Duitse activiteiten van
HBG blijven tegenvallen
tvin Frank: 'Van ziek blijven word je niet beter'
Economie
OPTA: Huistelefoon hoeft na nieuwe maatregelen niet meer via KPN
Stijging van duurdere olie
drijft benzineprijs weer op
Spoorwegvakbond wil
vrije dagen afdwingen
Hallowell maakt zich zorgen
iopterfabri kanten willen fuseren
De helikopterfabrikanten Westland en Agusta gaan sa-
irespectievelijke eigenaren, het Britse GKN en het Itali-
jjurieccanica, zijn het erover eens geworden de activitei-
erte brengen in een joint venture met de naam Elicotte-
\ls de autoriteiten er mee instemmen, ontstaat een con-
jed is voor twintig procent van de wereldmarkt. An-
marktpartijen zijn de Amerikaanse concerns Boeing,
Sikorsky en het Europese Eurocopter, een samenwer-
[band van Aerospatiale uit Frankrijk en het Duits-Ame-
DaimlerChrysler.
[els geïnstalleerd als SER-voorman
H. Wijffels is gisteren in Den Haag geïnstalleerd als
ervan de Sociaal Economische Raad. De voormalige Ra-
nan is de opvolger van de huidige minister van sociale
de Vries. De CDA'er Wijffels is een groot voorstander
poldermodel. Dat kreeg in dit adviesorgaan van de rege-
platform van de sociaal-economische partijen mede zijn
lerkgevers- en werknemersorganisaties zijn zeer positief
benoeming van Wijffels wegens zijn grote deskundig
sociaal-economisch terrein, zijn onafhankelijke opstel-
i ajn brede kijk op de samenleving.
i biedt op Bulgaarse maatschappij
i KPN Telecom wil een stevige voet aan de grond krij-
i jé Bulgaarse telecommarkt. De onderneming heeft sa
il haar Griekse branchegenoot OTE een bod uitgebracht
rocent van de Bulgaarse staatstelefoonmaatschappij
ivendien wil KPN met OTE volledig eigenaar worden van
ede, nog op te bouwen mobiele telecomnet. Welk be-
imee is gemoeid en welke sommen zijn gereserveerd
eerste investeringen, wil KPN niet bekendmaken. In de
ïonale telecomindustrie wordt het bod geschat op om-
d2 miljard a 3 miljard gulden. Bulgarije is voor KPN
nteressant omdat het al actiefis in Tsjechië, Hongarije
aine en Oost-Europa als zijn tweede thuismarkt be-
tve voorzitter KvK Noord-Holland
Mr. F.G.M. Conyn is deze week benoemd tot voorzit-
oe Samenwerkende Kamers van Koophandel in Noord-
KAmsterdam-Haarlem, Alkmaar en Hilversum). Hij
TJJ.Jansen op de Haar op, die vier jaar voorzitter is ge-
I onyn is tevens voorzitter van de Kamer van Koophan-
N'óordwest-Holland te Alkmaar.
■topman Camdessus treedt af
i Topman M. Camdessus (65) van het Internationaal
irFonds (IMF) zal op korte termijn aftreden. De Britse
[overweegt ex-minister van financiën K.Clarke naar vo-
Jiuiven als opvolger. Dat heeft de Britse krant The
ngisteren gemeld. De vijfjarige ambtstermijn van Cam-
oopt tot eind 2001 'Hooggeplaatste monetaire functio-
i verwachten echter dat de Fransman spoedig vertrekt,
ie Guardian. Mogelijk gebeurt dat al tijdens de voor-
gadering van het IMF eind volgende maand in Was-
danders blijven kaaseters
i» Nederland blijft een volk van kaaseters. In elk hoofd
i bevolking verdween vorig jaar gemiddeld 14,5 kilo. Dat is
nmeer dan in 1990. Het Vakcentrum Kaas- en Delica-
i inkels meldt dat juist de bijzondere soorten steeds meer
aak vallen. Van de Nederlandse soorten zijn dat minder
i jen minder zout, geiten- en schapenkaas en oude kaas
èrdan een jaar). Ook de geraspte kaas doet het goed
i peiet meer gebruiken voor de pasta, de stoof- en
jj Bthotels en de soep. De omzet van boerenkaas bleef
i eet iets meer belangstelling voor aparte soorten zoals
tbas en Leidse.
snippen voor millenniumdienst'
B; Werknemers in de gezondheidszorg die tijdens de
seling dienst hebben, moeten daarvoor een nettotoe-
driehonderd gulden krijgen, vindt de Abvakabo. Struc-
>et het salaris in de nieuwe CAO met 3,75 procent om-
tpakket van de AbvaoKabo wijkt niet veel af van de ei-
«U'91 op tafel heeft gelegd. Deze vakbond voor de ver
iet in op vier procent meer loon en heeft terugdringing
iekteverzuim en werkdruk eveneens hoog op het lijstje
tonderhandelingen beginnen in april. Onder de zorg-
llen bijna een half miljoen werknemers.
DEN HAAG FRED VAN ESSEN
Nieuwe maatregelen van de telecom-toezicht-
houder Opta maken het mogelijk dat voor het
gebruik van de huistelefoon het standaard
abonnement bij KPN Telecom kan vervallen.
Een particulier of bedrijf kan straks volledig bui
ten KPN om zijn telefoon gebruiken, al blijft het
kastje aan de muur van KPN en zal het signaal
nog over KPN-koperdraad lopen.
Tot nu toe hebben de ruim vijftig concurre
rende telefoonaanbieders toegang tot alle hui
zen en bedrijven door aan KPN een vergoeding
te betalen voor elk gebruik tegen vast tarief dat
door Opta is bepaald. Maar voor het hebben van
een aansluiting is het aanhouden van het KPN-
abonnement vereist. Opta verplicht KPN nu de
koperdraad van de wijkcentrale tot in huis in
zijn geheel te verhuren aan de concurrent.
De klant kan nu dus ook een abonnement ne
men bij Telfort, Tele2, Versatel of een ander be
drijf en krijgt van KPN geen rekening meer. He
lemaal los van KPN-kabels kan het niet, doordat
KPN het enige fijn vertakte netwerk heeft.
Alleen kabelmaatschappijen hebben iets ver
gelijkbaars, maar alleen regionaal en bovendien
zijn er speciale aanpassingen nodig om telefo
neren over de kabel mogelijk te maken. Volgens
Opta stimuleert de maatregel de concurrentie
met KPN verder, doordat de zichtbare band met
KPN _het tweemaandelijkse abonnement,
wordt afgesneden. Er wordt verwacht dat de
concurrenten druk gebruik zullen maken van de
nieuwe mogelijkheid, maar niet in de eerste
plaats voor telefoongesprekken. De marges zijn
daarvoor veelal te laag. Veeleer wordt verwacht
dat concurrenten het KPN-net zullen gebruiken
om snelle Internet-verbindingen en video-op-
bestelling te leveren. KPN heeft gezegd te zullen
meewerken aan de maatregel.
Dochters zorgen opnieuw voor miljoenenverlies
De Duitse activiteiten van
de Hollandsche Beton
Groep (HBG), een van de
grootste aannemers van
Nederland blijven tegen
vallen. Het afgelopen jaar
behaalden de Duitse doch
ters van HBG een negatief
resultaat van 53 miljoen.
RIJSWIJK ANP
Dit jaar zal Duitsland waar
schijnlijk opnieuw verliesge
vend zijn, zij het minder erg
dan in 1998, zo denkt de direc
tie. In 1997 werd nog veel meer
verlies in Duitsland geleden:
200 miljoen gulden.
HBG is van plan twee van zijn
Duitse dochters, Raulf Bau en
Torkret, te verkopen. Raulf leed
verlies, omdat orders die al zo
goed als binnen waren, op het
laatste moment werden afge
zegd. Toch is het verlies niet de
reden om het bedrijf te verko
pen, benadrukte HBG. Belang
rijker is dat het middelgrote, re
gionaal werkende Raulf niet wil
samengaan met de nieuwe, veel
grotere HBG-dochter Wayss
Freytag.
HBG blijft voorlopig voor
zichtig in Duitsland en is terug
houdend met inschrijvingen.
Daardoor kan de omzet er op
nieuw dalen, waarschuwde be
stuursvoorzitter J. Veraart.
De diverse Duitse avonturen
hebben HBG geen geluk ge
bracht. Wayss Freytag heeft
nu al 800 miljoen opgeslokt aan
kosten en verliezen, tweemaal
zoveel als verwacht. Daarnaast
sleept op de achtergrond nog
een juridische procedure we
gens schade aan de nieuwbouw
van een parlementsgebouw in
Bonn. Dat proces, waarin 400
miljoen van HBG wordt geëist,
verloopt zeer traag.
Het resultaat uit gewone be
drijfsuitoefening van HBG als
geheel is gedaald, van 215 mil
joen in 1997 tot 150 miljoen vo
rig jaar. De nettowinst is wel ge
stegen en wel met tien procent
tot 132 miljoen. Dit komt mede
omdat HBG in 1997 geld opzij
heeft gezet voor reorganisatie.
Dit jaar waren er zelfs buiten
gewone baten als gevolg van
verkopen van enkele dochters.
Door het afstoten van enkele
activiteiten is de omzet licht ge
daald, met 300 miljoen tot 10,4
miljard.
Veraart was niet somber over
de cijfers. „Wij zijn tevreden
over de vooruitgang die is ge
boekt, maar we zijn nog niet te
vreden over het punt waarop
we staan", aldus Veraart. Over
Duitsland zei hij: „Er moet iets
te wensen over blijven."
ii adviseur uit Oegstgeest helpt vastgelopen ondernemers overeind
de privatisering van de Ziektewet proberen de verzekeraars op
i de vinger aan de pols te houden van zieke werknemers. Menige
trkgever heeft inmiddels het risico van ziektekosten via een
tring afgedekt. Kennelijk bevreesd voor een hoog verzuim, met
raan als consequentie gekoppeld een dito uitkeringslast, kijkt
assuradeur op de vingers van Arbo-artsen. De interesse voor het
wel en wee van uitgevallen arbeidskrachten gaat bij het
keringsbedrijf Reaal zelfs zo ver dat bij bedrijfsartsen al om de
onsgegevens van patiënten is gevraagd. De arbeidsongeschikte
ne zelfstandige consulteert doorgaans niet de praktijk van de
lokter. Als zelfstandig medisch adviseur legt Oegstgeestenaar E
o) C.J. Frank in opdracht van verzekeraars visites af bij uit de
Öe geraakte ondernemers. „Als het even kan, probeer ik iemand
vastgelopen met hulp van anderen weer op gang te brengen. In
het belang van de verzekeraar en van de verzekerde."
[GERARD VAN PUTTEN
to de naam van zijn bedrijf
dl adviseur Elwin Frank
Perspectief voor fysiek of
geknakte kleine onderne-
uitzichtloos hun toestand
schijnt. Als 'onafhankelijk'
dviseur van diverse verzeke
rt hij niet alleen rekening
^ngen van zijn opdrachtge-
zegt zich ook het lot van de
oaan te trekken.
fnd volstaan met het op
to het woord 'overspannen'
6 lakkelijk. Het was zeker in
to gebruikelijk dat medische
van verzekeraars alleen de
handelden. Ik heb ervoor
mensen achter de papier-
'e zoeken. Niet alleen door
iraten, vooral ook door naar
ve*2 voor dergelijke visites
anderhalf uur uit. „Waarbij
oet medisch etiket dat aan
t(le kleeft r mij interes
ts vooral de diepere oorzaak
bend ^ongeschiktheid. Het be-
toaken van het achterlig-
'tam dat tot de inactiviteit
is dikwijls het vertrekpunt
g terug naar het eigen be-
1 uiterste geval zal ik, mocht
de zaak geen levensvatbaar-
niet aarzelen de ver
zekerde een duwtje in de rug geven
richting een omscholingscursus, rich
ting job rotation. Het heeft geen zin
aan een dood paard te trekken. Een
nieuwe start valt verre te prefereren
boven een niet te winnen gevecht te
gen een dreigend faillissement."
Frank, ooit tien jaar huisarts in
Zeeuws-Vlaanderen, heeft inmiddels
door het hele land heen een netwerk
van deskundigen opgebouwd, die hem
ten dienste kunnen staan bij de bege
leiding van uit de roulatie geraakte
kleine zelfstandigen. Zijn agenda puilt
uit van de telefoonnummers van cardi
ologen, psychologen, psychiaters en
orthopedisten als potentiële wegwij
zers op het traject van arbeidsonge
schiktheid naar werkhervatting.
,Er is een gemeenschappelijk belang
mee gediend. De verzekerde wordt niet
beter van het ziek zijn, te meer omdat
zijn zaak naar de knoppen gaat als die
lang dicht blijft. En de verzekerings
maatschappij vaart er wel bij als de
schadereserve niet wordt bezwaard
met kapitale toevoegingen. Mits de
verzekerde bereid is mee te werken
aan een terugkeer naar het arbeidspro
ces, brengen de verzekeringsmaat
schappijen het geduld op het hele be
geleidingstraject af te wachten en ook
te financieren."
In zijn ambulante praktijk komt hij
veelvuldig mensen tegen, die het na ja
ren ploeteren voor de omzet even he-
Zelfstandig medisch adviseur E.CJ. Frank uit Oegstgeest: „Als het even kan, probeer
ik iemand die is vastgelopen met hulp van anderen weer op gang te brengen".
FOTO HENK BOUWMAN
lemaal hebben gehad. Oorzaken te
over. De een voelt zich kapot gecon
curreerd door de belendende super
markt. De ander-stort in omdat het ja
renlang bestaande familiebedrijf een
natuurlijk afstervingsproces wacht
vanwege de even simpele als schok
kende mededeling van de kinderen dat
hen een toekomst elders voor ogen
staat. En weer een ander voelt zich be
zwaard door financiële problemen die
zozeer kunnen invreten in de privé-
sfeer, dat er een verwijdering ontstaat
in de relatie.
Zo kan iemand als het ware vervallen
van de ene in de andere nare omstan
digheid, als gevolg waarvan de geeste
lijke weerstand van de betrokkene
langzamerhand breekt. Niet voor niets
gaan nogal wat kleine ondernemers
door die cumulatie van tegenslagen
'over de rooie'. Nipt meer in staat zelfs
nog op de winkel te passen vanwege
hun overspannenheid.
„Wat ik ook veel tegenkom zijn on
dernemers die al hun tijd en energie
hebben gestopt in hun klein begonnen
nering. Zestig tot zeventig uur per
week werken, al dan niet met assisten
tie van het thuisfront. Zo'n onderne
minkje gaat mede door al die inspan
ningen groeien: er wordt na verloop
van tijd personeel in dienst genomen.
Altijd gewend geweest alles zelf te
doen, blijken veel van dergelijke kleine
zelfstandigen dan niet In staat zaken te
ROTTERDAM ANP
Door de nieuwste adviesprij
zen die Shell bekendmaakte
kost een liter euro ongelood
vanaf maandag 2,13 per liter.
Superbenzine zonder lood
komt op 2,19 terecht, terwijl su
per met loodvervanger naar
2,25 per liter gaat. Een liter die
sel kost dan 146,4 cent. Inclu
sief de verhoging van maandag
zijn de benzineprijzen de afge
lopen vier weken met zes cent
omhoog gegaan.
De stijging van de prijs van ru
we olie de afgelopen tijd is er de
oorzaak van dat de prijs voor
benzine voortdurend wordt
aangepast. Eerder deze week
werd bekend dat de prijzen za
terdag met twee cent per liter
omhoog gaan. Gisteren kwam
opnieuw de aankondiging van
een verhoging met een cent op
maandag.
UTRECHT ANP
De spoorwegbond FSV spant
een rechtszaak aan tegen NS
Reizigers. De bond eist van NS
de zekerheid dat de machinis
ten en conducteurs hun vakan
tiedagen van dit jaar kunnen
opnemen. „NS weigert die ga
rantie te geven. De dagen staan
in de CAO en die moet worden
nageleefd", zegt H. Zendman
van FSV.
Zolang die toezegging er niet
ligt, wil de FSV ook niet praten
over een oplossing van het be
staande stuwmeer aan vrije da
gen. NS Reizigers bereikte daar
zoals eerder deze week gemeld
met de andere bonden een ak
koord over. Aan het eind van
het jaar moet het aantal uit
staande dagen zijn gehalveerd.
Volgend jaar moet het verlof
probleem uit de wereld zijn.
In januari probeerde de FSV
in Flevoland nog tevergeefs via
werkonderbrekingen de NS te
dwingen om het stuwmeer aan
te pakken. NS'ers hebben de af
gelopen jaren lang niet alle da
gen kunnen opnemen. Dit
kwam onder meer door het
hoogte ziekteverzuim en het te
kort aan personeel.
Zoals gemeld houdt het ak
koord in dat werknemers hun
stuwmeer aan verlofdagen mo
gen omzetten in extra pensi
oenrechten of de studiefinan
ciering voor hun kinderen. NS
Reizigers voegt dan een bonus
toe van 50 procent van de
waarde. Kiest een werknemer
voor uitbetaling in geld, dan le
vert dat een bonus op van 25
procent.
De komende tijd zal het be
drijf twee procent meer machi
nisten en conducteurs aanne
men dan normale omstandig
heden nodig is. De werving van
nieuw personeel loopt volgens
NS op volle toeren.
ECONOMIE WIJZER
Op deze luchtfoto is duidelijk de spoortunnel-in-aanleg te zien onder de Oude Maas door bij Rotterdam. De
HBG-bedrijven HBW, Wayss Freitag en HAM-VOW spelen bij de werkzaamheden een actieve rol.
FOTO ANP DICK SELLENRAAD
In Nederland gingen de za
ken als vanouds goed, al was
het resultaat iets gedaald. Grote
stijger was het Verenigd Ko
ninkrijk, waar de winst meer
dan verviervoudigde naar 45
miljoen.
delegeren in hun tot bloei gekomen
bedrijf. Ze trekken als vanouds allerlei
taken naar zich toe, die ook perso
neelsleden zouden kunnen uitvoeren.
Veel van die mensen lopen vast als ze
wat op jaren raken, als ze naar de vijf
tig toe gaan."
Frank kenschetst ze met alle respect
als ondernemers wier eigen zaken bo
ven hun hoofd zijn uitgegroeid. „Ge
dwongen maanden thuis te blijven
vanwege fysieke of mentale proble
men, merken ze op afstand dat hun
bedrijf gewoon doordraait en vaak be
ter dan ooit te voren. Dat heeft veelal
te maken met het feit dat de opleiding
van de jongere rechterhand veelal
meer is toegesneden op de eisen die
een grotere onderneming stelt. Die zal
zich hebben bekwaamd in het voeren
van stressmanagement, waar de eige
naar zelf hooguit cursussen op zijn ei
gen specifieke vakterrein heeft ge
volgd. Heel moeilijk te verteren voor
een eigenaar van zo'n zaak, dat-ie fei
telijk zichzelf overbodig heeft gemaakt.
Temeer omdat dergelijke mensen zich
voor hun ziekmelding meestal onmis
baar waanden. Dan is er een behoorlij
ke drempel te overwinnen, zodra ze
zich hersteld voelen."
Maar hoe die te slechten? Psycholo
gische hulp en coaching blijken niet
zelden uitkomst te bieden in het re'ïn-
tegratieproces, betoogt Frank. Ruim
vijftig procent van de 'psychische ge
vallen', met wie hij het laatste jaar te
maken had, is weer aan de slag.
„Waarbij de persoon in kwestie wordt
voorbereid op een andere rol in het ei
gen bedrijf. Natuurlijk vereist het gees
telijke veerkracht om bepaalde taken
voorgoed af te stoten aan de bedrijfs
leider, ook al heeft die de zaak nog zo
voorbeeldig draaiende gehouden.
Maar dat is beter dan de draad weer
gewoon op te pakken, alsof er niets is
gebeurd. Gelukkig beseffen de meeste
mensen die tegen de lamp zijn gelopen
dat ook wel. Helaas moeten sommige
eerst worden getroffen door een hart
infarct of een geestelijke ontsporing
om tot het inzicht te komen dat geen
mens onmisbaar is."
Edward M. Hallowell schreef
in het februarinummer van de
Harvard Business Review dat
mensen die zich achter tele
foons en computers kunnen
verschansen, even ruw in de
menselijke omgang worden
als wegpiraten die veilig inge
blikt voorrang nemen. In de
beslotenheid van telefoons en
voicemails en e-mails wordt
de ene helft van de mensheid
overmatig assertief en lomp,
en de andere helft juist tobbe-
rig en overgevoelig.
Veel werk dat vroeger van
mens tot mens verliep, vindt
haar werktijd opging aan elec-
tronische communicatie. Met
bijbehorend verlies aan men
selijk contact.
Hallowell schreef haar symp
tomen toe aan een gebrek aan
'echt' contact. Daarmee be
doelt hij contact met een ge
sprekspartner die lichamelijk,
gevoelsmatig en verstandelijk
aanwezig is. Hij zegt de afge
lopen jaren honderden over
belaste werknemers over de
vloer te hebben gehad. Zijn
conclusie is, dat een mens so
ciale contacten nodig heeft
voor zijn geestelijke en licha-
nu plaats via het een of andere melijke gezondheid,
apparaat. Door de moderne Als het ons daaraan chronisch
media ver
schraalt het soci
aal contact op
het werk aan
zienlijk. Hallowell
is psychiater. Hij
maakt zich zor
gen. Hij heeft een
praktijk in Mas
sachusetts en
geeft les aan de
eerbiedwaardige
Harvard Medical
School. Zijn klan
tenkring bestaat
voornamelijk uit in het leven
verdwaalde directeuren van
grote bedrijven. Neem 'Char
les', de man die niet meer in
slaap kon komen nadat hij
voor 20 miljoen dollar zijn be
drijf had verkocht.
„Wat schort eraan Charles?",
vroeg Hallowell. „Ik was graag
nog een paar jaar in m'n be
drijf blijven werken, maar ik
kan niet opschieten met de
nieuwe baas", verklaarde
Charles. „Hij zit op het hoofd
kantoor in Texas en ik zit hier
in Massachusetts en hij stuurt
me onophoudelijk e-mail met
Lijsten van dingen die ik voor
hem moet opknappen."
Hallowell vraagt een voor
beeld en Charles legt uit:Als
ik op maandagmorgen m'n
computer aanzet, vind ik een
boodschap die zegt: Vorig be
richt niet acceptabel. Moet
over."
Neem Lynn, een vrouw met
een leidinggevende baan in de
gezondheidszorg. Zij vreesde
haar geheugen kwijt te raken.
Ze werd steeds trager. Hoewel
ze \Toeger vlot van tong was,
had ze nu moeite uit haai-
woorden te komen. Over be
slissingen die ze anders met
een nam, brak ze zich nu uren
of zelfs dagenlang het hoofd.
Er zat mist in haar hoofd en
die werd steeds dikker. Hallo
well vond geen afwijkingen,
maar constateerde wel dat
drie of vier keer zoveel van
PAULINE VAN DE VEN
Econome en publiciste
gaat ontbreken
hebben we een
probleem, ook
economisch. Soci
aal contact zou in
ons lichaam een
scheikundige reac-"
tie op gang bren
gen die ons actief
en gezond houdt.
Als ziektebeeld
geeft hij de al ge
noemde vergroving
van omgangsvor
men, naast een
achterdocht die op het zieke
lijke af kan zijn, ontzettend
lange tenen, chronische gees
telijke vermoeidheid, twijfel
aan eigenwaarde, kwezelach
tig gepieker over onbeduiden
de zaken en een groeiende
traagheid. Hij vat het samen
als 'geestelijke aftakeling'.
Daar komt bij dat computer
communicatie veel ruimte
voor misverstand, ongelukkige
toonzetting en hard woordge
bruik laat. Het mes snijdt dus
aan twêe kanten: de extra mis
verstanden stapelen zich op
extra lange tenen.
Aantonen dat er ook lichame
lijke gevolgen zijn, valt Hallo
well zwaarder. Daarvoor ver
wijst hij naar onderzoek in de
privé sfeer. Mensen die geïso
leerd leven, overlijden vroeger
dan mensen met hechte con
tacten. Gehuwden met een
vriendenkring bezoeken min
der vaak de huisarts en ze zijn
minder vaak ziek. Goede
vrienden zouden het im
muunsysteem versterken en
de levensduur na een hartaan
val verlengen. Verder noteer
den wij, dat mensen die religi
euze bijeenkomsten bijwonen
een significant betere gezond
heid schijnen te genieten dan
zij die wel geloven maar niet
ter kerke gaan. Hallowell advi
seert werknemers en bedrij
ven dus dringend om 'echt'
sociaal contact in ere te her
stellen.
