Schippersinternaat onder druk WEER Brieven aan de toekomst: menselijk gezicht bij statistieken VRIJDAG 12 FEBRUARI 1999 152 COMMENTAAR Roddelen over koningin Beatrix Koningin Beatrix is in verlegenheid gebracht door Kamerleden die uit de school hebben geklapt over een besloten kennismakingsge sprek afgelopen januari. De Volkskrant berichtte eerder deze week dat de majesteit zich zorgen maakt over leegstaande cellen, het uitgaansgeweld en de mogelijkheid van een gekozen burgemees ter. Uit dat bericht vallen drie conclusies te trekken. De koningin deelt de opvatting van iedere weldenkende Nederlander over criminali teit en heeft als het om de gekozen burgemeester gaat een opvat ting, die weliswaar terrein verliest, maar daarom niet meteen min der respectabel is. Sommige leden van de Tweede Kamer lappen de afgelegde belofte van trouw aan de grondwet aan hun laars. Daarin is immers de onpartijdige rol van het staatshoofd vastge legd. En ten slotte geven deze Kamerleden blijk van weinig respect en beschaving jegens hun gastvrouw. Dat mag verbazing wekken, het is anderzijds een publiek geheim dat in Den Haag zelden iets geheim blijft of het moet de ware toedracht van de Bijlmerramp zijn. Ook de voorzitster van de Tweede Kamer mevrouw Van Nieuwen- hoven is door de kwestie in verlegenheid gebracht. Zij was het im mers die de koningin bereid vond de in onbruik geraakte traditie van een regelmatig informeel verkeer tussen Kamerleden en het paleis in ere te herstellen. Die contacten zijn zinloos als het staats hoofd zich uit vrees voor achterklap verkrampt moet gaan opstel len. De koningin kan zich niet verdedigen, zo hebben we het in Neder land afgesproken en zo moet het blijven. Maar niemand zit te wachten op een staatshoofd dat zonder maatschappelijke oriënta tie door het leven gaat en daarom buiten de samenleving komt te staan. Het geroddel van de beste Haagse kringen kan tot gevolgen leiden die niet in het belang zijn van onze constitutionele monar chie. Dat is de les die uit dit ogenschijnlijk kinderachtige incident moet worden getrokken. 11 En alles komt goed Bij de televisie kun je ontzettend veel geld verdienen met het maken van rotzooi. De Amerikaanse producent Aaron Spelling is daar het levende voorbeeld van. Een jaar of twintig geleden rolde uit zijn televisiefabriek - waar ook Fantasy Island van daan kwam, Starsky Hutch, Dynasty -, de eindeloze serie Lo ve Boat. Een doktersroman op zee. Dat het altijd nog erger kan en dat zelfs grotere onzin ver koopt, bewijst Love Boat: The New Wave. Een vervolg op de eerdere serie, die tegenwoordig te zien is bij koopjesjager Fox. De naam van de schrijfster riekt naar een pseudoniem: Eliza beth Orange. Het décor wordt gevormd door een cruise-schip en de wijde zee. En op dat schip wordt iedere vrouwelijke passagier ver liefd op een van de bemanningsleden, die in smetteloos witte uniformen niets anders te doen hebben. Je vraagt je af wie dat schip in de vaart houden: een stel lelijke dwergen in de machi nekamer waarschijnlijk. In het begin wordt de kijker geconfronteerd met een aantal problemen. De kapitein kan niet dansen, terwijl alle vrouwelij ke passagiers juist het liefst met de stoere gezagvoerder een quick-step zouden doen. De scheepsarts was, voordat hij aan monsterde op de varende pretfabriek, lijkschouwer en kan maar niet wennen aan levende patiënten. Het zoontje van de kapitein moet van zijn vader aan het werk, maar heeft geen zin. De jonge barkeeper is verliefd op een oudere vrouw die op elk moment van de dag met hem naar bed wil en wel bij voor keur als hij eigenlijk moet werken. De dialogen zijn gruwelijk, het spel nog erger dan in de gemid delde Nederlandse soap. De stuk voor stuk verliefde spelers zeggen dingen als: ,,Ik heb de dagen geteld als een gevangene die op water wacht." Of: „Nu ben ik als een grauwe berg om geven door de wolken van duisternis." En als de kok zijn lief wil verleiden met een maaltijd zegt hij: „De knoflook zal door je mond dansen als de tong van een minnaar." En als je een half uurtje verder bent zijn alle problemen opge lost: de kapitein kan dansen, zijn zoontje speelt conga in de feestband, de oudere vrouw heeft haar jonge minnaar met een kus de wijde wereld ingestuurd en de scheepsarts heeft een ziek kindje genezen en als beloning een knuffel van de moeder gekregen. Volgende week hebben de spelers van Love Boat vijf nieuwe problemen. En ook die zijn na een half uur allemaal opgelost. Het gaat nergens over, en het gaat maar door. Al twintig jaar. WIL BUYS' „Mijn allerliefste is gaan heme len. Hij was mijn steun en toe verlaat, mijn kokkie, m'n tuin man, m'n chauffeur, mijn boekhouder en bankier, m'n thuishaven waar ik mij veilig en verborgen wist.... En altijd is het nog moeilijk om in het bed te stappen dat ik 48 jaar lang heb gedeeld met mijn innig geliefde echtgenoot." De brief van de 79-jarige dame, die beschrijft hoe erg ze haar overleden echtgenoot mist, is een van vele reacties die het Nederlands Openluchtmuse um, het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en het Meer- tens Instituut hebben ontvan gen na hun oproep om een brief aan de toekomst te schrij ven. De drie instellingen pre senteerden gisteren een aantal van de resultaten in het Am sterdamse Meertens Instituut. Het archief van het instituut telt nu ruim 52.000 brieven. Elke brief bevat een persoonlijk ver haal over de gevoelens en bele venissen van Nederlanders op vrijdag 15 mei 1998. „Wat ze eten, wat voor een kleren ze dragen, of ze zich op 15 mei ge lukkig voelden, of juist niet. Dat zijn dingen die je in de geschie denisboekjes nooit terug leest", zegt Carla Wijers, historica en projectleider van Brieven aan de Toekomst. „Op deze manier ontstaat een waardevol cultuurhistorisch ar chief vol alledaagse belevenis sen en vol persoonlijke gevoe lens van allerlei verschillende mensen. Het schetst een tijds beeld." Zo schrijft een Iraans meisje dat in een asielzoekers centrum zit: „Elke dag zitten we in ons huis. We kijken alleen tv. Maar wat ik bedoel met een huis is geen echt huis. Het le ven is moeilijk in een vreemd land. En nu weet ik niet zeker of mijn vader nog leeft, of dat hij gedood is door het regime in Irak. Ik ben met mijn moeder en broertje gevlucht toen mijn vader in de gevangenis kwam. Taxichauffeurs, huisvrouwen, asielzoekers, diplomaten, jour nalisten, prostituees en monni ken. Elke bevolkingsgroep is vertegenwoordigd, hoewel er drie keer zo veel vrouwen als mannen hebben geschreven. Daarnaast zijn mensen tussen de 45 en de 75 jaar oververte genwoordigd. Initiatiefnemer Ad de Jong van het Openlucht museum hoopt dat het archief het nageslacht later een idee zal geven over hoe Nederlanders zich anno 1998 gedragen, waar ze zich mee bezig houden en wat voor emoties mensen in het alledaagse leven met zich mee dragen. „Tijdens een werkbe zoek aan een openluchtmuse um in Scandinavië ontdekte ik het principe van Brieven aan de Toekomst. Dat doen ze daar al veel langer. Het geeft statisti sche gegevens en jaartallen een menselijk gezicht. Ad de Jong is ook een van de zes mensen die de afgelopen maanden brieven heeft gelezen en gearchiveerd. De eerste 3000 brieven zijn kort samen gevat, waarvan 62 brieven geselec teerd zijn om in boekvorm te verschijnen. De rest wordt op thema in de computer gezet. „5000 brieven hebben we ge had. Elke brief wordt ingedeeld op thema: verlies, seksualiteit, relaties met familieleden en vrienden, ouderdom, religie, voeding, kleding, en ga zo maar door. Zo kunnen we ze later weer terug vinden." Elke brief krijgt daarnaast een nummer, wordt netjes uitgevouwen en gladgestreken en wordt be waard in een blauwe zuurvrije envelop. Enkele brievenschrijvers heb ben aangegeven dat hun enve lop de komende jaren niet mag worden opengemaakt. Die brie ven komen ongeopend in een doos terecht. De meeste men sen hebben een termijn van twintig tot vijftig jaar vastge steld. Daarna mag iedereen de brief lezen. Soms duurt het honderd jaar eer de brief open mag worden gemaakt. „Meestal zijn het scholieren, die niet wil len dat de brief wordt openge maakt. Ze vinden het leuk om de macht te hebben om dat ons te verbieden. Het heeft mis schien iets mysterieus", vertelt De Jong. „Een jongen wil zelfs dat niemand zijn brief de ko mende duizend jaar te lezen krijgt. Dat is natuurlijk belache lijk, want het papier is over dui zend jaar al lang vergaan en dan heeft niemand die brief ooit kunnen lezen. Maar we bergen ze keurig ongeopend op." Het lezen van de Brieven aan de Toekomst laat Ad de Jong en zijn collega's niet onberoerd. De brief van een jonge vrouw die vertelt over de dood van haar broertje heeft De Jong het meest geraakt. „Ze schrijft over hoe haar broertje bij een auto ongeluk om het leven kwam. Niemand kent hem, niemand weet wie hij is. Met de brief wil Matige vorst en mogelijk mistbanken Meer dan 15 graden en veel zon. Zo was het een jaar geleden. Op Sint Valentijn, 14 februari, werden uitersten gemeten tot bijna 18 graden in Limburg. Lenteweelde dus! Dit jaar draait het om vrieskou. Vanoch tend vroor het in het noorden van het land en in de Betuwe streng. Op sommige plaatsen werd ruim 13 graden vorst geregistreerd. Zo werd het in Winsum, Groningen -13,8. In deze regio was de vorst bescheidener, onder meer vanwege het ont breken van een voldoende dik en gesloten sneeuwdek. De aanwezig heid van een sneeuwdek kon goed worden opgemaakt uit satellietfo to's die door Meteosat werden gemaakt. In ons gebied vroor het plaat selijk matig (Schiphol -5,5), aan zee meest licht. De felle nachtelijke stralingskou houdt nog tot zondag aan en dat heeft alles te maken met de aanwezigheid van een sterk hogedrukgebied. Het zwaartepunt ligt morgen boven ons land met een kerndruk van ruim 1035 hPa. De komende nacht en morgenochtend vriest het matig met uitersten tot lokaal 8-9 graden onder nul. De lage temperaturen worden geme ten bij weinig wind en nauwelijks bewolking. Wel kunnen er, net als vanochtend, weer mistbanken ontstaan. Gedurende het grootste deel van zaterdag is het overwegend zonnig. Er is nauwelijks wind en de temperatuur stijgt 's middags tot een paar graden boven nul. Ook zondag is het, na plaatselijk matige vorst in de nacht en och tend, nog rustig en droog met geregeld zon. Na het weekeinde komt er onder invloed van een diepe depressie tussen Schot land en IJsland periodiek veel wind, het gaat regenen en de nachtelijke vorst verdwijnt. Wel gaan er later in de week op nieuw winterse buien (hagel/sneeuw) vallen. Rond het lagedrukgebied worden namelijk weer koude, uit de poolstreken afkomstige luchtmassa's naar het Noord zeegebied getransporteerd. Gisteren was het een prachtige winterdag. De zon scheen volop, waaien deed het niet en het kwik steeg tot enkele graden boven nul. JAN VISSER 'De zorg voor de kinderen is in gevaar' Schippersintematen staan onder druk. Vanwege voorgenomen bezuinigingen dreigt ontslag voor 125 van de 850 medewerkers. De onrust die dit bij hen teweeg brengt, heeft zijn weerslag op de kinderen. De schippers zelf moeten een veel hogere eigen bijdrage gaan betalen. Voor een gezin met vier kinderen waar het gemid delde schippersinkomen wordt verdiend (38.960 gulden netto), komt dit neer op 16.440 gulden per jaar, ruim 42 procent van het inkomen. Schippersechtpaar Jaco en Cor- rie Lensen zou het droge-la- dingschip Novalis niet onbe kommerd door de Nederlandse, Belgische en Duitse wateren hebben kunnen manoeuvreren zonder het bestaan van het schippersinternaat in Vrees wijk. Want het paar was altijd onderweg en wist op maandag niet waar het op dinsdag zou zijn. „Het grootste deel van de opvoeding geef je uit handen," zegt Corrie Lensen in haar woonkamer aan boord van de Novalis, dit keer afgemeerd aan de Handelskade in Vreeswijk. „Vooral ook omdat je het in het weekeinde gezellig wilt ma ken." De oudste, Berend (18) woont in een huis van het Prins Hen drik Internaat, waar vanaf vier uur 's middags begeleiding aanwezig is. Dochter Miranda (15) zat tot voor kort op het in ternaat en de jongste, Jeroen (11) blijft er voorlopig nog wel even. Het echtpaar heeft een jaar ge leden een huis gekocht in Nieu- wegein. Als de Novalis ergens in Duitsland lag, moesten Jaco en Corrie Lensen op vrijdagmid dag de file trotseren om in Vreeswijk de kinderen op te ha len, terug naar Duitsland en op zondagavond nog een keer op en neer. „Dit is ook voor de kin deren beter," zegt Corrie Len sen. „Toen ze zes, zeven jaar waren, speelden ze het hele weekeinde aan boord met lego. Of ze tekenden en kleurden, 's Zomers het water in. Maar nu ze groter zijn willen ze op zater dagavond wel eens naar de stad. Het werd steeds moeilijker kiezen tussen ouders en omge ving." Het internaat zorgde al die ja ren dat de Lensens onderweg waren met veevoer of kunst mest voor de boer, zilverzand voor de glasfabriek of ijzer voor Hoogovens, dat de kinderen goed werden opgevangen en verzorgd: maaltijden, opvang, huiswerkbegeleiding. „De oud ste had er in het begin wat moeite mee. Het is ook heel wat als je op je zesde uit huis moet. Nu is Berend er niet meer weg te slaan, zegt Corrrie Lensen. Dochter Miranda had het naar haar zin tot enkele van haar beste vriendinnen van het in ternaat gingen. „En ze is er ei genlijk wat te zelfstandig voor," meent haar vader. „Op het in ternaat is alles aan regels ge bonden. Om acht uur 's avonds met z'n allen gezellig koffie drinken. Maar Miranda zei: 'Daar heb ik helemaal geen zin in'. Ze woont nu in ons huis en van de zomer trekt ook Berend daar in." Jaco Lensen is niet het type dat uit protest tegen de bezuinigin gen naar Den Haag gaat om een hek om te gooien, maar hij maakt zich wel zorgen. „Er kan niet zoveel worden bezuinigd als het Rijk nu van plan is," zegt hij ernstig. „De zorg voor de kinderen is in gevaar. Zo ver zijn we nu al." Hij vindt dat 'Den Haag' maar makkelijk zegt: 'Sluit een inter naat hier en een opvanghuis daar en vang die kinderen op in een ander internaat'. Hij ver duidelijkt: „Onze stichting heeft behalve het internaat in Vrees wijk opvanghuizen in Nijmegen en Maasbracht. Ouders hebben bewust voor zo'n plek gekozen. Vaak ook vanwege hun religieu ze gezindte. Daar zijn die kin deren nu geworteld. Die kun je niet zomaar naar Vreeswijk overplaatsen." Het zijn vroeg zelfstandige kin deren, schipperskinderen, zegt Lensen trots. „Op de scholen voor voortgezet onderwijs ha len ze hen er zó uit. Ze pakken de dingen sneller, zelfstandiger aan." Hij zou het leuk vinden als de jongste, Jeroen, ook voor het schippersvak kiest.AJ laten we ze daar helemaal vrij in." Hij beklemtoont dat je feeling moet hebben voor het werk op het water. „Ik zag laatst een jongen aan het werk op een schip van een collega en ik dacht: die heeft-ie vlak voor de kerst zeker nog gauw even van straat geplukt. Een sukkel, zon der enig gevoel. De manier waarop hij de luiken openlegde was helemaal verkeerd. Maar het was zijn zoon, alle papieren gehaald!" Jaco Lensen is ernstig ziek ge weest. Hij werkt weer, maar zijn vrouw moet ook flink aanpak ken. Met een stormachtige noordwestenwind zit het echt paar vlak voor het weekeinde niet op een klusje van een be vrachtingskantoor te wachten. Toch blijft het schip het echte 'thuis'. De schipper zegt: „Wij krijgen geen millenniumpro bleem. We hebben aggregaten voor het licht, drinkwater voor veertien dagen, gas om op te koken, geen chip aan boord die het kan laten afweten." CARLO NAGEL ze hem voor de toekoirivi ren, zodat hij niet zom V verdwenen", zegt De J( ri De dagbeschrijvingeni p! brievenproject zullen j toegankelijk zijn voort cl zoekers omdat de driet 0' mende instellingen de van de brievenschrijve ,1 schermen. Dat is ookd ai dat elke schrijver anon blijft. „Het materiaal is voelig, te persoonlijke! tioneel. De schrijvers j sen van vlees en bloed, recht hebben op hunp ven", verklaart CarlaV Wel zullen 62 brieven t 1999 in boekvorm vers op dezelfde dag dat het lands Openluchtmusei tentoonstelling en spet voor kinderen rondom ven aan de Toekomst' nen. Wijers verwacht d overige 47.000 brieven allemaal gearchiveerd! 1 zijn. EVA CALICHER Géén rode op Valentijn Dé dag om je geliefde! sen. Dat is het zond! bruari, Valentijnsdag nieuwe, uit Amerika waaide trend, maar i wenoude traditie. Gilo rici denken zelfs t darische Valentijn ec bestaan, mogelijk al aa gin van de derde eeuw Een monnik genaam tijn werd, waarschijnlij ge zijn geloof, ter doo deeld en opgesloten, (het celibaat moest no; uitgevonden) werd ve de blinde dochter vani Het vonnis werd vo maar Valentijn wist nc een liefdesbrief naar h te laten smokkelen. I het papier aan en kor weer zien. Ook in een andere vi Valentijn een aan Godi de man, die leefde int eeuw. Hij was een ti van Sint Nicolaas en Si nus, twee andere hei! onze feesten bepaaldi schien was deze Italia lentijn een monnik b< zorg voor de kloosterti hij wordt steevast afgt het groen. „Dat wij Valentijnsdag bloemei komt daar vandaan", Strouken, directeur var derlands Centrum voc cultuur. ,Als mensen een relatie kregen en gi menwonen of trouwei ten ze langs Valentijn zegen. Hij is de besche ge van de jonggehuwde Iets doen met Valei is natuurlijk prachtig, n géén rode rozen. „H keerd", aldus kenne Strouken. „Die staan vo dende hartstocht, maai gelijkertijd heel gemei men met hun scherpei Bij Valentijn horen bloemen en blauwe producten van het w zoen. Die zie je ook a op oude plaatjes van d Blauw staat voor trouv scherming, ook in and turen." De Nederlandse stand mag wel varen nieuwe Valentijnshauss lande; volgens Ineke S is er meer aan de ha zo'n feest geen fundi slaat het heus niet aan lentijnsdag kan je iei liefde verklaren zondi gaan. Zo zijn Nederlani doen zoiets 't liefst op dat alle anderen het oi Het is een steuntje in d liefdeszaken." MARUKE NUBOER Glas Al die kaarten waarop mij een gelukkig en voorspoedig 1999 werd toegewenst, hebben weinig geholpen. Zes weken is het nieuwe jaar inmiddels oud en ik heb al vier keer een lekke fietsband gehad. En ik ben niet de enige! Laatst nog zag ik een meisje voort sjokken naast haar mountainbike. Ik overwoog om haar aan te bieden haarband te plakken. Ik heb namelijk altijd een reparatiedoos bij me. Toen zag ik in de verte nog een meisje wenend voort strompelen naast haar rijwiel. Twee meisjes, dat wordt te gek, mompelde ik en met een slecht ge weten fietste ik door. Voortdurend kom ik fietsers tegen die naast hun rijwiel lopen. Wat is de oorzaak van deze lekkage-epidemie? Het antwoord luidt: glas. Sinds de jaarwisseling ligt er verbluffend veel ge- ebroken glas op straat. Op 1 januari j.l kregen wij in de Jour- rnaals te horen dat de jaarwisseling, op enkele kleine inciden- ten na, overal rustig was verlopen. Dat kan zijn, maar wel hebben woestelingen door het hele land heen de ruiten van bushokjes vergruizeld en het glas van telefooncellen if aan gruzelementen geslagen. Van een stoplicht dat ik a vaak passeer, bleek op 1 januari al het glas van de lich- f ten kapot gebeukt te zijn. Viermaal drie stoplichten plus M' vijf voetgangerslichten. Het moet een formidabele klus zijn geweest. In Leiden staat op de Garenmarkt een groot glazen mo nument. Ook daarvan worden voortdurend onderdelen verwoest. De gemeente wil het monument nu verplaatsen naar de Hortus botanicus. Daar zou 't minder gevaar lo pen. In Oegstgeest hebben onbekenden hun woelde gekoeld op een glazen gedenkteken van jan Wolkers. Het was naar zijn zeggen gemaakt van vrijwel onbreekbaar materiaal. Hij MAARTEN 'T HART mag nu een nieuw gedenkteken maken. Ook dat zal metter tijd verwoest worden. Het eigenaardige is: mij komt het niet vreemd voor dat zove- len blijkbaar geneigd zijn om zich uit te leven op glas. Als ik zo'n bui krijg waarin ik glaswerk wil horen rinkelen, begeef ik mij met lege flessen naar de glasbak. Vol wellust smijt ik die flessen naar binnen. Groot is mijn voldoening als ik het glas hoor breken. Het liefst bezoek ik de glasbak op zondagmorgen als iedereen nog slaapt. Ik zou dan heel Nederland wel wak ker willen rinkelen. Vanwaar dit zinloze geweld tegen glas? Waarom smeult er bij zoveel mensen een langzamerhand tamelijk beangstigende woede? Moeten wij het feit dat de meesten hun agressie uitle ven op weerloos glas interpreteren als 'redirected agression 7 Dat is een term uit mijn vak, de ethologie. Daarmee wordt aangeduid dat een dier z'n agressie niet richt op z'n soortge noot, maar bijvoorbeeld in grote woede een graspolletje uit de grond begint te trekken. Hoe het ook zij: als glaswerk ons graspolletje is en wij ons daarop uitleven in plaats van op onze medemensen, verdient het aanbeveling om overal graspolletjes te plaatsen. Laten wij duizenden agressie-afleiders neerzetten. Laat Jan Wolkers door het hele land heen glazen monumenten plaatsen. Wat hij vervaardigt blijkt steevast een voortreffelijke agressie-aflei der. Verplaats dat monument op de Garenmarkt te Leiden niet, maar zet her en der in de stad nog meer van zulke hard blauwe monumenten neer. En vervaardig die monumenten van materiaal waarop je enorm veel woede kunt koelen. Wel pleit ik er voor dat er glas gebruikt wordt dat in grote brokken uiteen valt. Opdat onze fietsbanden gespaard blijven. MENSELIJK Naaktmodel PADDY CONEMANS uit Maastricht, die deze we; blootblad Playboy werd gekozen tot carnavalsprinses, is niet» op een officiële carnavalswagen in de grote optocht van MaasS carnavalsverenigingen peinzen er niet over het meisje op hun wagen toe te laten. Het was de bedoeling van Playboy de naa* als 'bad girl' te laten meerijden. De carnavalsverenigingen zej te distantiëren van alle suggesties dat carnaval ook maar iets' te maken heeft. Mensen die het komend weekeinde willen gaan wandelen of li en in de Belgische ARDENNEN, moeten oppassen voor een ge dievenbende die zich schuilhoudt in holen verspreid over heti strekte natuurgebied. Dat staat in een waarschuwing die de Bi rijkswacht de afgelopen dagen heeft verspreid op plaatsen wai wandelaars en langlaufers komen. De waarschuwing geldt, bel de Ardennen, ook in de Duitstalige Oostkantons en delen van' Groothertogdom Luxemburg. Het zou gaan om zwaarbewapen meense struikrovers, die nietsvermoedende recreanten overvs verblijven in ondergrondse schuilplaatsen die afgedekt worde' boomstammen. Het materiaal dat de struikrovers nodig hebbel de aanleg van hun ondergrondse verblijfplaatsen, maken zij ba dens rooftochten langs doe-het-zelfzaken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2