Cultuur Kunst
Probleem Stadsgehoorzaal
jas in 2002 uit de wereld
Mooie lichamen in
choreografie Rogie
'Ik wil de herinnering aan de
anjerrevolutie levend houden'
ROSITA STEENBEEK
Schone
Schijn
Geen pleintje voor hartstochtelijke liefde
Ouders op drift bij schoolbandjesstrijd
vidre
iTERDAG 20 FEBRUARI 1999
jan rijsdam, 071 -5356444, plv. chef annet van aarsen 071 -5356443
Lydia van Dam ziek
uphen aan den run Het optreden van jazz-zangeres Lydia van
}am, vanavond in het Alphense Parktheater is afgelast. Op het
programma stonden bewerkingen van songs van Joni Mitchell,
naar Van Dam moet verstek laten gaan wegens ziekte. Zij wordt
lervangen door Carmen Gomez die in haar show 'Night Day"
gillie Holiday en Ella Fitzgerald tot leven brengt. Aanvang: 20.30
Robbie Williams als gigolo
4_; De Britse popmuzikant Robbie Williams wordt getipt
als de belangrijkste kandidaat voor de rol van een homoseksue
le gigolo in een film met voormalig Friends-ster Helen Baxenda-
le. Het ex-lid van Take That wilde al een tijd dolgraag een film
carrière beginnen, maar tot nog toe bleef het bij het schrijven
can een lied voor een Britse gangstercomedy. De Millennium
zanger hoopt dat de nieuwe film, die nog geen naam heeft, de
grote doorbraak wordt. De opnames beginnen in de herfst van
lit jaar, na de komende tournee van Williams. Het script is ge
schreven door Baxendale's partner David Williams.
Uitstel voor NewMetropolis
imsterdam De bewindvoerder die is aangesteld in verband met
Jonge fado-zangeres Cristina Branco niet bang voor traditie
amsterdam
de financiële perikelen rond NewMetropolis, heeft alle beschik
bare tijd nodig om tot een oplossing voor het wetenschapsmu
seum te komen. Op zijn verzoek is daarom door de rechtbank
een vergadering van schuldeisers uitgesteld tot 12 mei. De be
windvoerder, R. de Ruuk, heeft dat gisteren meegedeeld. Vorige
week werd bekend dat het attractie- en evenementenbedrijf Li-
bema interesse voor NewMetropolis heeft. Er zouden nog circa
iien andere gegadigden zijn. Volgens De Ruuk beginnen bin
nenkort gesprekken met een aantal partijen. Door overheidsbij
dragen kan het museum, dat in surseance van betaling verkeert
en een schuld van 11,5 miljoen heeft, tot 31 maart openblijven.
BURCHT LITERAIR
presenteert Dr. Ruurd B. Halbertsma (RMO)
interviewt schrijfster/vertaalster
over Etrusken, liefde en de dood Entree
Do. 25 februari Sociëteit de Burcht, f 5'"'f }®j'
10IS uur Burgsteeg 14 071-5110495
peter bruyn
'Murmurios', het eind vorig jaar
verschenen tweede album van
de jonge Portugese zangeres
Cristina Branco werd unaniem
geprezen. De komende weken
is ze voor een dozijn concerten
in ons land. Ze praat honderd
uit over fado, weemoed, en de
invloed van het dictatoriale ver
leden op de Portugese muziek.
„Vroeger, toen de Portugese
mannen uitvoeren om de we
reld te veroveren, bleven de
vrouwen achter en zongen lie
deren. Over de hoop op terug
keer en het noodlot dat onver
mijdelijk was," vertelt de vedet
te. „Daar ligt volgens mij de
oorsprong van de fado en van
het begrip 'saudade', dat daar
onverbrekelijk mee verbonden
is. Maar ik hou mij niet al te
veel bezig met die theorieën.
Het gaat mij toch vooral om het
gevoel."
Er zijn meer verhalen over
het ontstaan van de melancho
lieke Portugese klaagzang, die
de wereld heeft leren kennen
onder de naam 'fado' en die er
gens in de eerste helft van de
vorige eeuw voor het eerst moet
hebben geklonken. Zo wordt er
ook wel gezegd dat het wee
moedige 'saudade'-gevoel van
de fado gestalte kreeg, toen de
Portugezen hun imposante we
reldrijk zagen afbrokkelen tot er
vrijwel alleen nog maar dat
stukje op het Iberisch schierei
land overbleef. De 26-jarige
Branco haalt de schouders op
bij het horen van deze interpre
tatie. „Dat is ook een perspec
tief. Maar wat maakt het uit?"
Fado laat zich gemakkelijk -
misschien wel iets te gemakke
lijk - omschrijven als de 'Portu
gese blues'. Melancholiek en
ontstaan in de kroegen van de
volkswijken in de grote steden,
zoals ook de tango in Argenti
nië, de rembetika in Grieken
land en de raï in Algerije.
Tientallen jaren was de fado
in Portugal uit de gratie. Sinds
halverwege dit decennium is er
echter sprake van een opvallen
de opleving met artiesten als
Canamé en Madredeus, maar
het meest succesvol zijn de
vrouwen, zoals Cristina Branco,
Misia en de meer pop-gerichte
Dulce Pontes, die het best om
schreven kan worden als een
Portugese Céline Dion.
Dat de fado uitgerekend nu
weer zo in de belangstelling
staat is niet toevallig. Menigeen
associeerde het Portugese le
venslied automatisch met de
fascistische dictator Salazar, die
graag met de vlag van de fado
als nationaal cultuurgoed wap
perde.
En na de Anjerrevolutie van
1974 keerden velen deze mu
ziek de rug toe als een relikwie
van een periode in de Portuge
)e laad- en losproblematiek van de Stadsgehoorzaal
ordt op z'n vroegst in 2002 opgelost. Dat zegt cultuur
wethouder A. Pechtold (D66) in een reactie op het con-
ert donderdagavond in de muziektempel aan de Bree-
iraat van Boudewijn de Groot.
Het voor zeven miljoen gulden
gerestaureerde gebouw is een
favoriete speelplek (gebleven)
voor tal van artiesten, vertelt
Unger. Het water loopt hen
voor het optreden al uit de
mond, zo zijn ze te spreken
over de akoestiek. Voor technici
is de concertzaal een gruwel.
Backstage wordt de arbowet
met voeten getreden. Al zijn er
volgens Unger zalen in het land
waar de misstanden talrijker en
groter zijn.
De directeur heeft in deze
krant al eens alarm geslagen.
Volgens haar kan de dag niet
ver weg meer zijn of een con
cert moet worden afgelast.
zanger en zijn band moes-
het die avond stellen zon-
fr decor. De stukken waren
iet geen mogelijkheid tijdig op
ft podium te krijgen. Dat had'
les te maken met de gebrekki-
bevoorradingsfaciliteiten
an de Aalmarktzijde van de
ladsgehoorzaal. Binnen een
aar jaar zegt Pechtold ("Ik ga
nog meemaken als wethou-
er cultuur") komt er een mo-
lent waarop directeur P. Un-
fr zich niet meer hoeft te
[hamen voor de kruip-door-
uip-door-routes die technici
loeten
Want behalve backstage gaat
er ook nogal eens wat mis met
de versleten verwarmingsinstal
latie en heeft Unger ook klach
ten over de weinig strategische
verspreiding van de 'natte groe
pen' voor dames en heren.
Pechtold kent het wensenlijst
van Unger uit zijn hoofd. „Maar
de verbeteringen worden mee
genomen bij de uitvoering van
de zogeheten tweede fase waar
in de tweede zaal ook aan de
orde komt.
Die tweede fase is volgens
Pechtold sinds het nieuwe col
lege van burgemeester en wet
houders is aangetreden een
stuk concreter. Voordien was er
maar een dikke miljoen gulden
beschikbaar, afkomstig van
sponsors. In het collegepro
gramma van de huidige wet-
houdersploeg is er tussen de
vijf en zes miljoen gulden voor
uitgetrokken.
Het wachten is, zegt de wet
•at de zee hier nog aan land
ril komen. Dat is de eerste ge-
lachte die je bevangt wanneer
f de Katwijkse boulevard be-
ijkt. Alleen het beeld van de
eemansvrouw die samen met
aar zoontje nu al jaren over de
aren staat uit te kijken naar
man die maar niet terug-
omt, is het bekijken waard op
leze boulevard. Welbeschouwd
ias de Atlantikwall mooier,
laar er is hoop voor Katwijk,
let Baljuwplein, gelegen op
én hengelworp afstand van de
oulevard, wordt verfraaid. Er
'een prijsvraag uitgeschreven
faarbij iedereen ideeën mag
andragen over wat er moet ge
beuren met de ruimte die nu
iet foeilelijke postkantoor in-
leemt. In deze atoomvrije kei-
Ier, die ze per ongeluk boven
Ie grond hebben laten staan,
aat binnenkort de slopersbal
dus is er plek voor iets
üeuws.
ja, dat Baljuwplein. Niet be-
aald een plein dat door corn-
listen zal worden bezongen
Is het plein waarop ze hun
fand amour beleefden. We
lebben daar de Vredeskerk,
en wel aardig gebouw, waar
in het toegangshek momen
cel wordt versperd door een
met de tekst: 'Verkoop leer
fisuède 100 gulden korting',
ien bord dat Gods geseling van
Ie wisselaars in de tempel in
edachten roept. Ie hebt er wat
itakterloze huisjes en er is een
linie parkeerplaats met veel
Het Baljuwplein in Katwijk: een hersenknerser voor de creatieve geest.
FOTO DICK HOGEWONING
afvalvangend struweel. Voor de
rest is er niet veel. Een grauw
pleintje, met van die stenen in
zelfmoordgrijs. Een moe plein
tje. Geen vlees en geen vis.
En dat plein moeten inventieve
geesten nu gaan opleuken. Een
dilemma van de eerste orde.
Hoe maak je van een Weh-
kamp-pak een creatie van Ar
mani? ik ben bang dat er, be
halve het postkantoor, nog veel
meer tegen de vlakte moet op
het Baljuwplein.
Dat er van dat Wehkamp-pak,
om maar even in die termen te
blijven, niet meer dan een korte
broek overblijft.
Cabaretnetniet
Hij zei het. Maar wij hebben het
altijd al gedacht. Er is te weinig
jeugd in de theaters. En in een
even onnavolgbaar als geniaal
plan heeft staatssecretaris Van
der Ploeg dat probleem opge
lost. Als ze niet in de zaal willen
zitten, dan moeten ze maar op
het podium staan.
En om een toneelcarrièrre wat
aantrekkelijker voor ze te ma
ken (want voor jongeren moet
alles aantrekkelijker worden ge
maakt) heeft de kunstbaas iets
nieuws uitgevonden om de
enorme afgrond tussen school-
toneel en grote-mensen-theater
op te vullen. Een afgrond die al
leen nog wordt overtroffen
door een jaren vijftig genera
tiekloof. Hij-die-altijd-hardop-
denkt verzon een briljante tus
senvorm als vangnet, stageplek,
ervaringsplaats, werkruimte,
slangenkuil.
Sinds kort in een theater dicht
bij u: het 'Cabaretnetniet'. Vori
ge week de Leidse Schouwburg,
morgen Nederland. Een volle
dig nieuwe en verbeterde thea
tervorm voor hen die puberteit-
uit en cabaret-in een net iets te
grote stap vinden.
Cabaretnetniet is eigenlijk het
zelfde als cabaret, maar ook
weer net niet. Het ruikt naar ca
baret, het smaakt naar cabaret,
se geschiedenis die men maar
het liefste vergat. Zelfs Amalia
Rodrigues, die toch beschouwd
wordt als een 'Portugese Piaf,
moest ervaren dat haar reputa
tie een gevoelige knauw kreeg
doordat zij wat al te naïef in de
nationalistische etalage van Sa
lazar had geëxposeerd.
Inmiddels is echter een gene
ratie zangers en zangeressen
opgestaan die de Anjerrevolutie
slechts als peuter of helemaal
niet hebben meegemaakt en de
fado weer los van de nationalis
tische vaandelzwaaierij kunnen
„Maar er is meer aan de
hand," zegt Branco. „In de ja
ren vijftig en zestig kon je als fa
do- artiest niet iedere tekst zin
gen die je wilde. Nu zijn die be
perkingen er niet meer. Er is in
tegenstelling tot toen geen en
kele censuur."
Het is dan ook niet toevallig
dat Cristina op haar nieuwe al
bum een lied zingt van José Alf
onso, in de jaren zestig een van
de belangrijke strijders tegen de
Portugese dictatuur. „Dat is een
oude liefde van mij. Ik wil ook
heel bewust de herinnering le
vend houden aan wat er des
tijds gebeurd is. Ja, noem het
maar een boodschap. Een groot
deel van de jonge generatie in
Portugal weet helemaal niets
van de Anjerrevolutie en wat
daar aan voorafging. Dat ik mij
daar wel van bewust ben komt
Cristina Branco: José Alfonso is een oude liefde van mij."
omdat mijn ouders mij daar benadrukken wat vrijheid van
heel veel over verteld hebben, spreken en vrijheid van keuze
Zij waren destijds ook actief be- is."
trokken bij het verzet. Vandaar
dat ik ook in mijn muziek wil Cristina Branco op tournee,
o.a. zondag 21 feb. in Haarlem
(Concertgebouw), vrijdag 26
feb. in Utrecht (Vredenburg)
en zondag 28 feb. in Amster
dam (Kleine Komedie).
houder, op het Aalmarktpro
ject. „Maar die cv-ketel, toilet
ten en een los- en laadperron
komen uiteraard niet als laatste
aan de beurt." Volgens Pecht
old bestaat nog altijd de moge
lijkheid om de bevoorradings
problemen van Stadsgehoor
zaal, Leids Vrijetijdscentrum
(gesteld dat dat niet hoeft te
verkassen) en Vroom Drees-
mann met één gezamenlijke
voorziening op te lossen. Bin
nen het college bestaat volgens
Pechtold maar weinig waarde
ring voor de oplossingen die de
plannenmakers van het Aal
marktproject hebben bedacht:
„Een enorm gat in de gevel aan
de Breestraat met een joekel
van een rolluik ervoor. Dat is
verre van aantrekkelijk. Los nog
van de verkeersproblemen. Als
Boudewijn de Groot zijn decor
stukken aan de Breestraatkant
staat uit te laden, rijdt er geen
bus meer op tijd."
Tweede High School Music Competition in Kasteel en LVC
regio/leiden
wim koevoet
Voor het gezin is het bandje waarin zoon-
of dochterlief speelt een onuitputtelijke
bron van conflicten. Te hard, te laat, te la
ge rapportcijfers en te weinig huiswerk,
ldagen pa en ma. Maar ze draaien om als
een blad aan een boom als het school-
bandje van hun kinderen iets kan winnen.
Dan zijn ouders in staat om met beschil
derd gezicht en gewapend met spandoe
ken hun kroost te komen aanmoedigen.
Saboteren ze desnoods de PA van de con
currentie en intimideren ze de juryleden.
Dit zijn geen verhalen uit de grote duim
maar ervaringsgegevens, bevestigt Merel
Kortekaas van de Popunie, de organisator
van de High School Music Competition.
Vijf poppodia in de provincie Zuid-Hol
land, waaronder het Leidse LVC en het Al
phense Kasteel kunnen hun borst natma
ken. Zij doen de komende maanden
dienst als arena voor deze muzikale strijd.
Tot 1 maart kan worden ingeschreven
voor de tweede aflevering van deze nieu
we loot aan de talentenjachtboom. Vorig
jaar gingen de prijzen naar het Alphense
Nosferato dat in noise, pop, punk en rock
grossiert. Behalve de eretitel 'beste
schoolband van Zuid-Holland 1998',
sleepten de Alphenaren een geldbedrag
van 2500 gulden in de wacht.
Wat minder tastbaar maar daarom niet
minder belangrijk, oordeelt Kortekaas van
de Popunie, is de naamsbekendheid die
het winnen van de High School Music
Competition met zich meebrengt. Voor
Nosferato leidde deze tot een opzienba
rend optreden in het Provinciehuis in
Den Haag en deelname aan de Popjacht,
het voorportaal van de bekendste talen
tenjacht, de Grote Prijs van Nederland.
Aan de eerste High School Music Com
petition deden veertig bandjes mee. Min
der dan twee weken voor het sluiten van
de inschrijvingstermijn is dat aantal voor
deze jaargang nog lang niet in zicht, maar
Kortekaas weet bijna wel zeker dat op het
allerlaatste moment de inschrijfformulie
ren en demo's/geluidsbanden met vele
tegelijk op haar bureau zullen neerplof
fen. Ook dat is een ervaringsgegeven, zegt
ze. „Zo ging het de eerste keer ook en in
2000 zal het niet anders zijn."
De deelnemers worden over vier regio
nale voorrondes uitgesmeerd. Die strijden
in april en mei in Dordrecht, Delft, Al
phen aan den Rijn en Gouda om de fina
leplaatsen. Het Leids Vrijetijdscentrum is
op 19 juni, net als vorig jaar, het strijdto
neel voor de finale. Daar moet het Zuid
hollandse antwoord klinken op de jeugdi
ge Amerikaantjes van Hanson en Silver-
chair, de beroemdste kiddie-bands van
dit moment.
De jury stond vorig jaar te kijken van
het niveau. Uit de mond van de spreek
buis van de Nederlandse Popunie tekende
deze krant op dat schoolbandjes in Zuid-
Holland met hun zelfgeschreven liedjes
het experiment durven aan te gaan, plat
getreden paden mijden, terwijl deelne
mers aan de hoger aangeslagen Grote
Prijs van Nederland louter consolideren.
Deelnemende bandjes hoeven geen ty
pische schoolbandjes te zijn. „Een of twee
bandleden moeten op de middelbare
school zitten, dus tussen de twaalf en ne
gentien jaar oud zijn. Ze hoeven ook niet
op dezelfde school te zitten. Tussen het
publiek bevinden zich meer mensen van
een en dezelfde school, dan er op het po
dium staan.
De ervaring leert dat een bandje dat aan
de weg timmert al snel hele schoolbevol
kingen tot z'n aanhang mag rekenen.
Vandaar dat zalen snel en gemakkelijk
vollopen voor de High School Music
Competition."
het ziet eruit als cabaret en dat
is voldoende. Uitleggen wat
nou exact de essentie is van ca
baretnetniet, is niet zo eenvou
dig. Misschien helpt een voor
beeld. Komt er een typische ca-
baretnetnieter op het toneel,
gooit hij een krop sla naar zijn
partner. U denkt 'Hee cabaret'
vervolgens zegt hij, (ik noem
maar wat hoor), 'Ik sla je op je
bek' en u denkt 'nee net, niet'.
De Cabaretnetnieter speelt al
leen op effect. De cabaretnet
nieter is zich heden ten dage
volledig bewust van de betrek
kelijkheid van de clou en laat
die dan ook vaak achterwege.
Een gemiddelde cabaretnetnie
ter komt bij de dokter, zegt
'dokter, dokter' en doet vervol
gens een dansje op een house-
plaatje. Als het maar snel en
overtuigend is. Bij cabaretnet
niet is het namelijk zaak dat de
beoefenaars van het genre zich
voornamelijk bekwamen in de
techniek van het cabaret. Zoals
daar zijn het synchroonsnellul-
len (Lebbisjansisme), lekker gek
doen (Brigitneurose) opgelegd
engagement (freekpreek) en
modieus schelden (youp-poup)
en dan volgt de rest vanzelf wel.
En materiaal? Ach van materi
aal zaagt men planken, hele
dikke.
Vandaag wordt in de Leidse
Schouwburg de koning/konin
gin van het nieuwe genre geko
zen. Maar het is treurig want
sommige deelnemers, (nee we
zeggen niet wie) neigen nog
naar dat degelijke ouderwetse
cabaret. Het soort dat een jaar
geleden bij het Leids Cabaret
Festival zulke goede kritieken
scoorde, maar nu natuurlijk al
hopeloos gedateerd is. Maar
nostalgie is iets van gisteren en
vandaag is dat het net niet.
cees van hoore
pablo cabenda
dans recensie
maarten baanders
Voorstelling: 'Lichaam' door Rogie
Company. Gezien 19/2 LAKtheater Lei
den. Aldaar nog te zien: 20/2.
'Dit is mijn lichaam,' staat ge
projecteerd op de plooien van
een wit gordijn. Ze hebben een
religieuze lading, maar in de
loop van de voorstelling brok
kelt er telkens een woord af,
totdat alleen de titel van de
voorstelling overblijft: 'Li
chaam'. Zo word je naar de es
sentie geleid: concentreer je op
het menselijk lichaam en je
ontdekt een rijkdom aan kwali
teiten en schoonheid. Er is in
'Lichaam' zoveel te zien, dat
deze boodschap goed over
komt. Choreograaf Piet Rogie
bouwt de solo's, duetten en
trio's prachtig op met markan
te, afgewogen posities, die re
gelmatig terugkeren en in rustig
Overzicht van werk
Frank Lloyd Wright
amsterdam
De Beurs van Berlage in Am
sterdam organiseert in juni
voor het eerst in Nederland een
groot overzicht van het werk
van Frank Lloyd Wright (1867-
1959), één van de grondleggers
van de architectuur van deze
eeuw. De tentoonstelling biedt
tekeningen, foto's maquettes,
filmfragmenten en meubelen.
tempo worden uitgevoerd. Het
zijn heldere gebaren, ingenieus,
maar toch met een eenvoudige
uitstraling. Mooi is het telkens
weer te zien hoe een danseres
langs haar partner heen haar
been de lucht in steekt: mooi is
het ook als danser en danseres
eikaars handen vasthouden en
hun lichamen zover mogelijk
van elkaar bewegen.
De dans wordt veelvuldig met
filmbeelden gecombineerd.
Hierop zien we de dansers en
de danseressen naakt lopen,
douchen of slapen, alleen of sa
men in allerlei combinaties. De
concentratie op het lichaam
krijgt een hoogtepunt in het
deel 'mijn lichaam'. Danseres
Johanna Laber bevindt zich al
leen op het toneel en maakt
nauwelijks dansbewegingen.
Haar naakte aanwezigheid al
leen al is boeiend genoeg. Film
beelden tonen haar samen met
naakte oude mensen. Associa
ties met vergankelijkheid, waar
aan het lichaam nu eenmaal
onderworpen is, worden ver
sterkt door de opgezette zwarte
vogel waarmee Laber op het
witte doek te zien is. De opna
mes zijn mooi en verrassend. In
korte flitsen laten ze je bijvoor
beeld beseffen dat bewegende
vingers ook een boeiend onder
deel van het naakte lichaam
zijn.
Het is jammer dat 'Lichaam'
na de solo van Laber verslapt.
Er breekt een dynamische scè
ne aan die afglijdt in een chaos
die te groot is om de spanning
op peil te houden. De vinding
rijkheid van de choreograaf lijkt
hier uitgeput, vooral in de
slotscène met de stoelen: hier
zien we geen verrassingen meer 1
en de verstandhouding tussen
de dansers eindigt na een om
helzing toch in het vage.
1 Spiegelwanden
1 Spiegels op maat
1 Spiegels met lijst
I Glazen meubelen
I Vitrines
l Tafels volgens model
I Motiefstralen
I Hardglazen deuren
I Alles uit eigen atelier
VORMGEVER VAN
GLAS EN SPIEGEL
Volmolengracht 4
2312 PH Leiden (NL)
Telefoon 071-5218055
