Kritiek Lubbers
en Kok op Israël
<%;T>
De minimalist Wim Kok
Binnenland
staatssecretaris laat
h bekijken op Internet
ak Bouterse uitgesteld
"or 'truc' Moszkowicz
Groots afscheid Mandela in Amsterdam ontkent achterhouden papieren
Schip richt miljoenenschade
aan in haven Vlaardingen
Mandela heeft ook humor
Aruba staat over tien jaar
financieel op eigen benen
y te vondeling in toilet bioscoop
In het damestoilet van een bioscoop in Den Bosch is
vond een pasgeboren baby te vondeling gelegd. Het
is vermoedelijk in de toiletruimte ter wereld gebracht, al-
n woordvoerster van de politie. Het kind is opgenomen
ziekenhuis. Omdat de wc met bloed was besmeurd,
t de politie aan dat de moeder ter plaatse is bevallen. Alle
opbezoekers en de werknemers van het bedrijf zijn door
N Nff''1'0 8eh°orc*- dat iets heeft opgeleverd, is niet duidelijk.
trix moet niet naar China'
39 acj Nederland moet het staatsbezoek aan China afgelas-
^den SGP en GroenLinks. De SGP vindt een duidelijke
71 fan afkeuring op zijn plaats, omdat de onderdrukking in
en de repressie tegen onder meer Chinese christenen toe-
JÊI ,n GroenLinks-Kamerlid Vos is het eens met de Chinese
jent Wei Jingsheng, die woensdag tijdens een bezoek aan
n pi rland zei dat het bezoek van de koningin aan China „het
erde signaal op het verkeerde moment is". Vos vreest bo-
rU111 en dat de koningin „ernstig in verlegenheid" wordt ge-
1 als er tijdens haar bezoek aan China mensenrechtenacti-
zouden worden opgepakt.
iS ïbod omroepwerkgevers genegeerd
°P( guM De werkgevers van de publieke omroepen willen op-
f onderhandelen over de CAO. Zij zijn bereid hun loonbod
75 procent los te laten, maar komen nog niet met een
bod. Onderhandelaar I. Brakman van de werknemers die
•renigd in de Nederlandse Vereniging van Journalisten
zei vanmorgen in een reactie op het Radio 1 Journaal dat
op het aanbod zal ingaan, omdat het nieuwe bod van de
pubjevers nauwelijks beter zal zijn dan het voorgaande. Van-
igzou de NVJ een vergadering beleggen om verdere acties
preken.
Arafat in
Den Haag
President Yasser
Arafat van de Pa
lestijnse Autori
teit bracht van
ochtend een kort
bezoek aan Ne
derland. Hij had
in Den Haag op
zijn verzoek een
korte bespreking
met premier Kok
en minister Van
Aartsen van Bui
tenlandse Zaken.
De Palestijnse
leider is op door
reis en kwam uit
Londen.
liking nog niet strafbaar stellen'
Minister Korthals (justitie) wil eerst meer onder-
laar stalking (het maniakaal lastigvallen van iemand),
ce d|at hij een besluit neemt over de strafbaarheid van dit fe-
;n. Volgens hem is te weinig bekend hoe groot het pro-
nu precies is. Bovendien, stelt de bewindsman, zijn er
Vlaai i manieren om stalking aan te pakken. Hij doelde daar-
nlijk phet zogenaamde Aware-systeem, waarmee in Rotterdam
oef is gedaan. Vrouwen die worden belaagd door hun ex-
)oki r krijgen een draadloos alarmsysteem dat hen in verbin-
elt met de politie. Die kan dan binnen tien minuten ter
;e\ie t zijn. Uit de proef blijkt dat de negen deelnemende vrou-
:h met dit systeem veiliger voelen.
vo1; lotste bevolkingsgroei sinds vijf jaar
enb urc_ï Het aantal inwoners van Nederland is het afgelopen
gers iet 101.000 toegenomen tot 15,755 miljoen mensen. De
vulk was de hoogste van de afgelopen vijf jaar en bedroeg 20
itmeer dan in 1997, zo blijkt uit cijfers van het Centraal
u voor de Statistiek (CBS), in de*jaren negentig zijn er wel
scherpe schommelingen geweest. Het CBS verwacht dat
esde ntal inwoners in de loop van 2001 boven de zestien mil-
cans itkomt. In 1997 en 1998 nam vooral de immigratie sterk
laan aaronder opvallend veel mensen waren met de Neder-
?deo nationaliteit. Die groep bestond vooral uit Antillianen en
insen die in Nederland zijn geborenen en een tijd in het
ïland hebben gewoond. De immigratie van Turken, Ma
nen en Surinamers was vorig jaar duidelijk lager dan be-
*71 en negentig, terwijl er meer asielzoekers naar ons land
en.
oede
dj'si
rits t- G'GPD
maË
hoc 1 willen weten wat een
Gisti eretaris de hele dag uit-
:selij irijp dan volgende week
dein uw kans. Dan heeft
'riesk eretaris Benschop van
lat fii se zaken de hele dag ca-
om zich heen die regi-
vvat hij doet. Live te vol-
Internet (www.minbu-
:hop is te zien als hij het
rie binnenkomt (om ne-
nderi 's ochtends), als hij een
nba ring voorzit, tijdens een
met de Spaanse am-
verAur en als hij 's avonds
j, of ht uur een toespraak
h Nieuwspoort. Wie wil
«li r5 f8™de van drugs"
verdachte Surinaamse
tyan Staat, Desi Bouter-
piet op de geplande da-
e fee maart beginnen. Zijn
aI' mr- A- Moszkowicz,
en juridische procedure
'p Jannen die moet leiden
j andeling van deze om-
fe; te zaak voor de recht-
in£ "Sterdam in plaats van
ipn 0 rec^tbank in Den Haag.
openbaar ministerie in
aag noemt de zet van
Mczeen 'truc'. „Maar",
jt persofficier mr. S.
c "Uitstel is zeker geen
Een verzoek zoals ge-
d°or Moszkowicz heeft
Oud-minister Maij-Weggen tijdens haar emotionele verhoor
Bewindslieden schuiven verantwoordelijkheid af
Premier Kok en zijn voorganger Lubbers vinden niet dat
zij een grotere coördinerende rol hadden moeten spelen
bij de nasleep van de Bijlmerramp. Voor de parlementai
re enquêtecommissie schoven zij gisteren de verant
woordelijkheid voor het beleid in de weken en jaren na
de ramp door naar de betrokken vakministers.
DEN HAAG GPD
Ook hadden ze scherpe kritiek
op de houding van Israël in het
onderzoek naar de lading van
het neergestortte El Al-toestel.
Lubbers noemde het gebrek
aan medewerking van de Israë
lische autoriteiten „teleurstel
lend, onbegrijpelijk en onver
klaarbaar". Kok zei dat men „in
Israël deze zaak pas serieus is
gaan nemen toen men, door de
parlementaire enquête, merkte
dat het ons ernst was".
Jarenlang hebben Nederland
se ministers en onderzoekers
Israël gewaagd de documenten
over de lading van de jumbo
boven water te halen. Telkens
werd beloofd volledig mee te
werken, maar pas enkele weken
geleden kreeg de commissie de
beschikking over de laatste pa
pieren.
Over hun eigen rol zeiden
Kok en Lubbers vooral dat zij
formeel geen rol speelden in de
nasleep van de ramp. Zij zou
den alleen in actie komen als er
problemen waren tussen minis
ters, of als ministers of Kamer
leden daarom zouden hebben
gewaagd. „Geen van de minis
ters heeft dat gedaan", zei Kok.
Ook vanuit de Tweede Kamer
heeft hen nooit zo'n verzoek
heeft bereikt.
Maij-Weggen schoof haar
verantwoordelijkheid voor het
optreden in de eerste uren en
dagen na de ramp door naar de
minister van binnenlandse za
ken, de inmiddels overleden
Ien Dales. Die was op grond
van de wet belast met de ram
penbestrijding. Maij zelf bleef
buiten het onderzoek naar de
oorzaak van de ramp. omdat
dat volgens de wet viel onder
verantwoordelijkheid van de
onafhankelijke Raad voor de
Luchtvaart. Die keren dat Maij
zich wel met het onderzoek be
moeide, dreigde onderzoeker
Wolleswinkel op te stappen.
Tijdens haar verhoor begon
Maij-Weggen op een bepaald
moment te huilen. Zij bracht de
drie rampen in herinnering die
destijds kort na elkaar voorvie
len: het treinongeluk bij Hoofd
dorp. en de vliegrampen in de
Bijlmer en bij Faro. Dat was, zo
zei ze, een verschrikkelijke tijd
geweest.
De leider leidt het land niet en hij lijkt zich daar
voor niet eens te schamen, is de onvermijdelijke
en ontluisterende conclusie van het verhoor van
premier Wim Kok gisteren door de enquêtecom
missie. Net als vele anderen die inmiddels zijn
gehoord, van hoge ambtenaren tot lage knecht
jes, schuwde ook Kok niet de schuld af te schui
ven op anderen. Dat is weliswaar menselijk,
maar een premier onwaardig.
De centrale waag in de verhoren van enkele oud-
-ministers, de oud-premier en de huidige pre
mier was, hoe het te verklaren is dat op geen en
kel moment in de afgelopen zes jaar iemand bin
nen het kabinet de leiding op zich heeft geno
men over het Bijlmerdossier. Daar leek alle reden
toe. Maar liefst acht departementen had de com
missie moeten aflopen, om alle informatie over
de ramp te vergaren.
Bij Verkeer en Waterstaat was materiaal te vinden
over de oorzaak van het ongeval, bij Volksge
zondheid over mogelijk gevaar van de lading, bij
Justitie over de mannen in witte pakken, bij Eco
nomische Zaken over controle op de vervoerde
goederen enzoverder. Over al deze zaken werd
de onrust in de samenleving steeds groter, ver
schenen steeds meer alarmerende berichten in
de media, en bleven er maar wagen komen uit
de Kamer.
En nooit zag het kabinet aanleiding de koppen
eens bij elkaar te steken om de zaak grondig uit
te zoeken. Was het niet bij uitstek de taak van de
premier geweest om deze taak op zich te nemen
en de verkokering te doorbreken, zo legde de en
quêtecommissie Kok voor.
Nee, Kok vond niet dat hem iels te verwijten viel.
Want, zo redeneerde hij, er was hem nooit door
een van zijn ministers gemeld dat daaraan be
hoefte was. En trouwens, uit de Kamer had hij
ook nooit dergelijke signalen gekregen. Alsof het
nota bene Van Gijzel - de stuwkracht achter de
parlementaire enquete - te verwijten was dat hij
niet nog harder hard geroepen. Alsof het de pre
mier verboden is zelf initiatief te onplooien en
iets op de agenda van de ministerraad te zetten.
Dat zou wat moois zijn: de premier die als een
slaaf met handen en voeten is gebonden aan wat
anderen hem aanreiken. Een dergelijk opvatting
van premierschap is wel heel minimalistisch.
Dat de gedachte aan ingrijpen in de eerste jaren
niet is opgekomen, is begrijpelijk. De Bijlmer was
toen nog niet de beladen kwestie die het later is
geworden, en terugkijkend is het altijd makkelijk
om ontsteld te zijn. Maar met het alsmaar groter
worden van de sneeuwbal - om een beeld te ge
bruiken dat in een van verhoren is genoemd -
moest men op een gegeven moment wel heel ver
opzijstappen om die bal te ontwijken. Dat heeft
Kok kennelijk gedaan.
Voor dit ontwijk-gedrag bestaat misschien maar
één verklaring - een die Bijlmerbewoners allang
hebben getrokken. De Bijlmer was gewoon niet
interessant. Het was opgeblazen onzin. Typerend
hiervoor is een uitspraak van Jorritsma die de he
le kwestie wel eens heeft getypeerd als 'een para-
noide situatie'. Maar spookverhalen of niet, als
de onrust in de samenleving blijft aanhouden,
heeft de regering dat serieus te nemen.
Eigenlijk leverde Kok gisteren zelf - wellicht on
bedoeld - het beste bewijs dat het daaraan heeft
ontbroken. Dat de commissie erin was geslaagd
de vrachtpapieren te achterhalen, waarop de re
gering in al die jaren niet de hand heeft kunnnen
leggen, verklaarde Kok uit feit dat Israël de zaak
pas serieus is gaan nemen toen het ook bloedse
rieus werd. Dat hadden de Israëliërs in elk geval
goed aangevoeld.
MONIQUE VAN HOOGSTRATEN
'Ik krijg een brok in mijn keel als ik die man zieHoofd burgerluchtvaart Israël
DEN HAAG ANP
praten met de staatssecretaris
kan dat tussen 18 en 19 uur
doen.
Buitenlandse Zaken heeft bij
de overheid de primeur met de
ze trendy vorm van promotie.
„Wij willen Europa wat meer
onder de aandacht brengen en
we zochten iets anders dan de
485ste brochure die niemand
leest", legt de woordvoerder
van de staatssecretaris uit. Af
hankelijk van het aantal men
sen dat de Internetsite bezoekt
en de vragen die worden ge
steld, herhaalt Buitenlandse Za
ken het experiment nog eens
voor de Europese verkiezingen
van 10 juni.
Het hoofd van de Israëlische
burgerluchtvaart, A. Yarkoni,
ontkent dat de Israëlische auto
riteiten de tot voor kort in Ne
derland ontbrekende vracht
brieven over twintig ton lading
van de El Al-Boeing al jarenlang
in bezit hadden. „Ik weet zeker
dat ik de documenten pas tien
minuten in handen had voor ik
ze aan de commissie overhan
digde", aldus Yarkoni. Ook El Al
ontkent dat zij de documenten
al eerder in huis had.
Volgens de enquêtecommis
sie heeft het Amerikaanse be
drijf waar de ontbrekende pa
pieren op 18 februari van dit
jaar tevoorschijn kwamen, de
documenten al meer dan een
jaar geleden naar Israël ver
stuurd.
Volgens El Al-woordvoerder
N. Kleiman is er sprake van een
nieuw misverstand. „El Al heeft
vanaf oktober 1997 de verladers
benaderd met het verzoek de
documenten op te sturen. Het
duurde enige tijd voor wij ze
binnenkregen. Telkens wan
neer wij papieren binnenkre
gen, hebben we ze meteen naar
de commissie verstuurd. De ge
gevens over de laatste twintig
ton hebben we echt pas drie
weken geleden ontvangen."
VLAARDINGEN
Een Russisch zeeschip heeft af
gelopen nacht in Vlaardingen
een miljoenenschade aange
richt toen het de kade van de
Koningin Wilhelminahaven
ramde. Het schip raakte door
nog onbekende oorzaak uit
koers en ramde een steiger ter
hoogte van het overslagbedrijf
Van Ommeren. Ook een afge
meerd binnenvaartschip werd
beschadigd, doordat delen van
de steiger op het vaartuig te
rechtkwamen. Van de kade is
onder meer het betonnen dek
zwaar beschadigd, het leiding-
werk en de slangentoren, waar
wordt geladen en gelost.
Op het moment'van de aan
varing was er een loods aan
boord. Het Russische schip, de
Ivan Papanin, kon op eigen
kracht doorvaren naar de Waal
haven in Rotterdam. De
Scheepvaartinspectie, het Ha
venbedrijf Rotterdam en de Ri
vierpolitie stellen een onder
zoek in naar de oorzaak van de
aanvaring.
AMSTERDAM
volgens de Nederlandse wet tot
gevolg dat het proces wordt ge
schorst zolang deze hele proce
dure (inclusief hoger beroep bij
de Hoge Raad) duurt.
De woordvoerder van het hof
in Den Haag vreest dat de ge
plande datum voor het begin
van het proces tegen Bouterse
daarom niet meer wordt ge
haald. In elk geval gooit het ver
zoek volgens haar ook het hele
schema van de rechtbank in
Den Haag door de war.
De advocaat van Bouterse wil
niet zeggen waarom hij de pro
cedure uitvoert. Maar eerder
heeft hij al duidelijk laten mer
ken dat hij de rechtbank in Den
Haag in de zaak tegen Bouterse
bevooroordeeld vindt.
THEA VAN BEEK en BERRIT DE LANGE
Met duizenden staan ze langs
de Amsterdamse grachten,
zwaaiend, zingend, applaudis
serend, juichend: „Nelson
Mandela! Nelson Mandela!" Op
vrijwel elke brug die het Zuid-
Afrikaanse staatshoofd pas
seert, zingen koren hem toe. Uit
de statige grachtenpanden han
gen zwaaiende mensen uit de
ramen. De rondvaart van Nel
son Mandela door de Amster
damse grachten is zowel een
glorieuze intocht als een af
scheid.
Nederland is de eerste stop
op Mandeia's afscheidstournee
langs Europese landen die de
strijd tegen de apartheid heb
ben gesteund. „Ik krijg een brok
in mijn keel, als ik die man zie.
Ik kan wel janken van blijd
schap", zegt een vrouw met de
Zuid-Afrikaanse vlag in haar
handen. „De uitstraling die hij
heeft, het is ongelofelijk."
Mandela, met aan zijn zijde
echtgenote Graca Machel, ge
niet van zijn ontvangst. De
rondvaartboot President John F.
Kennedy, waarop de met bont
muts getooide Mandela op het
buitendek zit, wordt bedolven
AMSTERDAM ANP
Samen met zijn vrouw maakt Nelson Mandela een dansje bij een koor. Ook burgemeester Patijn kijkt er vrolijk bij. foto cpd roland de bruin
en zijn echtgenote dansen
spontaan mee met het koor van
volwassenen en kinderen. In
zijn toespraak verwijst Mandela
naar zijn eerdere warme ont
vangst in de hoofdstad, in 1990.
.Amsterdam was altijd een van
de belangrijkste anti-apart-
heidssteden ter wereld", aldus
het staatshoofd.
Later op de dag heeft Mande
la in het Paleis op de Dam nog
een ontmoeting met prins
Bernhard, die hij spreekt uit
hoofde van zijn voorzitterschap
van een Afrikaanse natuurbe
schermingsorganisatie. De eer
ste dag van het bezoek wordt
afgesloten met een staatsban
ket, waarbij behalve koningin
Beatrix en prins Claus, leden
van het kabinet en vertegen
woordigers uit de culturele en
zakenwereld aanzitten.
De koningin prijst de tomelo
ze inzet van Mandela. „In u is
in een verscheurd land een lei
der opgestaan die verzoening
boven vergelding heeft gesteld,
respect boven onverdraag
zaamheid en recht boven
macht. Het land dat met deze
visie naar de toekomst wordt
geleid, mag zich gelukkig prij-
President Nelson Mandela
herinnerde er gisteravond bij
het staatsbanket in het Paleis
op de Dam gekscherend aan
dat prins Claus hem vorig jaar
op dezelfde plek had geprezen
om zijn vrolijk geldeurde
hemden, tijdens een prijsuit
reiking aan Afrikaanse mode
ontwerpers. „Hoewel ik ver
eerd was, werd ik wel onge
rust toen ik hoorde dat de
prins in zijn enthousiasme
zijn das afdeed en wegwierp.
Ik was bang dat aartsbisschop
Desmond Turn, die over mijn
smaak voor kleding heeft ge
klaagd, me zou beschuldigen
van een slechte invloed op an
deren." Serieuzer onderdeel
van de avond was de toeken
ning van de Order of Good
Hoop aan prins Claus. Die
krijgt de zeer hoge Zuid-Afri
kaanse onderscheiding voor
zijn langdurige en grote be
trokkenheid bij het Afrikaanse
continent en voor zijn 'op
merkelijke' begrip voor de
problemen daar. zei Mandela.
DEN HAAG-GPD
onder de bloemen.
Aan boord zit een gemêleerd
gezelschap. Behalve gastheer
burgemeester Patijn, zijn dat
prinses Margriet en Pieter van
Vollenhoven, oud-burgemees-
ter Van Thijn van Amsterdam,
voetballer Ruud Gullit en de
Zuid-Afrikaanse Ajacied Benni
McCarthey. Ook de eerste zwar
te 'burgemeester' van Neder
land, stadsdeelvoorzitter Han
nah Belliot, heeft een plekje in
de boot gekregen. Vlak daar
voor zei Patijn immers al tot
Mandela: „Dit is een regen-
boogstad met allerlei culturen.
Laat dit een inspiratie zijn van
hoe wij samen kunnen leven."
Voor het stadhuis ontvangt
Mandela de eremedaille van de
Stad Amsterdam. Een eer die
eerder slechts de Britse rege
ringsleider Churchill en de
Amerikaanse president Eisen
hower te beurt vielen. Mandela
Aruba staat over tien jaar finan
cieel op eigen benen. Het ei
land heeft dan geen geld meer
nodig van Nederland en kan
zichzelf redden. „Wij hebben
een historische stap gezet",
kondigde staatssecretaris De
Vries (Antilliaanse en Arubaan
se zaken) gisteren aan. Hij te
kende met premier Eman van
Aruba een akkoord over de fi
nanciële steun die Aruba de ko
mende tien jaar nog krijgt. Ne
derland stort 220 miljoen gul
den in een fonds, dat de Aruba
Investment Bank zal beheren,
om in de periode tot aan de
zelfstandigheid overheidspro
jecten te financieren.
„Het is de bedoeling dat ook
Aruba geld stort, zodat wij
gaandeweg zelf het fonds vul
len," legde Eman uit. Daarnaast
krijgt Aruba tot 2010 nog 270
miljoen gulden aan ontwikke
lingsgeld van Nederland. Dat
geld kan Aruba inzetten om de
schulden aan te zuiveren als de
tekorten op de overheidsbegro
ting zijn weggewerkt. Een geza
menlijke werkgroep houdt een
oogje in het zeil bij de uitvoe
ring van de afspraken. Waar
schijnlijk wordt oud-premier
Biesheuvel de voorzitter van de
werkgroep.
„Wij hebben vandaag het ak
koord bereikt dat Aruba binnen
tien jaar niet meer financieel af
hankelijk is van Nederland en
daar zijn wij erg trots op", ver
klaarde Eman zichtbaar tevre
den op een gezamenlijke pers
conferentie met de Vries. De
staatssecretaris noemde het ak
koord een voorbeeld voor an
dere landen. „Het uiteindelijke
doel van ontwikkelingssamen
werking is toch dat zij zichzelf
overbodig maakt."
Aruba, dat er na het econo
mische rampjaar 1986 in slaag
de zijn economie weer op orde
te brengen, blijft met de huidi
ge status aparte wel deel uitma
ken van het koninkrijk. Dat re
gelt voor Nederland, de Antillen
en Aruba gezamenlijk de justiti
ële samenwerking en het beleid
voor defensie en buitenlandse
zaken.
