'Radio-op-maat' uit de computer
Multi Media
borproefje op nieuwe films
Evolution
Spelen met de evolutie
[ERDAG 13 MAART 1999
SAMENSTELLING FRANK BUURMAN EN JAN VAN DER N
SPEL van de WEEK
buurman
ans moeten nog even ge-
hebben, want de eerste
vje Star Wars-film zal pas
i zomer worden uitge-
ht. Tot die tijd kunnen ze
/ermaken met de produc-
van LucasArts. Star Wars
ie Squadron bijvoorbeeld,
mvervalst schietspel dat
7 Üoos aansluit op de voor-
ers Shadows of the Empire
Rebel Assault-serie.
logue Squadron is een eli-
enlieid van de ruimtevloot
derebellen, die geleid
dt door Luke Skywalker in
jst eigen persoon. In het
is het keizerrijk nog lang
pas verslagen en er dient dus
volop strijd te worden ge-
d met Star Destroyers (gj-
ische ruimteschepen), Tie
ters (jagers) en Imperial
ers (looptanks). De speler
de beschikking over de
ing, de vermaarde ruimte
van de rebellen die opvalt
zijn kruiseling geplaatste
kanonnen. Er moeten zes-
missies worden gespeeld
ie zijn aan elkaar gekop-
door filmfragmenten
in een generaal vertelt wat
edoeling van de missie is
oe de zaken er voorstaan,
lissies omvatten luchtge-
ien en aanvallen op grond-
in. Behalve goed schieten
de speler ook enige aan-
it te besteden aan de bestu-
van zijn X-Wing, want bot-
m met heuveltoppen of
lorbeeld vijandelijke jagers
teren op den duur in de
ietiging van het schip, hoe-
let schild wel enige tijd be-
irming biedt. En natuurlijk
i de keizerlijke schutters
ook niet onbetuigd,
ie Squadron ziet er erg
uit. De wolkenluchten
ipectaculair en het land-
p is van een grote schoon-
mits de de inmiddels ver-
ite driedimensionale kaart
lt gebruikt. De ruimtesche-
PUZZEL
m Kruiswoordraadsel
WUZONTAAL:
Kunstrichting; 8. houding; 9. vordering; 10. dwaas; 13. per-
onlijk vnw.; 14. lofdicht; 15. gereed; 17. uitroep van vreug-
i 19. smerig; 20. fraaie sierpot; 21. stad in Duitsland; 23.
Przetsel; 24. bloeiwijze; 25. Japans bordspel; 26. vrees; 28.
(arversteviger; 30. loofboom; 33. inzuiging.
®TICAAL:
Muzieknoot; 2. bolgewas; 3. vlekkenwater; 4. strafwerktuig
filmdecor; 6. muzieknoot; 7. loofboom; 11. Viking; 12. ver-
rven; 13. spoorrijtuig; 16. koude chocoladedrank; 17. op
Pfte manier; 18. voorzetsel; 22. eiser; 26. indien; 27. voorzet
P» 28. bevel; 29. waterstand; 31. Chinese munt; 32. persoon-
a vnw.
Mossing van vrijdag:
irizontaal: 1. Noodtrap; 5. talkshow; 6. ezel; 8. leed; 10.
12. regel.
fucaal: 1. Nataal; 2. oplage; 3. tasje; 4. anode; 7. zwang; 9.
"nil. tel.
pen en de machines en gebou
wen op de grond worden in
middels in filmkwaliteit afge
beeld. Het nadeel van dit soort
spellen is wel dat ze erg lineair
zijn. Je kan alleen verder komen
in het spel door een missie te
voltooien. Heb je een missie
bijna voltooid, maar vlieg je
toch te pletter, dan kun je weer
opnieuw beginnen, en krijg je
weer hetzelfde verhaal van de
generaal te horen. Wie wat
meer diepgang wil kan beter
wachten op X-Wing Alliance,
een echte ruimtesimulator. De
echte schietfanaat zal zich met
Rogue Squadron echter niet
vervelen.
Magie
Een Star Wars-encyclopedie in
boekvorm bestond al, maar het
werd hoog tijd voor een
cd-rom-versie. Die is er nu in
de vorm van het programma
'StarWars, behind the Magie'.
Het is meer dan een encyclope
die eigenlijk, want de twee cd-
-roms bieden ook een exclusief
kijkje achter de schermen. Ook
een vooruitblik naar de nieuwe
films ontbreekt niet. Uniek zijn
de filmfragmenten die de defi
nitieve versie van de films nooit
hebben gehaaid, wellicht tot
grote ergernis van de acteurs
die dat werk dus voor niets
hebben gedaan. Behind the
Magic is zeer overzichtelijk in
gedeeld en het opzoeken van
informatie gaat bijna vanzelf.
Het enige minpuntje is dat
soms de cd-rom moet worden
verwisseld. Verder ontbreekt de
gebruikelijke, humor niet. Wat
te denken van een test van al
lerlei söorten wapens op een
keizerlijke 'stormtrooper'. Zelfs
de superlaser van de Death Star
kan op het arme witte mannetje
worden uitgeprobeerd, een wa
pen dat normaal gesproken
wordt gebruikt om hele plane
ten op te blazen. De encyclope
die zit vol met grappige geluid
jes. Iedereen kent inmiddels
wel de bekende 'fluittonentaai'
van het komische robotje R2D2.
Behind the Magie qmvat ook
diverse interviews en verder is
een Star Wars-quiz ingebouwd,
waar zelfs de liefhebbers een
pittige kluif aan zullen hebben.
Het'programma is Engelstalig,
maar de gebruiksaanwijzing is
in het Nederlands.
Min. systeemeisen: min. Pentium
133,16 Mb, Windows 95/98.
Prijzen: beide programma's kos
ten omstreeks 100 gulden. Be
schikbaar gesteld door Homesoft.
ri
The Game o f Intelligent L iïf
Zouden wij mensen er totaai
anders hebben uitgezien als de
loop der evolutie door een of
andere onbeduidende gebeur
tenis een totaal andere wending
zou hebben genomen?
Die vraag dringt zich op als je
bezig bent met het 'Spel der
evolutie'. Dit Nederlandstalige
simulatieprogramma, ontwik
keld door Discovery Channel
en de multimedia-ontwikkelaar
Valkieser, heeft een spelverloop
van 390 miljoen jaar. Gelukkig
duurt het niet zó lang om het
spel uit te spelen, want elke
twee miljoen jaar duurt in de si
mulatie slechts één minuut.
Dat is een hele opluchting, om
mee te beginnen.
Het doel van het strategiespel is
gemakkelijk te omschrijven:
zorg dat de dierenorde die jou
als speler is toevertrouwd flo
reert, zich voortplant en evolu
eert in hogere diersoorten. Dat
is makkelijker gezegd dan ge
daan, want het valt niet mee
om te ontdekken hoe je de loop
der gebeurtenissen kunt beïn
vloeden. Om te beginnen moet
je maar zien uit te vogelen waar
een bepaalde levensvorm zich
het lekkerst voelt, en wanneer
hij zich het beste voortplant.
Het is onvoorstelbaar hoeveel
variabelen de makers in het
spel gestopt hebben. Voedsel-
gebieden die door klimatologi
sche omstandigheden, natuur
rampen of andere oorzaken van
SANDER LINDENBURG
Radiostations genoeg, maar geen enkele
draait precies de muziek die je leuk vindt,
't Is of te veel Hollands, of te langzaam,
nooit Motown-soul, dan weer spelletjes en
felicitaties, werkelijk niets is 'op smaak'.
Dat kan tegenwoordig anders. Zoals met
het programma Music Match Jukebox, dat
MP3-muziekbestanden via een computer
afspeelt.
Dank zij Music Match Jukebox en een (lap-
top)pc heb je makkelijk constant vijfhon
derd van je eigen favorieten altijd paraat.
En met een aansluiting op internet kunnen
probleemloos de nieuwste hits binnenge
haald worden. 'Mijn Radio' is geboren.
Muziek kunnen afspelen via je computer is
te danken aan twee ontwikkelingen: de
1 omvang van muziekbestanden wordt klei
ner en de schijfruimte van computers
wordt groter. Voor genoemde vijfhonderd
platen is 1 gigabyte vrije schijfruimte no-
dig.
Er is handenvol MP3-spelers te vinden op
Internet. Recentelijk verscheen versie 3 van
Music Match Jukebox. Het programma is
gratis op te halen (www.musicmatch.com)
en speelt dan alle MP3-bestanden die ge
vonden worden op internet af. Maar het
aardigste onderdeel is dat je je eigen cd-
nummers kunt laten omzetten naar MP3.
Dan worden.de zogenaamde .wav-bestan-
den van de cd zo'n 10 procent verkleind,
gemiddeld zo'n 3 Mb. Dat is dan op 'bijna
cd-kwaliteit'. Het kan ook op volledig cd-
kwaiiteit, maar dat kost meer ruimte.
Op die manier kan iemand al z'n (verza-
mel)cd's afstruinen en daar de aardigste
nummers uitplukken. Want cd's hebben
vaak het hetzelfde nadeel als de eerder ge
noemde radiostations: ze bestrijken maar
het werk één artiest of alleen een bepaald
tijdvak.
Voor muziekliefhebbers openen zich onge
kende mogelijkheden. De cd-nummers
worden in eenvijfde van de werkelijke tijd
ingelezen en dan kan het plezier beginnen.
Je maakt simpel een eigen speellijst door
nummers aan te klikken. Die lijst kan dan
in gekozen volgorde afgespeeld worden
(nauwelijks stilte tussen de nummers,
hooguit 2 seconden) of naar de keus van de
computer.
Aan elk nummer kunnen zeven labels wor
den gehangen. De gebruiker kan zelf bepa
len wat hij of zij daar in zet, of gebruik ma
ken van de vooraf bepaalde kenmerken.
Daardoor is snel een muziekavondje dat
volledig past bij de stemming van dat mo
ment voor te bereiden. Of als er visite komt:
Mensen die in de sixties jong waren? Zeg de
computer dat je bijvoorbeeld vier uur rusti
ge (categorie 1) muziek uit de jaren zestig
(categorie 2) wilt hebben. Of bij een
dansfeest: Alle snelle nummers uit de top
40 en de vlotte hits uit de jaren tachtig.
Een hele dag een kamer behangen en geen
zin in geklets? 'Doet u mij maar acht uur
muziek' zegje tegen de computer. En na
twee klikken beginnen de eigen arbeidsvi
taminen.
En het wissen van muziek gaat net zo snel
als het verwijderen van andere bestanden
van de computer. Dus een nieuwe cd ge
kocht, dan tien nummers eruit en tien
nieuwe er in.
Nog een voorbeeld van de veranderende
omstandigheden. Geen 2000-science ficti
on, maar pure werkelijkheid. Jc luistert via
Internet naar het toonaangevende popsta
tion 'Power95' (WPLJ) in New York. Je
hoort een plaat die je direct in je hart raakt.
Maar hoe heet hij? Je gaat via Internet naar
de speellijst van hetzelfde station. Aan de
hand van het refrein herken je de titel. Gaat
naai' de site van 'Audiofind' (www.audiof-
ind.com) en tikt de titel in. En ja, er komen
maar liefst zes plaatsen tevoorschijn waar
het bewuste nummer als MP3-bestand te
halen is. Tijdens de intemetsessie haal je in
45 minuten het vijf minuten durende num
mer op. Intussen kijkje bij 'I-Music' (ww-
w.imusic.com) naar de biografie van de ar
tiest. Ondertussen is het 'downloaden' (het
bestand de computer binnenhalen) klaar
en kan het toegevoegd worden aan de
speellijst en klinkt ook dit nieuwste num
mer nog voordat het in Europa is uitge
bracht tussen hits als die van Diana Ross
the Supremes. Reclamevrij, zonder stomme
telefoonspelletjes.
Music Match Jukebox, minimaal Pentium 166
MHz, prijs 30 dollar (als het programma ge
bruikt wordt voor het omzetten van eigen cd's
naar Mp3).
HEINZ
TOMPOES
Hij nam haastig de wandelstok die
hij sinds enige tijd bij het gaan ge
bruikte en verliet zijn woning. De
wind die om het huis joeg, schudde
aan de vermolmde binten en een
vergane regenpijp schoof met een
rammelend geluid langs de vochtige
muur heen en weer. „Die dingen
moeten nodig gerepareerd worden",
sprak heer Ollie tot zichzelf. „Maar
de loodgieters en de timmerlieden
hebben geen tijd. En wat hun vrije
tijd betreft, die moeten ze op hun ei
gen manier doden! Ach, het wordt
tijd dat ik er iets aan doe. Tom Poes
had gelijk. Maar ik zal hem bewijzen,
dat ik niet oud ben en dat ik wél
durfl" Met deze woorden beklom hij
de Oude Schicht, wierp zijn stok weg
en reed de weg op die naar het Zui
den leidde. Want hij vermoedde, dat
Tom Poes opnieuw die kant was uit
gegaan en hij wilde hem inhalen om
de leiding van de strijd tegen de tijd-
killers op zich te kunnen nemen. Hij
was echter nog niet ver gekomen,
toen hij opgehouden werd door een
gat in de weg, dat daar door enige
gemeentewerklieden gegraven was.
„Wilt u het even dichtgooien?" vroeg
KINDERWERK
buitenaf van karakter verande
ren, uit elkaar schuivende of op
elkaar botsende continenten,
oprukkende gletsjers, gebergten
die ontstaan en door erosie
weer deels verdwijnen; al die
factoren hebben hun invloed
op het leven op aarde en de
manier waarop zich dat ontwik
kelt. Om de paar minuten
wordt het spel enkele seconden
stilgezet om de wereld, zoals
die op het scherm is afgebeeld,
aan al die veranderingen aan te
passen.
Als speler moet je het dan ook
nog opnemen tegen de andere
dierenorden die ook hun best
doen in de 'survival of the fit
test'. Die worden door het pro
gramma zelf gegenereerd, of
door andere spelers die tegelij
kertijd met het evolutiespel aan
de gang zijn. Dat kan in een
netwerk, maar net zo goed ook
via het internet.
Het 'Spel der Evolutie' is vooral
interessant voor mensen die
van simulatieprogramma's
houden en die veel geduld heb
ben. Want ook al hoef je geen
miljoenen jaren te wachten tot
het spel ten einde is; dit is be
paald geen programma voor
even een paar minuten aflei-
ding.
Discovery Channel heeft op het
internet een website (evolution-
.discovery.com) waarop onder
meer aanvullingen op de simu
lator worden gegeven. Het pro
gramma heeft een adviesprijs
van 99,95 gulden.
JAN VAN DER NAT»
Onder het motto dat je er niet
vroeg genoeg mee kunt begin
nen brengt Halloween een
reeks software uit van Fisher
Price. Je schijnt zelf hummels
van anderhalf al achter de pc te
kunnen neerzetten. Voor die
groep bevat de serie twee
schijfjes. Eentje met de figuren
die ongetwijfeld zullen worden
herkend van het speelgoed en
eentje met van alles over de
boerderij: het herkennen van
dieren, het oogsten van groen
ten, het brengen van de koeien
naar de schuur, enz. Op speelse
wijze leren de kleintjes zo met
een muis om te gaan.
Min. systeemeisen: pc 486/DX66,
Windows 3.1, 8 Mb ramgeheu-
gen en een geluidskaart. Prijs:
49,95 gulden.
en andere handelingen, van al
les is mogelijk. Gebruikers moe
ten op de hoogte zijn van een
aantal basiszaken van de pc.
Daarom is de aangeraden leef
tijd vanaf 12 jaar.
Min. systeemeisen: pc 486SX,
Windows 95,16 Mb ramgeheu-
gen. Prijs: 24,90 gulden (isbn 90
5344 050 X).
Het maken van muziek is een
van de leukste dingen op een
computer. Talloze amateurs
maken fraaie composities met
behulp van een toetseninstru-
ment. Nu kan het ook met een
simpele cd-rom. 'Scoor je eigen
hit' heet het schijfje van Spec
trum, waarmee je het hele tra
ject kunt afleggen. Je stelt je ei
gen band samen, waarmee je
de oefenruimte ingaat. In een
echte studio maak je dan de
opnamen en ten slotte bestorm
je de hitlijsten met jouw eigen
hit. Het aardige is dat je abso
luut geen muzikale kennis no
dig hebt om toch een heel aar
dig deuntje hiphop, soul of
Britpop in elkaar te spijkeren.
Min. systeemeisen: Pentium,
Windows 95,16 Mb ramgeheu-
gen, 10 Mb vrije ruimte op de
harde schijf. Prijs: 29,90 gulden
(isbn 90 5344 074 7).
Bij Davilex verscheen het twee
de 4 in 1-pakket van Red Cat,
een populaire serie bij jeugd
van 4 t/m 12 jaar, de basis-
schoolgroep dus. Ging het in
het eerste pakket om zaken als
rekenen, taal en tekenen, Me-
gaPack 2 richt zich op andere
vakken. Met het 'Machtrige
Monumenten Mysterie' kunnen
de basisbeginselen van het En
gels worden geleerd; de 'Euro
pese Stedentocht' gaat over
aardrijkskunde en de 'Toffe
Tijdreis' behandelt de vader
landse geschiedenis. Omdat de
boog niet altijd gespannen kan
zijn, is er als extra nog een leuk
ufo-spel toegevoegd onder de
naam 'De Brutale Bankroof. Al
le vier de schijfjes van Red Cat -
met de stem van de popualire
Carlo Boszhard - zijn ook los
verkijgbaar.
Min. systeemeisen: pc 486,
Windows 3.1, 8 Mb ramgeheu-
gen. Prijs: 79,95 gulden. Losse
cd's: 29.95 per stuk.
Wie zijn computer te saai vindt,
kan daar met de Fun Rom van
Spectrum iets aan doen. Voor
nog net geen geeltje is dat
schijfje te koop en maak je van
de pc een veel leuker ding.
Steeds weer andere screensa-
vers, een beginscherm naar ei
gen smaak, nieuwe iconen, ge
luidjes bij opstarten, afsluiten
Bij Virgils Experimenten van
7th Level, uitgebracht via Hallo-
ween, krijg je een T-shiit ca
deau. Het schijfje is in feite de
voorloper van een groter pro
gramma, dat dit voorjaar op de
markt komt. Je wordt uitgeno
digd om Virgil te assisteren in
zijn laboratorium en om een
beetje in stijl te blijven moet je
dus dat (witte) shirt aantrekken.
Virgil gebruikt bij zijn experi
menten allerdaagse dingen als
keukenrollen, plastic zakjes,
een schaartje en plakband. De
aangegeven leeftijd is vanaf 8
jaar, maar het is in bepaalde ge
vallen niet onverstandig om
sommige proeven te laten uit
voeren onder toezicht van een
volwassene.
Min. syteemeisen: pc 486/33,
Windows 3.1, 8 Mb ramgeheu-
gen.
Heer Bommel en de Killers
hij. „Ik moet verder en ik heb haast."
„Nee", zei een der wegwerkers, die
zich in ledigheid terzijde van de weg
ophielden. „Het is twaalf uur en we
moeten een uur lang onze vrije tijd
besteden." „Haast!" riep de ander
afkeurend. „Altijd haast! Ontspan je
toch een beetje, heer! De tijd gaat
vlug genoeg, als je hem maar weet te
doden." Heer Bommel wilde een
scherp antwoord geven, toen zijn
blik op een schaduw viel, die zich
over de muur bewoog. „De tijdkil-
lers", mompelde hij huiverend.
Engelse uittreksels
Of het nu pedagogisch verant
woord is of niet: Denda Multi-
Media speelt met het nieuwste
product van het Duitse Top-
ware in op de tendens op
middelbare scholieren om
vooral niet meer zelf de ver
plichte boeken te lezen, maar
voor het examen te volstaan
met het kunnen oplepelen
van de inhoud ervan. Was dat
al eerder het geval met het
puikje van de Nederlandse li
teratuur, nu zijn daar vijftig
Engelstalige boeken aan toe-
'Met deze cd-rom heb je nooit
meer problemen met je boek
verslagen', meldt de omslag
trots, alsof de doelgroep nog
niet duidelijk genoeg was. Ik
heb alleen nog de stille hoop
dat ook de leraren dusdanig
van de inhoud en woordkeus
van deze boekverslagen op de
hoogte zullen zijn dat de leer
lingen genoodzaakt zijn het
De Mens 3D
Denda Multimedia
uit Oldenzaal gaat
een encyclopedie
serie op de markt
brengen onder de
naam 'Glashelder'.
Daartoe is een
overeenkomst ge
sloten met de Duit-
software-ontwikkelaar Mega-
Systems. Het eerste product
heet 'De mens 3D', een anato-
mieprogramma en is al op de
markt. In 2000 zijn de cd-
-roms 'De Aarde 3D', 'Het
Heelal 3D' en 'Het Dierenrijk
3D' te verwachten.De Mens
3D heeft als groot voordeel dat
het Nederlandstalig is. De
meeste anatomieprogramma's
zijn Engelstalig en het medi
sche jargon is in deze taal be
hoorlijk lastig. Het programma
is zeer uitgebreid: meer dan
5000 medische vaktermen, 500
pagina's tekst, meer dan 1300
links waarbij, zoals bij Inter-
hele verslag te herschrijven.
En dan werken ze toch nog
aan hun Engels.
Inhoudelijk is op deze cd-rom
weinig aan te merken. De vijf
tig titels zijn evenwichtig ver
deeld over jaren en genres,
van Shakespeares McBeth tot
Steven Kings Carrie, van
Twains Huckleberry Finn tot
A kiss before dying van Ira Le
vin.
Min systeemeisen: 486, 8Mb
RAM, Windows 3.11, Prijs
29,95 gulden. Beschikbaar ge
steld door Denda Multimedia.
MS 3D
net, makkelijk naar
een verwant on
derwerp kan wor
den gesprongen-
.De cd-rom staat
verder vol met
filmpjes over de
werking van be
paalde onderdelen
van het menselijk
lichaam. En verder
ontbreken natuurlijk ook de
verbindingen naar verdere in
formatie op Internet niet. Hiet
is vanzelfsprekend wel een In-
ternet-abonnement voor no-
dig.De Mens 3D is een gebrui
kersvriendelijk programma
dat een schat aan informatie
biedt. Het programma is visu
eel niet zo spectaculair als bij
voorbeeld 'The Ultimate Hu-
man Body', maar is wel zeer
compleet.
Min. systeemeisen: 80486
DX/66 Mhz, 8 Mb Ram,
Windows 3.1 of 95/98. Prijs:
59,95 gulden.
