Muskens
vreest voor
tweedeling
mm
Groningse kliniek buigt zich over 'fietsenrekken' van junks
Politici maken karikatuur van zichzelf
Provincie is oliespuitje tussen Rijk en gemeente
Ëm
Verdelgingsactie Zeister kakkerlakken in startblokken
Binnenland
Woordvoerder Defensie
moet het veld ruimen
'Grote' verkiezingsdebat
in Haarlemse Statenzaal
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1999
954
ANP Algemeen Nederlands Persl
Man doodt medegevangene
utrecht Een 27-jarige gevangene blijkt op 5 februari een 45-ja-
rige medeveroordeelde in het Meijers Instituut in Utrecht te
hebben vermoord. De man, die tbs had gekregen wegens enkele
geweldsmisdrijven, heeft een bekentenis afgelegd. Het slachtof
fer werd dood in zijn cel aangetroffen. Over de toedracht van
het incident wil justitie geen enkele mededeling doen, evenmin
over de manier waarop het slachtoffer is gedood. Vooralsnog
zijn er volgens officier Steensma geen aanwijzingen dat er spra
ke is geweest van nalatigheid binnen het Meijers-Instituut.
Melkert: geen onderzoek asielbeleid
den haag PvdA-fractievoorzitter Melkert wijst het voorstel van
GroenLinks-fractieleider Rosenmöller van de hand om een par
lementair onderzoek naar de uitvoering van het asielbeleid in te
stellen. Rosenmöller verwachtte juist zaken te kunnen doen met
de PvdA omdat Melkert vorig jaar pleitte voor een parlement
dat het kabinet strenger controleert op de uitvoering van wet
ten. Maar voor de PvdA-fractievoorzitter is een parlementair
onderzoek 'niet aan de orde'.
'Gelijke behandeling juist in de zorg'
Bisschop Muskens van Breda is fel gekant tegen het plan
dat voorzitter Hamel van het college van bestuur van het
Academisch Ziekenhuis in Groningen (AZG) enkele we
ken geleden lanceerde om rijke mensen tegen betaling
sneller te behandelen. Dat brengt volgens Muskens een
ongewenste 'sociale tweedeling' teweeg in de maat
schappij. „In mijn jeugd werd het ziekenfonds gezien als
iets voor de armen. In die tijd werd er prestige aan ont
leend als je kon zeggen dat je geen ziekenfondsverzeker
de was."
groningen gpd
Muskens zei tijdens een spreek
beurt in Zuidlaren bang te zijn
dat de standsverschillen van de
jaren '50 en '60 weer terugke-
,,In de trant van: de een
kan het zich veroorloven om
verpleegd te worden in een pri-
vé-kliniek, terwijl een ander
'maar' in de armenkliniek ligt."
Zo'n tweedeling past volgens de
bisschop niet bij de gezond
heidszorg. „Als gelijke behan
deling ergens gewenst is, dan is
dat wel wanneer je als zieke
bent aangewezen op zorg."
De bisschop spreekt van een
'levensgevaarlijke ontwikke
ling': ../Ms de trend van com
mercialisering in de gezond
heidszorg eenmaal is gezet, is
het tij niet te keren. Na de zie
kenhuizen volgen dan de psy
chiatrische inrichtingen, ge
handicapten, bejaardentehui
zen etcetera. Daarom ben ik er
mordicus op tegen." Inxintwik-
kelingslanden is het een nor
maal verschijnsel dat sommige
voorzieningen aan elitaire be
volkingsgroepen zijn voorbe
houden. Een welvarend land als
Nederland zou hiervan ver
schoond moeten blijven, meent
hij.
Volgens de bisschop dreigt de
hulp in deze jachtige samenle
ving, die door economische
systemen wordt beheerst, er
helemaal bij in te schieten.
„Het aantal leerling-verplegers
dat jaarlijks wordt opgeleid is
gedaald van 27.000 naar 17.000
en het aantal leerlingen in
kraam- en kruiszorg van 8000
naar 3000. Ik voorzie," zei Mus
kens, „dat wanneer ikzelf over
twintig jaar hulp nodig hebt, er
geen verpleegster meer aan m'n
bed komt."
Nu naastenliefde in deze tijd
van individualisering niet meer
vanzelfsprekend is, zou de
overheid moeten overwegen
haar burgers te verplichten zorg
op zich te nemen voor burgers
die dat nodig hebben. Als voor
beeld noemde hij: eten rondde
len in het ziekenhuis. „Met par
ticulier initiatief redden we het
niet meer. Daarom moeten we
het afdwingen net als het beta
len van belasting. Onder geen
beding mag de solidariteit uit
onze samenleving wegebben."
den haag anp
weerslag van zijn getuigenver
klaring voor de commissie-Van
Kemenade, zo stelde hij Ophef
was in zijn ogen onnodig, hij
vertelde immers niets nieuws.
Minister De Grave dacht daar
anders over. Direct na zijn aan
treden. afgelopen zomer, kreeg
ook hij te maken met het Sre-
brenica-spook. Nieuwe onthul
lingen over mogelijke stafbare
feiten door Dutchbatters over
vielen hem volkomen. Deze
pijnlijk ervaring zou hem geen
tweede keer overkomen, nam
de minister zich voor. De Grave
maakte intern duidelijk dat hij
over alle informatie wilde be
schikken, tegelijk trok hij de re
gie over de voorlichting meer
naar zich toe. Uit de school
klappen, zeker over een politiek
gevoelige kwestie als Srebreni
ca, zou niet meer worden geac
cepteerd.
Minister De Grave heeft zijn
woordvoerder B. Kreemers de
wacht aangezegd. Kreemers is
ontheven van zijn functie als
plaatsvervangend directeur
voorlichting van Defensie.
Woordvoerder J. Veen van
staatssecretaris Van Hoof
neemt voorlopig zijn taken
over.
Een verwoede poging om zijn
naam te zuiveren is Kreemers
fataal geworden. Hij was het
beu dat in de media en binnen
defensieorganisatie het
beeld bleef bestaan dat hij na
de val van Srebrenica (1995) in
formatie tegenhield of gekleurd
naar buiten bracht.
In een ingezonden artikel in
NRC Handelsblad probeerde
Kreemers zijn gelijk te halen.
Zijn artikel is grotendeels een
Het leukste wat je kunt winnen,
zijn kaarten voor Quidam
van Cirque du Soleil.
Manpower is gekozen tot 'official supplier* van flexibel personeel voor
Quidam, de nieuwe show van Cirque du Soleil. En dat vieren we met het
weggeven van Qu/dom-vrijkaarten, horloges, t-shirts en cd's. ledereen die
gaat werken voor Manpower maakt kans op deze mooie prijzen. Loop nu
binnen bij één van onze vestigingen en vraag naar de wedstrijdfolder. Kijk
voor de dichtstbijzijnde vestiging in de Gouden Gids of op www.manpower.nl
WMANPOWËR
groningen gpd
Harddrugs zijn niet goed voor de gezondheid. De
aftakeling van het lichaam begint in het hoofd,
bij de tanden en kiezen: die worden eerst zwart
en vallen er na verloop van tijd spontaan uit. De
junk is vaak te herkennen aan het slechte gebit.
Daar komt in Groningen binnenkort verandering
in, want de Tandheelkundige Kliniek van de
Rijksuniversiteit Groningen begint eind deze
maand met een grondige restauratie van de ge
bitten van honderd drugsverslaafden in de stad.
variërend van het vullen van gaatjes tot het aan
meten van kunstgebitten. De belangstelling on
der drugsverslaafden is groot.
Professor Schaub van de Tandheelkundige Kli
niek verwacht 'tandheelkundig gezien' veel inte
ressante gevallen tegen te komen, en dan vooral
interessant voor zijn studenten. De hoogleraar
ontkent echter dat de 'fietsenrekken' van de ver
slaafden beroepshalve worden gezien als boei
end oefenmateriaal. „Wij zien onze patiënten
nooit als oefenmateriaal. Bij te ingewikkelde in
grepen worden trouwens geen studenten inge
zet, maar professionele tandartsen", zegt
Schaub.
Zo nu en dan meldt zich wel eens een drugs
verslaafde bij Tandheelkunde, maar die wordt
meestal zonder pardon weer weggestuurd. Geen
geld. Voor dit probleem is nu een oplossing ge
vonden: het Regionaal Ziekenfonds Groningen
betaalt de rekening.
Het idee om de gebitten van honderd Gronin
ger drugsverslaafden flink aan te pakken, is af
komstig van Jan Veen, coördinator van het plaat
selijke opvanghuis voor verslaafden. Veen kent
het gebittenprobleem van de junks als geen an
der. Drugs zijn volgens hem slechter voor het ge
bit dan alle soorten snoep bij elkaar. Veen: „Ik
had gehoord dat de gemeente Groningen en het
ziekenfonds een contract hadden afgesloten voor
een aanvullende ziektenkostenverzekering voor
alle minima. Daaronder valt ook de vergoeding
voor de tandartskosten. Toen ging er bij mij een
lampje branden." Veen zocht contact met
Schaub en na een aantal gesprekken kon de zaak
worden beklonken.
Eind deze maand worden de eerste verslaafden
'gescreend'. Vervolgens wordt voor iedere ver
slaafde een restauratieplan gemaakt, waarna de
eigenlijke behandeling begint. Veen draagt er
zorg voor dat de verslaafden verschijnen op d
afgesproken tijdstippen. Geen eenvoudige taal
daar het leventje van een verslaafde niet altij
even gedisciplineerd verloopt. „Maar de belang
stelling is bijzonder groot", zegt Veen.
Schaub liep vrijwel direct warm voor het idei
„We kunnen op deze manier een bijdrage leve
ren aan het welzijn van de drugsverslaafde. W
zijn er voor iedereen, dus ook voor deze groe
mensen. Onze kliniek is eigenlijk niet meer c
minder dan een heel grote tandartsenpraktijk. A
leen werken we ook met studenten. Maar d;
zegt niets over de kwaliteit van onze zorg. He
enige is dat patiënten die bij ons worden behar
deld wat meer tijd kwijt zijn."
den haag ans bouwmans
D66 houdt een inloopochtend,
waar fractievoorzitter Thom de
Graaf de ene dag de Flexwet in
de prullenbak gooit en de vol
gende dag zijn visie geeft op de
zaak Öcalan. De WD looft een
fles wijn uit voor voorpagina
nieuws. De kelder van WD-vi-
ce-premier Jorritsma is klaar
blijkelijk bijna leeg, want op el
ke 'Grote Avond' van de WD is
ze goed voor een nieuwtje.
Het is campagnetijd, en dat
zullen we weten. PvdA-fractie-
leider Melkert krijgt er geen ge
noeg van. Zelf nieuwsmaken,
uitvoerig reageren op de ande
ren, niets is hem te veel. Zelfs
PvdA-premier Wim Kok kruipt
vaker uit zijn schulp dan nor
maal. Emoties over het El Al-
bandje, een uithaal naar lek
kende Kamerleden. Het geeft
niet hoe je in het nieuws komt,
als je maar in het nieuws komt.
Aangezien ze dat bij het CDA
ook vinden, hebben ze daar nu
Kamerlid Hans Hillen als 'chief
whip' aangesteld. Die moet zor
gen dat het CDA weer in de
krant komt. Hoe, doet er klaar
blijkelijk niet toe. Hij geeft nu
elke vrijdag een persconferen
tie. Zomaar
De provinciale verkiezingen
komen eraan. En alhoewel er
geen zetel te verdelen is in de
Tweede Kamer, wordt het hele
debat beheerst door landelijke
politici. Dat komt in de eerste
plaats omdat er weinig politieke
provinciale thema's zijn. De
provinciebesturen spreken de
burger ook weinig aan. De ver
kiezingen zijn bovendien van
belang voor 'Den Haag'.
Alhoewel het stemgedrag niet
zomaar te vertalen is, kun je wel
bepaalde conclusies aan de
'opiniepeiling' van 3 maart ver
binden. De coalitiepartijen
De NOS-televisie richt de ca
mera's dinsdag 2 maart, aan
de vooravond van de Staten
verkiezingen, op de fractie
voorzitters van de vijf groot
ste politieke partijen. In de
Statenzaal van het Noord-
Hollandse provinciehuis in
Haarlem treden zij in debat.
Provinciale politici komen er
niet aan te pas, hoewel het
debat wordt gehouden tegen
een provinciaal decor.
Het debat tussen Melkert
(PvdA), Dijkstal (WD), De
Hoop Scheffer (CDA), De
Graaf (D66) en Rosenmöller
(Groenlinks) wordt recht
streeks uitgezonden en staat
onder leiding van Paul Witte-
man en Ferry Mingelen. Het
begint om 21.00 uur. De poli
tici discussiëren over vijf nog
te bepalen thema's en mogen
ten slotte hun licht laten
schijnen over zoiets als de
betekenis van Provinciale
Statenverkiezingen.
(PvdA, WD en D66) wensen
een bevestiging van de kiezers
dat ze het goed doen en de sa
menwerking moet worden
voortgezet. De oppositie hoopt
dat de kiezers het huidige rege
ringsbeleid afstraffen door niet
'Paars' te stemmen. Bovendien
is de verkiezingsuitslag bepa
lend voor de samenstelling van
de Eerste Kamer, en ook daar
zien de partijen zichzelf graag
groter terug.
In de weken voor verkiezin
gen ontstaat er als vanzelf een
kunstmatig beeld van politiek.
Tegenstellingen worden uitver
groot, om punten te scoren. Er
wordt geprobeerd schade aan
de eigen beeldvorming te voor
komen, maar er moeten na
tuurlijk wel wat krassen worden
gezet op het imago van de te
genstander. Er wordt stemming
gemaakt. Rond de dorpspomp
op het Binnenhof wordt heel
wat afgekletst over de positie
van Annemarie Jorritsma of de
(ongepaste) emoties van Wim
Kok.
Volstrekt normaal allemaal.
Dat 'Den Haag' zich met de
Statenverkiezingen bemoeit, is
logisch en wenseÜjk. Maar toch,
iets zit er niet lekker. En dat is
vooral de manier waarop de
politici zich tot de kiezers rich
ten. Het is allemaal zo opzich
tig, zo overdreven. En daarmee
ook volstrekt ondoelmatig.
Want het zou verbazingwek
kend zijn als er nog echt men
sen zijn die zich druk maken
over het 'volkstoneel' dat op dit
moment in en buiten Den Haag
wordt opgevoerd.
Koffieochtenden, Grote
Avonden, de tafel van Kok, de
kijk op de week van Hillen. Ie
dereen reageert op iedereen, in
de hoop dat er iets - een beeld,
een quote - bij de kiezer te
rechtkomt.
Je weet niet meer wat je nog
serieus moet nemen. Waarom
wordt er een stuk van Pronk
(overal in Nederland 100 kilo
meter voor een beter klimaat)
gelekt dat nog lang niet af is?
Opdat we toch vooral weten dat
PvdA-minister Pronk het mi-
lieuhart op de juiste plaats
heeft. Jorritsma kraakt het gelijk
af, want iedere automobilist
moet goed begrijpen dat je bij
de WD het beste uit bent. En
die nette De Graaf van D66 kan
op zijn beurt opmerken dat
zo'n openbare discussie 'onge
past' is. Iedereen heeft zijn zeg
je gedaan, en er wordt weer op
een ander onderwerp overge
gaan.
Het abnormale is normaal. Al
maanden wordt er geklaagd
over de uitwerking van de Flex
wet die door het vorige kabinet
is gemaakt en op 1 januari in
ging. Dat was geen reden voor
zorg in de coalitie: de wet
moest de tijd krijgen. Twee w
ken voor de Statenverkiezingf
hoeven er maar een pa
schoolklassen naar huis te wo
den gestuurd, en een horde K
merleden snelt boos naar de f;
om Kamervragen te stellen. L
wet moet aangepast worde
zei D66'er De Graaf zelfs. Te
wijl er jarenlang aan de wet
gewerkt, en hij ook met stei
van zijn eigen partij tot stand
gekomen.
Deze kritiek op de public
teitsgekte is niet nieuw. Cor
mentatoren en deskundig»
verkondigen elke verkiezii
weer dat het verkiezingsgekaJ
eerder weerzin dan enthousia
me voor de politiek oproept. 1
toch verandert er niets, h
wordt zelfs erger. Tegen bet
weten in, werpen de Melker
de De Graafjes en de Jorril
ma's zich als politieke lemmi
gen in de verkiezingsstrijd. I
genlijk is er maar één conclui
mogelijk. Politici kunnen n
anders. Ze hebben een natui
lijk instinct een karikatuur v.
zichzelf te maken. Geluld
komt 3 maart al snel dichterbi
Op 3 rtiaart worden nieuwe
provinciale staten gekozen.
Vier jaar geleden bleef meer
dan de helft van de kiezers
thuis. 'Het kan ook wel zonder
de provincie' is een veelge
hoorde stelling. Wat vinden de
Zuid-Hollandse gedeputeer
den en de commissaris van de
koningin daarvan. Aflevering
5: Gedeputeerde Henk van der
Goot (WD), onder meer ver
antwoordelijk voor cultuur,
onderwijs, en bestuurszaken.
P=.
STATEN
den haag «hans jacobs
haags redacteur
Volgens de Brabantse CDA-ge-
deputeerde Van Geel kan de
provincie maar beter een gede-
concentreerde rijksdienst wor
den als ze niet meer politieke le
gitimiteit krijgt.
„Ik wil het omdraaien. Gede-
concentreerde rijksdiensten,
zoals Rijkswaterstaat en Domei
nen, moeten bij de provincie
worden ondergebracht. Daar
horen ze thuis. Ik pleit voor
schaalvergroting van de provin
cies. Geef ze meer taken en
voeg een aantal samen, zodat er
meer gelijkwaardigheid tussen
de provincies ontstaat. Het is
toch vreemd dat Zeeland met
300.000 inwoners bij het inter
provinciaal overleg evenveel ge
wicht heeft als Zuid-Holland
met 3,3 miljoen inwoners."
Burgemeester Lyklema is tegen
herindeling van Ter Aar. Hij
denkt echter dat zijn gemeente
moet boeten voor het mislukken
van de annexatieplannen van
Den Haag. Wat gebeurt er met
Ter Aar?
„De wet is heel eenvoudig. Het
rijk gaat over herindeling wan
neer meer dan tien procent van
de bevolking van een gemeente
erbij betrokken is. Bij gemeen
telijke herindeling is dat het ge
val. Uiteindelijk zal het rijk dan
ook een besluit nemen, maar
daar is de provincie wel bij be
trokken, als initiatiefnemer en
adviseur. Ter Aar moet zelf aan
geven wat ze wil. Zelfstandig
voortbestaan beschouwt de
provincie als een niet begaan
bare weg.
Is het niet gek dat in provinciale
staten ook burgemeesters en
wethouders zitten? Die moeten
daar hun eigen gemeente con
troleren. Is dat niet onzuiver?
„Het is niet onzuiver want het
wordt door de wet niet verbo
den. Ik ben zelf ook burge
meester én statenlid geweest.
Er zijn meer voor- dan nadelen.
Het gaat erom hoe iemand in
de praktijk functioneert. De één
kan de zaken goed gescheiden
houden, een ander heeft er
Gedeputeerde Henk van der Goot (WD)
meer last van. Er wordt bij de Bollenstreek, of rondom Alphen
politieke partijen verschillend met een regionale zender als TV
over gedacht. Ik kan niet ont-
kennen dat er enige kwetsbaar
heid is."
Wat moeten de mensen in de
West. Dat is toch vooral TV Den
Haag?
„TV West krijgt van mij best wel
eens de boodschap dat er meer
is dan alleen Den Haag. Maar ik
FOTO LOEK ZUYDERDUIN
geloof in vrije nieuwsgaring en
zal daarom de laatste zijn die
zich met hun programma's be
moeit. Toen TV West in de pro
blemen kwam omdat geld
schieters afhaakten, kwam er
ook vanuit Leiden en andere
gemeenten de vraag of er e
helpende hand kon worden
boden. Er is dus best behoe
aan regionale televisie. E
wordt ook steeds belangrijk
De mensen krijgen weer me
interesse voor hun eigen regie
Maar waarom moet daarvt
apart worden betaald. Is mar,
werking niet beter op z
plaats?
„Zo zit ons omroepbestel in
kaar. Mijn partij en ook het pi
vinciebestuur hebben vier \i
geleden gezegd dat we de bi
ger niet extra willen belast
met een heffing voor region;
televisie. We hebben al gespi
terd toen ons werd opgele
dat we een tientje moesten h
fen voor de radio, maar dat
nu eenmaal zo geregeld in
wet."
Waarom bemoeit de provin
zich met monumentenzorg, c
tuur en onderwijs. Dat kan
dere gemeente toch beter zelf?
„De grote gemeenten wel,
kleinere niet. In het onderv>
zorgen we bijvoorbeeld dat 1
vakkenaanbod op elkaar wo
afgestemd, zodat het niet ove
hetzelfde is en leerlingen m
der keuze hebben. De provin
moet je zien als het oliespui
tussen rijk en gemeenten. H
je het weg. dan staat de mac
ne binnen de kortste kei
stil."
Grootste flat van West-Europa maandag onder handen
zeist «jurgen van dijk
De medewerkers van woningbouwvereniging
K'86 in Zeist maken zich op voor de grootste ver
delgingsactie van kakkerlakken die Nederland
ooit heeft gekend. Maandag worden de eerste
woningen van de inmiddels beruchte L-flat in de
Zeister wijk Vollenhove schoongemaakt. De 'ex
plosie' van het aantal kakkerlakken afgelopen
jaar had niets met de hygiëne van de bewoners te
maken, want de beestjes eten bij voorkeur vers
voedsel.
Interim-directeur Scharp van het KAD (Kennis-
en Adviescentrum Dierplagen) in Wageningen
noemt als een van de verklaringen voor de enor
me verspreiding van de kakkerlakken de inbouw-
keuken. „Als de koelkast los staat, maak je als be
woner vaker schoon achter het apparaat dan
wanneer de koelkast in een inbouwkeuken zit."
En achter de koelkast zit de kakkerlak het liefst,
weet Scharp. Lekker warm, met een constante
temperatuur en dicht bij het voedsel.
Scharp en het KAD zijn door de woningbouw
vereniging ingehuurd om het probleem in de
grootste van West-Europa in kaart te brengen.
Op basis van lijmvallen, de lokdoosjes die bij vrij
wel alle bewoners zijn geïnstalleerd, is een inde
ling gemaakt. In het ergste geval moet de woning
met bestrijdingsmiddel worden bespoten. Valt
het mee met het aantal kakkerlakken, dan vol
doen de lijmvallen. Is er helemaal geen sprake
van ongedierte dan onderneemt K'86 toch actie.
De openingen bij de leidingen door de dertien
verdiepingen worden dan dichtgekit. Dat gebeurt
ook met de naden en kieren in de woningen. Ver
der worden de luchtroosters in de keukens met
nylonkousen dichtgemaakt.
„Het gaat ons erom dat de kakkerlakken na
'Vollenhove Schoon' wegblijven", zegt directeur
Bakker van K'86. Hij gaat ervan uit dat het pro
bleem over een maand voor 99 procent is opge
lost. „En daarna willen we dat bewoners het di
rect melden als er toch weer onverhoopt een
kakkerlak opduikt." De woningbouwvereniging
stelt dan lijmvallen ter beschikking. Ook gaat
K'86 nieuwe bewoners direct voorlichten hoe ze
preventief te werk kunnen gaan tegen de kakker
lak.
Omdat de kakkerlakken zich niet verspreiden
tussen de verticale blokken van de flat, gaat
schoonmaakbedrijf Rentokil per blok te werk.
Vanaf maandag wordt laag voor laag behandeld.
De bewoners moeten steeds voor twee uur hun
huis uit. Tot en met donderdag gaat de bestrij
ding door. Op vrijdag kunnen eventuele achter
standen in de planning worden ingelopen. In to
taal duurt de verdelgingsactie vier weken.
Een gigantische logistieke operatie, beaamt
recteur Bakker. Hij becijfert dat de grote schot
maak K'86 tonnen kost. Ondanks de gede^
voorbereiding kon K'86 niet alle huurders bei
ken. Gisteren bepaalde de Utrechtse rechtbE
in een kort geding dat een huurder toegang m
verlenen aan de schoonmakers. Deze huur»
had niet gereageeerd op de brieven, telefoon)
en huisbezoeken van medewerkers van de x
ningbouwvereniging. Met de uitspraak van
rechter heeft K'86 volgende week de mogel
heid de deur van deze huurder te openen, al c
niet onder begeleiding van de politie. Zes and
huurders die door K'86 waren opgeroepen v»
de rechtbank reageerden plotseling wél en la
vanaf maandag de kakkerlakkenverdelgers
willig binnen.
