Supermarkt
boert goed
taat trekt zich
:rug uit NedCar
'Reclame op grote hoogte' voor automobilist
Economie
Gratis advies strategie-profs voor ideële organisaties'
Hoogovens:
uitstel voor
redding Boël
Superkraan op transport
Metaalbonden schorten overleg op met werkgevers
'Werkweek bij Franse spoorwegen maar 30 uur'
DAC 16 FEBRUAR11999 953
U limlerChrysler en Nissan in gesprek
ieuth Het Duits-Amerikaanse autoconcern DaimlerChrys-
leemt binnen twee drie maanden een besluit over deelne-
i igin de Japanse branchegenoot Nissan. Dat heeft Daimler-
nan J. Schrempp gisteren verklaard in een toespraak tot stu-
ien in het Zuid-Duitse Bayreuth. DaimlerChrysler is al enige
fjl in gesprek over overname van Nissan Diesel, de vrachtwa-
divisie van het Japanse concern. Branchedeskundigen ver-
eden dat het in financiële problemen verkerende Nissan
i faan alleen wil meewerken als Daimler ook deelneemt in de
5onenwagendi\isie.
an tranporttunnel Westerschelde
i prburg De provincie Zeeland, Delta Nutsbedrijven en Zee-
'i Seaports willen samen een tunnel aanleggen voor trans-
i onder de Westerschelde. Naast leidingen voor gas, elektri-
it, water, chemische produkten en grondstoffen is het de be
ling via die weg ook vervoer van minicontainers mogelijk te
;en. De tunnel zou moeten komen tussen Terneuzen en El-
outsdijk. Ruwweg hetzelfde traject als de Westerscheldetun-
voor het wegverkeer, die nu wordt aangelegd. Wel zullen
le tunnels elkaar een keer kruisen. Volgens een voorlopige
atting kost het project circa 120 miljoen gulden. De provin-
heeft de minister van verkeer gevraagd financieel deel te ne-
iin het project.
nilever in Filipijns ijs
KRDAMUnilever begint op de Filipijnen een joint venture
Selecta Dairy Products voor ijs. Beide partijen krijgen de
[van de nieuw op te richten onderneming, die Selecta
I's gaat heten. Wall s is merknaam van de ijsbelangen van
lever in Oost-Azië. De joint venture neemt alle ijsactiviteiten
Selecta over, waaronder de activa, productie en distributie,
dranken en melkproducten zijn niet in de samenwerking
enomen. Unilever brengt er zijn internationale ijsmerken,
sde Magnum, bij onder. De dagelijkse leiding komt in han-
van Unilever Filipijnen.
ikoord fusie Aerospatiale-Matra
is» In Frankrijk is een akkoord bereikt over de langverwach-
isie van de vliegtuigbouw- en defensiebedrijven Aerospatia-
nMatra. De twee vormen in hun branche de op een na
Diste groep in Europa en de nummer vijf in de wereld. De
it, nu nog eigenaar van de grootste partner Aerospatiale,
gteen minderheidsbelang. In Europa is alleen British Aero-
re groter.
euwe topman bij Ned Graphics
i haag P. van den Hemel volgt R. Ranzijn op als financieel-
cteur bij softwareontwikkelaar NedGraphics. Ranzijn zal
igaan toeleggen op de integratie van de onlangs ingelijfde
i ïse branchegenoot Info Design binnen NedGraphics.
erdracht was onontkoombaar'
ederlandse Staat heeft gis-
in stilte zijn aandelen
j !ar overgedragen aan Vol-
Mitsubishi. De drie partij-
dden daartoe in 1991 een
enkomst gesloten,
overname van Volvo door
is voor het ministerie van
mische zaken (EZ) geen
i geweest om van de trans-
af te zien. „De overdracht
le aandelen lag contractu-
ast", zegt EZ-woordvoer-
vanZijp.
vo en Mitsubishi bezitten
eiden precies de helft van
indelen in NedCar. Ze leg-
amen 220 miljoen gulden
fel voor de staatsaandelen.
iverdracht had plaats bij
lotaris in Rotterdam.
q enig ceremonieel was
sprake. Dat laatste is op-
elijk. Een mogelijke reden
i de overdracht gevoelig
na de recente overname
l'olvo door Ford. Onduide-
iwat op termijn met Ned-
aat gebeuren.
io en Mitsubishi zetten
samenwerking voorlopig
De Mitsubishi Charisma
S40 en de V40 van Volvo
ïn op de zelfde productie-
rbouwd. Maar voor Ford is
menwerking met Mitsubi-
tn probleem. Ford werkt in
fabriek in het Belgische
namelijk samen met Maz
en directe concurrent van
Mitsubishi. Net als in Bom wor
den de Ford Mondeo en de
Mazda 626 daar op een geza
menlijke band lijn geprodu
ceerd. Directeur U. Kaul van
Ford Europa heeft al gezegd
niet uit te slijten dat,Volvo zich
op termijn uit NedCar terug
trekt.
Met de transactie is een einde
gekomen aan ruim twintig jaar
directe overheidsbemoeienis.
Hoewel het toenmalige Volvo
Car in de jaren zeventig al veel
vuldig miljoenensubsidies
kreeg om het hoofd boven wa
ter te houden, nam de Nationa
le Investeringsbank pas in 1978
eembelang in het bedrijf van 27
procent. Via DSM bezat het nog
eens achttien procent. De rest
was in handen van Volvo Zwe
den.
In 1981 besloot minister An-
driessen van economische za
ken het belang in Volvo Car uit
te breiden naar zeventig pro
cent. Dat gebeurde onder druk
van Volvo Zweden, dat af wilde
van zijn meerderheidsbelang.
Aan de bemoeienis van DSM
kwam een einde in 1991, toen
Mitsubishi in het bedrijf stapte.
Dat werd omgedoopt tot Ned
Car. Mitsubishi, Volvo en de
Nederlandse stat kregen elk een
derde van de aandelen NedCar
in handen. Tegelijk werd over
eengekomen dat het staatsaan-
deel in 1999 zou worden ver
kocht.
Een buurtcomité dat geen streep verder komt en
een nieuwe aanpak zoekt? Een landelijke milieu
vereniging met fricties tussen bestuur en achter
ban? Een duur adviesbureau kan in zulke geval
len uitkomst bieden, maar daarvoor hebben
ideële organisaties meestal geen geld. Geen
nood. Sinds kort kunnen ze terecht bij professio
nele beleidsstrategen. Gratis en voor niets.
Bedenker van het idee is Robert G. Ogilvie (74),
gepensioneerd beleidsadviseur in Amstelveen en
lid van de Vereniging voor Strategische Beleids
vorming. De VSB telt zo'n 950 leden, allemaal
goedbetaalde profs bij bedrijven, overheid of ad
viesbureaus. „Als vereniging zijn we een bunde
ling van strategische kennis", stelt Ogilvie vast.
„Omdat we vinden dat we ook een maatschappe
lijke verantwoordelijkheid hebben, hebben we
onlangs binnen onze vereniging de Ideële Klank
bord Groep (IKG) opgericht."
„Wat je vaak ziet", legt IKG-voorzitter Dick Seip
uit, „is dat een groepje vrijwilligers enthousiast
begint. Maar dan gaan ze groeien, komt er wat
meer geld en raken ze een beetje van slag. Ze
werken niet meer doelmatig", aldus Seip, die bij
het ministerie van verkeer en waterstaat werkt als
hoofd advies en begrotingszaken.
Ander voorbeeld. „Binnen een bestuur bestaan
wrijvingen over de koers. Leden gaan briefjes
schrijven. Mensen weten d&t er iets moet veran
deren, maar daarbij hebben ze blinde vlekken. Ze
hebben een probleem met hun strategie", con
cludeert de in Leiderdorp woonachtige Seip. „Op
dat moment hebben ze buitenstaanders nodig
met een frisse blik."
Die buitenstaanders kan de Ideële Klankborg
Groep leveren. Gratis en voor niets. Afhankelijk
van het soort organisatie dat hulp vraagt, wordt
een team van ongeveer zes mensen samenge
steld. Na een oriënterend gesprek kan de non-
profitorganisatie drie tot vijf keer een paar uur
om de tafel met het IKG-team. De club die om
advies waagt, moet zelf zorgen voor een notulist,
want de professionals maken geen gelikt rapport.
Ze geven'alleen mondeling advies. Seip: „Onze
leden hebben drukke banen en dus geen tijd om
alles op papier te zetten."
Aan het pro deo-advies is wel een voorwaarde
verbonden. „Ze moeten ons enig vertrouwen ge
ven. Als ze geheimzinnig gaan zitten doen en
geen opening van zaken geven, kunnen wij na
tuurlijk niets", aldus Seip. Bovendien gaat de IKG
niet met iedereen in zee. De doelstelling van de
adviesvrager moet 'maatschappelijk algemeen
geaccepteerd' zijn. Seip erkent dat het moeilijk is
de grenzen precies aan te geven. „Maar met ra
cistische clubs of vreemde sektes gaan we na
tuurlijk niet in zee. En in geval van twijfel beslist
het bestuur."
Wilt u daarna nog een shagje roken,
zeg dan: 'Heb ik nog één vraagje'.
Speciaalzaken verliezen terrein
Converseren is pratend de
lijd doorkomen.
De kunst is: luisteren naar
uw gesprekspartner
De Nederlandse consument was in 1998 bijzonder koop
lustig, maar niet in de voedings- en genotmiddelenbran
che. Vooral de speciaalzaken verloren flink terrein. De
supermarkten boekten veel betere resultaten, maar hun
groeicijfers bleven achter bij die van andere sectoren in
de detailhandel. De 'grote jongens mikken op langere
openingstijden, meer 'gemaksproducten' en uitbreiding
van het dienstenpakket met bijvoorbeeld medicijnenver
koop.
groep en lid van het CBL-on-
derzoeksteam, vindt dat de su
permarkt meer moet inspelen
op de zich wijzigende leef- en
eetpatronen. Dat meer vrou
wen tegenwoordig werken heeft
bijvoorbeeld geleid tot meer be
stedingsmogelijkheden, maar
ook tot het verdwijnen van de
traditionele huisvrouw.
Volgens de marktdeskundige
gaat Nederland de VS achterna,
waar meer dan de helft van de
levensmiddelenconslimptie
niet meer via de reguliere de
tailhandel verloopt. In Neder
land heeft 22 procent van de to
tale consumptie inmiddels bui
tenshuis plaats. Vooral kruide
nierswaren (koffie, dranken) en
vis, schaal- en schelpdieren
blijken populair.
Van Rijssen vindt dat de su
permarkten al goed op deze
trends inspelen door zo lang
mogelijk open te blijven (98
procent van de consumenten is
daarover tevreden) en door
meer panklare producten
(„traiteur") aan te bieden. Een
derde antwoord moet volgens
hem komen via het openen van
kleinschalige vestigingen daar
waar de consument woont,
werkt of langskomt (het benzi
nestation). Ook het inkopen via
de computer (teleshopping)
heeft toekomst.
Het CBL is van oordeel dat
supermarkten meer 'gemaks
producten' moeten verkopen,
maar ook dat er meer moet
worden geluisterd naar de con
sument. Voor wat betreft pan
klare producten, zoals gewas
sen en gesneden groenten, is
men tevreden over kwaliteit, as
sortiment en verpakkingsgroot
te, maar niet over de prijs. Bij
de kant- en klaarmaaltijden is
er kritiek op smaak en de groot
te van de porties.
Het CBL venvacht veel van de
uitbreiding van het diensten
pakket van supermarkten. De
verkoop van medicijnen, nu al
in 600 vestigingen, is daarvan
een voorbeeld. Ruim zestig pro
cent van de klanten is positief
over de mogelijkheid.
brussel-mons anp-belga
De rechtbank van Koophandel
in Mons heeft Hoogovens giste
ren tot 5 mei de tijd gegeven
voor het opstellen van een red
dingsplan bij Usines Gustave
Boël (UGB). Het uitstel van be
taling van het staalbedrijf zou
eigenlijk op 3 maart aflopen.
Maar advocaten van Hoog-
ovens/UGB hadden gevraagd
om een verlenging. De directie
wilde meer tijd voor het maken
van een bedrijfsplan dat de ves
tiging in La Louvière levensvat
baar moet houden.
Het IJmuidens staalconcern
neemt sinds 1997 voor 50 pro
cent deel in UGB. Problemen
met de metaalbond FGTB, ver
ouderde apparatuur en de snel
verslechterende staalmarkt
dwongen UGB vorig jaar okto
ber tot een verzoek om uitstel
van betaling. Sanering van de
fabriek in La Louvière is volgens
Hoogovens noodzakelijk. Ont
slagen zijn onvermijdelijk.
Naar schatting enkele hon
derden banen zullen verdwij
nen. Met de Waalse regionale
overheid, banken, schuldeisers
en de familie Boël, die de reste
rende 50 procent van de aande
len bezit, zoekt Hoogovens-di
recteur Keddeman naar een op
lossing. Bij UGB werken ruim
1.300 mensen.
Heeft de tegenpartij echter
Veins dan een pannetje
aardappelen op het vuur.
De bonden schonen het over
leg met de werkgevers in de
kleinmetaal op. Zolang er geen
aanvaardbaar bod voor de CAO
Metaal en Techniek ligt, willen
de bonden niet meer met de
werkgevers aan één tafel zitten
in de besturen van pensioen
en scholingsfondsen. Werkge
versonderhandelaar Vonk be
treurt de stap van de vakbon
den.
Vorige week stapten FNV
Bondgenoten, CNV Metaaltech
niek en De Unie uit het CAO-
overleg. De komende weken
raadplegen zij hun leden over
de ontstane situatie. Acties
worden niet uitgesloten.
Vonk vindt dat de bonden
met hun stap te weinig oog
hebben voor de belangen van
de individuele werknemers.
„Het bestuur van het pensioen
fonds behandelt individuele za
ken Het gedrag van de bonden
kan er toe leiden dat een werk
nemer moet wachten op een
beslissing over zijn uitkering.
Dat lijkt ons geen goede zaak",
aldus de onderhandelaar.
Grootste struikelblok bij de
onderhandelingen is de loons
verhoging en de zeggenschap
over werktijden. De werkge
versorganisatie FWM bood vo
rige week voor een tweejarige
CAO in totaal 3,25 procent
structureel en 2,25 procent een
malig. Dit vinden de bonden
veel te weinig.
Dit zijn de voornaamste con
clusies in het rapport dat het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS) en het Centraal Bu
reau Levensmiddelenhandel
(CBL) vanochtend presenteer
den. Het rapport geeft een
overzicht van de uitgaven aan
levensmiddelen in de jaren
1995 tot 1998.
De totale gezinsconsumptie
had in 1998 een waarde van 450
miljard gulden, een stijging van
4,2 procent ten opzichte van
1997. Die stijging - een van de
hoogste van de afgelopen twin
tig jaar - kwam vooral op het
conto van duurzame goederen
zoals meubelen, pc's, en ook
kleding en schoeisel.
De consumptie van voe
dings- en genotmiddelen regi
streerde een toename van 2,6
procent, maar gecorrigeerd
voor prijsstijgingen en bevol
kingsgroei, was er sprake van
een lichte daling. Gemiddeld
besteedde elk gezin wekelijks
190 gulden. Behalve aardappe
len - 2.4 procent), werden ook
groenten, fruit, vlees, wild. ge
vogelte, vleeswaren, salades en
tabakswaren aanmerkelijk min
der gekocht dan in voorgaande
jaren. Snelle groeiers zijn vis en
panklare maaltijden, op afstand
gevolgd door brood en banket.
B. van Rijssen van de Laurus-
De gemiddelde werkweek voor
een werknemer van de Franse
spoorwegen duurt maar een
uur of dertig. Officieel staat er
39 uur bij de Société Nationale
des Chemins de Fer Francais
(SNCF), maar daarvan moet
'een pauze van een uur of tien'
worden afgetrokken.
Dit meldt het Franse dagblad
Le Figaro, dat zich baseert op
een vertrouwelijk rapport dat
een onderzoeksbureau in op
dracht van de directie heeft op
gesteld. Het onderzoek gebeur
de in het kader van de overgang
naar een 35-urige werkweek.
Le Figaro schrijft dat de con
ducteurs drie opeenvolgende
rustdagen per week hebben en
dat ze buiten de officiële vakan
ties nog ongeveer twintig extra
rustdagen hebben 'zonder dat
er een serieuze rechtvaardiging
voor bestaat'. De krant geeft de
SNCF nog een aantal vegen uit
de pan. Zo heeft de overheid
vorig jaar 23,5 miljard gulden
bijgedragen, maar stonden de
spoorwegen toch nog 218 mil
joen in het rood. Verder vormt
het SNCF-personeel, 174.000
man, ongeveer één procent van
de beroepsbevolking, maar was
het wel goed voor veertig pro
cent van het totale aantal ge
staakte uren in Frankrijk in
1998. Bovendien steekt de
staatsonderneming de meeste
investeringen in snelle treinver
bindingen naar de provincies,
terwijl het vervoer rond Parijs -
goed voor bijna tweederde van
het totale vervoer - zich afspeelt
op een volledig ongeschikt
spoornet. President-directeur
Gallois zei dat het rapport op
een partijdige manier naar bui
ten is gebracht.
Tienduizenden guldens per jaar kunnen ge
meenten verdienen als ze toestaan, dat op hun
grondgebied een hoge mast met reclameborden
wordt geïnstalleerd. In Nederland staan inmid
dels zo'n veertig van die palen; allemaal bij of
langs de snelweg. De reclamezuilen zijn bedoeld
voor zakelijke rijders, merendeels mannen. Ze
pakken nooit de bus, dus zijn de posters in abri's
aan h'en niet besteed.
De meeste palen wordt beheerd door twee be
drijven: Interbest in Breda en Outdoor Places in
Amsterdam. Interbest heeft het fenomeen in ons
land geïntroduceerd: vijftien jaar geleden zette
deze (toen nog bouw-)onderneming de eerste
mast op Schiphol neer.
Adverteerders huren paalruimte voor een plaat
van twaalf bij vier meter of van negen bij twaalf.
Meestal voor vier weken. Een paar plekken in het
land zijn voor vijfjaar verhuurd. „We rijden er
gens door het land, zien meestal op een indu
strieterrein een mooie plek en bellen dan de ge
meente", legt directeur Karin Hoefman van Out
door Places uit.
Voorwaarde voor plaatsing van zo'n mega-mast,
is dat er minstens 40.000 automobilisten per dag
langskomen. De A16 bij Rotterdam tussen het
Terbregseplein en de Van Brienenoordbrug is de
absolute topper van Outdoor Places met (volgens
Rijkswaterstaat) 145.831 passanten.
Het huurtarief is dan ook navenant: 25.500 gul
den per vier weken. De A7 tussen Drachten en
Heerenveen is minder gezien met 19.594 voorbij
gangers. Maar de reclamemast wordt ter plekke
gekoesterd, weet Hoefman. „De McDonald's ligt
daar een eindje van de snelweg af. Door het bord
dat verwijst naar de afslag en vermeldt dat het
maar vijf minuten rijden is, komen daar nu bus
sen met Japanners.
Doorgaans moet het bedrijf gemeenten betalen
voor huur van de grond en/of voor het recht van
opstal. Dat wordt veelal gebruikt voor het aanvul
len van het tekort op de gemeentebegroting,
weet Outdoor Places. In Drachten is dat anders
geregeld. De gemeente had geen geld voor bus
hokjes. Dus leverde de Amsterdamse onderne
ming er dertig plus onderhoudscontract. Hoef
man: „Wij zorgen dat de graffiti van het beton
wordt verwijderd."
Gemeenten zitten, ondanks de revenuen, niet al
tijd te springen om zo'n paal van 25 tot 35 meter
hoog met een doorsnee van 1 meter 60. Vele zien
het als horizonvervuiling. In Amersfoort duurde
het vanwege het verplichte grondige bodemon
derzoek zes jaar voordat er op de Al bij het
knooppunt Hoevelaken een reclamemast ver
scheen. Doorgaans ligt er ruim een jaar tussen
het moment dat een medewerker de locatie
'spot' en de datum van oplevering. Er moet so
wieso altijd een welstandscommissie overheen.
De beheerder is zelf ook kritisch waar de me-
gaborden komen. Veel plekken zijn niet geschikt,
omdat bestemmingsplannen plaatsing niet toe
staan. De bodem moet wel de fundering van
staal kunnen hebben. Of er moet een mogelijk
heid zijn om te heien.
Ook moet zo'n bouwsel passen binnen de omge
ving. „We zouden het niet in ons hoofd halen om
de Veluwe ermee vol te zetten", aldus Hoefman.
Bovendien wil ze 'Belgische toestanden' met een
woud van reclameborden vermijden. Nederland
kan zo'n vijftig, zestig palen aan, denkt ze.An
ders is voor adverteerders de exclusiviteit eraf."
De reclame staat niet op panelen, want dat is te
windgevoelig. De afbeeldingen worden geprint
op vrachtwagendoek, dat met een autolak wordt
gecoat zodat het waterdicht wordt. Outdoor Pla
ces 'ritst' de doek in een houder. Door dit flexibe
le systeem kan de reclame-uiting van de ene lo
catie naar de andere worden verplaatst. Zo haalt
de adverteerder de productiekosten (5.650 gul
den 'ex') eruit.
Per mast is er een controleur. Meestal is dat een
bijbaantje voor een forens of een buurtbewoner.
Als een megabord wordt gewisseld, kijkt deze
persoon eventjes of het goede is geplaatst. In de
weken erna controleert hij of of het doek er net
jes bijhangt.
Grootste succes van Interbest is volgens direc
teur Erwin Versluijs de kop en schotel van Dou-
we Egberts op het industrieterrein Lageweide
langs de A2. „Het wordt gebruikt als afspreek-
punt. 'Zie je bij het kopje koffie'!"
Schiedam Bij Huisman Special Lifting Equipment in Schiedam wordt
de laatste hand gelegd aan een van de grootste en sterkste hefkranen
ter wereld. Alleen al het ringvormige onderstel van de 'Platform Twin
Ring' is al zo omvangrijk dat het eerst in 88 containers wordt opge
slagen en vervoerd en vervolgens ter plekke moet worden opge
bouwd. Het gevaarte met een dubbele mast kost vijftien miljoen gul
den en kan een hoogte van tweehonderd meter bereiken. De kraan
wordt door het transportbedrijf Van Seumeren overgebracht naar Ca
nada waar de kolos wordt gebruikt voor het transport van reactorva
ten. Het Schiedamse bedrijf bouwt de komende tijd nog vier van deze
hefgiganten.
FOTO ANP TON BORSBOOM
De kop en schotel van Douwe Egberts op het industrieterrein Lagewei
de langs de A2 bij Utrecht wordt gebruikt als 'afspreekpunt'.
FOTO UN/AC JAAP DE BOER
