Landbouwakkoord kost
Nederland 350 miljoen
Economie
'Hoogovens kocht
een kat in de zak'
De dure rekening van de radicale landbouwhervormingen
LTO: forse daling
inkomens boeren
Shell-topman Schraven
voorzitter van VNO-NCW
Koopjesjacht bij Habitat
ttord-Holland is blij met
erikaanse 'coup' una 'Werkgevers in bouw spelen met levens'
_n<
33 prijMMki
beverwijk ronald frisart
vervolg voorpagina
In april 1997 begon Hoogovens
aan het Boël-avontuur. YVat het
al met al heeft gekost is ondui
delijk. Hoogovens weigert een
bedrag te noemen. Naar ver
luidt zou met de aankoop van
het belang in UGB 75 miljoen
gulden zijn gemoeid. Daarna
zou zeker honderd miljoen in
België zijn geïnvesteerd. In de
jaarrekening 1998 heeft Hoog
ovens bovendien een bijzonde
re last opgenomen van 174 mil
joen gulden die grotendeels be
trekking heeft op Boël. Topman
Van Duyne zei dat hij daar bo
venop geen extra kosten ver
wacht.
Nederlandse vakorganisaties
reageerden gisteravond be
hoedzaam. Ze hopen volgende
week tekst en uitleg te krijgen
van de Hoogovens-top. Volgens
bestuurder A. van der Molen
van De Unie is het Hoogovens
'opnieuw niet gelukt twee cul
turen met elkaar te verenigen'.
Hij herinnert eraan dat de sa
menwerking met het Duitse
Hoesch eerder op niets uitliep.
Die samenwerking kreeg in
1972 gestalte in Estel. Tien jaar
later ging men weer uiteen.
Bestuurder J. Duynhoven van
FNV Bondgenoten heeft de in
druk dat Hoogovens in 1997
met Boël 'een kat in de zak'
kocht. G. Sweys van VHP Hoog
ovens vraagt zich af 'of ze de
boeken van Boël destijds wel
goed hebben gecontroleerd'.
Anderzijds overheerst bij de
bonden het vermoeden dat het
Hoogovens nooit te doen is ge
weest om de fabriek in La Lou-
vière, maar slechts om het
marktaandeel van Boël. Sweys
(VHP): „In dat geval is het een
strategische zet geweest. Maar
dat is absoluut gebeurd over de
ruggen van de collega's in Bel
gië".
FNV'er Duynhoven noemt
het 'pikant' dat Belgische vak
bondsmensen al eind 1996 twij
felden aan de Hoogovens-plan
nen met Boël. „Ze zeiden: Heeft
Hoogovens echt interesse in
ons bedrijf? Of gaat het ze al
leen om onze markt en het be
drijf in Noord-Frankrijk?" In
dat laatste geval voorzagen de
Belgische bonden dat de koud-
walserij in La Louvière zou wor
den stilgelegd. Inderdaad
maakte dat deel uit van het her
stelplan van Hoogovens voor
UGB.
den haag anp
Shell-topman Schraven gaat de
werkgeversorganisatie VNO1
NCW leiden. Schraven neemt in
november het voorzitterschap
van J. Blankert over. Schraven is
een grote onbekende in sociaal-
economisch Nederland. Op zijn
komst is positief gereageerd. De
vakcentrales, zijn belangrijkste
tegenspelers, verwachten dat
hij het beleid van zijn voorgan
ger zal voortzetten.
Schraven is op en top Shell-
man. Hij heeft zijn hele leven
bij het olieconcern gewerkt. Ja
renlang zat hij voor zijn baas in
het buitenland. Zo was hij in
Venezuela manager internatio
nale olie- en transportcontrac
ten. In Buenos Aires directie
voorzitter van de Shell maat
schappijen in Argentinië. Te
genwoordig is hij president-di
recteur van Shell Nederland.
Schraven past goed in het
profiel dat VNO-NCW voor
ogen stond: een kei uit het be
drijfsleven met veel internatio
nale ervaring. In sociaal-econo
mische Nederland werd echter
mening wenkbrauw gefronst.
„Schraven wie?", vroeg CNV-
voorzitter D. Terpstra zich af.
Zijn collega De Waal (FNV) had
de eer om de afgelopen dagen
Schraven te ontmoeten. En is
positief over de nieuwe voorzit
ter. Terpstra en De Waal hopen
dat hij net zoals zijn voorgan
gers trouw blijft aan de overleg
economie (het veelgeprezen
poldermodel). MKB-voorzitter
H. de Boer noemt Schraven een
uitstekende keus.
De onderhandelingskwalitei
ten die Schraven straks als
voorzitter hard nodig heeft,
worden binnen Shell geroemd.
Volgens de voorzitter van de
Centrale Ondernemingsraad
van Shell Nederland K. Terpstra
is het mede de verdienste van
Schraven dat er voor de Neder
landse activiteiten van het olie
concern een overkoepelende
organisatie bestaat. „Dat heeft
hij hard moeten bevechten",
vermoedt Terpstra.
uw zit te springen om personeel
De bouwsector heeft op korte termijn veel perso-
^ódigTEen op de vijf bedrijven in de sector denkt de ko-
de maanden in omvang te groeien. Slechts vijf procent ver-
it krimp- De bedrijfstak denkt dan ook veel mensen nodig
foben, meer dan begin 1998 of 1997. Dit blijkt uit een con-
tuurtest van het Economisch Instituut voor de Bouwnijver-
EIB. De bouwnijverheid had eind januari voor 7,4 maan-
werk in de orderboeken staan. Dat was een jaar eerder nog
naanden. In bijna tweederde van de gevallen vindt het werk
Ier stagnatie voortgang.
uden Loeki voor 'Goal!' van Calvé
j«um Het reclamefilmpje Goal! van Calvé Pindakaas krijgt
51 ouden Loeki 1998. de prijs voor de beste tv-commercial
iet jaar. Het publiek koos het spotje 'It kin net' van Sonne-
Js tweede in de STER-competitie. De Mus van Brand bier
e' op de derde plaats. Ongeveer 37.000 mensen deden mee
je verkiezing, van wie ruim 14.000 via Internet. Zij konden
este vijf commercials kiezen uit de dertig meest populaire,
van fragmenten werden gepubliceerd in krantenadverten-
en op Internet. De winnaar van vorig jaar, Melkunie met de
belandde dit keer op de vierde plaats met Tintelend fris. De
2,M tmerrie van Guus Hiddink voor het WK 98, van Nationale
'5! danden, werd vijfde.
gale software gevonden bij invallen
Op initiatief van de stichting Business Software Al-
(BSA), de in 1988 opgerichte organisatie voor wereldwijd
i ?rende softwareproducenten, zijn bij invallen in vier be-
2'? En illegale computerprogramma's in beslaggenomen. De
len, uitgevoerd door deurwaarders en softwaredeskundi-
werden gedaan na toestemming van het Openbaar Minis-
in Amsterdam, aldus BSA. Het gaat om firma's in de instal-
01 echniek, grafische sector en in de constructiesector. De be
en bedrijven kunnen flinke schadeclaims tegemoetzien.
de handel in illegale software worden volgens schattingen
0n al in Nederland miljarden aan rechten ontdoken.
lanse economie opnieuw gekrompen
O.?: i» De Japanse economie is in de laatste drie maanden van
met 0,8 procent gekrompen. Het was het vijfde achtereen-
1 inde kwartaal van negatieve groei. Alles wijst er op dat de
ise economie, na de Amerikaanse de tweede in de wereld,
het tweede achtereenvolgende begrotingsjaar zal krimpen.
5 de Tweede Wereldoorlog is dat niet meer voorgekomen,
egatieve groei over het totale begrotingsjaar 1998-99 zal
schijnlijk uitkomen op 3,2 procent. Over twee jaar wil de
ing weer op een jaarlijkse groei van twee procent zitten.
S verkoopt Amsterdams hotel
'l rdam De Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS
haar hotel aan het Rusland in Amsterdam voor 185 mil-
kroon (46 miljoen gulden) verkocht aan de Zweedse inves-
jsmaatschappij Nordisk Renting Europe. Dat heeft SAS gis-
bekendgemaakt. Voor de 130 werknemers van het Radis-
AS-hotel verandert er weinig omdat het een sale-and-lea-
ckconstructie betreft.
ivincie vormt
Ij gneet voor
tenlands geld
Minister Apotheker heeft rug recht gehouden
De boeren schreeuwen moord en brand. Het
gisteren bereikte Europese landbouwakkoord
zet immers het mes in de prijssubsidies. De jam
merklacht van verscheidene EU-landen waar
onder Nederland dat het compromis te duur
is, bewijst evenwel dat verdere prijsdalingen
mogelijk waren.
Europees landbouwcommissaris Fischler kwam
vervolgens met een spontane lofzang over het
'meest radicale hervormingsakkoord ooit'. Dat
versterkt het gevoel dat verdere ingrepen eigen
lijk noodzakelijk zijn. Maar het belangrijkste is
toch dat er een akkoord ligt. Na drie weken ver
gaderen en een slotsessie van zeven uur kwa
men de landbouwministers rond vier uur 's och
tends het heuglijke nieuws melden. Een stevige
opsteker voor het huidige Duitse voorzitter
schap van de Europese Unie.
Nu er over de landbouwuitgaven voor komende
jaren (2000-2006) grotendeels overeenstemming
bestaat, stijgt nu de kans dat de EU-regeringslei-
ders over twee weken in Berlijn de financiering
van de rest van het EU-beleid kunnen afhande
len. Het landbouwbudget beslaat bijna de helft
van de EU-uitgaven.
Minister Apotheker (landbouw) en zijn collega's
hebben dan ook een klein mirakel verricht. Eén
jaar geleden presenteerde de Europese Commis
sie het dagelijks bestuur van de EU haar
plannen om de prijssubsidies voor vlees, granen
en melk met respectievelijk dertig, twintig en
vijftien procent te verlagen. Het inkomensverlies
voor de boeren zou maar gedeeltelijk worden
gecompenseerd via directe steun vanuit Brussel.
Ondanks forse verdeeldheid in de EU en heftige
boerenprotesten zijn de hoofdlijnen van de
Commissievoorstellen in het akkoord overeind
gebleven. Alleen de daling van de vleesprijs
wordt verzacht (geen dertig, maar twintig pro
cent eraf), en de melkmaatregelen hoeven pas
vanaf 2003 in te gaan. De boereninkomens zul
len dus dalen; volgens eerdere berekeningen ge
middeld met zeven procent tussen 2000-2006,
wat voor een Nederlandse rundveehouder kan
oplopen tot ruim twintig mille per jaar.
Is de boer de dupe, dan is de vraag hoe het staat
met de consument? Die profiteert van de prijs
dalingen, als de handel die tenminste doorge
ven. Volgens Eurocommissaris Fischler kan het
profijt oplopen tot 27,5 miljard per jaar, ofwel 75
gulden per EU-burger. Probleem is wel dat die
zelfde burger als belastingbetaler weer opdraait
voor inkomenssteun voor de boeren.
Is het verlies voor de boeren en de opbrengst
een beetje voor de burger, de echte winst van
het akkoord gaat naar Fischler zelf. Zijn politieke
ster rijst nog verder aan het EU-firmament.
Want hoewel iets minder hard dan hijzelf wilde,
doorstaat het landbouwakkoord met glans de ti
tel 'meest radicale hervorming uit de EU-ge-
schiedenis tot nog toe'.
Tot zover niets dan lof, oordeelde ook minister
Apotheker in de vroege ochtenduurtjes. Het pro
bleem is alleen de poen. Met het akkoord kost
het Europese landbouwbeleid de komende ze
ven jaar 690 miljard gulden. En dat is vijftien
miljard meer dan het kabinet wil in zijn streven
de EU-uitgaven te bevriezen.
Een klein verschil lijkt het, zeker als bedacht
wordt dat de landbouwministers in hun 'zwaks
te' moment afkoersten op vijftig miljard extra.
Maar ook vijftien miljard betekent voor Neder
land nog altijd 750 miljoen meer uitgaven. En
dat terwijl Den Haag de komende zeven jaar 7,8
miljard minder aan Europa wil betalen.
Het afbouwen van de inkomenssteun voor boe
ren levert geld op, weet Apotheker nu al. Eén
procent per jaar eraf is genoeg, heeft zijn minis
terie berekend. Probleem is alleen nog dat alle
EU-regeringsleiders in Berlijn daar akkoord mee
moeten gaan.
Niet iedereen staat achter hem, maar minister
Apotheker heeft zijn rug recht gehouden en een
voorbehoud op het landbouwakkoord gemaakt.
Nu is het aan minister Zalm (financiën) en pre
mier Kok om met de vuist op tafel te slaan.
provincies trekt Noord-
ei de meeste buitenland-
rijven aan. Het Commis-
voor Buitenlandse In-
ngen in Nederland (on-
il EZ) heeft vorig jaar 108
b uit het buitenland naar
and gehaald. Daarvan
in 42 bedrijven een vesti-
n Noord-Holland op te
Deze bedrijven inves-
n 350 miljoen gulden en
in voor 2.215 nieuwe ar-
laatsen. Landelijk gaat
n 1,3 miljard gulden en
lieuwe arbeidsplaatsen.
Holland heeft het afge-
aar aanmerkelijk minder
ands geld getrokken Er
len zich 24 firma's die
kaar 178 miljoen gulden
lerden en voor 936 nieu-
eidsplaatsen zorgden,
oemde vestigingen in
Holland zijn voorname-
Amerikaanse bedrijven,
it Japan, Taiwan, Zuid-
Engeland, Zweden, Fin-
en Frankrijk komen
'en graag naar Noord-
d. De meeste bedrijven
specialiseerd in informa-
communicatietechnolo-
)ii resultaat overtreft onze
litingen", zegt gedepu-
economische zaken
md.„Het is zelfs beter
1997. Ook toen scoorde
■Holland het hoogst."
Rotterdam Bij de vestigingen van Habitat in Rotterdam en Arnhem verdringen zich gistermorgen tientallen koopjesjagers. Enkele weken geleden werd duidelijk dat het concern
failliet was gegaan. De winkels gingen onmiddellijk dicht in afwachting van een mogelijke overnamekandidaat. Die kondigde zich echter niet aan, reden waarom nu de inventaris
voor verlaagde prijzen aan de man en vrouw wordt gebracht. foto wfa cees pruijt
Vakbonden vrezen toename kanker door werken met kwarts
:n
inderkaau
provinciebestuur van
•Holland juicht de over-
van het stroomproductie-
UNA door het Ameri-
energiebedrijf Reliant
toe. De UNA-directie
woensdag bekend dat
terikanen het bedrijf, ei-
111 van Noord-Holland,
it en Amsterdam, voor
'lar<l gulden hebben ge-
De 'coup' komt niet on-
•nt, want UNA was doel-
1 op zoek naar een kapi-
chtige buitenlandse
t- Als betrekkelijk kleine
der van electriciteitscen-
nM naakte UNA zich zorgen
Concurrerende tarieven te
voeren nu de grenzen
laan voor stroomprodu-
uit het buitenland,
provinciebesturen van
_Holland en Utrecht en
voriifjneentebestuur van Am-
zijn onlangs akkoord
net verkoop van de
en In tegenstelling tot
jaren geleden is de de
mocratische controle op
stroomproductie nauwelijks
punt van discussie meer in pro
vinciale staten.
Geen enkele politieke fractie
van de provinciebesturen en de
gemeenteraad heeft grote be
zwaren getoond tegen de ver
koop van aandelen en uiteinde
lijk het afstoten van UNA.
Noord-Holland heeft nu nog
voor 75 miljoen gulden aande
len in UNA. Omdat de waarde
van het bedrijf inmiddels veel
groter is, vloeien er straks zeer
grote bedragen in de overheids
kassen van Noord-Holland,
Utrecht en Amsterdam. Volgens
afspraak moeten uiterlijk in
2006 alle aandelen zijn ver
kocht.
UNA werd in 1988 opgericht
om de productie en distributie
van electriciteit uit elkaar te ha
len. Ook Energie Noord West,
het stroomdistributiebedrijf
van Noord-Holland, is druk
doende door fusies groter te
worden. Provincie en gemeen
ten zullen op termijn eveneens
daarvan alle aandelen verko
pen.
sylvia marmelstein
Duizenden, misschien wel tienduizenden
werknemers in de bouw en in de betonin-
dustrie ademen dagelijks de gevaarlijke stof
'respirabel kwarts' in. Deze stof kan long
kanker en stoflongen veroorzaken. De
bouwbonden en de CNV Bedrijvenbond
strijden al jaren voor maatregelen. Deze
week vroegen de werkgevers de bonden
plotseling te komen praten over een 'meet-
protocol', waarin wordt vastgelegd hoe,
waar en hoe vaak er wordt gemeten. „Ik
ben heel blij met die toenadering, maar de
werkgevers zijn er erg laat mee", zegt CNV-
bestuurder G.J. den Besten.
Bij bijna alle bedrijven in de betonindu-
strie wordt de maximum hoeveelheid
kwarts die in de lucht mag zweven over
schreden, zo bleek woensdag uit een on
derzoek. De wet zegt dat er maximaal 0,075
milligram (0,15 voor de bouw) kwarts in
één kubieke meter lucht mag zitten. Uit on
derzoek van de betonwerkgeversvereniging
BFBN blijkt dat sommige werknemers
meer inademen. „Tegelpersers, mengba-
zen, vorkheftruckchauffeurs, opslagman
nen en werknemers op borstel wagens bij
voorbeeld."
Directeur T. Pielkenrood van de BFBN
doet zijn best om te benadrukken dat de
werkgevers niet met de armen over elkaar
hebben gezeten. „Al sinds begin jaren ne
gentig pakken we het kwarts-probleem
aan. Veel werkgevers hebben machines ge
plaatst om het stof weg te zuigen. Anderen
werken met natte materialen, zodat het
niet kan verstuiven."
Het grote probleem is dat werknemers
meestal niet weten dat ze met een gevaar
lijke stof werken. „Kwarts is eigenlijk ge
woon stof en dat klinkt héél onschuldig",
zegt Den Besten.
In veel betonbedrijven is dat nog niet
doorgedrongen, signaleert Den Besten.
Werknemers weten niets over de gevaren,
ze staan zelfs de vloer te bezemen. Door
die bewegingen komt neergedaald kwarts
weer opnieuw in. de lucht. Nog gevaarlijker
zijn de blaasmachines die werknemers ge
bruiken om het stof weg te blazen. De
bond probeert al jaren om met de BFBN
over de problemen te praten. „Dat lukt
niet. Ook bij de bedrijven zelf kreeg ik nul
op het rekest."
Ook bij de Bouw- en Houtbond FNV
klinkt een diepe zucht als het woord kwarts
valt. Woordvoerster A. Pols: „We proberen
het al jaren op te lossen, maar het schiet
niet op." Een paar jaar geleden bleek uit
onderzoek van de Universiteit Wageningen
dat in sommige bedrijven honderd keer zo
veel kwarts in de lucht zat dan is toege
staan. Een lakse overheid werkt volgens
haar dit soort problemen in de hand.
„De politiek walde onder Linschoten in
1995 zelfs nog het verbod opheffen om met
zandsteen te werken. Die grondstof bestaat
liefst voor vijftig tot negentig procent uit
kwarts. We hebben ervoor moeten demon
streren om die wet tegen te houden! De
overheid heeft onlangs bedacht dat in de
bouw meer kwarts mag worden gebruikt.
De grens is verschoven van 0,075 naar 0,15
gram per kubieke meter", zegt Pols.
„Dan komen ze dus in de gevarenzone",
zegt vicevoorzitter G. ten Velde van de Ne
derlandse vereniging van artsen voor long
ziekten. In Denemarken is volgens hem
aangetoond dat boven de grens van 0,1
kankergevallen opduiken. „Onder die grens
kunnen ook gezondheidsproblemen ont
staan, zoals chronische bronchitis en soms
ook stoflongen."
Staatssecretaris Hoogervorst van sociale
zaken, verantwoordelijk voor arbeidsom
standighedenbeleid, heeft beloofd op korte
termijn met maatregelen te komen. Bedrij
ven die de wet overtreden hebben volgens
hem inmiddels bezoek gehad van de ar
beidsinspectie. Volgend jaar wordt gecon
troleerd of ze hun leven hebben gebeterd.
Minister Zalm houdt vast aan bezuiniging op EU-bijdrage
Het landbouwakkoord voor de Europese Unie gaat ons
land 350 miljoen gulden per jaar kosten. Dat heeft mi
nister Zalm van financiën gisteren becijferd. Zalm maak
te tijdens een overleg in de Tweede Kamer evenwel dui
delijk dat het streven van ons land om al met al 1,3 mil
jard te bezuinigen op de netto bijdrage aan de Europese
Unie overeind blijft.
Hoe dat bereikt wordt, vindt
Zalm minder belangrijk. Zo
wees hij erop, dat het geld ge
vonden kan worden via cofi
nanciering, waarbij de lidstaten
een deel van de inkomenssteun
voor de boeren zelf betalen.
Ook zijn er afspraken over de
zogeheten netto-begrenzer; het
uitgavenplafond van de Euro
pese Unie.
„Het eindresultaat staat voor
op. Wij zijn flexibel waar het
gaat om de instrumenten", al
dus Zalm. Het akkoord lijkt
voor Nederland heel duur uit te
vallen, maar de regeringsleiders
kunnen over twee weken in
Berlijn 'de schroeven aandraai
en'. Nederland wil geen 'ak
koord tot elke prijs', aldus
Zalm.
Zalm benadrukt dat minister
Apotheker 'ja, mits' heeft ge
zegd tegen het akkoord. „Nee",
had een alternatief kunnen zijn,
aldus Zalm. Maar minister Apo
theker heeft in het akkoord ook
dingen binnengehaald voor Ne
derland, aldus Zalm.
Europees commissaris Fisch
ler vindt het akkoord over een
nieuw Europees landbouwbe
leid in elk geval niet te duur. De
extra kosten over zeven jaar
(2000-2006) zijn 'te vergelijken
met wat vroeger een prijspakket
voor een jaar meer kostte'.
Enkele uren nadat het nach
telijke akkoord was beklonken,
becijferde Fischler de extra kos
ten op 1,5 miljard euro (3,3 mil
jard gulden). Minister Apothe
ker hield het echter op 5 miljard
euro (11 miljard gulden) meer.
Om die reden maakte Apo
theker een financieel voorbe
houd bij de afspraken en drong
aan op aanvullende maatrege
len waartoe op de Europese top
in Berlijn over amper twee we
ken zou moeten worden beslo
ten. Ook de Fransen, de Britten
en de Zweden denken er zo
over.
Het akkoord dat de Europese
ministers van Landbouw giste
ren hebben bereikt, zal leiden
tot een forse daling van de boe
reninkomens in Nederland.
Ondanks de verbeteringen die
minister Apotheker (landbouw)
heeft binnengesleept, zullen de
toeslagen die de boeren krijgen
onvoldoende zijn om de prijs
dalingen te compenseren.
Dat zegt de boerenorganisa-
tie LTO-Nederland. Volgens
voorzitter Doornbos zijn de mi
nisters er niet in geslaagd het
landbouwbeleid zodanig te ver
anderen dat boeren voldoende
worden beloond voor een mi
lieu- en diervriendelijke manier
van produceren.
Daarentegen zijn de Product
schappen Vee, Vlees en Eieren
ingenomen met het akkoord.
Het inkomensverlies van de
producenten van rund- en
kalfsvlees door de prijsdaling
wordt bijna volledig gecompen
seerd. „Dat is meer dan waarop
we hadden gerekend", aldus
voorzitter Tazelaar. „In onze
sector zie ik geen minpunten."
De Productschappen prezen
minister Apotheker.
Ook de PvdA stemt in met het
akkoord. Kamerlid Waalkens
stelt zich op achter minister
Apotheker, die een financieel
voorbehoud bij de dure afspra
ken maakte. Het akkoord is veel
duurder dan voor aanvang van
de marathonsessie werd veron
dersteld. Waalkens vertrouwt er
op dat de top in Berlijn de ge
wenste aanvullende maatrege
len oplevert. Bovendien gelooft
hij dat via 'co-financiering' Ne
derlandse boeren extra steun
zullen krijgen. Dat houdt in dat
lidstaten de steun voor hun
boeren zelf betalen.
Het CDA is ontevreden. Door
een financieel voorbehoud te
maken heeft minister Apothe
ker bovendien een 'bom' gelegd
onder de afspraken, meent Ka
merlid Atsma. „De verhoging
van de toegestane melkproduc
tie zal de prijs van de melk
drukken. Dat gaat ten koste van
de inkomsten van de zuivelpro-
ducenten die gingen er al met
zeven procent op achteruit."
