'Het is bij u drukker dan bij 't Hart!
Kees Torn wint Annie M.G. Schmidt prijs
Libergs 'Nieuwe Show' volgens gouden formu
Cultuur Kunst
Wonderbaarlijk mooie hoornklank-
Zielige fado niet treurig
Tussen litho en lino in Voorschoten
MAANDAG 22 MAART 1999
n rijsdam. 071-5356444, plv chef annet v
Filmprijs voor 'Waar blijft het licht'
rouen De Nederlandse film 'When the light comes' is op het
twaalfde Noordelijk Filmfestival in Rouen onderscheiden met
de Grote Prijs van de Jury. De film, geregisseerd door de Belg
Stijn Coninx, was een coproductie tussen Nederland (Paul
Voorthuvsen voor Added Films International). België, Noorwe
gen en Duitsland. De rolprent is gebaseerd op het boek 'Waar
blijft het licht" van Heieen van der Laan. De hoofdpersoon El
len. gespeeld door Francesca Vanthielen. gaat na haar school
opleiding naar Spitsbergen om een winter door te brengen met
de pelsjager Lars. Ze heeft het moeilijk in de barre omstandig
heden boven de poolcirkel en daarnaast blijkt Lars een heel an
der type dan Ellen had verwacht. 'When the light comes' sleepte
sinds de première eind 1997 al vijf prijzen in de wacht op inter
nationale filmfestivals, onder andere voor het spel van Vanthie
len en voor het camerawerk.
TEFAF trekt 62.000 bezoekers
Maastricht De prestigieuze kunstbeurs TEFAF in Maastricht
heeft in totaal bijna 62.000 bezoekers getrokken. Circa 40 pro
cent van de aanwezigen kwam uit het buitenland, vooral Duits
land. Volgens de organisatie zijn er goede zaken gedaan. Kunst
handelaars en antiquairs blikken ,,in volle tevredenheid" terug.
Onder de kopers waren nogal wat Europese en Amerikaanse
musea. Zo verwierf het Allard Pierson een Romeins marmeren
beeldje en sleepte het Schnütgen Museum uit Keulen een ge
brandschilderd raampje binnen. Oude meesters bleken geliefd.
Een werk uit 1871 van Comelis Springer ging voor acht ton van
de hand.
Britse schilder Heron overleden
londen Patrick Heron, de belangrijkste abstracte schilder van
Groot-Brittannië. is zaterdag op 79-jarige leeftijd overleden. De
directeur van de Londense Tate Gallery noemde Heron „een
van de invloedrijkste figuren uit de naoorlogse Britse kunst". In
de Tate Gallen," was vorig jaar een overzichtstentoonstelling van
Herons werk te zien.
Barcelona krijgt architectuurprijs
londen Barcelona ontvangt een belangrijke architectuurprijs
voor de wijze waarop de stad de laatste tien jaar opnieuw is in
gericht. Het is voor het eerst dat de prijs, de gouden medaille
van het Koninklijk Instituut van Britse Architecten, aan een stad
wordt toegekend. Een belangrijk deel van de herinrichting van
de Catalaanse hoofdstad was rond de Olympische Spelen van
1992. Er werd 16 miljoen gulden geïnvesteerd in het opknappen
van de oude havens en het verloederde gebied daaromheen.
Barcelona kreeg, in de woorden van de jury. zijn zeekant weer
terug. Ook werden tal van pleinen en parken opgeknapt of aan
gelegd en scholen, medische en culturele voorzieningen ge
bouwd. De verwachting is dat de architectonische wederge
boorte van de stad in 2004 met de organisatie van een Culturele
Olympiade wordt afgesloten op een reusachtig terrein, waar
voor een stuk zee wordt drooggelegd.
Connie Palmen signeert bij De Kier
Haar handtekening is als
een formule: Con Pal -.
En het signeren gaat in ra
zend tempo. Aan haar zij
de weet ze haar literair
agent die op de tijd let. Rij
en fans staren haar aan.
Sommigen krijgen een
rood hoofd, anderen
friemelen aan hun gezicht,
een vrouw vertrouwt Pal
men toe dat ze klamme
handen heeft. Connie Pal
men - donkerblauw krijt
streep pak met minirok en
steenrode sjaal - heeft in
middels meer weg van een
popster dan van een
schrijfster.
leiden caroline van overbeeke
Het eerste dat ze uit haar zwar
te tas haalt in boekhandel De
Kier aan de Nieuwe Rijn, is een
pakje Pall Mall. Vervolgens ver
schijnt een mobiele telefoon en
tenslotte komt er een zwarte
schrijfstift tevoorschijn. De
vrouw die als eerste in de rij
haar boeken ter signering aan
biedt, heeft ook een exemplaar
van Ischa Meyers interviews bij
zich. „Dat is toch ook een beet
je van u", zegt ze schuchter te
gen Palmen die het boek voor
ziet van een krabbel. Het schor
re stemgeluid van de schrijfster
klinkt instemmend.
Een jongeman met een paar
denstaart verschijnt voor haar.
In zijn rechterhand klemt hij
een paar gele bloemen die hij
Palmen aanbiedt. „Zoudt u er
een opdracht in willen schrij
ven?", stamelt hij als hij een
boek neerlegt. „Voor jou altijd.
Dat kan ik nu niet meer weige
ren", antwoordt ze lachend.
Palmen is het troetelkind van
de Nederlandse literatuur. Hoe
wel niet bij iedereen geliefd, is
ze de best verkopende schrijf
ster van dit moment. Bijna
800.000 exemplaren van haar
boeken gingen over de toon
bank, en het magische miljoen
zal tijdens de Boekenweek wel
gehaald zijn. Van boekenweek-
'Ontluisterend mooi' liedje bekoort jury
apeldoorn «jinke hesterman
Cabaretier Kees Tom (32) uit
Rotterdam is winnaar van de
Annie M.G. Schmidtprijs 1998.
De prijs - een beeldje van de
moeder van het Nederlandse
cabaret - is hem gisteren op het
Gala van het Nederlandse lied
in de Apeldoomse schouwburg
Orpheus uitgereikt door jury
voorzitter Seth Gaaikema. „Ge
niaal onaangepast", zo typeer
de Gaaikema zijn jonge collega,
die op het moment door het
land trekt met zijn cabaretpro
gramma 'Plek zat'.
De Annie M.G. Schmidtprijs
is in 1991 ingesteld door Con-
amus en het Amsterdams
Kleinkunst Festival. De onder
scheiding is bedoeld om jaar
lijks het beste lied te bekronen
dat in een Nederlands theater is
uitgevoerd. Tom kreeg de prijs
voor zijn liedje 'Streepjescode'.
„De muziek is wat simpel",
merkte Gaaikema op. „Maar de
tekst is door de jury unaniem
als beste beoordeeld. Ontluiste
rend mooi", zo vertolkte de
voorzitter de mening van Anne-
marie Oster, Jacques Klöters,
Martin van Dijk en Patrick van
den Hanenberg.
De jury heeft zich verwon
derd over de oorspronkelijke
stijl van Tom. Het buitenbeen
tje van het Nederlandse cabaret
maakt een wat slungelige in
druk, heeft altijd een sigaar in
de hand en is onafscheidelijk
van vriendin José Oltshoorn,
aan wie hij elk optreden lijkt op
te dragen. Een dagdromer is hij
wel genoemd. Recensenten
hebben Tom, winnaar van het
Leids Cabaretfestival in 1994, al
vergeleken met Ivo de Wijs en
drs. P.
Voor Tom kwam de Annie
M.G. Schmidtprijs, na de aan-
Cabaretier Kees Tom (32) heeft net uit handen van juryvoorzitter Seth Gaaikema de Annie M.G. Schmidtprijs 1998 gekregen. „Geniaal onaange
past", zo typeerde Gaaikema zijn jonge collega. foto cpd/marianne stevens
moedigingsprijs van vorig jaar,
niet als een volslagen verras
sing. „Ik wist dat ik ooit een
kans maakte. Twee jaar geleden
won Karin Bloemen met een
liedje over een dode moeder.
Toen dacht ik: dat kan ik ook.
Streepjescode gaat over mijn
vader. En die is echt dood."
Op het Gala, waarvan op 27
maart bij de KRO een televisie
registratie is te zien, bracht een
groot aantal Nederlandse ar
tiesten begeleid door het Me-
tropole Orkest een hommage
aan Wim Sonneveld. Zijn le
venspartner Friso Wiegersma,
een van de toehoorders van het
Gala, noemde hem 'de meest
veelzijdige performer die ik ooit
heb gekend'. Sonneveld over
leed 25 jaar geleden.
Marco Borsato had het on
vergetelijke 'Het dorp' moeten
vertolken, maar deze populaire
zanger liet tot grote teleurstel
ling van zijn fans verstek gaan.
Een hoogzwangere Karin
Bloemen (Aan de Amsterdamse
grachten), Tony Neef (Margoot
je), Paskal Jakobson van de
Zeeuwse popgroep Blof (De
Scheveningse tram) en Koen
Wauters van Clouseau (Jose-
fien) redden het Gala door de
geesteskinderen van Wim Son
neveld, Annie M.G. Schmidt en
Friso Wiegersma alle eer aan te
doen.
geschenk De Erfenis zijn bo
vendien maar liefst 745.000
exemplaren gedrukt.
De schrijfster signeert gerou
tineerd, inmiddels gewend aan
de aandacht. Als een diva zit ze
daar, het blonde haar op de
haar karakteristieke wijze om
hoog geföhnd. Tijd voor een
praatje is er niet. Daar is ze ook
niet voor gekomen. Af en toe
verschijnt er een spottend glim
lachje op haar gezicht, als het
lopende handwerk haar even te
veel wordt.
Een vrouw met haar boeken
in twee stapeltjes in keurige
doorschijnende zakjes verpakt,
krijgt wat meer aandacht. „Wat
schattig!", roept Palmen uit.
„Dat zou mijn moeder nou ook
doen." De vrouw vertelt haar
dat de pakketjes voor haar twee
zonen zijn en Connie giechelt.
„Dan krijgen ze geen ruzie, ha,
ha. Een half uur later staat de
zelfde vrouw voor haar neus.
„Daar ben je weer!", roept Pal
men uit. „Ik heb voor mijn va
der ook nog een boek", verdui
delijkt de vrouw. „Dan In
we de hele familie gehad
zucht Palmen.
Twee kinderen laten e»
kenlegger met de beeltetjoi
de schrijfster signeren -
Palmen-iconen - en een Jlc
vrouw voegt de schrijfsu R.
„Ik heb al uw boeken g
en ik vind het prachtig,
dat zullen ze wel vakerif
zeggen..."
„Ik vind het altijd ergfe
te horen", zegt Palmen, i
dig het volgende stapelij I
pakkend. Een jong e'
vraagt: „Hebt u De Ori Pr'
gelezen van Kees van B
Dat heeft veel overeenka;er
met De Erfenis." fl
schudt haar hoofd. Haar
haast zich te zeggen: J) 11
chivaris hè, maar dat is es
enige." De schrijfster
een aspirine en werkt a 18
door. Ze worstelt zich d
enorme stapels van haai
producten die voor haar 111
fel worden gelegd. Een
zegt bij wijze van compS
„Het is bij u drukker d
Maarten 't Hart!" En een
dankbaar: „Uw boeken b
veel gespreksstof opgelet l(
„Wilt u mijn boeken
ren", vraag een oudere
haar voor de zoveelste tw
„Als ik nou 's nee' 2
ze terwijl ze haar f
gend achterover houdt
ga ik gewoon weer", anti n'
de man rustig. Palmen si bc
en neemt een biertje. „1
ten buiten het schema!",
ze als het over drieën is Z an
haar tas in, haalt haar pi
een allerlaatste keer i
schijn en beent vervolger njj
Op naar megaboekhands 4"
ner in Rotterdam, wa
nieuw een schare fans o
wacht.
ne
recensie lidy van der spek
0
Beethovens Sonate in F werd voor het eerst ge
speeld op 18 april 1800 in Wenen met de ver
maarde hoornist Johann Wenzel Stich. Nou zal
die Stich vast en zeker mooi hebben gespeeld op
z'n natuurhoorn (het ventiel is pas 13 jaar later
uitgevonden), de wonderbaarlijk mooie klank die
Jacob Slagter produceert overtreft echter alles.
De kleur van dit rond gewonden koperen blaas
instrument met opvallend wijde klankbeker bezit
van hoog tot laag talloze donzige nuances. En
met de dynamiek die Slagter fabelachtig subtiel
doseert spint hij je reinste schapenwollen draden
met een natuurlijk en wisselend verloop.
Ook pianist Carlos Moerdijk krijgt alle gelegen
heid om zijn formidabel punktueel spel ten toon
te spreiden. Met een minimum aan lichaamstaal
laat hij de taal der muziek maximaal spreken.
Emmy Verhey en Moerdijk werpen nieuw licht
op de meeslepende Sonate in A van César Franck
(1822-1890). De vier delen, waarin drie thema's
(kiemcellen) zijn verwerkt, hebben veel met el
kaar te maken. Deze thema's worden op allerlei
manieren gemanipuleerd, verwerkt, h
veranderd, omspeeld.
In het Recitativo-Fantasia wordt op
vens betoverend doorgefantaseerd. Hel'
deel spelen Verhey en Moerdijk heel bf
wend met weinig vertoon, en opvallen w
zaam. Dit geeft de mogelijkheid om sp
volume, dynamiek geraffineerd op te
Hun samenspel is van een boeiende eens
heid. In abrupte stoppen, gevolgd doori
klappen op toetsen én pedaal (Taktpeda-
een zelden zichtbaar geëmotioneerde N
uiting aan de lading. Steeds intenser, w
sterker wordt de klank van de viool,
straalt innerlijke kracht uit in een steeds»
rende dialoog met de piano (deel 4).
Verhey en Moerdijk kennen elkaar op
gebied van haver tot gort, maar ook de
blijkt hun taal feilloos aan te voelen. Het
van hoorn en viool is ontroerend mooi in
weke klankbuigingen en machtig eensge
fraaie fortissimo's. De viool hakt in de fin
kleine repeterende motief aan stukken, M
speelt een beeldschoon portato en de
zingt en smelt. Dit prachtige Trio in Es
Brahms op de meest ideale en rijpe leeft
33 jaar, het jaar van een allesomvattended
boe
recensie susanne lammers
Concert Vicente de CAmara. Gehoord
19/3, Stadsgehoorzaal, Leiden.
Heel veel zin had hij niet, de le
vende fado-legende. Terwijl de
zaal al lang braaf in het donker
zit te wachten, gaat iemand van
de Stadsgehoorzaal maar eens
op zoek naar Vicente de Cama-
ra. Hij wordt wel gevonden,
maar het begin is tekenend.
Een soepel, goed lopend con
cert wordt het niet.
Niet dat de fado's er niet ge
smeerd doorheen gejast wor
den. Uitermate routineus volgt
de ene op de andere. Eerst een
stukje instrumentaal, dan een
paar liedjes door de oude heer
zelf, vervolgens zingt zijn zoon
José nog wat, nog een paar lied
jes door Vicente zelf en dan is
het onwaarschijnlijk abrupt
pauze. En na twintig minuten
krijgen we van hetzelfde laken
nog een pak.
De toegift is een honderdvijf
tig jaar oude fado, maar hij
klinkt niet wezenlijk anders dan
de fado die De Camara vorige
week schreef. De gitaren tokke
len, de zang neuzelt, en van
enige expressie is niets te mer
ken. Vicente de Camara is
ruimschoots over zijn hoogte
punt heen. Zijn stem is de
hoogte kwijt, en ook de klank is
zo goed als verdwenen,
feilen worden niet l
seerd door uitstraling of
venheid. Het schrijnt 7
zijn vertolking van een! j j
ten-fado uit Coimbn
moet fonkelen, is mat
Melancholie, treurnis,
wee, ongestild verlanga
zingt de fado over. Maai
er hier niet van te mei
het beste geval komtfl
een flintertje vakani
ming voorbij. En de spa
bevolkte Stadsgehoorzar f
rieten kamerschermpjesl
wege, die de leegte a
benadrukken - maakt
niet beter op. Deze fado
treurig, maar gewoon zie Kei
kin
ar
L
Aantal briljante vondsten is minder geworden
beeldende kunst recensie
silvan schoonhoven
Expositie: Grafiek in oplage Te zien: t/m
3/4, di. t/m zo 14.00-17 00 uur. Am-
bachts- en Baljuwshuis, Voorschoten.
De vraag of de boekdrukkunst
nu door die Duitser of die
Haarlemmer is uitgevonden
komt niet aan de orde, maar
verder blijven tussen papier en
pers weinig vraagtekens over na
het zien van de grafiektentoon
stelling. In het Ambachts- en
Baljuwhuis toont de expositie
Grafiek: kunst in oplage de fi
nesses van de grafische kunst.
Alles draait om de verschillen
tussen vlakdruk, diepdruk,
hoogdruk en zeefdruk; tussen
litho en lino; tussen aquatint en
droge naald.
In Nederland is de grafiek
een veel beoefende kunstvorm
ondanks het feit dat de beno
digde apparatuur duur is en de
techniek lastig. Om de moge
lijkheden van de verschillende
druktechnieken te illustreren is
er werk te zien van Nederlandse
grafici en niet van de minsten.
Zo ontstaat een gevarieerde
tentoonstelling met werk van
onder anderen Lucebert, Char
lotte Mutsaers, Co Westerik, Jan
Cremer, Dirkje Kuik en Jan de
Bie. Te zien is hoeveel mogelijk
is in drukinkt. Marian Plug's fo
tografische effecten contraste
ren met de haarscherpe lijn-
kunst van Han van Hagen. Jan
Cremers abstracte werk in pri
maire kleuren staat tegenover
een loodzwaar rietlandschap in
zwart van Ko Oosterkerk. Als je
bij het woord 'houtsnedes'
denkt dat alleen blokkerig gesti
leerde, weinig verfijnde vormen
mogelijk zijn, dan is het werk
van Sven Kettlitz een verras
sing. Hij manipuleerde een fa
miliefoto uit de jaren twintig
met behulp van de computer
en zette die over naar het hout.
Door bij elke drukgang meer
hout weg te halen bereikt hij
een bleek en nostalgisch effect
zoals bij ingekleurde zwart-wit-
foto's.
Behalve het werk van beken
de kunstenaars biedt deze rei
zende tentoonstelling 09k
plaats voor gemeentelijk kunst
bezit. In de mooi vormgegeven
handleiding is voor elke prent
afzonderlijk te lezen hoe de
kunstenaar de betreffende
techniek heeft toegepast en wat
daar bijzonder aan is. Als je
voor een prent staat zie je nu in
gedachten voor je hoe de maker
de afbeelding in de plaat kerft
en hoe zware persen de inkt in
het papier pletten. Jammer dat
het niet mogelijk was de druk
persen en platen zelf te laten
THEATER
recensie wunand zeilstra
'Nieuwe show', programma van en door
Hans Liberg. Met medewerking van Paco
Ochando Brun, cellist. Gezien: 20/3,
Stadsgehoorzaal Leiden.
Hans Liberg is beroemd gewor
den. Niet alleen nationaal,
maar zeker als winnaar van een
Emmy Award ook internatio
naal. Het is te merken, want de
zaal zit helemaal vol. Dat hij de
schouwburg makkelijk naar zijn
hand zette, was door de regel
matige optredens aldaar ge
noegzaam bekend. Nu staat hij
in de veel grotere Stadsgehoor
zaal en met hetzelfde gemak
weet hij het publiek in een
mum van tijd voor zich te win
nen. Grootschaligheid is abso
luut geen probleem voor hem.
Hij weet wat hij kan en presen
teert dat vlot, vaardig, soepel en
energiek. En aangezien de mu
ziek in al haar facetten zijn ei
genlijke onderwerp vormt, is
zo'n concertzaal misschien wel
de beste stek voor hem.
Vermaard zijn de associatieve
capriolen. Liberg zit aan de
vleugel, zet een melodie in en
zingt 'Dag Chirac'. Het blijkt
een variatie op het bekende
Dikkertje Dap. De grap die het
publiek zelf moet aanvullen,
duurt luttele seconden. Zelden,
zeg maar gerust nooit, speelt hij
een muziekstuk in de originele
zetting. Altijd haalt hij er van al
les bij. Moeiteloos combineert
hij een klassiek stuk met een re
clamedeuntje. Bach, Beethoven
en The Beatles - in razend tem
po plakt hij de overbekende
muzikale thema's aan elkaar.
Meer dan voorheen laat hij het
publiek op het gebodene reage
ren en de volgorde van de
nummers bepalen. Dat heet het
nieuwe element te zijn in dit
programma dat gemakshalve
maar 'Nieuwe Show' is ge
noemd. Of we als publiek echt
zo veel invloed hebben, is nog
maar de vraag. Je krijgt de in
druk dat Liberg alleen die reac
ties wil horen, waar hij wat mee
kan.
In de afgelopen jaren heeft
Liberg een aantal shows ge
maakt. Als je de muziekfrag
menten hiervan naast elkaar
zou zetten, zal er hoogstwaar
schijnlijk een grote mate van
overlapping te constateren zijn.
Aan de hand van veelal identie
ke ingrediënten bouwt hij na
melijk voortdurend aan iets
'nieuws' dat hier meer dan ooit
een relatief begrip vormt. Het is
nu eenmaal zijn gouden suc
cesformule waarop hij patent
heeft. Nationaal en internatio
naal kan hij hiermee nog jaren
voort. Zijn energie, clowneske
uitstraling en elastische voor
dracht (de man zit werkelijk
geen seconde stil) zullen voor
komen dat de formule gauw zal
gaan verstarren. In zijn vorige
programma had hij een zange
res uitgenodigd. Op dat thema
borduurt hij ditmaal voort door
de samenwerking met de
(Spaanstalige) cellist Paco
Ochando Brun. Taalgrapjes lig
gen voor de hand. Saiffl
len ze de meezinger "Vi
en wagen ze zich even 1
nummer dat sterk doeti
aan de 'Unsquare dani
Dave Brubeck.
keli
De schrijfster signeert geroutineerd, inmiddels gewend aan de aandacht. Tijd voor een praatje is er niet.
foto loek zuyderduin
