let korte leven van de televisiepiraten
Leiden Regio
STADSGEZICHT
[DAG 20 MAART 1999
A WEGMAN. 071-5356414. PLV -CHEF HERMAN JOUSTRA. 071 -5356430
zenders telt de kabeltelevisie nu. Dertig zenders van
chillende pluimage. Af en toe wordt een zender vervangen
:n reen ander, zoals in april als Euronews plaatsmaakt voor
En de programmaraad, die de gemeenten advies uitbrengt
Jj fde samenstelling van het zenderpakket, discussieert
m jenkort over de mogelijke komst van de Spaanse zender TVE
iet muziekkanaal TMF. Maar al te grote verschuivingen zijn
iet meer. Zo'n beetje iedereen komt aan zijn trekken, zo
it is het aanbod.
f jaren zeventig, begin jaren tachtig is dat wel anders,
end Leiden moet het dan doen met Nederland 1 en 2, drie
zenders en twee Belgische. Zeven zenders die het publiek
in de regel oerdegelijke kost voorschotelen. Zeven officiële
zenders welteverstaan. Maar af en toe verschijnt PTL ten tonele -
soms ook PTV genoemd, maar beide afkortingen staan in elk
geval voor Piraten Televisie Leiden - die met haar uitzendingen
de nodige stof doet opwaaien. Omdat die uitzendingen illegaal
zijn. En omdat PTL dikwijls porno vertoont, in die tijd nog
geheel uit den boze. In het kielzog van die Leidse zender lukt het
nog een paar piraten in te breken op de kabel, zoals Telstar, de
vrije televisiezender Nederland 3, de Onbekende Leidse Piraat en
Sleutelstad. Even, een paar jaar lang, is chaos troef op de Leidse
kabel. Maar als kabelexploitant Casema technische maatregelen
treft, is het snel uit met de pret.
De Leidse kabeltelevisie heeft op 12
januari 1979 een primeur: de eerste
uitzending van een piraat. 'Over
twintig minuten porno! Deze mede
deling moeten nietsvermoedende
bezitters van kabeltelevisie in de
Leidse regio, die gisteravond even
voor middernacht nog op het twee
de net hadden afgestemd, tot hun
verbijstering op het scherm hebben
zien verschijnen', schrijft het
Leidsch Dagblad een dag later, op
verontwaardigde toon.
'De aankondiging was afkomstig van
Piraten Televisie Leiden', vervolgt de
krant, 'die via de centrale mast in
Oegstgeest met een heus program
ma, inclusief een pornofilm, op de
buis kon doordringen, zoals Amster
damse etherpiraten dat enkele we
ken geleden in de hoofdstad wisten
te bewerkstelligen. Behalve de in
dringende, bijna een uur durende
pornofilm, bood het programma van
de amateurzender de opblijvers te
kenfilms en een optreden van Meat-
loaf. De samenstellers (blijkens de
aftiteling Koos, John en Th. P. ge
naamd) slaagden erin een half uur
lang zowel een redelijk beeld als een
goed geluid op de Leidse televisie te
brengen'.
Eind dat jaar treden Koos, John en
Th. P. eindelijk een beetje uit de
anonimiteit, zonder daarbij uiter
aard hun identiteit prijs te geven. Ze
hebben er dan vijf uitzendingen op
zitten, veelal gevuld met pomo. Uit
zendingen met een reden, melden ze
de krant. 'We brengen alleen goede
films. Verder besteden we aandacht
aan interessante dingen die te wei
nig op televisie komen. Ook minder
heidsgroepen krijgen via ons pro
gramma een kans om iets te zeggen'.
Volgens de illegale televisiemakers is
er op de buis nog te veel 'geouwe
hoer' van omroepen. 'Ze denken al
leen aan zichzelf en niet aan het pu
bliek. De kijkers worden vergeten
omdat ze zichzelf zo goed vinden'.
Met andere woorden, de PTL is op
gezet om wat meer variatie brengen
in het televisie-aanbod. Piraten die
na PTL op de kabel verschijnen, ko
men met dezelfde motivering op de
proppen.
Het is in elk geval niet zo moeilijk
om een televisieprogramma op de
kabel te krijgen, lacht het trio. 'We
werken met een volautomatische te
levisiezender in een hoogspannings
mast. Het geluid en beeld worden
via een infrarood-zender aange
stuurd. Die zender is samen met een
videorecorder op een geheime plaats
neergezet. De infraroodzender en de
videorecorder worden weer op af
stand bediend, via de PTT-sema-
foon. Zender en recorder op de
Aankondiging van de PTL. Net echt, op de spelling na.
grond werken op een accu. De zen
der in de mast werkt op zonne-ener-
gie en heeft een sterkte van 1 Watt.
Op de plek waar de apparatuur is ge
plaatst, valt niets te zien omdat het
grootste gedeelte van de apparatuur
in de grond is ingegraven'. Zo simpel
is het. 'Iedereen kan zo'n uitzending
op tv verzorgen', zeggen de heren.
Ondertussen zit de radiocontrole
dienst, die behalve op radio- ook op
televisiepiraten jaagt, met de handen
in het haar. 'Het is vreselijk moeilijk
die piraten op te sporen', jammert
de directeur. 'Er is de laatste tijd bo
vendien van zo'n geweldige toename
sprake, dat duidelijk is dat wij daar
op achter lopen. We zitten met een
personeelstekort
En wat doet kabelexploitant Case-
ma? Aanvankelijk niets. Het bedrijf is
namelijk juridisch verplicht alles wat
wordt uitgezonden aan de abonnees
door te geven. Bovendien zouden
die vermaledijde piraten wel weer
een maniertje vinden om op de ka
bel te komen, mocht Casema een
technische truc hebben bedacht,
verzucht een staflid begin 1981 tegen
een verslaggever van het Leidsch
Dagblad als inmiddels verscheidene
piraten, zoals Nederland 3 en Sleu
telstad, het etherruim onveilig ma
ken. 'Ze bedenken altijd wel weer
een andere methode'. Maar dan nog,
Casema huldigt ook het standpunt
dat er niets wordt gedaan zolang de
piraten het bedrijf niet in weg lopen
cn zolang er niet teveel klachten bin
nenkomen. Klachten komen er ook
nauwelijks. Sterker nog, Casema
wordt herhaaldelijk gevraagd 'wan
neer die piraten nou eens op de ka
bel komen'.
In mei 1981 komt er een kink in de
kabel van de PTL. De controledienst
stuit eindelijk langs een onverlichte
dijk in Zoeterwoude op een nog wer
kende zender en wacht af of er ie
mand komt opdagen. Dat gebeurt.
Twee Leidenaars komen poolshoog
te nemen en worden ingerekend.
FOTO ARCHIEF
Uiteindelijk ontspringen ze toch de
dans omdat ze volgens de rechter
net zo goed voorbijgangers hadden
kunnen zijn.
In elk geval lijkt de piraterij zijn bes
te tijd te hebben gehad. Zeker begin
1982, wanneer de ontvangstkanalen
van de mast in Oegstgeest na afloop
van de officiële programma's toch
dichtgedraaid worden. Een paar pi
raten rechten nog even hun rug en
nemen hun toevlucht tot andere
middelen: ze drukken wat minder
sterke zenders van de kabel weg om
zelf in beeld te verschijnen. Alleen
grijpt Casema nu elke keer snel in,
door de hele zender uit de lucht te
halen. Dat blijkt de dood van de pi
raten.
Voorlichter Dirk Spaans van kabel
exploitant Casema zegt ook dat het
nu niet meer mogelijk is op de kabel
in te breken. „In het verleden was
het nog zo dat er een heleboel zen
ders waren die niet 24 uur per dag
vulden. Als het programma dan was
afgelopen stond het kanaal nog ge
woon open. Maar die mogelijkheid
is om zeep geholpen. De meeste
zenders zenden nu wél 24 uur achter
elkaar uit. Met teletekst bijvoor
beeld, als de programma's zijn afge
lopen. Zenders die dat niet doen,
worden op een andere manier be
schermd. Dan zet Casema een zoge
heten testplaat op het kanaal, een
testbeeld. Dan is het kanaal dood.
Inbreken is dan niet meer mogelijk.
En tegenwoordig zijn er geen zwak
kere zenders meer. Wegdrukken kan
niet meer."
Het is ook de vraag of de piraten in
ruste daar nog behoefte aan zouden
hebben. Sinds het verdwijnen van de
piraten is het aanbod aan zenders en
daarmee de variatie in programma's
enorm gegroeid. En daar is het de
piraten, behalve om het avontuur,
toch voornamelijk om te doen ge
weest.
HERMAN JOUSTRA
Jarlemmerstraat.
FOTO JAN SCHEERDER
