Lydia van Dam stort zich
op songs van Joni Mitchell
Ferdinand Hodler schilderde met een boodschap
Meer kwaliteit in
tweede voorronde
cabaretfestival
Cultuur Kunst
Oprechte voorstelling
Benny Neyman vonkt
Urk woedend over
AD-sonnet Komrij
'Overheid streeft vrijheid
van kunsten amper na'
(OENSDAG 17 FEBRUAR11999
Expositie 'Rijn Gouwe Lijn' verlengd
iden Naar aanleiding van het verschijnen van een nieuw rap
port over dë 'Rijn Gouwe Lijn' heeft het Leids Modelbouwmu
seum besloten de expositie over de sneltram te verlengen tot 15
maart 1999. Het rapport komt tot een aantal positieve aanbeve
lingen ten aanzien van de light-railverbinding die moet gaan rij
den van Gouda, Alphen aan den Rijn, Leiden, Katwijk aan Zee
Noordwijk, waardoor de expositie een actuele meerwaarde
krijgt. Op de expositie zijn voorbeelden te zien van sneltram-
mertuigen uit Karlsruhe en Saarbrücken zoals die ook voor de
spoorverbinding tussen Gouda en Noordwijk zijn bedacht en
soortgelijke voertuigen die in het verleden dienst hebben ge
daan bij de Haagse Tram maatschappij en de NZH. Het model-
bouwmuseum is gevestigd in de voormalige 'Kweekschool voor
Zeevaart' aan het Noordeinde 2a in Leiden.
Den Haag stemt in met benefietconcert
wn haag Het voor vrijdag en zaterdag in Den Haag geplande
benefietconcert voor de Molukken gaat door. De gemeente
beeft gisteren besloten toch een vergunning te verlenen voor
iet evenement op het Malieveld. Samen met de organisatoren
luigt Den Haag zich vandaag over de te nemen veiligheids
maatregelen. De stad komt daarmee terug op het aangekondig-
|e verbod op het evenement, afgelopen vrijdag, toen bleek dat
irgeen vergunning was aangevraagd. Met het benefietconcert
ml de organisatie de slachtoffers van de onlusten op de Indone
sische eilanden ondersteunen. Verscheidene popgroepen en
lansgezelschappen maken hun opwachting, waaronder Massa-
la, De initiatiefnemers verwachten tussen de vijf- a zesduizend
«zoekers.
FOTO RUUD GROSSE
muziek recensie
sabine van den berg
»i5telling 'Crème de la crème' door
nny Neyman. Gehoord 16/2, Stadsge
hoorzaal, Leiden.
kent zijn publiek als geen
ider. En zit al vijfentwintig
ir in de showbizz. 'Ben-ny.
n-ny' scandeert het Stadsge-
«rzaalpubliek na afloop van
b concert. Opnieuw zet de
renkoppige Neyman band
ider leiding van gitarist Freek
cke in. en de zaal zingt mee.
'Crème de la crème' kijkt de
iDandse chansonnier terug
zijn carrière met meezingers
"Waarom fluister ik jouw
am nog' en 'Vrijgezel' ver
ia in een medley Daarnaast
sseert voldoende 'vers' reper-
de revue. Zoals het num-
;n 'Ik wil je terug' van het ju-
eumalbum dat volgende
lek verschijnt.
Benny Neyman omringt zich
ft een steengoede band en
uitbundige lichtshow. Hij
rtelt wat hij het leukste vindt
zijn vak; zelf liedteksten
rijven. „Ik moet op zoek
ar mijn eigen liedjes. Nie-
and komt ze brengen." Zo
tgt hij een wervelende coun-
üraker waarbij zelfs de toet-
ven bijspringt om een
ialtje linedancing te demon
eren en 'Weet je nog'; een
flodietje dat hij aan het begin
zijn loopbaan opving uit
Berlijnse jukebox.
Subtiel en met allure beweegt
zanger zich over het podi-
n, maar onthoudt zich daar-
itegen niet van luchtig gebab-
met het publiek. Want na-
müjk willen ze ook wat 'per-
onlijke' details horen. Dus
strooit hij er kwistig mee in het
rond: dat hij het moeilijk vindt
om met de roddelbladen om te
gaan. En dat hij grecofiel is,
maar dat wisten we al. Wel
zingt hij nu voor het eerst ook
in het Grieks. Het beheerste ge
mak waarmee Neyman zich in
het theater beweegt, behoort
tot een van de kwaliteiten die
zijn optredens de moeite waard
maken.
Naast het warme timbre dat
hem daar al die jaren houdt.
Doorvoeld en doorleefd zingt
hij over verloren liefdes, maar
ondanks de tragische inhoud
van de stukken blijft .de voor
stelling oprecht. Hij daagt zijn
luisteraars graag'een beetje uit:
.Alle goede zangers komen
toch uit Amerika?", speelt met
ze, maar houdt van ze. En zij
overhandigen hem bloemen.
Ladingen. De kans om hun
idool even van dichtbij te zien.
Bandleider Freek Dicke bege
leidt 'Samen zijn we rijk' prach
tig op akoestisch gitaar en de
andere bandleden verlaten een
ogenblik het podium. Een ja
renlange samenwerking tussen
muzikant en zanger is muzikaal
duidelijk merkbaar. Het vonkt.
Ook als de band even later weer
opduikt. Allen zijn nodig om de
overige speelse arrangementen
waarin talrijke instrumenten
aan bod komen uit te voeren.
Nee, als hij terugblikt op de
afgelopen jaren maakte hij op
professioneel en persoonlijk
vlak van alles mee. „Het "waren
tropenjaren." Maar de zanger is
gebleven. Naast de vleugel zingt
hij een ingetogen: 'Zul je nog
naast me staan, als de veer
kracht uit mijn huid en haar
verdwijnt?' De zaal staat. Bij de
ovatie.
Zangeres Lydia van Dam brengt zaterdag in het Alphense Parktheater eigen interpretaties van songs van Joni Mitchell.
De afgelopen maanden was de meest gestelde vraag aan
zaqgeres Lydia van Dam: „Zou je dit nu wel doen?" Voor
haarzelf was de cd 'Both sides now' met eigen interpre
taties van songs van Joni Mitchell en de daaraan gekop
pelde tournee een logische stap. „Een terugkeer naar
roots." Het waren vooral andere mensen die het in-
ikkeld maakten, zegt Van Dam.
y den run/amsterdam
zag de 35-jarige zangeres
beren op de weg. Haar en
thousiasme over haar Mitchell-
projict, waarmee ze zaterdag
het Alphense Parktheater
met saxofonist Yuri Ho-
in haar band. is groot,
doen de vele bedenkingen
an uit haar directe omge-
:ijn geuit niets aan af. Ook
na d afgelasting van het twee
de concert - in Assen - is van
Dam niet aan het twijfelen ge
bracht. De kaartverkoop bleef
in de Drentse hoofdstad bij
zo n Vijftien steken maar zulke
tegenvallers brengen de zange
res, die zich er terdege van be
wust is dat ze het grote publiek
niet (zo snel zal bereiken, niet
van naar stuk.
Tqch is haar avontuur niet
zonqer risico's. Uitgesproken
Van Dam-fans horen liever haar
eigen songs waarmee ze al twee
cd's heeft gevuld. Weliswaar
zou ne naam Joni Mitchell, die
groter is dan die van haarzelf,
extra bezoekers en cd-kopers
op de been kunnen brengen,
maar de Amsterdamse heeft
Mitchells songs zo drastisch
verbouwd dat juist dit deel van
het publiek wel eens zou kun
nen afhaken. Van Dam: „Ik zing
heel anders dan Joni Mitchell.
Zij heeft geen powerstem, ik
wel. Binnen de mogelijkheden
die ze heeft, blijft ze toch een
genuanceerd verhaal vertellen.
Ik zoek wat meer de extremen
op. In m'n voordeel is dat ik in
theaters optreed. Daar gaat het
er wel wat stijver aan toe dan in
jazzclubs maar het vangen en
vasthouden van de aandacht is
juist weer wat eenvoudiger.
De deels klassiek geschoolde
Van Dam noemt de muziek van
haar in 1943 geboren Canadase
voorbeeld, waarin folk en jazz
ingenieus met elkaar zijn ver
weven, tijdloos en origineel. Ze
is heel nieuwsgierig naar Mit
chells oordeel. ,,Er zijn plannen
om haar iets op te sturen maar
ik kan niet van haar eisen dat ze
reageert." En dan ineens heel
onzeker: „Misschien vindt ze
het wel verschrikkelijk wat ik
doe."
Voor de zangeres stond van
jongs af aan vast dat ze de mu
ziek in zou gaan. „Het enige al
ternatief dat ik kon bedenken is
archeologie." Op jonge leeftijd
kreeg ze blokfluitles. Halverwe
ge haar opleiding aan het con
servatorium, nam haar loop
baan een verrassende wending:
„Ik ga dit geen vijf jaar volhou
den met al die oude muziek,
dacht ik. Ik heb toen bijna drie
jaar als gezinsverzorgster ge
werkt maar op m'n 19de begon
ik aan een conservatoriumop
leiding lichte muziek in Hilver
sum." Tegenwoordig is ze do
cente aan het Sweelinckconser-
vatorium in Amsterdam. De
vraag of ze daar haar eigen con
currentie opleidt, houdt haar
niet bezig: „Of ik nu muziek
maak of als docent aan het
werk ben, ik geef alles. Ik leer
zelf ook weer van lesgeven."
In het muzikale gezin Van
Dam, zingt moeder in een koor,
is vader organist en zingt de
tien jaar oudere zus van Lydia
klassieke stukken. Het was de
vriendin van haar zus die pla
ten had van Mitchell. Op het
pubermeisje Lydia maakten die
een grote indruk. Vijftienjarigen
die Mitchell op de juiste waarde
schatten zijn bijzonder maar
Van Dam ziet dat niet zo. „Ik
heb haar muziek nooit zo moei
lijk gevonden. Juist niet. Mit
chells muziek ^s geschikt voor
alle leeftijden. Ook haar tek
sten, dikwijls hele lappen, blij
ven tot de verbeelding spre
ken."
Van Dam wijst erop dat hoe
wel ze te boek staat als jazz
zangeres, geïmproviseerde mu
ziek haar 'slechts' op school is
geleerd. „Jazz is niet mijn roots.
Pop, zoals Mitchell, wel. Daar
ga ik nu naar terug met de taal
me is bijgebracht Zo gaat het
bijna altijd, dat je de dingen die
je hebt geleerd, toepast in de
stijl waarmee je bent opge
groeid."
.Als mensen nu in mij geïn
teresseerd raken omdat ze lief
hebber zijn van Joni Mitchells
muziek, is dat een leuke bij
komstigheid. Maar ik heb het
daar niet om gedaan. Sterker
nog, ik sluit niet uit dat de Mit-
chell-fans onder de bezoekers
van mijn concerten of kopers
van mijn cd zeer verrast zullen
zijn. En verrassingen kunnen
ook onaangenaam zijn. Ik heb
Mitchell bepaald niet gecoverd.
Ik heb de stukken die ik heb
uitgekozen een flinke draai ge
geven. Maar met behoud van
respect voor haar songs. Haar
muziek verdient het dubbel en
dwars om weer in de belang
stelling te komen."
'mtoonstelling in Haags Gemeentemuseum
«nadette van der goes
een denkt zelden aan de
Md, de ander staat ermee op
ermee naar bed. De
ritserse schilder Ferdinand
Klier (1853-1918) behoorde
l de laatste categorie. Met 150
hilderijen en tekeningen
ont het Gemeentemuseum in
tn Haag Hodlers fascinatie
»r het leven, sterven en wat
arna komt.
Hodler wordt meestal inge
leid bij de stroming van het
nd 19de eeuwse symbolisme,
aar zijn tijdgenoten zagen dat
al anders. Kandinsky noem-
'hem de gids voor het expres-
nisme, in Duitsland werd hij
aen als de gelijke van Cézan-
anderen vonden hem een
jefing van het realisme van
Mrbet of lijfden hem in bij de
endstil.
lp de overgang tussen twee
uwen werkte Hodler in een
van grote veranderingen,
alles wel binnen zekere
enzen, want het kubisme en
abstracte kunst sloeg hij
Hij maakte kunst met een
todschap en daarvoor moest
s zichtbare werkelijkheid
'ereind blijven. Door de din-
n intens te observeren en
Kr te geven, wilde hij ze tot
mbolen verheffen. Dit leverde
hilderijen op waarin niets al
en maar zichzelf is. Bloeiende
lfnen beelden meer uit dan
zachte, fleurige schoonheid
i de lente. Ze staan voor de
Geldige groeikracht van de
tour. die zo sterk en weelde-
is dat het lijkt alsof de tak-
nuit hun voegen barsten.
de mannen en vrouwen
hij op zijn enorme doeken
toeldt, zijn geen individuen
tot dragers van een diepere,
iversele betekenis. Om hun
gevoelens zuiverder te kunnen
uitdrukken, veranderde Hodler
hen in symbolen. Want het ging
hem niet om het toevallige en
anekdotische, maar om de gro
te waarheden. Of in zijn eigen
woorden: „om wat voor ieder
van ons gelijk is". Hodler was
ervan overtuigd dat alle men
sen dezelfde gevoelens hebben.
Elk leven draait om geboorte,
liefde, vreugde, wanhoop, leed
en sterven. Door die gemeen
schappelijke ervaringen zou ie
dereen zijn kunst moeten kun
nen begrijpen.
Hoe hij zich dat voorstelde,
wordt duidelijk aan de hand
van het schilderij 'Levensmoe'
uit 1887. Een oude grijsaard zit
ineengedoken, uitgeblust en
treurig op een steen. „Deze ke
rel zal je ingewanden omwoe
len, in je spieren gaan zitten, je
ruggengraat breken, je gewrich
ten uit het lood halen; hij zal je
laten sidderen; hij zal je tot het
laten van winden, tot spuwen
en kotsen aanzetten", schreef
Hodler erover aan een vriend.
Opgroeiend onder armoedige
omstandigheden, kwam Hodler
al op jonge leeftijd in aanraking
met de dood. Zijn vader stierf
toen hij zeven jaar was en zijn
moeder overleed op zijn veer
tiende. Tussen 1861 en 1885
verloor hij zijn vier broers en
enige zus. Zwervend van het
ene naar het andere adres, leer
de hij het schildersvak bij ver
schillende kleine meesters. Zijn
moeizame jeugd maakte hem
tot een gedrevene, bezeten op
zoek naar de juiste vorm om
zijn ervaringen uit te drukken,
zich te ontworstelen aan de
duistere macht van de dood. In
het begin wemelt het dan ook
in zijn kunst van de gestorven
jongelingen, bedroefde vrou
wen en schimmen. Daarin
komt pas verandering als hij in
1891 plotseling internationaal
doorbreekt. Nadat zijn schilde
rij 'De Nacht' in eigen land voor
opschudding heeft gezorgd,
brengt hij het naar Parijs en
oogst in symbolistische kring
veel lof. Na die tijd volgden ex-
chef jan rijsdam, 071-5356444. plv chef annet van aarsen 071-5356443
cabaret recensie
pablo cabenda
Tweede voorronde Leids Cabaret Festival
Gezien: 16/2, Leidse Schouwburg. Nog te
zien donderdag 18/2 halve finale, zater
dag 20/2 finale.
Als Maarten Westra, van het
duo Maarten en Chiel, besluit
een nummertje interactieve
grappenmakerij weg te geven,
citeert hij kwistig uit de bedui
melde handleiding van de
stand up comedian. Hij presen
teert clichématige intro's als
'Kwam ik laatst in Leiden...' of
serveert een smakelijke hapje
publieksbelediging: 'zo gauw
het smerig wordt, vinden jullie
het wel leuk hè.' Alleen, de ne
gentienjarige cabaretier doet
het met zo een ontwapenende
onhandigheid dat het publiek
zich bij voorbaat al gewonnen
geeft. Gebruik voor de grap je
gebrek, lijkt het devies. En
Westra doet meer dan dat. Hij
cultiveert het. Want hij weet dat
gebreken voor een cabaretier
dienen voor zelfspot. Dus rela
tiveert hij zijn dyslexie en be
zingt liever zijn wiskundige be
gaafdheid in een liedje waar in
het altijd rijmt en het antwoord
ook klopt.
En het wordt weer iets leuker.
De tweede voorronde van het
eenentwintigste Leids Cabaret
Festival stemt hoopvoller dan
de eerste. Wat misschien ook
blijkt uit het juryrapport. Alleen
Remymartijn en De Spekmen-
nen zijn heelhuids uit de eerste
voorronde gekomen. Drie acts
van de tweede dag gaan door
naar de halve finale. Miel Ik,
Maarten Chiel en Eeef Co.
Het duo Miel Ik bewijst over
aardig acteertalent te beschik
ken en tegelijkertijd gewoon
goed te zijn in grappen te plaat
sen. Een stuk conventioneler
dan wat er tot dan toe te zien
was op het festival, maar ook
effectiever. In een consistente
vorm waarbij uitgewerkte korte
sketches worden afgewisseld
met liedjes en gedichten. Zo is
er de klaagzang van de man die
met vrouwlief op zaterdag kle
ding moet gaan kopen. „Nee
schat het staat je beeldig en het
maakt je echt niet dik. Tenmin
ste als je het mij zou vragen,
maar ja wie ben ik." Klein leed,
breed uitgemeten.
Eeef Co geven een gesubli
meerd potje Nederland-België
weg. Eeef in het rood van de
duivels en Co in oranje. Tiental
len fragmentjes als losse associ
aties zijn aan elkaar gekit met
als enige constante factor de
gekte die langs hysterie scheert
en de competitie tussen de
twee dames. Hoewel ze al dui
delijk een vorm hebben gevon
den willen ze teveel in te korte
tijd proppen en vertrouwen te
veel op effect. Als keihard door
de boxen het thema van de film
Fame klinkt zakt het in en wor
den de dames twee meisjes die
een gek dansje doen. Te zien op
een willekeurig uit de hand ge
lopen studentenfeestje.
Dufrain en de De Wit uit Bel
gië doen ook gek als Barbie en
Ken en een liedje waarbij de
streking is dat iedereen over
water kan lopen zolang het
maar bevroren is. Ja, de flauwi
teiten vliegen je om de oren,
soms zelfs in de vorm van ver
haspelde vogelnamen als de
verkoolmees en de zwaailuw.
En dat waren nog de leukste.
Maar cabaret hoeft niet altijd
leuk te zijn. Linda Geerdink was
er voor het stichtelijk woord. En
hoewel ze veelbelovend begon,
met een fantasie over duizend
naakte negers in het Ikea bal-
lenbad en Adam die aan Mies
Boumans lopende band de din
gen voor het eerste moet be
noemen, werd het daarna seri
eus, erg serieus. Geerdink wil
vertellen wat we hebben verlo
ren in onze moderne mensen
maatschappij en wat we daar
aan moeten doen. En daar is op
zich niets mis mee als je er ook
om kan lachen. Maar een klein-
kunstenares met een wereld-
verbeteraarsdwangneurose die
vertelt ze dat we dingen op
nieuw moeten uitvinden, moe
ten denken, moeten doen is
heavy. Heavy humor om niet te
lachen.
posities in binnen- en buiten
land, kreeg hij opdrachten om
gebouwen te decoreren, werd
zijn werk goed verkocht en ging
hij de toon aangeven in de
Zwitserse moderne kunst.
Door te geloven in de verjon
gende kracht van de natuur
overwon Hodler zijn doods
angst. De dode jongelingen,
verdrietige vrouwen en schim
men verdwijnen. Ze maken
plaats voor mensen die zich op
richten, ontwaken, leven. Het
zijn ernstige, vaak plechtige
schilderijen, waarin dezelfde fi
guur dikwijls meerdere malen
voorkomt. Door die herhaling
komt de boodschap sterker
over. Maar dat is niet het enige.
Hodler gebruikt de herhaling
vooral omdat hij daarmee de
eindeloos terugkerende patro
nen in de natuur wil weerge
ven. Ook daar komen bomen,
bergen, bloemen en menselijke
gevoelens talloze malen voor en
zijn ze altijd hetzelfde. Hodler
ziet dat als een bewijs voor de
goddelijke orde en eenheid in
de natuur, die door hem ook
wel wordt aangeduid met het
Al. Soms keert de dood in zijn
werk terug. In 1913 schenkt zijn
minnares, Valentine Godé-Da-
rel, het leven aan hun dochter
tje. Kort daarna blijkt dat Valen
tine kanker heeft. Aan haar
ziekbed maakt Hodler een serie
tekeningen en schilderijen van
het verloop van haar ziekte.
Daarmee maakt hij haar tot
symbool voor het sterven, naar
zijn mening het gemeenschap
pelijke doel van het leven.
De tentoonstelling 'Ferdi
nand Hodler, retrospectief is
tot en met 2 mei te zien in Ge
meentemuseum Den Haag,
Stadhouderslaan 41, Den
Haag. Dinsdag tot en met zon
dag van 11.00 tot 17.00 uur.
cees van hoore
De gemeente Urk is woedend
op het Algemeen Dagblad en
de schrijver Gerrit Komrij, die
zijn wekelijkse sonnet op de
voorpagina van het AD afge
lopen maandag besluit met
de hartenkreet; 'En dat er een
atoombom valt op Urk'. Vol
gens voorlichter Eef de Vries
van de gemeente Urk is dit de
zoveelste in een reeks van
grievende media-uitingen. Hij
vindt dat het een keer moet
ophouden. De gemeente acht
juridische stappen tegen het
AD niet onmogelijk.
„We hebben hier al van al
les gehad", zegt De Vries.
„Kranten die wensen dat er
een El Al-Boeing op ons dak
terechtkomt, de burgemeester
die wordt vergeleken met de
duivel, maar dit overtreft echt
alles. Het Algemeen Dagblad
en de schrijver kennen hun
eigen grenzen niet. Je moet
toch wel heel naar in elkaar
zitten als je iemand zoiets
toewenst. Het moet nu een
keer ophouden. We beraden
ons hier intern nog over maar
het is niet ondenkbaar dat we
juridische stappen zullen ne
men."
In de reeks '52 Sonnetten
bij het verglijden van deze
eeuw' schrijft Gerrit Komrij
elke maandag een sonnet
voor de voorpagina van het
AD. 'Nirwana' het sonnet
van afgelopen maandag, ein
digt hij met de regels: Heel
kort verkeer je in het paradijs-
.[Wees zalig. Maak jezelf voor
één keer wijs/Dat kwaad gelijk
staat met verdommenis,/Dat
Holland geregeerd wordt door
een Turk, (Dat er een God van
liefde en vrede is/En dat er een
atoombom valt op Urk.
De hoofdredactie van het
AD onthoudt zich van com
mentaar, al wil de secretares
se van hoofdredacteur Peter
van Dijk wel kwijt dat colum
nisten „tot een zekere grens
natuurlijk een bepaalde vrij
heid hebben." „Maar van dit
gedicht is niets gezegd. Het is
gewoon geplaatst."
De schrijver Gerrit Komrij
was niet bereikbaar voor
commentaar.
leiden anp
De reeds in 1862 door Thorbec-
ke gepropageerde afstand tus
sen overheid en kunsten is
soms ver te zoeken. Naar vrij
heid voor de kunsten wordt niet
echt gestreefd, terwijl dat toch
van oudsher wordt gezien als
ideaal.
Dat stelt de Leidse weten
schapster Aletta Winsemius in
haar proefschrift 'De overheid
in spagaat; Theorie en praktijk
van het Nederlandse kunstbe
leid'. Ze hoopt er morgen op te
promoveren. Er is duidelijk
sprake van sturing door de
overheid, schrijft Winsemius.
Die creëert immers niet alleen
voorwaarden voor de kunstwe
reld, maar geeft ook richtingen
en ambities aan.
„Grote afwezige is het vrij-
heidsstreven. De doelstellingen
zijn duidelijk gericht op onder
steuning van de kunstsectoren.
Ook sturen de instrumenten
van het kunstbeleid de activitei
ten duidelijk in een bepaalde
richting, bijvoorbeeld bij de be
vordering van kwaliteit, pluri
formiteit en participatie",
schrijft de promovenda. „Geen
van de doelstellingen verwijst
naar het creëren of beschermen
van de ruimte van kunstenaars
en kunstinstellingen om op ei
gen wijze ideeën vorm te geven
en uit te voeren."
Het parlement kan gemakke
lijk kunstzaken naar zijn hand
zetten, zonder dat het erop
wordt aangesproken. „De be
sluitvorming over het muziek-
bestel 'in Oost-Nederland werd
gekenmerkt door interventies
van de Tweede Kamer. Artis-
tiek-inhoudelijke argumenten
van de toenmalige Raad voor
de Kunst, overgenomen door
de minister, werden door Ka
merleden terzijde geschoven.
Op grond van spreidlngsdoelen
prevaleerden regionale belan
gen. De vrijheid van de kunst
wereld om keuzes te maken die
de Nederlandse kunst en de
ontwikkeling daarvan aangaan,
werd erdoor beperkt."
