Lot Pinochd ligt bij Stra De paringsdans om de Europese miljardeit Buitenland Wat is de 'Agenda 2000'? Carnaval in Chili na uitspraak van Law Lords Romano Prodi, een sympathiek vraagteken DONDERDAG 25 MAART 1999 Directielid ECB: kritiek op begroting frankfurt Directielid Otmar Issing van de Europese Centrale Bank (ECB) heeft gisteren felle kritiek geuit op het begrotingsbe leid van de eurolanden. Die hebben vorig jaar te weinig gepro beerd hun tekorten terug te dringen ondanks de sterke econo mische groei, zo zei hij. Issing wees de eurolanden op de cijfers. Vorig jaar daalden de begrotingstekorten licht, terwijl deze in 1997 gemiddeld met 1,5 procent zakten. „Een teleurstellende ontwikkeling", aldus de ECB-bestuurder. Nieuwe moordpartij in Algerije Algiers In de nacht van dinsdag op woensdag zijn er in de buurt van de Algerijnse plaats Blida, vijftig kilometer ten zuiden van hoofdstad Algiers, negen mensen vermoord. Volgens de veiligheidsdienst is de moordpartij het werk van radicale islami tische terroristen. De nieuwe slachting kwam aan de vooravond van het officiële begin vandaag van de verkiezingscampagne voor de presidentsverkiezingen van 15 april. Vanaf begin maart hebben minimaal tweehonderd mensen de dood gevonden bij aanslagen van radicale islamieten en bij acties van veiligheids troepen. Öcalan moet terechtstaan op eiland ankara» De leider van de Koerdische Arbeiderspartij PKK, Ab dullah öcalan, moet worden berecht op het gevangeniseiland waar hij als enige gevangene is gedetineerd. Dat heeft een Turk se speciale staatsveiligheidsrechtbank gisteren bepaald. Daar mee verwierp het hof een verzoek van Ocalans advocaten om de Koerdenleider voor zijn proces naar Ankara over te brengen. De rechters beriepen zich op het ministerie van justitie, dat öcalans overkomst naar Ankara ongewenst achtte vanwege 'pu blieke woede en gevaar voor zijn leven'. Israëlische oud-premier verlaat Likud Jeruzalem De Israëlische oud-premier Yitzhak Shamir heeft zijn lidmaatschap van Likud opgezegd. Hij heeft zich aangeslo ten bij de nieuwe ultra-nationalistische partij Herut (vrijheid) onder leiding van Benny Begin. Begin verliet in december Likud om bij de verkiezingen van mei kandidaat te staan voor het pre mierschap. Shamir was twee keer premier: van 1985 tot 1986, als opvolger van de vader van Benny Begin, en van 1986 tot 1992. Hij is aanhanger van de Groot-Israël-gedachte en verzet zich tegen de vredesakkoorden van Israël met de Palestijnen. Honderden Hutu's vermoord in Congo rome» Bij nieuwe slachtpartijen in Congo zijn meer dan 250 Hutu's omgebracht. De moorden in de noord-oostelijke provin cie Kivu werden waarschijnlijk gepleegd door Rwandese militai ren. uit wraak tegen eerdere acties van de radicale Rwandese Hutumilitie Interahamwe. De slachtoffers zouden vooral be jaarden. vrouwen en kinderen zijn. Veel huizen in de dorpjes Burhinvi en Ngweshe waar de Hutu's zich bevonden, zijn bij de aanval platgebrand. Dinsdag doodden leden van de Mai Mai- stam Tutsi's die behoren tot de Banvamulenge. De Mai Mai en de Hum's verzetten zich tegen de opstand tegen de Congolese president Kabila. Die opstand brak vorig augustus uit in het oosten van Congo. Generaal Paraguay geeft zichzelf aan Asuncion De Paraguayaanse generaal Lino Oviedo, in 1996 ver oordeeld wegens een couppoging, heeft zichzelf gisteren aange geven bij de militaire rechtbank. Eerder op de dag stemde het parlement in Asuncion voor een afzettingsprocedure tegen pre sident Raul Cubas wegens machtsmisbruik. Het woedende par lement verdacht Cubas en Oviedo van de moord op de vice- president van Paraguay. Luis Maria Argana, dinsdag. De volks vertegenwoordiging neemt het Cubas kwalijk dat hij weigen Oviedo, die zijn politieke mentor is, naar de gevangenis te stu ren. Generaal Oviedo kon door zijn veroordeling niet meedoen aan de presidentsverkiezingen in 1998 en werd vervangen door Cubas. Nadat deze had gewonnen, liet hij Oviedo vrij. VN somber over mensenrechten Irak geneve De mensenrechtensituatie in Irak is een van de slecht ste in de wereld sinds de Tweede Wereldoorlog. Sinds 1992 is er niets verbeterd aan de schendingen van de mensenrechten. Dat heeft Max van der Stoel, de speciale VN-rapporteur voor men senrechten in Irak, gisteren in zijn nieuwste rapport gemeld. De voormalige Nederlandse minister van buitenlandse zaken ver wijt in zijn rapport ook andere landen zich onvoldoende te be kommeren over de mensenrechtensituatie in Irak.Als de inter nationale gemeenschap niet op substantiële en zinvolle wijze reageert op de schendingen die in het rapport worden ge noemd, zal de traditie van straffeloosheid in Irak voortbestaan", constateert hij. Het rapport werd gepresenteerd aan het begin van de zes weken durende jaarlijkse bijeenkomst van de VN- mensenrechtencommissie in Geneve. Brand verwoest centrum Paramaribo Paramaribo Een felle brand heeft gisteren in het historische centrum van de Surinaamse hoofdstad Paramaribo een aantal winkels en woningen in de as gelegd. Tientallen gezinnen zijn dakloos geworden. De schade loopt in de miljoenen guldens. De brand brak door nog onbekende oorzaak rond elf uur 's morgens uit in een bordeel in het hartje van de stad. Binnen an derhalf uur waren vijf aangrenzende, grotendeels uit hout opge trokken winkelpanden en zeker tien houten huizen met de grond gelijk gemaakt. Veel andere gebouwen liepen rook- en waterschade op. Er deden zich geen persoonlijke ongelukken Franse banken compenseren holocaust parus De banken in Frankrijk gaan de slachtoffers van de jo denvervolging en hun nabestaanden schadeloos stellen. De Franse vereniging van banken AFB liet gisteren weten de eige naars van slapende rekeningen te zullen achterhalen en die re keningen vervolgens open te stellen, ook voor eventuele nabe staanden. Als er geen rechtmatige eigenaar van het geld kan worden gevonden, zal het geld in een herinneringsfonds wor den gestort. De AFB zal daaraan zelf ook een bijdrage leveren, aldus Michei Freyche, voorzitter van de bankenvereniging. Ver der zullen de banken een rapport over de slapende rekeningen aan een overheidscommissie overhandigen. Die commissie brengt voor het eind van het jaar advies uit aan de regering. brussel marc peeperkorn correspondent Agenda 2000 heet de Europese begroting waarover de rege ringsleiders in Berlijn een ak koord willen bereiken. Het gaat om een financieel kader voor zeven jaar (2000-2006), opdat een jaarlijks terugkerend ge vecht om de poen voorkomen wordt. De ambitieuze naam is mede gekozen omdat de begro ting de uitbreiding van de Euro pese Unie mogelijk moet ma ken. Dit jaar geeft de EU zo'n 190 miljard gulden uit. De Europese Commissie stelt voor dit bedrag geleidelijk te verhogen tot ruim 220 miljard in 2006. Niet al dat geld wordt overigens daadwer kelijk uitgegeven. De laatste ja ren bleven met name de land bouwuitgaven (bijna de helft van het HU-budget) miljarden santiago-madrid-amsterdam In Chili is een soort carnaval losgebroken na het bekend worden van de uitspraak van de Law Lords in Londen. Zowel aanhangers van generaal Pino chet als diens tegenstanders lie pen juichend over straat, in de hoop dat hun zaak zal overwin nen. Dat de uitspraak van het hoogste Britse rechtscollege niet zwart of wit zou zijn, werd wel verwacht in Santiago. De Lords bepaalden gisteren dat Pinochet als voormalig staats hoofd niet onschendbaar is. Maar dat hij wat Groot-Brittan- nië aangaat alleen strafbaar is vanaf het moment dat Londen toetrad tot een internationaal verdrag tegen marteling in 1988. Voor het hoofdkwartier van de Fundación Pinochet dansten honderden aanhangers van de ex-dictator om te vieren dat diens terugkeer 'een kwestie van dagen is'. De voorzitter, de gepensioneerde generaal Her- nén Briones, temperde de feestvreugde en merkte op dat 'er pas gedanst mag worden als Pinochet terug in Chili is'. Marco Antonio Pinochet, de jongste zoon van de ex-dictator, vreest dat het te vroeg is om te juichen. „Het wordt er gemak kelijker op voor de verdediging, omdat het aantal aanklachten tegen mijn vader flink is gere duceerd. maar het is zeker geen overwinning." Hij zei dat zijn vader het proces rustig volgt. De Chileense schrijver Ariel Dorfman, die zelf tijdens de dictatuur in ballingschap leef de, is ervan overtuigd dat Pino chet wordt uitgeleverd aan Spanje. „Dat hij nu wordt be recht voor enkele gevallen van marteling en samenzwering, in plaats van de meer dan driedui zend moorden is niet erg. Elk individueel geval van marteling is voldoende om hem te veroor delen," aldus Dorfman. De voorzitster van de organi satie van familieleden van de vermiste gevangenen, Sola Sier ra, zegt dat „de hoogste rechts instantie van Engeland heeft bepaald dat een ex-staatshoofd als Pinochet geen immuniteit geniet van rechtsvervolging. Dat is uiteindelijk waar wij al die jaren voor hebben gestre den. Het belangrijkste hebben wij al gewonnen Enkele honderden in Spanje wonende Chilenen hadden zich gistermiddag verzameld bij de Puerta del Sol, het grote plein in het centrum van Madrid om via draagbare televisies de beslis sing van de Law Lords van het Britse Hogerhuis te vernemen. Er ontstonden emotionele tafe relen toen de uitslag bekend werd. Familieleden en vrienden 'Uitspraak mijlpaal in internationaal n w De uitspraak van de Law Lords over Augusto Pinoi V volgens Amnesty International een mijlpaal in het A, nationaal recht. De boodschap is helder en duiT staatshoofden hebben niet de vrijheid misdadenrl de menselijkheid en martelingen te bedrijven, me Jj internationale organisatie voor de mensenrechten, londen-barcelona-mexico-stad vervolg van voorpagina Carmen Soria, dochter van een tijdens de militaire junta ver moorde Spaanse diplomaat, noemde de uitspraak gisteren 'een beetje zwak'. Ze zegt dat de Britse justitie zich verschuilt achter 'kleinzielige wetjes en feitjes' om niet openlijk te hoe ven zeggen dat Pinochet een 'crimineel' is die zowel voor als na 1988 gemoord en mishan deld heeft. Maar ze is in ieder geval 'tevreden' met de verne dering die Pinochet al maanden ondergaat. Een anti-Pinochetdemonstrant in Madrid schreeuwt het uit van vreugde nadat de Britse Law Lords hebben bepaald dat de Chileense oud-dictator geen onschendbaarheid geniet voor misdaden tijdens zijn regime. FOTO AP» PAUL WHITE van slachtoffers van ex-dictator Pinochet lieten hun tranen de vrije loop. Ook in Barcelona verzamelden zich Chilenen en Spanjaarden om het nieuws te vieren. Zij trokken in een op tocht door het centrum van de stad. Het nieuws dat Pinochet niet onschendbaar is, is door de Chilenen in Amsterdam met luid gejuich ontvangen. Een groepje van ongeveer veertig in Nederland verblijvende Chile nen keek in doodse stilte naar een Spaanse televisieuitzending over het proces bij het hoogste Britse rechtscollege. Direct na de uitspraak barstten de emo ties los. Er werd gehuild, ge juicht en gedanst tegelijk. Een woordvoerder van het Comité tegen de straffeloosheid in Chili noemde de beslissing een 'goe de weg voor de wereld'. „Het betekent dat een dictator niet zomaar alles kan doen in zijn land." Voor- en te genstanders van de om streden gene raal hebben in verschillende hoofdsteden feest gevierd. Beide partijen maken het beste van de uitspraak van de Britse Lords. Voor de tegen standers is één zaak genoeg om Pinochet voor de Spaanse rech ter te krijgen. Aanhangers van Pinoch,et menen opgewekt dat de Lords de wapens uit handen van de aanklagers hebben ge slagen. Het oordeel van de Lords is echter vervelend voor alle be trokkenen: Pinochet kan niet met een gereedstaand Chileens luchtmachttoestel naar huis vliegen, maar hij moet nog lan ge tijd onder huisarrest op het gehuurde Engelse landgoed Wentworth verblijven. De Spaanse aanklagers hebben nog maar een paar zaken over en de Britse minister van bin nenlandse zaken Jack Straw speelt tot zijn ongenoegen nu persoonlijk een cruciale rol bij de eventuele uitlevering van de prominente Chileen. Het lot van Pinochet ligt nu in handen van Straw. Die moet op korte termijn beslissen of Spanje de uitleveringspi '1£ re op gang mag brenga S0; procedure kan maande111 gens sommige juristen ren duren. De procedure berin nu in feite in hetzelfde! als in november von Toen sprak een eerder B' van vijf Law Lords in ni 'Ial heid uit dat Pinochet rechtmatig was ge arrest was hun besluit niet a jk periode gebonden. Naar ding daarvan besloot Str Spanje een uitlevering dure mocht starten. Adi 0! van chet|^ den ter in sprar deni:r'' Boodschap is helder en duidelijk hunner een onbezoldigd tie bij mensenrechten! tie Amnesty Internatioi Vijf verse Law Loi Pinochet gelijk. Ze vei de uitspraak van hun en besloten dat een venkoppig college tot spraak moest komen, die gisteren tot een kwamen hebben feite dracht gegeven de uitlt procedure te herzien, chets aansprakelijkheid perkt tot de laatste maanden van zijn jaar lange bewind. De 83-jarige Pinocht verschillende malen hij de aanklachten ver in vrede is met zichzelf alleen rechtspraak in te erkennen. Pinochet sinds december in een op een zeer luxe landgi zuiden van Londen. H daar huisarrest en won bewaakt. >ei taf onder de ramingen. Dat bedrag vloeit terug naar de lidstaten. De steunfondsen voor armere regio's vertonen hetzelfde beeld: lang niet al het geld wordt gebruikt, maar de toege kende subsidies blijven wel be schikbaar voor de landen. De Commissie stelt voor het landbouwbeleid en de regels voor de steunfondsen te veran deren. Daardoor kunnen vanaf 2003 Polen, Hongarije, Tsje chië, Slovenië, Estland en Cy prus tot de EU toetreden. Tege lijkertijd maakt de Commissie de Europese boer rijp voor de wereldmarkt door de subsidies te verlagen. Verschillende lan den waaronder Nederland, Duitsland, Oostenrijk en Zwe den, vinden de Commissie voorstellen te slap. Zij willen een zuiniger begroting voor de komende jaren. rome» hans geleunse correspondent Een man zonder visie en verdraaid eigenwijs, zeggen de criticasters in Italië. Een gedreven vernieuwer en nog eerlijk bovendien, vin den zijn aanhangers. Mis schien dat in Brussel wordt ontdekt wie en wat Roma no Prodi echt is. Gemakke lijk zal die speurtocht niet zijn. Het vriendelijke uiter lijk van de nieuwe voorzit ter van de Europese Com missie en zijn zelfgekozen image als anti-politicus zijn effectieve dwaalsporen. Zijn grote rivaal Massimo D 'Alema, de huidige Itali aanse premier, weet als geen ander hoe impulsief, gewiekst en, als het nodig is, keihard de voormalige hoogleraar economie kan zijn. Het was D 'Alema die Prodi in 1995 wegplukte uit de top van het Instituut voor Industriële wederop bouw (IRI) om een verkie zingscoalitie van zes linkse en centrumpartijen te lei den. D'Alema zocht een blik semafleider om zijn partij de voormalige communis ten die zich tot Democra ten van Links hadden om gedoopt voor het eerst aan de regeringsmacht te brengen. Eigenlijk had D 'Alema dat zelf willen doen. Maar met zijn verle den als rode apparatsjik vreesde hij dat rechtse te genstanders als mediamag naat Berlusconi met succes zouden inspelen op anti communistische gevoelens in het behoudende Italië. Prodi was de perfecte fi guur: een technocraat zon der eigen politieke machts basis en een 'onbevlekte' politicus. Op een kortston dig ministerschap in een regering van de christende mocraat Andreotti na, had hij geen banden met het 'oude regime'. Prodi was een verlicht katholiek, een vrijdenker net als zijn vriend Umberto Eco, en een economisch expert die aan de universiteit van Bo logna de wetenschappelij ke basis legde voor hervor ming van de Italiaanse eco nomie. Prodi bleek in veel op zichten een verrassing. Hij schoeide de verkiezings campagne op Amerikaanse leest, zocht het directe contact met de kiezers door het land per bus af te reizen. De Italianen kregen een nieuw soort politicus gepresenteerd: recht door zee, open, geen opsmuk, een warm mens. Prodi werd populair, won de ver kiezingen glansrijk, Italiës eerste centrum-linkse rege ring was een feit. Ook als premier ging het FOTO EPA HEINZ WIESELER hem aanvankelijk voor de wind. Hij won Europees respect door Italië te kwali ficeren voor euro-deelne ming. Daar kwam behalve een drastisch bezuinigings pakket ook vindingrijkheid aan te pas, zoals een een malige Euro-belasting om het begrotingstekort terug te dringen. Prodi liet zich de lof over het 'Italiaanse wonder' ge willig aanleunen, terwijl D'Alema geen kans onge bruikt liet om te beklemto nen dat het hier om het re sultaat van collectieve in spanningen ging. Oktober vorig jaar werd het 'Olijf kabinet' onderuit gehaald door de desertie van een kleine orthodox-commu nistische partij. Prodi zelf werd meteen een stuk minder bereken baar. Eerst kondigde hij aan de politiek de rug te zullen toekeren. Maar op die impulsieve verklaring volgde een politieke weder opstanding als engel der wrake. Hij richtte een eigen politieke partij op, 'Demo craten', die gaat deelne men aan de Europese ver kiezingen in juni. „Scheur makerij", noemde D'Alema dat. En niet ten onrechte, want 'Democraten' trok al meteen deserteurs uit het Olijf-kamp aan en zal vol gens de opiniepeilingen straks ook 10 procent van de centrum-linkse stem men gaan wegtrekken bij D 'Alema. Maar Prodi liet, zoals het een rechtgeaard en voor overleving vechtende poli ticus betaamt, alle opties open. Al direct na zijn af treden als premier werd zijn naam gedropt als kan didaat voor opvolging van EC-voorzitter Santer. D'Alema vondt dat Prodi deze prestigieuze post na mens Italië verdiende. Pro di speelde de man met een Italiaanse missie: „Mijn eerste prioriteit is Italië een stabiel politiek stelsel te ge ven." Intussen lobbyde hij echter opzichtig bij zijn Europese vrienden Blair, Schroder en Kok. De media begonnen te zeuren over de dubbelzinige opstelling van de onkreukbare 'Pro- fessore'. Pas op het aller laatste moment hakte hij de knoop door en koos voor Brussel. Een visionair beleidsma ker als Delors is Prodi niet. Europa krijgt een leider die, zeker zolang het goed gaat, sfeer en saamhorig heid in de commissie zal brengen. Bij echte tegen wind zal pas blijken of Pro di zijn neiging tot koppige gelijkhebberigheid weet te overwinnen. brussel marc peeperkorn correspondent Nederlandse diplomaten zweren er nog steeds bij: het kabinet bezuinigt 1,3 miljard gulden op zijn uitgaven voor de Europese Unie. Maar hoe stelliger ge formuleerd, hoe groter de wanhoop die erin doorklinkt. Want na ruim een jaar onderhandelen is nog maar de helft binnen. Aan premier Kok de taak om de komende twee dagen in Berlijn de rest uit de zakken van zijn EU-collega's te praten. Het is één langgerekte paringdans, zo typeren diplomaten de voortslepende gesprekken tussen de lidstaten over het nieuwe EU-budget. Een heftig tegen el kaar opbieden, waarbij de beloning dit maal geen bevallige dame maar een groter aandeel uit de Europese miljar- denpot is. Minister Zalm (financiën) komt de eer toe de eerste kreet te heb ben geslaakt, toen hij najaar '97 zijn EU-collega's imponeerde met een kei hard pleidooi voor verlaging van de Ne derlandse EU-bijdrage. Geamuseerd en geïnspireerd door het schokeffect dat dit teweeg bracht, preciseerde het kabi net-Kok II deze eis een jaar later in het regeerakkoord: 1,3 miljard besparing op de EU vanaf 2002. Kok en Zalm vinden het namelijk welle tjes. Dit jaar betaalt Nederland bijna zes miljard meer aan de EU dan het ontvangt. Het kabinet heeft op zich geen problemen met de positie als 'net tobetaler', maar het gaat er niet mee akkoord dat wij per inwoner het méést aan de EU betalen. Meer dan rijkere landen als Oostenrijk, Luxemburg en Denemarken. Voeg daarbij de plannen van de Europese Commissie het da gelijks bestuur van de EU om het Eu ropese budget voor 2000-2006 te verho gen tot een dikke 1500 miljard gulden (20 procent meer), en de ongerustheid van Kok en Zalm is in ieder geval te be grijpen. Het kabinet zette daarom tegenover de inzet van de Commissie zijn eigen har de lijn in: de nullijn. Het EU-budget stijgt daarin alleen nog maar met de in flatie, van extra uitgaven is geen sprake. Nieuw is dit idee niet, minister Zalm hakt al jaren in Nederland met dit bijl tje. Door onverbiddelijk de hand op de knip te houden blijven de EU-uitgaven de komende zeven jaar beperkt tot cir- nd< ca 1300 miljard en kan de Neder bc bijdrage per jaar met 1,3 miljard Afgelopen maanden is de door 2 heilig verklaarde grens evenwel overschreden. Stug tegenstribbe len andere landen joeg het onlangs ten landbouwakkoord ruim 50 n }e boven de nullijn. Ook de onderli lingen over de steunfondsen bel 'erJ vooralsnog weinig goeds, hetzeü h. geldt voor de overige EU-uitgaW ten als buitenlands- en persona leid. Diplomaten rekenen op no tegenvaller van 50 miljard, waar Zalm 100 miljard duurder uitkoi gewenst. De helft van het zo verhoopte 'm fect' is dus alweer van tafel. Kok Berlijn nog een uiterste poging» f I iets van de landbouw- en steunu ven af te knabbelen, maar veel» wordt er niet van verwacht. Dep richt zijn pijlen dan ook vooraio -L andere kant van het budget: de! ciering ervan. Als de totale EU-p ,a immers onvoldoende slinkt altijd proberen de eigen bijdrage te beperken. Daarvoor zijn er mogelijkheden noeg. Een plafond aan de EU-i' voor landen als Nederland, dien evenredig veel betalen, bijvoorb beperk het deel van de nationaal de douane- en landbouwheffing aan Europa moet worden ai Een andere verdeelsleutel en den van de speciale Britse kortii de EU-uitgaven, liggen eveneens de hand. Maar het probleem iss welke oplossing ook gekozen W 1 le lidstaten moeten het eens zijn En dat is geen sinecure met lan( Spanje, Portugal en Griekenland juist meer geld willen; met de Bi 1 die hun korting willen behoudei Fransen die hun boeren bescheta Feit is bovendien dat de zuidelijk ioof den keiharde onderhandelaars: om de vergelijking met paringsd door te trekken geboren verlek De houterige Kok kan natuurlijk baltsritueel ruw verstoren doori r€ to uit te spreken. Maar zal hij da r aandurven nu de EU in een erin keert na het opstappen van deC 0 missie? Minister Van Aartsen (bt *j landse zaken) heeft al een stapje gedaan: één miljard bezuinigen wel genoeg. gesi i, a hel 'j l'T'l

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 6