamp in Ede.
„Veel vogels hebben nog steeds
behoorlijke problemen bij het
vinden van geschikte broed
plaatsen, maar de toepassing
van neststenen is een positieve
ontwikkeling", zegt secretaris
Marjos Mourmans van de
Stichting Zwaluwwerkgroep
Nederland. Ze is vooral tevre
den over een project in Amstel
veen. „In een pand zitten zestig
neststenen, waarvan al ruim de
helft is bezet door gierzwalu
wen."
Een neststeen in een gevel met
selen is doorgaans een klus
Vraag en antwoord
Mevrouw de Zwet Verbij uit
Roelofarendsveen heeft last
van de zogenaamde bonenke
ver in haar zelf geoogste bonen.
Remedie: nadat de bonen door
en door droog zijn 3 maal 24
uur in de diepvries leggen en
dan bewaren tot de zaaitijd.
Nog beter: koop elk jaar op
nieuw gecontroleerd zaaigoed.
Zorg ervoor dat de bonen tij
dens de groei geen zogenaam
de natte voeten krijgen. Bonen
houden niet van te natte grond,
daarom moeten ze zo dicht bij
elkaar gezaaid worden dat de
bladeren elkaar raken. Dat
houdt de regen op de grond iets
tegen. Immers verzwakte plan
ten worden gemakkelijk aange
tast door ongedierte.
Mos in het gazon is het pro
bleem van J. Dalhuijzen uit
Zandvoort. Helaas een veel
voorkomend probleem met ve
lerlei oorzaken: schaduw, te
vaste grond, te weinig kalk, te
weinig stikstofrijke voeding. Nu
weet ik niets van de ligging van
het gazon, noch van grondsoort
of bemesting. Uit de losse hand
zou ik willen adviseren: gebruik
eens Azet Bio gazon, een orga
nische meststof met micro or
ganismen die mosvorming te
gengaan. Maar prik eerst eens
met een riek op elke 20 cm
gaatjes in de grond om deze
luchtiger te maken. Ook zou ik
nog een beetje goede compost
op het gras strooien, daar groeit
het in het voorjaar snel door
heen. Gebruik in de loop van de
zomer af en toe biologische
stikstofrijke mest, want in veel
gevallen is armoede van de
grond de hoofd oorzaak van
mosvorming.
voor de aannemer, maar ook
doe-het-zelvers kunnen vogel-
vriendelijke voorzieningen aan
brengen zoals gierzwaluw- en
huismussenpannen. Deze dak
pannen hebben kleine openin
gen waardoor vogels naar bin
nen vliegen. Om een gierzwa
luw- en huismussenpan aan te
leggen, moet eerst een aantal
worden verschoven. Vervolgens
komt op het dakbeschot en tus
sen de panlatten een speciaal
nestbakje met opstaande ran
den te liggen. Die opstaande
randen voorkomen dat vogels
over het gehele dakbeschot
gaan kruipen. Hierna kunnen
de pannen worden teruggelegd:
het exemplaar met de vliegope
ning boven op het nestbakje.
Deze vogelvriendelijke operatie
vereist geen forse investerin
gen. maar het voordeligste is
om zelf een gat in een ventila-
tiepan te maken. Is de vogelpan
op het dak gelegd, dan is het
karwei niet voorgoed geklaard:
de nestbakken moeten, behalve
wanneer er zwaluwen in hui
zen, jaarlijks worden schoonge
maakt. „De nestkastjes en dak
pannen voor gierzwaluwen
moeten bovendien zeer duur
zaam zijn", zegt secretaris
Mourmans. „Wanneer deze vo
gels eenmaal een plekje hebben
gevonden, dan keren ze er jaar
lijks terug: het zijn zeer nestvas-
te dieren.'
De brochure 'Natuurvoorzie
ningen aan gebouwen' kost 50
gulden is is te bestellen bij de
Stichting Bouwresearch, tel.
010-2065959.
Dwergboom
door
besmetting
(Lonicera) m nr-
van f8,95 voor
I geldig t/m 31 maart of
I zolang de voorraad strekt
HET ADRES VOOR AL UW TUINPLANTEN
illustratie han van der ven
7$jo£*mjoe/ca/£t stoom-
tr£/a/tj£ &atd£
SA&-7T3&A/ v/w osnA&R 'OCX:
&OTST£ of CC 0OST-0XAGES
7W/V CS/T p\/£A/£A/.
was op
A/0YCM0CGA LC7ASP PAT C&A//yy££STE&
SCWi/£>T Z/Cl AC/-AA&/VIAAK7Z'
\A?0& Z>£ A/ACS-rrO/CSJST.
TOM POES
Heer Bommel stond op en sloop
langs het vernietigde meubilair .naar
de uitgang zonder zijn blik van de
killers af te wenden. Maar die letten
niet op hem. Zwart en schimmig za
ten ze aan hun tafel en spraken met
stemmen die van heel ver schenen te
komen. „Er is iets mis gegaan",
mompelde Kid. „Dat komt ervan. We
hebben gekaart, in plaats van op de
tijd te letten!" „Het duurde ook zo
lang", protesteerde Bud met ritse
lende stem. „En jij wou intussen je
tijd doden." „Nee, jij!" riep Kid op
grote afstand. Hij trok zijn wapen en
daar Bud hetzelfde deed, ontstond er
een groot beweeg van schaduwen op
de muur. Er klonken een paar vage
knallen, maar heer Ollie poosde niet
om de uitslag gade te slaan. Met een
onderdrukte kreet snelde hij de on
gastvrije herberg uit en sprong in de
Oude Schicht, die in de smeltende
sneeuw op hem stond te wachten.
Achter hem doofden langzaam de
lichten, zodat het bouwvallige eta
blissement er al spoedig even verla
ten bijlag als de rest van het stadje.
Dit drong echter niet tot de vluch
tende heer door. Hij startte met be-
redactie margot klompmaker en saskia stoelinga 023-5i
Een kleinere boom, die meer en
grotere vruchten levert op vroe
gere leeftijd. Dat is de wens van
iedere fruitteler. Een eerste stap
in die richting is in Californië
gezet door citrusbomen te be
smetten met viroïden. De be
smette sinaasappelbomen zijn
twintig procent kleiner en leve
ren vijftien procent meer
vruchten.
Dit micro-organisme bestaat uit
een kern RNA (erfelijk materi
aal), bezit geen manteleiwit
maar is toch zeer stabiel en
makkelijk overdraagbaar. Ze
komen alleen voor op planten.
Om het effect van viroïden op
planten te bestuderen entte
men spruiten van de Campbell
Valencia op Rubidoux-zaailin-
gen. Tijdens de enting werden
de jonge planten tevens besmet
met viroïden.Na twee a vier jaar
in het veld werd het effect goed
zichtbaar.
mm
Heer Bommel en de Killers
vende vingers de motor en zonder
hem naar behoren warm te laten lo
pen scheurde hij zo hard weg, dat de
sneeuwklonters hem om de oren
vlogen. Pas toen de Dodenvallei ver
achter hem lag, temperde hij zijn
vaart een weinig. „Dat was eens,
maar nooit meer", prevelde hij met
bleke lippen. ,,Ik heb in slecht gezel
schap verkeerd - en ik had beter
moeten weten. Want een heer doodt
zijn tijd niet; hij kan die veel te goed
gebruiken! Ach, ik ben blij, dat mijn
goede vader dit niet heeft meege
maakt."
Huis en tuin markt
Prettig voor de mg
Vegen met rechte rug kan te
genwoordig. foto pr
Klussen in de tuin wordt
stuk gemakkelijker, als je
gebogen steel aan de harl
bezem vastmaakt. Door di
knik in de steel kan met
rechte houding worden ge
werkt, zodat de mg bij dui
de en trekkende beweging!
wordt ontlast. Voor een ste£B|C
ge grip heeft deze zogenoe
de steel een rubberen ham F1u
greep. Een nadeel is echta erf
deze ergonomische novate n' f
alleen aan gereedschap va en
Gardena is te koppelen. M f w
informatie: Markt (Hollai 'P®
Weesp, tel.: 0294-417.417
Grasmaaier op maat
'10
De groene klussenier
De Klussenier krijgt vanaf 31 maart gezelschap van De groeni J
dussenier. Deze kan worden ingeschakeld voor alle voorko- 5(
nende tuinwerkzaamheden. De voorwaarde waaronder wofl
■ewerkt zijn hetzelfde als bij de gewone Klussenier: geen voo
tosten, gratis offertes, garantie op het afgeleverde werk. Med $i,.
nformaüe tel. 0318 -556637. 11.0
Op het erf van de familie Dekker (Dorpsstraat 141Assendeli
wordt zaterdag 8 mei weer een gezellige markt gehouden. Va
planten tot verse kaas is er die dag tussen 10.00 -18.00 uur in
zo'n dertig kramen te koop. Meer informatie 075-6873402.
Sfeervol licht in vijver
Bloemrijk tuinieren
Een halogeenlanij
gemonteerd in de
sproeier geeft een 9
sprankelend lichte 9
fect in de waterstij
len en een unieke
weerkaatsing vanj
licht op het watert 9 G
perviak. De naam
van deze sproeier
Aqua Bright. Meer 9
informatie Ubbin 9
BV, Alkmaar, teL
072-5671671.
Het tuinseizoen staat op het
punt om los te barsten. Dit is
dan ook de tijd is om talrijke
boeken over deze groene hob
by op de markt te brengen.
Een opvallend exemplaar is de
recent verschenen en uit het
Engels vertaalde uitgave
'Bloemrijk Tuinieren' waarin
een duidelijk overzicht van di
verse niet-alledaagse bloemen
en planten staat beschreven.
Aan bod komen bijvoorbeeld
de pioen, siererwt, salvia, cos-
mea en osteospermum. Het
boek biedt verder diverse tips
om bloemen en planten te
verzorgen en op te kweken.
Bovendien wordt uitgelegd op
welke plekken in de tuin be
paalde exemplaren wel en niet
moeten staan. Kalkrijke grond
bijvoorbeeld is voor menige
soort geen goede standplaats,
maar herfstanemónen, klok-
jesbloemen en toortsen gedij
en wel prima in een dergelijke
bodem. Om van bloemen het
hele jaar door te genieten, be
vat de uitgave ook een hoofd-
Deze osteospermum is een T
de vele fraaie kuipplanten i
het boek. foto
stuk over droogbloemen
tuin zoals stokrozen, sierui o
en lampionplanten. In het
pagina's tellende boek staj i N
talrijke kleurenfoto's, Bloa
rijk Tuinieren door P. Gr& Éi
wood, ISBN 90 215 3167 4,
geverij Kosmos-Z&K, prijs:
f49,90.
Nederland telt maar liefst
ruim honderd verschillende
merken grasmaaimachirtes..
Wolf Garten, Gardena en Fly-
mo behoren tot de grootste
producenten. Flymo, komt
met twee nieuwe wielmaaiers
en een graskantsnijder. De
wielmaaier is het opvallendste
exemplaar, omdat het op
vangsysteem zowel nat als
droog gras makkelijk verza
melt. Met de accu-kooimes-
maaier van Gardena krijg je
een perfect gemillimeterd ga
zon naar Engelse snit. Een
kooimesmaaier ziet eruit als
een normaal handmodel,
maar heeft een motortje dat
de messen aandrijft. Kleine
steentjes en grind op het ga
zon maken die messen echter
al snel bot. Voor vrij grote ga
zons zijn er de electromaaiers
van Wolf Garten. Ze zo vorm
gegeven dat ze gras onder
overhangende struiken een
voudiger kort kunnen wieken.
Het afval verdwijnt in een
vangbak waarop een indicator
zit die aangeeft wanneer de
Bloeiend schilderij
Typisch zo'n ideetje waar-je-
maar-op-moet-komen is
GreenAri: een schilderij annex
plantenrekje. De schilderijlijst
is voorzien van een metalen
raamwerk waarin potplanten
kunnen worden gehangen. In
de lijst past naar keuze een
passende voorstelling of een
spiegel. Meer Informatie: WU-
lemijn BV, tel. 033208120.
bak vol is. Ook
maaihoogte en met een
is deze hoogte zelf in te
len. De extra's maken de
electromaaiers echter
zig. Informatie: Wolf
land, Rosmalen, tel. 073-
523.5853; Flymo,
de Rijn, tel. 01
Gardena, Weesp, tel. 0294nis-
417.417. rL
