Zeldzame ziekte bij
betrokkenen ramp
'Overheid heeft zichzelf een hoop leed bezorgd'
Binnenland
JAS wil waarnemers
ar Molukken sturen
Krasse knarren en regelneef zo stoned als een garnaal
Kap op de Walvisch
Kok eist discipline van paars
Kabinet wil referendum rap
door Eerste Kamer loodsen
Kunt u het vinden?
DAG 6 MAART 1999
ANP Algemeen Nederlands Persbur
GPD Geassocieerde Pers Dienster
üo Noord-Holland wil tv maken
Radio Noord-Holland wil samen met het Amsterdam-
:visiestation AT5 op 1 januari volgend jaar beginnen met
t bdfale televisie. Directeur/hoofdredacteur H. Elzerman is blij
et besluit van gedeputeerde staten van Noord-Holland
/etergionale tv mogelijk te maken. De financiering van het
I st'Ge station is nog onduidelijk. De provincie wil Den Haag
II betalen, maar onderzoekt ook de mogelijkheid van een
zouiciale opslag op de omroepbijdrage. Met name de WD is
%gen. Elzerman zegt jaarlijks met een kleine tien miljoen
voo*i regionale televisie te kunnen maken. De helft van het
er zou volgens hem moeten komen uit een provinciale op-
4,90 gulden.
°dpearen moeten universitair opgeleid
- h°^. studenten die een lerarenopleiding willen volgen,
ai in de toekomst minimaal een vwo-diploma op zak heb-
)e studies moeten op universitair niveau worden gegeven,
volgens een adviesgroep onder leiding van hoogleraar W.
"i de beste manier om het lerarenberoep aantrekkelijker te
De commissie denkt al te weten wat de kritiek op haar
zal zijn: ,,Veel mensen zullen zeggen dat met dit soort
toelatingseisen helemaal niemand meer voor een lera-
iding kiest. Integendeel. Er worden nu relatief weinig ei-
iteld aan mensen die leraar willen worden. Dat moet ver
in als je het lerarenberoep aantrekkelijker wil maken",
commisie. Die universitaire opleiding moet plaatsheb-
len de bestaande hbo-opleidingen. .Anders zou dat de
[eek zijn voor sommige hbo-instellingen."
fer bedreigingen bij TaxiDirekt
lens tDAMDe nieuwe Amsterdamse taxicentrale TaxiDirekt is
fenkele weken weer het doelwit van scheldkanonnades en
elefoontjes van tegenstanders, zo zei de directeur giste-
i /^plgende week houdt de centrale de eerste auto met een
*^irekt-daklicht ten doop. Chauffeurs van concurrent Taxi-
Je Amsterdam (TCA) hebben aangekondigd dat deze auto
e stejh 'in de fik' en 'op z'n dak' gaat, aldus de directeur van
TCA was tot voor kort de enige taxicentrale in de
sie ^tad. Een groepje hierbij aangesloten chauffeurs heeft
inaf de oprichting hevig verzet tegen de komst van de
centrale. Zij vrezen de concurrentie en noemen dit een
fan door de overheid gestimuleerde broodroof,
mgej
reveP'NCW wil A4 als tolweg
5 hiaGDe A4 tussen Rijswijk en Schiedam kan in de toe-
Jifg&goed als tolweg dienen. De werkgeversorganisatie VNO-
'aartftelt dat zo'n verbinding de automobilist de keuze geeft
et 24jj (A4) of gratis (A13) de Rotterdamse regio te bereiken.
de A4 kan ook de tweede Coentunnel en een aanslui-
randweg bij Amsterdam als betaald alternatief
shijj op die manier wordt de huidige route A10-Coentunnel
t. De aanleg van zowel de A4 als de tweede Coentunnel is
èns op de lange baan geschoven. Het laatste stukje A4
taatfen v°rige maand in de prullenbak, toen Netelenbos liet
sterf|^et 8e^ 'iever te besteden aan een spoortunnel in Delft,
r eerf^B van snelwe8 zou kunnen met particulier geld, zei
brenP^vrouw toen-
Irie: J
t co Jet-primeur in Roermond
duett
te h<PND* Een Amerikaans/Engelse projectontwikkelaar wil in
enk Jond een 'Designer Outlet Centre' (DOC) beginnen. Fabri-
ojivan merkartikelen als Levi's en Diesel maken wereldwijd
t bij pruik van DOC's om restpartijen en kleding die uit de
veldP of beschadigd, tegen lagere prijzen te verkopen. Bij het
i Parp Roermond, het eerste in Nederland, komen ongeveer
mensen te werken. De gemeenteraad moet nog in-
pen, maar is zeer enthousiast vanwege de hoge werkloos-
Roermond. Bovendien zal een DOC veel bezoekers naar
ïoudf' lokken- "n Europa zijn DOC's, in tegenstelling tot de
doo jgde Staten, nog een vrij onbekend fenomeen,
irden!
stiurters krijgen langer bijstand
nog/c Bijstandsgerechtigden die een eigen bedrijf willen
ul pen krijgen langer recht op steun van de sociale dienst.
Hyphen uitkeringsgerechtigden die een bedrijf beginnen
omepaal achttien maanden recht op bijstand. Dat wordt straks
ek handen. De ministerraad is gisteren akkoord gegaan met
oorstel daartoe. Daarin staat ook dat bijstandsgerech-
moeilijk aan het werk komen ean jaar vrijgesteld kun-
irden van sollicitatieplicht om zich voor te bereiden op
Idememerschap. Dat moet wel gebeuren onder verplichte
„voting.
wilstandigen in het ziekenfonds
^ijV^GZelfstandigen met een belastbaar inkomen tot 42.100
'eugfa tornen per 1 januari verplicht in het ziekenfonds. Het
hij rpt is gisteren akkoord gegaan met een wetsvoorstel van
te be'er B°rst van volksgezondheid. Het voornemen werd al
oe pjkondigd in het regeerakkoord. De ziekenfondsgrens voor
ijn yjndigen is gelijk aan die van werknemers. Om het aantal
Ik bifondsverzekerden niet te laten toenemen zal de zieken-
vBrens tijdelijk de prijsstijging volgen in plaats van de Ioon-
zonjg- De stijging van de prijzen is meestal lager dan die van
:uiurlen'
Hre<
icht gpd-anp
dS-regering in balling-
Mi dat er internationale
lijmers naar de Molukken
gezonden. Aan minis-
Aartsen (buitenlandse
jis gevraagd zich tot het
5 in te spannen om de
^jdadigheden op de Mo-
jijjte beëindigen.
'^llMS-regering vindt ook
xuropese Unie zich sterk
ff baken voor onafhanke
van de Molukken en
eel bemiddelaars moet
om de rust op Ambon te
len. Het geweld tussen
en en moslims heeft op
dit jaar al tweehonderd
(fiers geëist.
amsterdam anp
Oudere jongere, regelneef, doemdenken, zo
stoned als een garnaal - lang niet iedereen be
seft dat deze woorden en uitdrukkingen van re
cente datum zijn. De uitvinders ervan, Kees
van Kooten en Wim de Bie, hebben zo'n vijftig
woorden, uitdrukkingen en soortnamen op
hun naam staan. Taalhistorius Ewoud Sanders
heeft de invloed van de twee in kaart gebracht
in het boekje Jemig de pemig!, dat vandaag ver
schijnt.
De oudste uitdrukking die Koot en Bie aan de
Nederlandse taal toegevoegden was 'zo stoned
als een garnaal', die dateert van 1969. De jong
ste aanwinst is 'krasse knarren' uit 1993.
De types Jacobse Van Es droegen met
twaalf uitdrukkingen het meeste aan de Neder
landse taal bij, gevolgd door de Klisjeemanne-
tjes (zes) en de overjarige hippie Koos Koets
(ook zes). Volgens Ewoud Sanders hebben Van
Kooten en De Bie andere taalvernieuwers zoals
Marten Toonder en Wim T. Schippers ruim ge
passeerd. Van Marten Toonder zijn een stuk of
tien uitdrukkingen in omloop gebleven en van
Schippers hooguit zes.
De taalvondsten van Van Kooten en De Bie
zijn vooral verspreid via de televisie. Omdat
Van Kooten en De Bie een feilloos gevoel had
den voor de tijdgeest, werden uitdrukkingen
snel opgepikt, meent Sanders. Ook denkt hij
dat het gebruik van typetjes een belangrijke rol
heeft gespeeld bij het beklijven van de woor
den: ,,Door die typetjes werden bepaalde
woorden en uitdrukkingen vaak herhaald. Bo
vendien werden Van Kooten en De Bie op han
den gedragen door journalisten, schrijvers, po-
litifci en wetenschappers - mensen die zelf ook
graag taal produceren."
Sanders zegt dat Van Kooten en De Bie ook
belangrijk hebben bijgedragen aan de versprei
ding van het plat-Haags. Dit geluid wordt nu
tot in de verste uithoeken van het land her
kend. „Mogelijk heeft het werk van Van Kooten
en De Bie zelfs de deuren van het cabaret
opengezet voor allerlei stadstalen en dialecten,
zoals het Rotterdams, het Utrecht en het
Twents."
Artsen leggen geen direct verband met ongeluk Bijlmer
Zeker twaalf mensen die betrokken zijn geweest bij de
vliegramp in de Bijlmermeer hebben een zeldzame vorm
van auto-immuunziekte. Dit is een ziekte waarbij het af
weersysteem van het lichaam zichzelf aanvalt. Maar
geen van de deskundigen en artsen legt voorlopig een
direct verband met de schadelijke stoffen die bij het on
geluk zijn vrijgekomen.
den haag gpd-anp
Ook commissievoorzitter Meij
er wilde nog geen conclusies
trekken. „Er blijven veel onze
kerheden. Een dergelijke brand
is moeilijk te modelleren. Een
verband tussen de Bijlmerramp
en de auto-immuumziekten is
niet bevestigd, maar ook niet
uitgesloten", aldus Meijer gis
termiddag.
De twee deskundigen die gis
teren werden verhoord door de
enquêtecommissie, patholoog
Weening en onderzoeker Ijzer-
mans van het AMC, noemden
het aantal van twaalf gevallen
wel opvallend hoog. Een ver
band met de ramp durfden zij
niet te leggen. Het bleek dat de
Inspectie van de Volksgezond
heid twee keer een verzoek om
dit verder te onderzoeken, heeft
afgewezen. De inspectie valt
onder verantwoordelijkheid
van de minister van volksge
zondheid Borst. Zij wordt vol
gende week verhoord.
Uit de verhoren van gisteren'
bleek voorts dat zestig KLM-
medewerkers die in hangar
acht op Schiphol aan het werk
zijn geweest na de ramp, last
hebben van chronische ver
moeidheid. In deze hangar la
gen de brokstukken van het
vliegtuig opgeslagen. Volgens
internist Kurk, die deze mensen
behandelde, hebben zij een
Voorzitter Meijer van de enquêtecommissie begroet internist Kurk.
verlaagd niveau aan acylcamiti-
ne in het bloed. Kurk durfde
niet zover te gaan om een rela
tie te leggen tussen de stoffen
in de hangar en de ziekte. Wel
noemde hij het 'zeer opmerke
lijk' dat zo'n grote groep deze
ziekte had. Verder bleek dat bij
het AMC-onderzoek geen toxi
cologen zijn betrokken. Die
De RMS-regering benadrukte
tijdens de bijeenkomst tegen
een gewapende strijd te zijn. In
Nederland bestaan radicale
Molukse jongeren die zich on
der het gezag van een man uit
Breda zouden voorbereiden op
een gewapende strijd op de
Molukken. De Bredanaar zou
meer dan honderd sympathi
santen hebben.
President, in ballingschap Tu-
tuhatunewa zei dat er geen
contacten bestaan met deze
groep en niet weet hoe groot
die is. Hij vroeg begrip voor de
gevoelens van de jongeren,
maar stelde dat een gewapende
strijd geen oplossing voor het
probleem op de-Molukken is.
'Sigaret oorzaak
brand Schiphol'
schiphol richard mooyman
Een sigarettenpeuk is vermoe
delijk de oorzaak geweest van
het brandje op 8 december on
der de E-pier op Schiphol.
Tweehonderd wachtenden
moesten worden geëvacueerd.
De totale schade bedroeg zo'n
1,3 miljoen gulden.
Het gerechtelijk laboratorium
heeft volgens een woordvoer
ster van de Koninklijke Mare
chaussee geen technische oor
zaak kunnen vinden. Het vuur
is waarschijnlijk ontstaan in
een opslagruimte onder de
pier. Het laboratorium gaat er
volgens de marechaussee in
middels vanuit dat een wegge
gooide sigaret de oorzaak was.
Schiphol reageert verrast op
het vermoeden dat een peuk de
brand heeft veroorzaakt. „Dat is
ons niet bekend", aldus een
woordvoerster. „In ieder geval
was het geen brandstichting."
Kok: rechter
moet uitspraak
doen over quota
den haag gpd
„Waar schaarste is aan ruimte,
energie en milieu, is er ook be
hoefte aan quota daarvoor. Het
gaat ons vooral om een uit
spraak daarover", zegt premier
Kok. Het kabinet wil van de
Haagse rechtbank weten of de
regering bij schaarste van een
bepaald product een quotum
regeling mag instellen zónder
daar een vergoeding tegenover
te stellen. Dat is de inzet van
het hoger beroep dat minister
Apotheker heeft ingesteld tegen
de uitspraak van de Haagse
rechtbank. Die bepaalde dat de
Varkenswet voorlopig buiten
werking moet worden gesteld
tot er een schadevergoeding is
betaald. De premier ontkende
dat het kabinet de Varkenswet -
waardoor boeren uiteindelijk
twintig procent van hun veesta
pel moeten inleveren - er in de
Tweede en Eerste Kamer heeft
'doorgedrukt'. De voormalige
Kamerleden Huys (PvdA) en
Blauw (WD) beweerden deze
week onder zware politieke
druk te zijn gezet. Premier Kok
meent dat de wet er niet was
gekomen als 'beide zelfbewuste
heren' het echt niet hadden ge
wild.
Schiedam Molen De Walvisch in Schiedam heeft
gisteren een nieuwe kap gekregen. De molen
brandde drie jaar geleden uit. Sponsoring en subsi
dies leverden de benodigde twee miljoen gulden
op om een nieuwe kap en wieken te bekostigen.
FOTO ANP ROBERT vos
iginglc leo roggeveen
'feifff
cohojeede Kamer vindt dat de varkenssector
19^oet inkrimpen, maar de wet die dit moet
ijdenj, wordt door de rechter naar de prullen-
twezen. En als de provincie Zuid-Holland
nd apndgebied van Den Haag wil uitbreiden,
over het hoofd gezien wetsartikel roet
es onïten.
'hol.feijn zo maar twee voorbeelden die be-
drers aanduiden met de term 'juridisering
een at openbaar bestuur'. Het komt er kort ge
le mip neer dat de overheid wettelijk van alles
irobeijelen, maar steeds door de rechter wordt
enerisfloten. Gisteren discussieerden in het
Tijdfe-Kamergebouw op initiatief van PvdA-
naal^id Marja Wagenaar honderd ingewijden
veellt steeds nijpender probleem.
Sjeenkomst werd ingeleid door fos van Ke-
menade, commissaris van de koningin in Noord-
Holland en voorzitter van een commissie die an
derhalf jaar geleden een gezaghebbend rapport
schreef over het probleem. Toen concludeerde
Van Kemenade al dat Nederland zo langzamer
hand onbestuurbaar dreigt te worden omdat de
rechter steeds vaker op de stoel van het bestuur
gaat zitten. Veel is er sindsdien niet veranderd.
Maar waar tot voor kort de beschuldigende
vinger steeds naar de rechters werd uitgestoken,
die misbruik zouden maken van hun macht, en
protestbewegingen die beluitvorming traineren,
bleek gisteren de stemming honderdtachtig gra
den gedraaid. Volgens Van Kemenade moet de
oorzaak van de juridisering vooral worden ge
zocht bij de overheid. „Die heeft de rechtspraak
zelf in staat gesteld steeds vaker in het openbaar
bestuur te treden", aldus de PvdA'er. „We heb
ben onszelf een hoop leed bezorgd door in het
verleden niet goed na te denken over de rechten
en inspraakmogelijkheden van burgers. De over
heid moet in nieuwe situaties op de tast bestu
ren."
Rechtsgeleerde Willem Witteveen had moeite
met deze conclusie. Volgens hem loopt het open
baar bestuur steeds vaker vast omdat de overheid
nauwelijks oog heeft voor de burgers. „Burgers
die zich serieus genomen voelen, lopen minder
snel naar de rechter. Maar wat is de praktijk?
Eerst valt er een principebesluit en dan pas
wordt de burgers gevraagd wat ze ervan vinden.
Dan moet je niet gek opkijken als men zich be
drogen voelt", aldus Witteveen.
De Leidse hoogleraar Alex Brenninkmeijer be
aamde de conclusie van zijn collega Witteveen.
Hij heeft zich groen en geel geërgerd aan de kri
tiek op de rechter die de Varkenswet aan de
schandpaal nagelde. „Ik zou precies hetzelfde
FOTO ANP ED OUDENAARDEN
medici zijn gespecialiseerd in
de invloed van giftige stoffen op
de gezondheid. Toxicoloog De
Wolff van het Leids Universitair
Medisch Centrum noemde dat
'een gemiste kans'. Volgens
IJzermans zijn toxicologen niet
ingeschakeld, omdat het een
inventariserend onderzoek be
treft.
Apothekers dagen
Borst voor rechter
den haag anp
De problemen tussen apothe
kers en minister Borst (volksge
zondheid) lopen verder op. De
beroepsorganisatie voor apo
thekers KNMP stapt naar de
rechter om de minister te dwin
gen inzicht te geven in de prak-
tijkkosten van apothekers.
De organisatie had een ulti
matum gesteld tot gistermid
dag. Borst heeft de KNMP laten
weten daaraan niet te kunnen
voldoen.
De minister heeft aangekon
digd dat ze de receptvergoeding
voor apothekers, die bedoeld is
om hun praktijkkosten te dek
ken, wil verlagen. Vorig jaar zijn
er veel meer recepten voorge
schreven, waardoor het inko
men van de apothekers is toe
genomen. De apothekers zijn
tegen die verlaging. Die moet
juist worden verhoogd, zeker
als ze straks geen bonussen en
kortingen meer kunnen bedin
gen, vinden ze.
den haag gpd
gaand aan de verkiezingen al
'een neiging tot profilering'
maar die is volgens hem nu al
leen maar groter geworden. De
verkiezingsuitslag van deze
week is algemeen uitgelegd als
een verlies voor paars. De klein
ste regeringsfractie D66 verloor
veel kiezers, de WD liep wat te
rug en ook de PvdA scoorde
minder hoog dan verwacht.
De premier zei verder 'niet
nerveus' te worden over de rol
van de drie regeringsfracties,
maar eist wel dat het kabinets
beleid 'volop de kans krijgt'.
Eerder deze week had hij de
PvdA in de Tweede Kamer al
gemaand meer in het kabinet te
investeren. Hij weigerde gister
middag in te gaan op de oproep
van de net aangetreden partij
voorzitter Marijke van Hees, die
vindf dat de PvdA-fractie zich
juist onafhankelijker van het
kabinet moet opstellen.
Premier Kok heeft de drie rege
ringsfracties in de Tweede Ka
mer gisteren openlijk gewaar
schuwd dat ze het kabinet niet
moeten hinderen bij de uitvoe
ring van het regeerakkoord. De
minister-president vreest dat
'alledrie de paarse fracties'
zichzelf na de statenverkiezin
gen van afgelopen woensdag
nog meer voor de kiezers willen
profileren.
Kok wil per se de agenda van
zijn tweede paarse kabinet af
werken: „Er ligt een regeerak
koord dat vorig jaar is gesloten.
Er is het kabinet heel veel aan
gelegen dat uit te voeren", al
dus de premier, die gisteren
met het voltallige kabinet de
uitslag van de statenverkiezin
gen heeft besproken.
Volgens Kok hadden de paar
se fracties in de weken vooraf-
den haag*anp
het referendum als een prijs die
moest worden betaald om
paars mogelijk te maken.
In de ministerraad is daarom
afgesproken dat de Eerste Ka
mer op 30 maart beschikt over
de nodige stukken. Eén daarvan
is een notitie van minister Pe
per (binnenlandse zaken),
waarin hij in grote lijnen
schetst hoe het wetsvoorstel dat
de invoering van het referen
dum regelt, er straks zal uitzien.
De WD-fractie in de Eerste Ka
mer had dat laatste geëist.
Premier Kok bedacht donder
dag al dat het referendum snel
aan de orde moet komen. Hij
zei er wel bij dat het aan de Eer
ste Kamer is om haar eigen
agenda vast te stellen.
Het kabinet zal ervoor zorgen
dat de Eerste Kamer de wijzi
ging van de grondwet over het
referendum nog in de huidige
samenstelling kan behandelen.
Het ziet er, sinds de verkiezin
gen voor de provinciale staten,
immers niet naar uit dat er vol
doende steun zal zijn voor dit
voorstel in de nieuwe Eerste
Kamer. Voor een wijziging is
tweederde meerderheid nodig.
Spoedige behandeling lijkt
van groot belang om de vrede
in de coalitie te bewaren. D66
heeft zich vanaf het begin sterk
gemaakt voor invoering van het
referendum. De WD voelt er
eigenlijk niets voor, maar ziet
hebben gedaan als ik op de stoel van de rechter
had gezeten", zegt Brenninkmeijer. „Wat mij be
vreemdde was de reactie van enkele Eerste-Ka-
merleden die opeens bekenden heel veel spijt te
hebben van die wet. Maar waren ze daar nou net
niet voor gekozen?"
Wijand Duijvendak, voorzitter van Milieude
fensie, kreeg de zaal stil met een hilarische re
constructie van de procedure, rond de vijfde
Schiphol-baan. „Dat die baan er nog niet ligt,
komt niet door ons", aldus Duijvendak. „Dat
komt omdat de overheid zo traag is. Wij kregen
zes weken om de plannen te bestuderen, maar
de overheid doet er al vier jaar over voordat ze
met een vervolg komt. Als ze al met iets komen,
is het absoluut broddelwerk. Ik vind het van de
gekke dat er wel steeds een sfeer wordt gecreëerd
waarin wij verantwoordelijk zouden zijn voor de
vertragingen."
Het ALLIN belpakket kunt u verkrijgen bij de
Dutchtone shops in Amsterdam, Haarlem.
Leiden, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en
Amersfoort. Verder kunt u terecht bij de
meeste filialen in de randstad van BCC,
BelCompany, Correct, Dixons, Electric City
(V&D), EP:ElectronicPartner, Expert, Filmpost,
Flandria, Foka, Foto Klein, Horn Elektro,
Kijkshop, Kinorama, Klein Electronics, Kral
Fotostores, Let's Talk, Mega Elshout, NEBO/
Foto/Video/Telecom, Radio Modern Elec
tronics, RAF, Scheer Foppen, Staffhorst,
Steenweg, Superphoto, t for telecom, The
Phone House, Telecom Today, Tele Masters,
TeleTools en Valkenberg. Voor informatie:
www.dutchtone.nl of 0800-0550 (gratis).
dffchtone
Straks belt iedereen met Dutchtone.
