De strijd om het karkas van Fokker 'Aardbeving heeft ons iets te bieden Economie/Buitenland Dood van Husseiijp beroofde Jordaniëi van verzekeringspo VRIJDAG 12 FEBRUARI 1999 Juriaan Oelemans handelt in vorderingen Fokker blijft de gemoederen bezighouden. Bijna drie jaar na het veel betreurde faillissement is het karkas van de vliegtuigbouwer inzet van een pokerspel met als laatst overgebleven deelnemers de fiscus, handela ren in schuldbewijzen, het industriële consortium Stork en de curatoren. Reconstructie van de strijd om Fokkers nalatenschap van 1,4 miljard gulden. FRANK HENDRICKX Zeven miljoen gulden had er in december 1998 bijgeschreven moeten worden op de rekening van Juriaan Oerlemans bedrijf FaxTor. Nauwgezet had de ex- advocaat van het gerenom meerde kantoor Loeff Claeys Verbeke de vorderingen van le veranciers en financiers van de failliete vliegtuigbouwer Fokker opgekocht. Als advocaat van enkele schuldeisers was Oerle mans er achter gekomen dat de kas van Fokker nog ruim schoots gevuld was - in totaal 1.4 miljard gulden - en dat een groot deel van de vorderingen op termijn wel zou worden af gelost. Hij wist echter ook dat veel schuldeisers geen trek meer hadden in ellenlange pro cedures rond het faillissement, ze wilden geld zien en het boek sluiten. Oerlemans zei zijn klanten en daarmee de advocatuur vaar wel. ,.Ik wilde niet meer aan de zijlijn staan. Als advocaat kun je adviezen geven, maar of het goed of fout gaat, het raakt je niet persoonlijk." De broer van de bekende soap-ster en pre sentator Reinout Oerlemans wilde zelf het risico nemen, omdat hij kon inschatten dat het risico niet zo groot was. En dus kocht hij vorderingen op, kleine en grote. Hij bundelde de schulden en verkocht ze met flinke winst door aan Engelse en .Amerikaanse banken, bedre ven in het uitmelken van faillie te boedels. Daarna besloot hij nog meer risico te nemen en de vorderingen niet meer door te verkopen, maar ze zelf te hou den. Oerlemans besloot te wachten op de uitkering door de curatoren. Een verstandige beslissing, zo leek het. De curatoren maakten in november bekend dat vijftig procent van de erkende schul den zouden worden uitbetaald. Oerlemans had voor veertien miljoen gulden aan vorderin gen gekocht en daar zou hij nu dus 7 miljoen gulden voor krij gen. Hij had ze verworven voor 25 a 30 procent van de waarde. Een winst van 3,5 tot 2,8 mil joen gulden, een marge van 100 tot 77 procent op een transac tie, daar droomt iedere zaken man van. De jonge advocaat heeft zijn toga aan de wilgen moeten hangen. sommige voormalige collega's vinden zijn plotselinge gedaantever wisseling tot zakenman nog al tijd „niet zuiver", maar een der gelijke winst maakt het de moeite meer dan waard. Bo vendien zit er nog meer in het vat. De curatoren hebben nog ruim 700 miljoen gulden achter de hand, omdat er nog gepro cedeerd wordt over enkele vor deringen. Niemand gaat er van uit dat die partijen de gehele re serve opslokken. En alles wat overblijft, wordt uitgekeerd aan de huidige erkende schuldei sers. Het uitkeringspercentage kan dus nog oplopen tot zestig procent en wellicht meer. Nog meer winst voor opkopers van vorderingen, onder wie Oerle mans. Het probleem is alleen dat de eerste zeven miljoen gulden nog steeds niet op de rekening van Oerlemans bedrijf FaxTor staat. „Op zijn zachtst gezegd vervelend", aldus de directeur en grootaandeelhouder. In een brief van 22 januari aan de schuldeisers maken de curato ren duidelijk waarom de aange kondigde uitkering niet is door gegaan. De fiscus wil 560 mil joen gulden zien van de boedel van Fokker. Iedereen is met stomheid geslagen. De schuld eisers van Fokker hadden niets vermoed en ook de curatoren gingen er tot december vanuit dat er geen belastingheffing zou komen. „Het kwam als een vol komen verassing", erkent één van hen. In Londen en New York be ginnen de grote opkopers van Fokker-claims zich ongemakke lijk te voelen bij de handel die tot voor kort nog zo lucratief leek. „Natuurlijk, er komt op eens een belastingaanslag van een half miljard uit de lucht val len", aldus hun advocaat R. van Galen. Zijn cliënten hebben bij na vijftig procent van de erken de vorderingen verworven en zijn daarmee de grootste be langhebbenden. Het is boven dien voor het eerst in de naoor logse geschiedenis dat zij op Een Fokker 70, bewonderd tijdens de kijkdagen voor de veiling van Fokker-eigendommen. De vrijwel lege productiehal van Fokker. deze schaal in Nederland actief zijn. Tot het faillissement van Fokker was het eenvoudigweg niet interessant. De Nederlandse wetgeving is zo ingericht dat de banken bij een faillissement ijzersterk staan. Zij lenen onder strikte voorwaarden en als er iets mis gaat, sluiten zij als eerste aan in de rij, samen met de werkne mers en de fiscus. Meestal krij gen de andere schuldeisers, de toeleveranciers, de afnemers, de ondersteunende bedrijven, helemaal niets. En als ze al wat terugzien van hun vorderingen, is het meestal zeer gering. Het heeft dus weinig zin om die vorderingen op te kopen. Fokker is de grote uitzonde ring. Banken waren al lang niet meer de grootste financiers van de kwakkelende vliegtuigbou wer. De Nederlandse staat en de Duitse partner Dasa hadden die rol overgenomen. Anders dan de banken stelden zij ech ter geen strikte voorwaarden aan hun leningen. Daarmee waren ze gelijk aan alle schuld eisers. Nagenoeg voor het eerst in Nederland viel er voor de professionele faillissementsja- foto cpd maurice nelman gers iets te halen. .Aangezien mijn cliënten bij na de helft van de vorderingen in handen hebben, dreigt hen door de belastingaanslag ruim 250 miljoen gulden door de neus geboord, te worden", zegt advocaat R. van Galen, die op komt voor de belangen van de opkopers. Ergens is er iets mis gegaan en de schuldeisers we zen de beschuldigende vinger naar de curatoren, hoewel deze op hun gebied de top van Ne derland vormen. „Het zijn de eerste in de pikorde", aldus een ingewijde. foto cpd cees zorn Koortsachtig overleg volgde. De curatoren voelden zich in hun hemd gezet door Stork. Het industriële consortium had in 1996 het servicebedrijf Fok ker Aviation uit de boedel ge kocht. Er waren volgens de cu ratoren afspraken gemaakt over de afdracht van belasting, maar hun zakenpartner wilde zich daar niet meer aan houden. Daarom moest het failliete Fok ker nu opdraaien voor een be lastingvordering van 560 mil joen gulden, daarom dreigde de schuldeisers zich tegen de cura toren te keren. De reputatie van de bewindvoerders stond op het spel. Pas nadat de curatoren het ministerie van financiën had den ingeschakeld, bond Stork in. De belastingaanslag op Fok ker werd teruggebracht tot 140 miljoen gulden. Grote opluch ting bij curatoren, maar de bui tenlandse opkopers van de claims zijn nog niet tevreden. „Omdat we eerst een aanslag van 560 miljoen gulden had den, lijkt 140 miljoen gulden heel weinig", meent advocaat Van Galen. „Maar het is nog al tijd bijna tien procent van de gehele boedel." Ook Juriaan Oerlemans vindt de huidige belastingaanslag „nog steèds volkomen belache lijk". „Die gaat ook nog wel van tafel", denkt de zakenman. Maar hoe dan ook, volgens de curatoren kan hij binnenkort zijn eerste uitkering tegemoet zien. Oerlemans houdt een slag om de arm. „Dat hebben ze eerder gezegd." CORRESPONDENT Om vijf uur in de ochtend par keert Ali Ajazi in de straat voor het koninklijk paleis in Am man. De 32-jarige bouwvakker uit Ma'an wil koning Abdallah II persoonlijk zijn medeleven betuigen met de dood van diens vader, Hussein. Als het gaat om het betuigen van loy aliteit aan het Hashemitische vorstenhuis, heeft hij er de nachtelijke rit van 250 kilome ter graag voor over. Ali Ajazi is niet de enige. Om vier uur 's middags staat hij nog altijd in de menigte man nen voor het paleis. Maar hij houdt goede moed. Hij oefent vast op het prevelementje dat hij zal uitspreken als hij oog in oog staat met de nieuwe heer ser over het Hashemitische Koninkrijk. „Ik ga zeggen hoe erg ik het vind dat zijne majes teit is gestorven. God zij hem genadig. En ik wens de nieu we koning een zegenrijke re gering." Abdallah, geflankeerd door de prinsen, drukt deze week tien duizenden handen. Bij de be grafenis waren het staatshoof den en regeringsleiders uit vijftig landen, daarna kwamen de Jordaanse hoogmogenden en nu is het volk aan de beurt. In een paleis eldersverzame- len zich de vrouwen, zoals de islamitische traditie voor schrijft. In het zwart gekleed, met witte hoofddoeken, con doleren ze Husseins weduwe, koningin Noor. De conversa tie tijdens het lange wachten gaat over de toekomst van de Hashemitische vrouwen. Blijft de in Amerika geboren konin gin Noor in Jordanië? Waar schijnlijk wel, nu haar zoon Hamzeh kroonprins is gewor den*. Zal Abdallah zijn Pales tijnse vrouw, Rania, tot konin gin benoemen? Of blijft ze prinses? Volgens dr. Musa Keilani, hoofdredacteur van het politieke weekblad Al-Ur- don, hebben de Jordaniërs het gevoel dat ze met de koning ook 'hun verzekeringspolis' zijn kwijtgeraakt. „Ze hadden een adres. Ze gingen naar het koninklijk paleis om de ko ning te bezoeken, of ze wacht ten tot hij in zijn auto passeer de. Het gaf hen een gevoel van zekerheid, van geborgenheid. Dat is eensklaps verdwenen." De koning had de gewoonte in de heilige maand ramadan el ke dag tussen de vierh en duizend mensen uit je gen van de samenlevim nodigen voor de iftar.i r avondmaaltijd die hen breekt. In de loop vanj jarige regeerperiode he! op die manier honderc «e zenden Jordaniërs huni jtr persoonlijk leren keruie m stond erop om voor en ya maaltijd alle gasten pet lijk de hand te drukke: ze persoonlijke verzoei de hadden, konden ze die baar maken. Als het eve ne hielp hij. Wie geen geld had vo p ziekenhuisopname, ka f tot de koning wenden, g Mayo-kliniek in het Au kaanse Rochester, waai nf ning zelf zijn chemokui ta derging, lagen Jordanië oe op zijn kosten werdenl jj deld. Volgens Keilani re koninklijk huis meergt va aan de medische beha |si van Jordaniërs dan heti je terie van volksgezond^ Er zijn intellectuelen dj r pen dat onder koningü r lah de absolute monai; veranderen in een cons k nele, naar West-Europt ;j( del. De koning zou dar ft een voornamelijk syrr; ft functie hebben. Maart ft Jordaniërs wie de konr ja persoonlijke dienst het wezen, zitten daar niet wachten. Hun wensen! alleen in vervulling gat dat de monarch een ab r heerser is. Als Husseir. moment gekomen acht j vangenen vrij te laten, tv den zich de celdeuren r p( een knip van zijn vingc ta giffenis beschouwde hi ji het beste middel tegen fa neuze gevoelens. tv Het zal de nieuwe konii moeite kosten zijn vadi Z populariteit naar de kro P steken, maar het ligt in; k wachting dat hij deze!:: zal bewandelen. De een komt al zeer binnenkort hij moet bepalen wie zij mier en adviseurs wordi Koning Husseins belang adviseurs waren ledenti zijn familie, in de eerste zijn vorige maand opzij schoven broer, prins Hi In een woensdag gepub de brief heeft Hassan zij aliteit betuigd aan Abda die nu op de troon zitdi jaar lang voor hemzelfb stemd is geweest. Directeur Colombiaanse woningfederatie in Oegstgeest OEGSTGEEST MAARTEN KEULEMANS Nooit meer zal Colombia hetzelfde zijn. Het door aardbevingen getroffen land zou wel eens een gedaanteverwisseling kunnen ondergaan van armlastige koffieleverancier aan de wereld tot bouwmeester van de re gio. ,Als we ons sterk maken, heeft deze ramp ons iets te bieden." Hoe een aardbe ving behalve huizen ook economische el lende kan vernietigen. Elk land heeft er zo zijn eigen uitdruk king voor: in elk einde schuilt een nieuw begin. „Er is een Chinees gezegde: een cri sis is een kans. De aardbeving was een cri sis. Bovendien zit Colombia in een diepe economische en politieke crisis. We hopen dat dit een kans is. Om allerlei nieuwe doeleinden voor het land te bereiken, om een hervormingsproces op gang te brengen dat tot voor kort ondenkbaar was." Alejandro Florién, directeur van de Co lombiaanse woningbouwfederatie Fedevi- vienda is op bezoek bij de Oegstgeestse Derde Wereld-organisatie Bilance om zijn geldschieters bij te praten. Over de aardbe ving, die een groot gedeelte van zijn land veranderde in een stoffige puinhoop. En natuurlijk over de hulpprogramma's, die volgens Fedevivienda nodig zijn om het land weer op de been te helpen. „Het eerste uur na de aardbeving was nog helemaal niet duidelijk wat er eigenlijk was gebeurd. De telefoon was weggevallen, en op de radio kwamen de eerste berichten pas na een uur binnen. Pas een dag later konden we de eerste inschatting maken van wat er was gebeurd. Maar de echte cij fers zijn pas kort geleden binnengekomen. Er zijn vijftigduizend huizen vernield, en ongeveer een kwart miljoen mensen zijn daldoos. En het is nog maar het topje van de ijsberg: de economie in de getroffen ge bieden ligt nagenoeg stil, de infrastructuur is volledig vernietigd." Voor Fedevivienda bleek de aarbeving een ommekeer. De federatie bleek van het ene op het andere moment veranderd van een instelling die zich bezighoudt met het verbeteren van arme woonwijken tot een hulporganisatie. „Reconstructie is nu waar alles om draait. Tot voor kort adviseerden we gemeentes over hoe ze woonwijken moesten opwaarderen. Nu moeten we ze in hoog tempo aansporen om over te gaan op de wederopbouw." Noodhulp uit het buitenland is niet zalig makend, vindt Florian. „Die noodhulp is op dit moment natuurlijk zeer welkom. Maar aan de andere kant wijst de ervaring uit dat noodhulp de problemen uiteindelijk vaak juist groter maakt. Wat moeten we als de hulpprogramma's aflopen. Neem nu de Alejandro Florian. huisvesting. Het is natuurlijk heel makkelijk om te zeggen: we sturen vijftigduizend hui zen van plastic naar Colombia. Maar daar mee help je de economie niet overeind. In tegendeel: in een crisis als deze moeten we juist gebruik maken van de werkgelegen heid die het land te bieden heeft. Als je hui zen van plastic neerzet, is er geen werk meer." Liever combineert Fedevivienda nood hulp met een eigen wederopbouw-pro- gramma. „Je kunt wel enige noodopvang installeren. Maar daarna moeten we het zelf oplossen. We kunnen de huizen met bamboe herbouwen. Colombia heeft een rijke culturele kennis die deel uitmaakt van de plaatselijke identiteit. Wij zeggen: die ei gen mogelijkheden moetje uitbuiten." De aardbeving zou zelfs het einde van de slepende economische malaise kunnen in luiden, legt Florian uit. „Cordoba, het ge bied waar we actief zijn, wordt gedragen door de koffieproductie. Koffie is voor Co lombia het belangrijkste exportartikel, de manier om dollars het land in te krijgen. Maar het maakt ons ook kwetsbaar. De helft van de inkomsten hangt af van de kof fie. En de koffieprijs wordt door andere landen bepaald op de wereldmarkt. De laatste jaren is de prijs zo ongunstig, dat de economie is ingestort. We moeten de aard beving dan ook aangrijpen om1 schakelen op andere producten, economie te diversificeren." Ook hier is bamboe een sleulf zegt Florian. „Die sector heeft gif sen. Het zou wel eens het nieuwe product kunnen zijn. Bamboe is u handig voor de bouw van huizen. I een natuurproduct. Naar mate dez het milieu toeneemt, is er meer vn natuurlijke bouwmaterialen." Grote hindernissen zijn er ecbl Zoals de instabiele politieke verhoa in het door burgeroorlog geplaag! Floriéns gezicht betrekt. „Het is op ment niet te zeggen of de aardbei land zal stabiliseren. Vóór de aaii was er in de media veel aandacht derhandelingen met de guerrilla's dels hoor je daar niets meer van.! denk dat de kans op een wapenstü niet kleiner op is geworden." Florión houdt daarom vast aanb nese gezegde dat aardbevingen en gen als kansen bestempelt. „Het is' radox, maar de grootste dingen g< vaak na de ergste tragedies. Als' sterk maken, heeft de aardbeving te bieden. Ik denk dat we achteraf teren dat we sterker uit deze penif riode tevoorschijn zijn gekomen." MCI WorldCom en EDS ruilen hightech uit Het Amerikaanse telecomcon- cem MCI WorldCom en de Amerikaanse automatiseerder EDS. die ook in Nederland ac tief is, slaan de handen ineen. Enkele hightechdiensten wor den geruild. MCI WorldCom en EDS hebben een contract gete kend voor tien jaar. Daarin is vastgelegd dat het telecomcon- cem de beschikking krijgt over de communicatienetwerken van zijn nieuwe partner. Het besteedt daarentegen het IT- netwerk (informatietechologie) aan de automatiseerder uit. Door de ruil kunnen de twee ondernemingen zich meer rich ten op hun kernactiviteiten. MCI WorldCom is in de VS na AT&T de nummer twee op tele- comgebied. EDS is wereldwijd een van de grootste leveran ciers van informatie. De over eenkomst levert de telecomgi- gant in tien jaar tussen de 116 en 8,5 miljard dollar aan extra omzet op, terwijl de automati seerder voor 5 a 7 miljard dollar aan extra inkomsten genereert. Volgens het contract neemt EDS bovendien van MCI WorldCom het IT-onderdeel MCI Systemhouse over. Met deze transactie is 1,65 miljard dollar gemoeid. Verder gaan beide ondernemingen samen IT- en communicatienetwerken ontwikkelen, vooral gericht op het zakelijke dienstenverkeer. De samenwerking zorgt ook voor een uitwisseling van per soneel. Of dit ook gevolgen heeft voor de Nederlandse ves tigingen van de automatiseer der is nog niet duidelijk. Het zogeheten outsourcing- contract is in de higtechwereld niet nieuw en ook niet het grootste. In december vorig jaar sloot AT&T al een soortgelijke overeenkomst met het Ameri kaanse computerbedrijf IBM. Die had toen een waarde van 17,5 miljard gulden voor vijf jaar. IBM was vorig jaar gewild als partner. Het kwam in sep tember ook zo n contract over een met het Britse telecomcon- cem Cable Wireless. Een verwoest huizencomplex in de Colombiaanse stad Armenia. Volgens de directeur van de woningbouw federatie Fedevivienda zijn vijftigduizend huizen door de aardbeving vernield, en zijn ongeveer een kwart miljoen mensen dakloos geworden. foto epa marcelo saunas «uesroj

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 6