Bosnische Serviërs zijn op
één dag twee leiders kwijt
Buitenland
Afronding van overleg
Noord-Ierland uitgesteld
Clinton wenst Monica geluk
Franse volkstelling: maand
werk voor 110.000 mensen
'Duitse kazerne niet naar
Churchill vernoemen'
'De staat wil met ons afrekenen'
Jeltsin speelt hoog spel met ontslag Berezovski
IDAG 6 MAART 1999
iekwart Bosniërs weg uit Duitsland
Driekwart van de naar schatting 350.000 Bosnische
11|efingen in Duitsland heeft het land inmiddels verlaten.
h ksische minister van binnenlandse zaken heeft dit in
gezegd. Alle ministers van binnenlandse zaken van de
bondsstaten en die van de Bondsrepubliek stelden op de
'ötéentie tevreden vast dat er nog maar 90.000 Bosnische
vai^ekers in het land over zijn. Slechts één procent is onder
u,eg uitgezet. Duitsland heeft verreweg het grootste deel van
fchtelingen uit Bosnië opgenomen. De resterende vluchte-
[zullen per geval worden bekeken.
inibaal ter dood veroordeeld
Een man in de voormalige sovjetrepubliek Kirgizië is
:r sfcn ter dood veroordeeld wegens het vermoorden en op-
dirtan een vriendin en een huurder van een deel van het huis
ralJi het stel woonde. De man erkende schuldig te zijn aan de
llülen. Ook gaf hij toe dat hij vrienden gerechten met men-
^"jlichaamsdelen had voorgeschoteld. In zijn slotwoorden
?3lJ)de de man echter dat hij zelf van het mensenvlees had
In. De politie vond vorig jaar april enkele lichaamsdelen
«huis waar de dader en de twee slachtoffers woonden.
^ring van het vonnis is niet waarschijnlijk omdat de presi-
WJhn Kirgizië in december voor twee jaar een moratorium
■■Boodstraf afkondigde.
;|qpef: wereldwijd verbod besnijdenis
igS| Met oog op Wereldvrouwendag, maandag, heeft de VN-
«(organisatie Unicef opgeroepen tot krachtiger actie om
jjid te maken aan het besnijden van meisjes. In 28 Afri-
landen en op enkele plaatsen in Azië en het Midden-
is het nog altijd gebruik om bij meisjes een deel van de
-anJjën weg te snijden, zei Reinhard Schlagintweit, hoofd van
roiicef in Duitsland. Naar schatting 130 miljoen vrouwen
BS deze wijze verminkt en daar komen elk jaar ongeveer
^piijnon meisjes bij. Het Duitse ministerie van ontwikke-
l ulp geeft regeringen en maatschappelijke organisaties in
reenden financiële steun bij hun pogingen besnijdenis uit te
rover wil eigen geld opnemen
Een voormalige kolonel uit het Russische leger heeft
n een bank overvallen om geld van zijn eigen rekening te
n opnemen. De man gijzelde een vrouw en dreigde haar
k schieten als aan zijn eis geen gehoor werd gegeven. Vol-
j» politie had de man het geld nodig om een operatie van
puw te kunnen betalen. Hij had een rekening lopen bij de
Iky Kredit bank, één van de instellingen die zich door de
lële crisis van augustus vorig jaar gedwongen zag een
bankrekeningen te blokkeren. De man liet na bemidde-
n de politie de vrouw gaan en kon door de autoriteiten in
g worden gevat.
v jemarken legaliseert prostitutie
Het Deense parlement heeft besloten prostitutie in
"xy,id te legaliseren. Het verlenen van seksuele diensten werd
Ir twee decennia gedoogd in Denemarken. Tegelijk met
envhisering werd besloten tot extra maatregelen om te voor
al dat minderjarigen in de prostitutie belanden en om een
iTotf maken aan gedwongen prostitutie, meest van Oost-Eu-
ngei en Aziatische vrouwen. De nieuwe wet, die op 1 juli van
-- Jivordt, werd met 81 tegen 27 stemmen aangenomen. De
It een maximale gevangenisstraf van twee jaar op het ge-
eroiaken van de diensten van een prostitue(e) van onder de
ien door autobom in Turkse stad
de ontploffing van een autobom in de Turkse stad
i zijn gisteren drie mensen gedood en zijn de gouverneur
en negen andere mensen gewond geraakt. De in
larkeerde auto geplaatste bom werd tot ontploffing ge
loen de auto van gouverneur Cevik langsreed. Een
'27lneisje. een passant en de lijfwacht van de gouverneur
om het leven. Gouverneur Cevik werd met ernstig
jejJen beenletsel overgebracht naar een ziekenhuis in Anka-
de chauffeur van Cevik raakte gewond. De verantwoor-
:id voor de aanslag is opgeëist door het Turkse Commu-
Arbeidersbevrijdingsleger (TIKKO).
^en geeft geroofde kunst terug
De stad Wenen heeft gisteren bekendgemaakt dat ze
[erken die door de nazi's van joden zijn geroofd, zal te
il aan de eigenaren of hun erfgenamen. „We erkennen
rken die niet van ons zijn, die door de nazi's zijn geroofd
se joodse vrienden en stadsgenoten, moeten worden te-
j even", aldus burgemeester Haupl. Hij zei dat er kunst-
uit de verzameling van de familie Rothschild bij waren.
9n 1 maand besloot de Oostenrijkse regering 250 kunstwer-
jrai antieke voorwerpen, waaronder drie schilderijen van de
a J mdse meester Frans Hals, aan de familie Rothschild te-
l43~ even.
drie lawineslachtoffers geborgen
Jij het Zwitserse Evolene zijn gisteren de lichamen gebor-
'dS i een 49-jarige Frangaise en een Duits stel die vermist
lote1 S'J1C'S 'avvdnes op 21 februari verschillende chalets
>277jd°rp verwoestten. Met de vondst van de drietal komt het
jeborgen doden bij Evolene op twaalf, aldus de politie.
i. 1G
Premier Dodik stapt op, president Poplasen ontslagen
BELFAST* GPD
De Bosnische Serviërs hebben gisteren in één klap twee
leidende politici verloren. De internationale vredesge-
zant voor Bosnië, Westendorp, ontsloeg president Po
plasen van het Servische deel van Bosnië wegens diens
verzet tegen het vredesproces. Verder stapte de demis
sionaire premier Dodik op.
SARAJEVO Rtr-ANP
Westendorp onthief de radicale
Serviër Poplasen met directe in
gang van zijn functie na een
maandenlange regeringscrisis.
De drastische stap van Westen
dorp lijkt echter geen einde te
maken aan de politieke perike
len in de Republika Sprska. Po
plasen weigert zich neer te leg
gen bij zijn ontslag. Volgens de
Bosnisch-Servische televisie
gisteravond beschouwt hij zich
zelf nog steeds als president en
noemde hij het besluit illegaal
en ondemocratisch.
Daarbij komt dat de grond
wettelijke opvolger van Popla
sen, vice-president Sarovic, di
rect liet weten dat hij de vrijge
komen plaats niet inneemt. Zijn
partij, de ultranationalistische
SDS, waarschuwde voor een
'gepast' antwoord van partijen
en dat deel van de bevolking
die achter Poplasen staan. In de
grootste stad van het Servische
deel, Banja Luka, gingen radi
cale Serviërs de straat op uit
woede over Westendorps be
sluit.
De internationale vredes
macht voor Bosnië (SFOR) liet
weten voor de veiligheid van de
bevolking in te staan, mochten
de plaatselijke autoriteiten het
laten afweten. In een commu
niqué had het bureau van Wes
tendorp in Sarajevo meege
deeld dat Poplasen zijn macht
misbruikte, de wil van de Bos
nisch-Servische bevolking ver
onachtzaamde en de stabiliteit
van Republika Sprska onder
mijnde.
Donderdag had vredescoör-
dinator Westendorp al gewaar
schuwd dat hij van zijn be
voegdheid om Poplasen te ont
slaan gebruik zou maken,
mocht deze zich niet aan het
vredesakkoord van Dayton voor
Bosnië houden. De internatio
nale gezant acht Poplasen ver
antwoordelijk voor de aanhou
dende politieke chaos in de Ser
vische Republiek.
De waarschuwing volgde op
de weigering van Poplasen om
demissionair premier Dodik
voor een tweede termijn te be
noemen en hem een regering te
laten vormen. Dodik, die al pre
mier was voor de verkiezingen
waarbij Poplasen tot president
werd gekozen, stapte gisteren
op wegens het besluit om van
de Noord-Bosnische stad Brcko
een neutraal disctrict te maken.
De plaats die zowel voor Ser
viërs als moslims belangrijk is,
moet worden bestuurd door de
federale overheid van Bosnië-
Herzegovina.
Brcko ligt in de corridor van
Posavina, een levensader voor
de twee Bosnisch-Servische ge
bieden in Bosnië. De moslims
en Kroaten, die voor de oorlog
een meerderheid in de stad
vormden, willen Brcko niet
kwijt omdat dat volgens hen
betekent dat de politiek van et
nische zuiveringen wordt be
loond.
Het slot van de nu bijna een
jaar durende onderhandelin
gen over een coalitieregering in
Noord-Ierland wordt uitge
steld. Het streven om woens
dag 10 maart bestuurlijke be
voegdheden van Londen terug
te geven aan een regering en
een parlement in Belfast, is on
haalbaar geworden.
Hoge ambtenaren in Belfast
en Dublin vertelden gisteren
dat niet eerder dan eind maart
een afronding van het vredes
proces haalbaar is. Tussen de
Unionisten van beoogd pre
mier Trimble en de aan de IRA
gelieerde Sinn Féin bestaat een
zodanig meningsverschil over
het inleveren van wapens door
de IRA, dat het onmogelijk
wordt geacht dat daarvoor nu
een compromis valt te berei
ken.
„Waarschijnlijk zal de Ameri
kaanse president Clinton pro
beren een doorbraak te force
ren, als het hele overlegcircuit,
zoals gepland, zich zondag 14
maart naar Washington heeft
verplaatst", aldus een woord
voerder van het Britse ministe
rie voor Noord-Ierse zaken.
Clinton heeft de maandag en
dinsdag voorafgaand aan St.
Patrick's Day, de belangrijkste
Ierse feestdag op woensdag 17
maart, uitgetrokken voor ge
sprekken met de Noord-Ieren,
de Ieren en de Britten.
Washington De Amerikaanse president
Clinton heeft Monica Lewinsky gisteren een
gelukkig leven toegewenst. Hij maakte zijn
opmerkingen tijdens een persconferentie die
hij gisteravond samen met de Italiaanse pre
mier D'Alema - op staatsbezoek in de VS - in
het Witte Huis gaf. Clinton zei te hopen dat
Monica alle hulp krijgt die zij nodig mocht
hebben om de zware beproeving van het
schandaal dat haar naam draagt, te door
staan. Het was de eerste reactie van de presi
dent na een televisie-interview met de ex-
stagiaire van het Witte Huis.
FOTO AP DOUG MILLS
Resultaten in 2001 bekend
wijst de telling uit - zijn ver
plicht mee te werken. Veel
weerstand is er overigens niet.
De INSEE garandeert dat de ge
gevens niet naar bijvoorbeeld
de belastingdienst gaan of naar
Binnenlandse Zaken. Voor dat
laatste zijn illegalen bang.
Uiteindelijk komen alleen al
gemene gegevens vrij, per wijk
van tenminste tweeduizend
mensen of per gemeente, om te
weten of er nieuwe buslijnen
moeten komen, een bejaarden
huis of meer crèches. Er zijn
geen vragen over godsdienst of
levensbeschouwing. Hetzelfde
geldt voor de afkomst van de
geënquêteerden. Niemand
wordt gevraagd of zijn of haar
ouders uit Noord-Afrika of uit
andere delen van de wereld af
komstig zijn.
Vragen of afkomst zijn er wel
in een bijgevoegde, andere IN-
SEE-enquête. Die is bedoeld
om de geschiedenis van de
Franse families te leren kennen.
Tegen die vragen bestaat enige
weerstand, maar de mensen
zijn vrij daarop te antwoorden
of niet.
Vanaf maandag tot 3 april
houdt Frankrijk zijn 33ste
volkstelling sinds 1801. De
36.560 Franse gemeenten en de
194 in de overzeese gebiedsde
len hebben 110.000 enquêteurs
aangesteld, voornamelijk werk
lozen en bejaarden. Zij gaan de
29 miljoen Franse woningen af
met vragenlijsten over inko
men, behuizing, werk, gewoon
tes, behoeftes, en strijken daar
voor anderhalf maal het gel
dende minimum-maandloon
op, ofwel ruim drieduizend gul
den.
De volkstelling levert 640 ton
papier op, te verwerken door
het nationaal bureau voor de
statistiek (INSEE). De definitie
ve resultaten zijn dan ook pas
begin 2001 te verwachten. De
totale kosten zijn zo'n 400 mil
joen gulden, grofweg 6,50 gul
den per inwoner. Vanwege die
hoge kosten is de volkstelling
eerder twee jaar uitgesteld. De
vorige dateert van 1990.
Alle ruim zestig miljoen Fran
sen - hoeveel het er precies zijn,
gottingen anp
„Historisch weinig doordacht",
vindt de Vereniging van Be
dreigde Volkeren het voorstel
van de Duitse defensieminister
Scharping om een Duitse ka
zerne naar Churchill te vernoe
men. Beter is het als naamge
vers mensen uit het verzet te
gen Hitler of voorvechters van
de mensenrechten kiezen.
De Britse staatsman heeft
volgens de vereniging welis
waar geholpen bij de bevrijding
van Europa van de nazi's maar
hij heeft in de Tweede Wereld
oorlog een reeks politiek-strate-
gische beslissingen genomen
'die naar het huidige volken
recht aangemerkt moeten wor
den als oorlogsmisdrijven'.
Daartoe hoort volgens de ver
eniging het zinloze bevel voor
het bombardement op Dres
den, waarbij tienduizenden
mensen omkwamen. Verder is
Churchill volgens de vereniging
ernstig in de fout gegaan door
bij de naoorlogse conferenties
in Jalta en Potsdam met de
Amerikaanse president Truman
en de Russische dictator Stalin
afspraken te maken over de
verdrijving van vijftien miljoen
Oost- en Sudetenduitsers.
Premier China roept op tot einde dictatoriaal beleid
In opmerkelijk milde bewoordingen heeft de
Chinese premier Zhu Rongji gisteren het parle
ment toegesproken over de onvrede onder het
volk. Zhu verklaarde dat de autoriteiten geen dic
tatoriale methodes moeten inzetten tegen het
volk. Dit staat in schril contrast tot de belofte van
president Jiang Zemin in december 'iedere be
dreiging van de Chinese stabiliteit in de kiem te
zullen smoren'. In duidelijke taal riep Zhu Tai
wan op snel deel te nemen aan een nieuwe dia
loog over hereniging met China. Peking be
schouwt Taiwan als een dissidente provincie.
Tijdens de opening van de jaarlijkse bijeen
komst van het parlement pleitte Zhu verder voor
een sterke verhoging van de overheidsuitgaven
om de economische crisis te boven te komen.
Advocaat van Öcalan:
ISTANBUL JESSICA LUTZ
50. i'hans hoogendük
Pa
|n ziekbed dicteerde de Russi-
sident Boris Jeltsin zijn woord
gisteren dat hij Boris Berezovski
en emotionele bui had ontsla-
.g'4 ecretaris van het Gemenebest
fhankelijke Staten (GOS). Voor
st. reden was dat Berezovski zich
bemoeide met de binnenlandse
06" jenheden van Rusland, aldus
ilin in een verwijzing naar de
>sen Berezovski en de Russische
Primakov en zijn kabinet,
een jaar was de even rijke als
intrigant Berezovski de man
sjrE ïgelijkse leiding had over het
t in[ n los statenverbond dat werd ge-
I Ho a het uiteenvallen van de Sov-
Vorig jaar april was hij op voor-
an Jeltsin unaniem benoemd
twaalf staatshoofden van het
0-20
3"!
13 (a
ige Berezovski reageerde giste-
Uer op zijn ontslag: „Jeltsin, als
it van Rusland, kan mij niet ont-
et moet een besluit zijn van de
ofden van het GOS." En uit de
bleek dat niet alle leiders bereid
Ier meer te buigen voor dit be-
ioskou.
politiek Moskou ging de vlag
/SG zovski, voor velen het symbool
ligarchen die schatrijk zijn ge-
aan de teloorgang van het rijk, is
Je doodsvijand van de commu-
lun leider Zjoeganov zei dan
t is een dag om het glas te hef-
mpagne of liever nog iets ster-
igioilok bij de nationalisten en extre-
tgt hij vanwege zijn joodse af-
De door Boris Jeltsin ontslagen Boris Berezovski stapt, geholpen door een bodyguard, in
zijn auto op de luchthaven van Moskou waar hij gisteren vanuit Baku arriveerde.
FOTO AP» NAMIK GOZ
komst heel slecht.
Door Berezovski de laan uit te sturen
verplicht Jeltsin Primakov aan zich.
Want die was blijkbaar niet in staat op
eigen houtje een einde te maken aan de
politieke loopbaan van deze slimme za
kenman. Op iets langere termijn bezien,
speelt hij heel hoog spel. Een van de
GOS-leden zou wel eens zijn veto kun
nen uitspreken over het ontslag van
Berezovski. Een aantal stoort zich bui
tengewoon aan de dominante rol van
Rusland binnen deze club. Maar ook
dichter bij huis dreigt gevaar voor de
Russische president. Jarenlang was Boris
Berezovski een huisvriend van de Jel-
tsins. Volgens hardnekkige geruchten
steunde hij de familie maandelijks met
tienduizenden guldens.
Een publiek geheim is dat hij een uitste
kende relatie heeft met Jeltsins zeer in
vloedrijke dochter Tatjana. 'Kompro-
mat' (belastend materiaal - red.) over de
familie Jeltsin moet hij meer dan genoeg
hebben. Het was ook Berezovski die in
1996 de zogenaamde tycoons wist te be
wegen hun geld en mediaconcerns in de
strijd te gooien om Jeltsin in het Kremlin
te houden. De op dat moment kansloze
Jeltsin versloeg zijn communistische ri
vaal Zjoeganov uiteindelijk royaal.
Dat hij als ruil flink wat lucratieve be
drijven voor een habbekrats uit de
staatsruif mocht overnemen, was niet
meer dan normaal in het huidige Rus
land. Maar Berezovski wenste ook een
politieke baan. Jeltsin benoemde hem
tot plaatsvervangend secretaris van de
machtige Nationale Veiligheidsraad. Hij
liet hem weer vallen toen uitlekte dat
Berezovski behalve een Russische pas
ook een Israëlische had.
Een half jaar was Berezovski ambteloos
miljardair. Tot grote woede van Jeltsin
steunde hij de kandidatuur van de ook
in ongenade gevallen generaal Lebed
voor de post van gouverneur in Siberië.
De Kremlinleider dreigde Berezovski
met deportatie. De baan als GOS-secre-
taris, die hij april 1998 kreeg, leek een
poging van Jeltsin om hem op een zij
spoor te zetten. Maar weer onderschatte
hij de intelligentie van Berezovski, die
heel goed weet dat de andere ex-sovjet
staten het GOS alleen maar zien als een
soort voortzetting van de Sovjet-Unie,
waarin Rusland alles voor het zeggen
had. Berezovski wilde het GOS omvor
men van een politiek-militair bondge
nootschap tot een economisch verbond.
En dat bracht hem in aanvaring met Jel
tsin maar ook met Primakov.
correspondent
Hij werd bedreigd en schoor
zijn baard af om niet meer her
kend te worden in Istanbul. Vo
rige week verklaarde hij nog uit
doodsangst de verdediging van
PKK-leider Abdullah öcalan
niet op zich te kunnen nemen.
Nu is Ahmet Zeki ökcuoglu
toch door öcalan benoemd tot
zijn advocaat. „Ik realiseerde
me dat die dreigementen tot
doel hadden om me te doen af
zien van deze zaak. Daar mocht
ik niet voor zwichten."
ökcuoglu zegt niet te sympa
thiseren met de PKK. Hij kent
öcalan sinds 1974, toen beiden
in studentenorganisaties zaten,
öcalan in Ankara, hijzelf in Is
tanbul. Hij was als rechtenstu
dent betrokken bij de oprich
ting van de 'Revolutionaire
Oosterse Cultuurhaarden' die
op legale wijze de discussie
rond de Koerden op gang pro
beerde te brengen. Die vereni
ging werd verboden na de mili
taire staatsgreep van 1971 en
ökcuoglu verdween voor ne
gentien maanden achter de tra
lies. „Ik ben nooit marxist ge
worden. Ik ben een liberale de
mocraat", zegt hij van zichzelf.
„Maar öcalan ging de radicale
kant op."
In het verleden werd de ad
vocaat een verrader genoemd
omdat hij tegen geweld is als
middel om democratische
rechten voor de Koerden te be
reiken. Hij verwerpt echter het
hardnekkige gerucht onder de
Koerden dat öcalan daarom
zelfs een excecutiebevel tegen
hem had uitgevaardigd. „Dat
soort praatjes strooit de staat
rond om de Koerden tegen el
kaar op te zetten."
Juist nu is het tijd voor ver
zoening. „Ik ben nog steeds te
gen de gewapende strijd. Maar
Ahmet Zeki Ökcuoglu, de advo
caat van PKK-leider Öcalan.
FOTO AP» NAMIK GOZ
ik ben ook advocaat. Ik heb ge
zien hoe de staat de laatste vijf
tien jaar heeft geprobeerd de
Koerden psychologisch te ver
nietigen. Ik had een gebaar ver
wacht na de gevangenneming
van öcalan, waaruit zou blijken
dat de wil bestaat om ons onze
rechten toe te kennen", legt hij
uit. „Maar ik vrees dat het pro
ces tegen öcalan zal worden
aangegrepen om met ons alle
maal af te rekenen. Om alsnog
te ontkennen dat er een Koer
disch probleem bestaat."
Een week geleden bezocht hij
öcalan op het eiland Imrali. ..Ik
kon niet zien of hij lichamelijk
in orde was, omdat hij zat. Hij
richtte zich moeilijk op. alsof hij
pijn had of stijf was. Maar hij
stond duidelijk onder zware
psychische druk. Hij durfde me
niet eens de hand te schudden.
Ik geloof dat hij ook onder in
vloed was. Hij toonde geen
emoties en zijn blik was glazig."
Op basis van de symptomen
die de advocaat beschreef, heb
ben artsen gezegd dat Öcalan
mogelijk waarheidsserum toe
gediend krijgt. „Ik durfde hem
niet al te veel te vragen, want de
gemaskerde commando's die
hem bewaken, wilden de kamer
niet verlaten. En alles wat we
zeiden, werd opgetekend door
een rechter. Ik wilde hem niets
laten zeggen dat in de rechts
zaal tegen hem gebruikt zou
kunnen worden", vertelt ök
cuoglu. Zijn cliënt krijgt geen
krant, radio of tv te zien. „Hij is
volledig van de buitenwereld
afgesloten en krijgt niet eens
pen en papier om zijn verdedi
ging voor te bereiden.
Dergelijke condities zijn strij
dig met internationale verdra
gen die ook Turkije heeft on
dertekend, en zelfs met de
Turkse wet. „Normaal gezien
heeft een advocaat toegang tot
zijn cliënt op ieder gewenst
tijdstip. Maar alle gevangenis
sen in Turkije hebben speciale
spreekdagen, ook al is dat dus
illegaal. Het is bijna onmogelijk
om Öcalan te zien te krijgen."
Zelf heeft de advocaat vele
malen gevangen gezeten om
zijn vreedzame pleidooi voor
dezelfde rechten voor de Koer
den als etnische minderheden
in Europa hebben. „Vaak stond
ik terecht in dezelfde zaal als
waar ik de verdediging voerde
in andere zaken", herinnert hij
zich. Tien jaar geleden legde hij
daarom zijn toga neer. De ver
dediging van öcalan kan hem
opnieuw achter de tralies doen
belanden. „De staat zal hem
willen afschilderen als massa
moordenaar. Maar ik stel dat
hij een politiek leider is. Na
tuurlijk heeft hij misdaden be
gaan. Maar daartoe was hij ge
dwongen door het beleid van
de staat. Eigenlijk zou de staat
dus terecht moeten staan."
