'Beleid leidt op termijn tot faillissement'
'Verdwijning Janmaat heeft toon asieldebat verhard'
Binnenland
Geen plaats meer
oor arrogante VVD
Ierdag 13 maart 1999
ANP Algemeen Nederlands Persbure
ïeinig ex-leraren weer voor de klas
rjjRAAEER_i De intensieve campagne om vroegere leerkrachten
Interesseren voor een baan in het onderwijs heeft nog weinig
Wtaat opgeleverd. Er hadden zich weliswaar 17.000 als be
stellende gemeld, maar sinds eind vorig jaar zijn niet meer
636 herintreders aan het werk gegaan. Binnenkort volgen er
E91. Dat staat in een rapport over de actie 'Weer terug voor
ndas'. Volgens het ministerie van Onderwijs is de campagne
Ij zaak van lange adem. Een woordvoerder wil dan ook niet
jj teleurstelling weten. De actie is vorig jaar gestart door de
Junalige staatssecretaris van Onderwijs Netelenbos. Een jaar
^en rekende zij er op dat 8000 leerkrachten zich daadwer-
jk voor een baan zouden opgeven. De zogeheten stille reser-
estaat vooral uit vrouwen tussen de 35 en 45 jaar.
stma toch door luchtvervuiling'
joj/r.RONiNGENLuchtvervuiling verergert astma bij kinde-
jjDat meent de Groningse epidemiologe Marieke Boezen,
i winters (1992 tot 1995) onderzocht zij, samen met de
Tdbouw Universiteit Wageningen, 632 kinderen van zeven tot
jaar. Het bleek dat kinderen met gevoelige bronchiën en een
Weg voor allergie in tijden van verhoogde luchtvervuiling veel
[erlast van astma (32 tot 139 procent meer klachten). Als er
Jr zwaveldioxide en stikstofdioxide in de lucht zat uitlaat-
Ten) waren er ook veel meer klachten: 16 tot 131 procent. Er
tóen kinderen onderzocht in de gemeente Amsterdam, Rot-
Jam, Meppel, Nunspeet en Bodegraven. Een verschil tussen
jen platteland werd niet aangetoond.
®[lf testen op HIV en diabetes in orde
pRMEER Mensen moeten zelf kunnen bepalen of ze zich
Helder medische begeleiding willen testen op ziektes of aanleg
Ivoor. Alleen als zelfdiagnostiek nadeüg is, zou de overheid
«ten ingrijpen. Dat heeft de Raad voor de Volksgezondheid
Eorg (RVZ) gisteren in een advies aan minister Borst geschre-
I Drogisten, apotheken en thuiszorgwinkels bieden de zelf-
laan. Zo zijn er testen voor diabetes, HIV (aids), het choles-
Igehalte en de ziekte van Pfeiffer. De RVZ verwacht niet dat
^>rte termijn DNA-tests op de markt zullen komen. Met die
jouden mensen kunnen bepalen of zij erfelijke aanleg voor
jjiekte hebben. De RVZ geeft een voorkeur dat er een arts
wezig is bij het stellen van een diagnose, maar vindt het niet
Jgdat de overheid ingrijpt.
piek pand op nominatie voor sloop
Een uniek houten pand in Veendam wordt met de
Crshamer bedreigd. Het gaat om het gebouw van het Duitse
lurant van de Wereldtentoonstelling van 1883 in Amster-
1. Het werd 106 jaar geleden naar de provincie Groningen
leept. Het gebouw kreeg in Veendam een tweede leven als
Éëteit Veenlust.' In de loop der jaren werd er aan en om het
1 zoveel nieuw gebouwd, dat originele bouwelementen ver
men achter muurtjes en gipsplaten. Volgens museum-me-
fcrker Hendrik Hachmer is er in Nederland geen ander ge-
Tvvan de Wereldtentoonstelling uit 1883 meer te vinden. Hij
rt het gebouw te redden. Via het internet heeft Hachmer de
Ie firma achterhaald die in 1883 het restaurant beheerde,
■bedrijf is uitgegroeid tot een concern met honderden ho-
pver heel de wereld en met enig historisch besef."
cr weken voor taartengooiers
(EMj De politierechter in Arnhem heeft gisteren twee actie-
ders uit Nijmegen veroordeeld tot vier weken celstraf, waar-
wee voorwaardelijk, wegens openlijke geweldpleging. De
en vrouw, leden van de Bionic Baking Brigade (BBB), gooi-
ijdens de gemeentelijke nieuwjaarsreceptie de Nijmeegse
ouder J. Thielen (PvdA) twee taarten in het gezicht. Vol-
politierechter mr. P. Verkade heeft taartengooierij een be-
ind effect op het slachtoffer en hebben de actievoerders
«treeks inbreuk gemaakt op de persoonlijke integriteit van
achtoffer. De actievoerders gooiden de taarten om hun
noegen kenbaar te maken over het doorgaan van het pres-
lize nieuwbouwproject Flash Gordon.
ftAGHANS JACOBS
polten voelt zich verraden
[de steek gelaten. Terwijl
[orschotenaar voorzichtig
fcningen van de Zuid-Hol-
I politieke partijen peilde,
[ter zijn mg al een alckoord
pn over het nieuwe colle-
P gedeputeerde staten. De
de
fste partij zijn. de liberalen
]de komende vier jaar bui-
fcl. CDA en PvdA gaan ver-
pt de orthodox-christelij-
pjen en Groen Links.
1. op dit moment nog ge-
eerde, bijt fel van zich af.
pchuldigt de huidige coa
lers CDA en PvdA er-
Bleen maar uit te zijn op
•zetels in het provinciebe-
INolten vergeet gemaks-
Idat de WD vier jaar gele
pen het de provinciale
[verkiezingen glorieus
fnet name het CDA flink
In gedeputeerde sta-
Beg de tweede partij van
rolland, ondanks een
Izeteltal dan de PvdA.
péén vertegenwoordiger,
f gek dus dat het CDA nu
Jvil; En hoewel de samen-
tgin het college 'goed'
|te zijn, probeerde de
pee keer zo groot als de
fe twee) te nadrukkelijk
yil op te leggen,
jongelijkte reactie van de
ïgestelde Nolten geeft iets
pn de bestuurlijke arro-
lyan de WD. Nolten heeft
pet begin een wat afstan-
len koele campagne ge-
waarin hij soms fel en
Pgend uithaalde naar
[Links en D66. Samen-
pg met Groen Links was
.elijk, aldus Nolten, als
tij de principes van de li-
'n zou omarmen. D66 had
Bestaansrecht, zo oordeel-
p'jdens een debat in Was-
1-Volgens PvdA-gedepu-
|Jaap Wolf klonk die toon
't in het college,
f provinciale partijpro-
i»fHS naast e^aar legt, ziet
fidpunten echter maar
weinig verschillen tussen de
grote partijen. Ze zijn bijvoor
beeld alle drie voor beter open
baar vervoer, voor de aanleg
van Randstadrail en Rijn-Gou-
welijm voor het vinden van een
woningbouwlocatie voor Lei
den, en een nieuw bedrijventer
rein. De standpunten van
Groen Links staan verder af van
de huidige coalitiepartijen.
Groen Links is tegen het vol
tooien van de A4, tegen de
Tweede Maasvlakte, tegen een
nieuwe woningbouwlocatie
voor Leiden.
Het is de vraag hoe Jaap Wolf,
die verantwoordelijk is voor de
opmerkelijke coalitiewisseling,
erin slaagt de speerpunten van
zijn programma te verenigen
met die van Groen Links. Hij
wil meer aandacht voor 'groen
en leefbaarheid', maar GL-
voorman Marcel Vissers denkt
daarbij toch aan heel andere
dingen.
Wolf heeft in ieder geval niet
goed duidelijk kunnen maken
waarom de WD aan de kant
moest worden geschoven. Hij
spreekt over verschillen in be
stuursstijl, bijvoorbeeld over de
wijze waarop Nolten deze week
de gemeente Leiden de wacht
aanzegde. Dat maakt het voor
Nolten gemakkelijker te
schimpscheuten. „Ik kan het
collegeprogramma zo opschrij
ven", zei hij gisteren en om
schreef de coalitie als een ver
bond van 'ultra-links' en 'ultra-
zwart'.
De beoogde uitbreiding van het
aantal gedeputeerden (van zes
naar acht) geeft hem ook een
schot voor open doel. Meer
provinciebestuurders aanstel
len, omdat Zuid-Holland ont
wikkelingswerk wil gaan ver
richten in Oost-Europa en va
ker in Brussel wil aankloppen,
is nauwelijks te verdedigen. Het
was eerlijker geweest gewoon te
zeggen dat het om verdeling
van macht gaat, om de gewen
ste uitkomst van een politieke
rekensom. En na het rekenen
was er geen plaats meer voor de
wd:
Nog niet gepubliceerd on
derzoek van het ministerie
van financiën zou aantonen
dat de Nederlandse apothe
kers vorig jaar een bedrag
van 580 miljoen gulden aan
kortingen en bonussen zou
den hebben ontvangen van
de farmaceutische industrie.
Tweede Kamerlid Rob Oud-
kerk (PvdA) houdt het op 450
miljoen.
De KNMP geeft bij monde
van Mark Hagenzieker toe
dat er vermoedelijk 350 mil
joen omgaat, maar voegt er
aan toe dat de apothekers
daarvan 200 miljoen terug
betalen, Mark Hagenzieker
,,Wij leveren nu al via de
claw-back (de terugbetaling)
op de bonussen 150 miljoen
in. Via de receptregelvergoe-
ding (forfaitaire korting) pakt
de overheid 50 miljoen extra.
We komen op de receptver
goeding die we van de over
heid krijgen bovendien te
kort. De 150 miljoen die dan
nog overblijft, hebben we
nodig om draaiende te blij
ven." Dat komt neer op
100.000 gulden per apotheek.
Oudkerk eist preciezer in
zicht in de inkomsten. Zijn
media-offensief gaat gepaard
met zeer stevig taalgebruik.
Oudkerk noemt een bepaald
deel van de apothekers 'zak
kenvullers'. Hagenzieker:
„Dat is voor zijn rekening,
maar die bonussen ter hoog
te van 350 miljoen zijn wat
ons betreft rechtmatige in
komsten."
KNMP-voorzitter Mark Hagenzieker kritiseert geneesmiddelenbeleid van overheid
Mark Hagenzieker (50) is
een van de 1500 apothe
kers in Nederland. Als
voorzitter en spreekbuis
van de Koninklijke Neder
landse Maatschappij ter
bevordering der Pharma-
cie (KNMP) komt hij ech
ter nauwelijks in actie met
vijzel en mortier in zijn
apotheek Pleyler in IJmui-
den. De Santpoorter fun
geert de laatste jaren voor
al als Kop van Jut. De apo
thekers hebben het name
lijk gedaan in Nederland.
Ze zouden ongekend hoge
bonussen en kortingen in
hun zakken steken, terwijl
de consument zich gecon
fronteerd ziet met steeds
hogere prijzen voor pillen,
poeders en zalfjes. Minis
ter Borst staat klaar om de
bonussen af te romen.
Maar de KNMP slaat van
zich af.
SANTPOORT JOHN OOMKES
De Nederlandse samenleving
trekt niet genoeg geld uit voor
zorg en welzijn. Minister Els
Borst (D66) was erin geslaagd
tijdens de formatie van Paars-2
extra armslag te bedingen voor
het ministerie van Volksge
zondheid, Welzijn en Sport
(VWS) dat ze nu voor Tie twee
de. achtereenvolgende periode
leidt. Desondanks staat ze de
komende maanden onder druk
750 miljoen gulden te bezuini
gen op de post geneesmiddelen
van haar budget.
Minister Zalm (WD) van finan
ciën hielp zijn collega eind vori
ge maand een beetje door naar
de pers te lekken dat de apothe
kers vorig jaar een bedrag van
580 miljoen gulden aan kortin
gen en bonussen zouden heb
ben ontvangen van de farma
ceutische industrie. Mark Ha
genzieker vindt dat Zalm er
maar een slag naar slaat: „Het
is lariekoek. Er gaat in Neder
land in totaal 4,2 miljard aan
medicijnen om en dan zou de
hele groothandelsmarge in de
zakken van apothekers verdwij
nen? Kom nou!"
Het lijken immense bedra
gen, zeker voor de doorsnee
patiënt, die niet teveel wil beta
len voor zijn maagzuurremmer.
Hagenzieker: „Het is belangrijk
te beseffen dat het in de media
voortdurend over twee dingen
gaat: aan de ene kant over een
te hoog inkomen voor de apo
theker en aan de andere kant
over te hoge kosten voor ge
neesmiddelen. Dat zijn funda
menteel verschillende zaken.
Stel je een wereld zonder apo
thekers voor. Gaan dan de kos
ten voor de medicijnen naar
beneden? Geen sprake van. De
verkoopprijs wordt helemaal
niet door de apotheker bepaald.
We begrijpen de maatschappe
lijke noodzaak om iets te doen
aan dit aspect van de gezond
heidszorg. Maar waarom moet
je eerst een hele beroepsgroep
afschieten? Om daarna te con-
foto anp sjoerd van delden
stateren dat het probleem daar
mee niet opgelost wordt?"
De overheid heeft de proble
matiek aan zichzelf te wijten. In
1991 sloten Simons, toen
staatssecretaris van Volksge
zondheid, en de KNMP een
overeenkomst. Kortingen en
bonussen waren toegestaan in
ruil voor een verlaging van het
tarief per recept. Dat was nodig
om de vaste lasten te kunnen
betalen, te investeren in eigen
zaak. En om uiteindelijk te kun
nen renderen werden de apo
thekers jaar in jaar uit meer af
hankelijk van de kortingen en
bonussen.
Crimineel
In juni 1997 werden het minis
terie en de KNMP het er over
eens het hele systeem van kor
tingen en bonussen op de hel
ling te zetten, in ruil voor een
adequate vergoeding per re
cept. De ondoorzichtige finan
cieringsstructuur van de apo
theek zou glashelder worden.
Hagenzieker: „Wij apothekers
willen niet gecriminaliseerd
worden omdat er iets onduide
lijk zou zijn. De margeconcur-
rentie met zijn bonussen zou
kunnen worden omgebogen
naar het veel meer inzichtelijke
systeem van prijsconcurrentie."
Borst gooide in november
1997 roet in het eten door in
eens in de Kamer een grotere
claw-back (incasseren van bo
nussen) toe te zeggen voor het
jaar 1999 dan met de KNMP
was overeengekomen. Onder
dreiging van een kort geding
trok de minister Borst zich toen
schielijk terug.
Na de vorming van Paars-2
wilde Borst opnieuw tot een
overeenkomst komen. De KN
MP wilde haar inkomsten zicht
baar te maken, mits de minister
de aanvaardbare kosten van de
apotheek zou verrekenen in de
receptvergoeding en een ade
quate honorering van de apo
theker zou garanderen. Hagen
zieker: „We naderden elkaar
opnieuw, juist omdat die aan
pak in het regeerakkoord is ver
woord. Vervolgens werd een
meerjarenakkoord in november
1998 ondertekend. Maar op
nieuw dreigde het te stokken en
wij gaan niet oude schoenen
weggooien als we niet de garan
tie krijgen dat we nieuwe kun
nen kopen." Met de dreiging
van een nieuw kort geding wil
de KNMP bereiken dat Borst
haar afspraken nakomt. Daarbij
helpt niet dat er met modder
wordt gesmeten.
KatVa
Accountant Price Waterhouse
onderzoekt momenteel in op
dracht van Borst Je bonussen,
bureau Moret Ernst Young
onderzocht de kostenkant in
opdracht van de apothekers.
Dat ligt al een jaar bij het COTG
(Centraal Orgaan Tarieven Ge
zondheidszorg). Hagenzieker:
„Alle bouwstenen voor een ak
koord liggen er. Maar afgelopen
week wordt me op het ministe
rie verstaan gegeven dat ze in
die kostenkant eigenlijk geen
interesse hebben. 'We gaan
eerst wel in de Kamer praten
over de kortingen en bonus
sen.' Dat is al de tweede keer.
Dat pikken we niet. We zijn
naar de rechter gestapt en mer
ken nu dat Borst opnieuw water
bij de wijn doet. Ze geeft de
COTG opdracht ons voorstel
over de praktijkkosten in be
handeling te nemen."
Toch heeft de politiek een
krachtig argument in handen
als ze stelt dat de gemiddelde
kostprijs van medicijnen naar
beneden kan, zolang er honder
den miljoenen aan kortingen
en bonussen in de zakken van
de apothekers vloeien. Hagen
zieker: „Natuurlijk gaat dat in
het algemeen op. Die kostprijs
kan naar beneden met behulp
van die kortingen, maar dan
moet je die apotheker in het
spel houden. Anders bereik je
juist het tegenovergestelde ef
fect: namelijk dat de patiënt
meer betaalt. Want dan houdt
de farmaceutische industrie na
melijk gewoon de hand op de
knip. Als de overheid wil berei
ken dat de kortingen meer dan
nu het geval is aan de consu
ment ten goede komen, moet
ze wel met ons afspreken hoe
de geldstroom komt te lopen.
Dan moeten ook onze kosten
posten in de tariefvergoeding
serieus worden genomen.
„Kijk, wij apothekers erken
nen dat er een probleem is, en
we willen graag meewerken om
het op te lossen, maar dat is
moeizaam. Het lijkt wel Kafka.
Wat moet ik nu doen om het op
een zakelijke manier geregeld te
krijgen? Ik ben bereid om tegen
mijn achterban te zeggen: meer
kan ik er voor jullie niet uitsle
pen. Want ik steek ook mijn nek
uit. Want voor hetzelfde geld
zegt die achterban: 'Nou die
Hagenzieker is ook van God los.
Hij scoort niet, imago naar de
knoppen, oplossing verder weg
dan ooit'. Ik zie gelukkig een
kentering optreden in de Ka
mer. Daar hoorde ik: logisch
dat jullie naar de rechter stap
pen."
Reductie
Wat de uitkomst van de strijd
om de bonussen en premies
ook zal zijn, het is een desillusie
om te menen dat Borst de bud
getten in de hand kan houden
door meer geld uit de markt te
halen, zo blijkt uit Europese cij
fers. Hagenzieker: „De kosten
van de geneesmiddelen stijgen
nu eenmaal jaarlijks, in heel
Europa, met tien tot twaalf pro
cent. Dat heeft alles te maken
met de vernieuwing van het
product. Daarnaast kiezen wij
er in Nederland voor dat er
meer medicijnen gebruikt wor
den. Dat heeft alles van doen
met de reductie van het aantal
ziekenhuisbedden, in vijftien
jaar tijd, van vijf per duizend
naar 2.5. De mensen zijn niet
minder ziek, ze worden alle
maal ouder. Dat speelt allemaal
een rol in de kostenstijgingen
van de volksgezondheid."
„Er wordt al zes, zeven, acht
jaar door de rijksoverheid te
laag gebudgetteerd. Het is voor
minister Zalm interessant om te
laag te begroten, want dan kan
hij bewindslieden altijd betrap
pen op overschrijdingen, maar
het is natuurlijk niet reëel. Ze
ker als je weet dat de kosten on
der druk staan door vergrijzing,
vernieuwing van het produkt en
extramuralisatie (het eerder
naar huis sturen van zieken
huispatiënten)."
„Als het kabinet niet genoeg
geld ervoor wil uittrekken, heb
ik wel een oplossing. Zo wordt
in al onze omringende landen
meer verantwoordelijkheid bij
de patiënt gelegd door hem of
haar zelf meer te laten bijdra
gen. Wij zijn het enige West-Eu-
ropese land waar de eigen bij
drage vrijwel nihil is. Er zijn
landen waar ze zeggen: Te hoge
bloeddruk? Dan valt u in een
tarief waarbij u vijftig procent
zelf moet betalen. Suikerziek?
Dan vergoeden we honderd
procent.Dat is een maatregel
die politiek bij ons heel slecht
ligt. Electoraal niet te verkopen.
Je zou echter ookhet verzeke
ringsstelsel voor de gehele ge
zondheidszorg op de helling
kunnen zetten en meer naar
een privatisering gaan. Met een
vangnet voor mindervermogen-
den. Maar waar bij je verder
zegt: iedereen bepaalt welke
mate van luxe hij "wilt, net als in
het ziekenhuis nu gedeeltelijk
het geval is."
„Als ik met verzekeraars
spreek en vraag: zijn de risico's
in de medicijnensector verze
kerbaar? Dan zeggen ze vol
mondig ja. Dan kunnen zij op
hun beurt de burger pakketten
aanbieden en een prijzenslag
aangaan. Ik denk dat we nu in
een systeem zitten dat op de
lange termijn naar een faillisse
ment voert, want die prijsstij
ging blijft doorgaan en dat zal
tot ellende leiden. Je kun ook
hogere premies heffen, maar
dan heb je ook wat aan de bur
ger uit te leggen.
DEN HAAG» LIANNE SLEUTJES
Toen WD-leider Bolkestein
vier jaar geleden bij de verkie
zingen pleitte voor een stren
ger asielbeleid, kreeg hij
prompt het predikaat 'ex-
treem-rechts' opgeplakt. De
afgelopen weken buitelden
Haagse politici echter over el
kaar heen met hun ideeën
voor een strenger asielbeleid.
De dam die Janmaat en zijn
CD opwierpen, is verdwenen.
„Tot de jongste Statenverkie
zingen gold altijd de code: het
vreemdelingenvraagstuk wordt
niet gebruikt voor kiezersgewin.
De afspraak in verkiezingscam
pagnes was: we appelleren niet
aan de onderbuikgevoelens van
Janmaat," zegt Eimert van Mid
delkoop, GPV-Tweede-Kamer-
lid. Het voormalige Kamerlid
Janmaat van de extreem-recht
se CD, die bij de Kamerverkie
zingen vorig jaar zijn zetel ver
loor, was een 'negatieve stan
daard'. „En daar wüde men niet
bij horen."
In aanloop naar de recente
Statenverkiezingen brachten di
verse nationale politici hun
ideeën over asielzoekers in stel
ling bij hun jacht op kiezers.Zo
liet PvdA-leider Melkert weten
uitgeprocedeerde asielzoekers
geen enkele opvang meer te
gunnen. De WD kwam met het
plan erkende vluchtelingen uit
Bosnië terug te sturen. Melkert
betitelde dat als 'mensen op
transport zetten' en WD'er
Bolkestein zag hierin weer een
vergelijking met nazipraktijken
uit de Tweede-Wereldoorlog.
Een rel was geboren.
Op dit moment ontbreekt een
negatieve figuur tegen wie ie
dereen zich kan afzetten, con
stateert Van Middelkoop. Direct
laat hij erop volgen dat hij per
se niet pleit voor een terugkeer
van Janmaat, verre van dat. „Er
is verruwing opgetreden in het
bespreken van problemen
rondom asielzoekers en hun
opvang - de PvdA gaat daarin
verrassend voorop - om politiek
gewin te bereiken. De huidige
discussie over asielzoekers geeft
aan dat de Nederlandse gast
vrijheid niet zo diep zit. In ieder
mens schuilt wel een weerstand
tegen iets dat vreemd is," zegt
de socioloog in Van Middel
koop. „Dat moet je onderken
nen. En dan moet je normen
vinden om te voorkomen dat
die gevoelens naar buiten ko
men en het asieldebat vervelen
de trekjes krijgt."
Partijen mogen wat hem be
treft politieke munt slaan uit
voorstellen om de asielzoekers
problemen aan te pakken, maar
dan moeten die voorstellen wel
hout snijden. „Staatssecretaris
Eimert van Middelkoop foto
gpd roland de bruin
Cohen zegt zelf dat het vraag
stuk onbeheersbaar is, dus is
het een onderwerp dat je geza
menlijk moet aanpakken. Maar
daarbij moet je wel je bescha
vingsniveau in stand houden.
De toonzetting van het debat
moet anders.
Dat kan als voorzitters van de
Kamerfracties straks de Asiel
nota bespreken, waarin Cohen
zijn nieuwe asielbeleid ver
woordt. „De politiek moet deze
nota niet gebruiken om te sco
ren. Integendeel, de statencam-
pagne moet een les zijn. Cohen
heeft een vreselijke baan. Die
wetenschap moet ons verhin
deren er op een gemakkelijke
manier over te praten. Houd re
kening met de bestaande on
derbuikgevoelens. We moeten
niet afbreken wat we hebben
opgebouwd. Zo doen gemeen
ten echt alle moeite om asiel
zoekers te huisvesten, soms te
gen de wens van buurtbewo
ners in. Leg het als gemeente
maar eens uit dat dat echt no
dig is als nationale politici in de
verkiezingscampagne spreken
over 'mensen die hier niet
thuishoren'."
Zelf wordt Van Middelkoop
geleid door de woorden van de
apostel Paulus: 'Vergeet de her
bergzaamheid niet'. „Als er
mensen in je land zijn. moet je
die onder dak brengen en eten
geven. Dat hier illegalen zijn,
kun je op twee manieren bekij
ken. Je kunt alle schuld op hun
schouders leggen, maar wij zijn
het die er niet in slagen uitge-
procedeerden snel het land uit
te krijgen. Ik vind het prima als
de verharding in het asieldebat
zich richt op het beleid: een
snellere eerste selectie zodat
mensen weten waar ze aan toe
zijn. Je moet voorkomen dat ze
hier massaal heenkomen. Maar
als ze er zijn. dan moet je ze
niet zo bejegenen dat ze gillend
het huis verlaten."
