'Wasje vandaag
weer stout, mama.
10
Hele wereld wil vouwhuit Rotterdai
a
I
Binnenland
Eén op de
vijf vrouwen
mishandeld
39
67°
65
33»
39
59
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1999
956
Vrouwenmishandeling
foto cpd phil nijhuis
APELDOORN ROB HIRDES
De spanning hing al weer da
genlang in de lucht. Toch ge
beurde het nog onverwacht.
Tussen de middag aan tafel.
Zonder dat er sprake was van
een echte aanleiding. Bij het in
schenken van Thijmens glas
melk knoeide ze. Het was grie
zelig om te zien hoe de woede
plotseling in het gezicht van
haar echtgenoot verscheen.
Terwijl hij allerlei verwensingen
uitte, stond hij op en sleurde
haar aan een arm door de ka
mer naar de keuken. Daar pakte
hij een vaatdoekje, gooide het
in haar gezicht en smeet haar
vervolgens in een hoek alsof ze
een stuk oud vuil was.
..Misschien struikelde ik ge
woon. Ik weet het niet meer zo
precies. In elk geval liep hij
zonder omkijken weg naar zijn
kantoortje op zolder. Ik hoorde
hem stampen op de trap en
met de deur slaan. Toen ik weer
overeind kwam, stond Thijmen
vanuit de gang naar me te kij
ken. „"Was je vandaag weer
stout, mama...?', huilde hij.-'
Het gezin is al een tijdje be
kend bij de politie. Herhaalde
keren stonden agenten op de
stoep om de boel te sussen.
Niet dat het hielp, hooguit voor
een moment. Ten einde raad
besloot ze aangifte te doen. En
kele weken later viel er een gi
rootje in de bus met een trans
actie wegens overtreding van
artikel 130 van het Wetboek van
Strafrecht: eenvoudige mishan
deling dus. Daarmee was voor
justitie de kous af, maar voor
haar niet. Integendeel. Hoe ze
het in haar zieke hoofd haalde
om hem aan te geven, luidde
het verwijt van haar man. En of
ze maar wilde begrijpen dat hij
het ook niet makkelijk had op
zijn werk en dat ze het zelf uit
lokte.
De Arnhemse officier van jus
titie mr. J. Brughuis schudt haar
hoofd. Ze zit in de werkgroep
van politie en justitie die in
1993 het college van procu
reurs-generaal aanbevelingen
deed over de aanpak van vrou
wenmishandeling. „Als we zien
wat er de afgelopen vijfjaar van
terecht is gekomen, is dat bitter
weinig. Bij ernstige feiten is het
geen probleem, maar als het
gaat om eenvoudige mishande
ling laat de wetgeving ons in de
steek. Terecht wil de overheid
zich niet tot in de slaapkamer
met haar onderdanen bemoei
en. Maar hier zou dat geen
kwaad kunnen.''
Voor een voorlopige hechte
nis ontbreekt in die gevallen nu
nog de wettelijke basis, terwijl
dat naar de mening van Brug
huis juist een belangrijk dwang
middel zou kunnen zijn. Toch
noemt ze de inspanningen van
de werkgroep beslist geen ge
vecht tegen de bierkaai. „Om
dat we telkens toch een stapje
verder komen." In de politie-
basisopleiding bijvoorbeeld
wordt tegenwoordig ruim aan
dacht besteed aan mishande
ling binnen relaties.
De eerste taak van de politie
bij gewelddadige conflicten in
de privé-sfeer is zicht te krijgen
op de aard, omvang en ernst
van het probleem. Achter een
bloedneus kan een tijdelijke cri
sis schuilgaan, maar ook een
ernstig verstoorde verhouding,
drankmisbruik of jarenlange
systematische mishandeling.
Maar huiselijk geweld is ar
beidsintensief en er is meer
De cijfers over vrouwenmis
handeling zijn onthutsend.
Eén op de vijf is ooit wel
eens door man of partner
mishandeld. Eén op de ne
gen zelfs ernstig. Dat bete
kent dat geweld binnen de
relatie op z'n minst heel
dicht om je heen is. Maar zo
wel dader als slachtoffer
houden het geweld vaak let
terlijk en figuurlijk binnens
kamers.
„Vrouwen schamen zich
ervoor en voelen zich schul
dig. Dikwijls hebben ze niet
geleerd om voor zichzelf op
te komen", zegt Anne-Marie
de Ruiter van TransAct, het
landelijk centrum voor vrou
wen- en mannenhulpverle-
ning en de bestrijding van
seksueel geweld. „De angst
voor verdere escalatie speelt
ook een rol. En dan vormt
nog een grote belemmering
het feit dat de buitenwereld
vaak sussend en met onge
loof reageert."
Geweld in de relatie komt
in alle lagen van de bevol
king voor. Vaak ontstaat het
heel geleidelijk. Met kleine
vernederingen van de kant
van de man. Dan valt er in
eens een klap en nog één.
.Als de vrouw dan niet di
rect duidelijk maakt dat zij
dit gedrag onder geen voor
waarde accepteert, kan er
een situatie van blijvende
mishandeling ontstaan. Het
is voor beide partijen vrijwel
onmogelijk zelfstandig uit dit
proces te stappen."
De permanente dreiging
van nieuw geweld en de on
voorspelbaarheid van de uit
barstingen maken dat vrou
wen voortdurend rekening
houden met het gedrag van
de partner. „Op die manier
wordt hun zelfbeeld sterk
aangetast. Doordat boven
dien de dader vaak allerlei
kleine regeltjes oplegt en
nauwlettende controle over
het doen en laten van de
vrouw uitoefent, wordt haar
zelfstandigheid steeds verder
afgebroken. Méestal zit er
voor de vrouw niets anders
op dan haar partner te verla
ten. Maar die stap durven
velen pas na jaren te ne
men."
werk te doen. En dus hoor je bij
politie nog wel eens de opmer
king: 'We kennen dat gezin.
Daar kan je elke week wel
heen'. Bovendien zijn politie en
hulpverleners geneigd om zich
terughoudend op te stellen op
te stellen, omdat het om geweld
in de privé-sfeer gaat. En ze
vragen zich weieens af waarom
die vrouw niet gewoon weggaat
als het allemaal zo erg is.
De moeder van Thijmen
vraagt zich ook wel eens af
waarom ze haar koffers nog
niet heeft gepakt. „Soms weet
ik het gewoon niet meer. Dan
loopt m'n hoofd om. Van de te
genstrijdige gedachten en ge
voelens." Ze spreekt staccato.
„Hij slaat me echt niet elke dag.
En achteraf heeft hij er altijd
heel veel spijt van. Zegt dat hij
ROTTERDAM CPD
Een opvouwbaar huis van hout,
een simpel casco dat op een
vrachtwagen kan worden aan
gevoerd en met een hijskraan
zo kan worden neergezet. In
1984 rijpte dit idee in de gees
ten van de Rotterdamse vader
en zoon Buijs. Korte tijd later
werd het eerste vouwhuis of
hijshuis, vooral bedoeld voor
ontwikkelingslanden, geboren.
Vijftien jaar na dato mag de
vinding zich in een groeiende
belangstelling vanuit diverse
landen verheugen. In Mexico
staan inmiddels driehonderd
woningen, maar binnenkort
staat er ook een serie in Dor
drecht.
Hoe gaat zoiets? Vader Hans
Buijs (58) is civiel ingenieur en
zoon Jan Buijs (35) architect.
Het is 1984. Ze praten over hun
werk. De een is directeur van
een groot ingenieursbureau in
Rotterdam, de ander werkt bij
een architectenbureau in de
zelfde stad.
- 'Heb je gelezen over die na
tuurramp in Armenië?'
- 'Ik zag het op tv. Wat een el
lende. Hopeloos.'
- 'Die puinhopen. Geen steen
meer op de andere.'
- 'Ze krijgen hulp, maar daar
mee hebben ze nog geen dak
boven hun hoofd.'
- 'Ze sturen tenten. De oudste
mobiele huizen.'
- 'In die kou. Dat is toch niks.
Afzien, kleumen, lijden na alles
wat ze al is overkomen.'
- Wat wil jij dan? Dat ze hui
zen voor hen bouwen? Kant en
klaar zeker. Zo van: hier is het
bouwpakket, ga je gang.'
Hans en Jan hadden elkaar
met dat gesprek uitgedaagd.
Binnen een paar weken kreeg
het idee bij Hans handen en
voeten. Het zou een vouwhuis
zijn dat in de fabriek eenvoudig
en massaal werd geproduceerd,
met een vrachtwagen kon wor
den vervoerd en ter plekke met
een simpele takel was op te hij
sen. Dan zouden de voor- en
achterwand er ingezet worden
en klaar was het huis. Het
vouw- of hijshuis was geboren.
Maar tussen idee en uitvoe
ring gaapte een wereld van klei
ne en grote problemen. Niet al
leen waren er ontwerptechni-
sche, maar ook bouwtechni
sche, vervoer- en financiële
problemen. Het werd vanwege
het gewicht, de kosten en de
productie een casco van ge
perst hout, aanvankelijk met
watervaste lijm zoals dat in Ne
derland gebruikelijk. Later werd
dat spaanplaat met cement.
„Vanwege de termieten", zegt
Jan Buijs.
Inmiddels heeft de familie
Buijs een apart bedrijf opge
richt voor de vouwhuizen, 'Fol-
dex Home'. Dat bedrijf ontwik
kelt het hijshuis verder, aange-
Hans en Jan Buijs met maquettes van hun vouwhuis. „Als ontwerpers
lukte het ons niet het idee te verkopen." foto cpd jaap rozema
past aan alle mogelijke omstan
digheden. Zijn het in Mexico
een soort veredelde tuinhuizen,
in Dordrecht worden het 'opge
rekte rijtjeshuizen'.
Jarenlang leefde bij vader en
zoon de gedachte dat ergens in
de wereld een fabriek zou moe
ten staan om de huizen in hun
simpelste vorm te produceren.
Ze zouden in enkele honderd
tallen klaarliggen. Bij een ramp
konden ze dan direct worden
aangevoerd. Maar pogingen om
via allerhande organisaties het
product aan de man te brengen
en het zo wereldwijd ti
geren, mislukten half
maal. In Armenië we
vijftien gebouwd, in Au
de Cariben) tien. Het bl
modderen. Hans Bui
hadden wel wereldwijd
maar als ontwerpers li
ons niet het idee te verk
Pas in 1990 ontstom
Mexico enige belangste
huizen werden er ter
goedkoop gemaakt. F
pakket kostte 17.500
nog betaalbaar voor i
denklasse. Inmiddels i
in diverse plaatsen ia
zo'n driehonderd. Het
in Mexico leidde weer
langstelling vanuit Jedd
Filipijnen. Steeds met
lokale markt aangepg
zen. Zo moest op de F
worden bewezen dat
stand was tegen orka;
en aardbevingsgeweld.
Maar niet alleen in
tenland groeit de bd
ling. Ook in Nederlan
deze maand gaat de eei
de grond in van wonii
project De Biezenlai
Dordrecht. In april le\i
ex daar vijftig huizen
„Sinds in Nederland h
zaam bouwen is ont
houtskeletbouw weer 1
terug en dus onze vou
bouw ook. Het loopt
storm van woningcot
en projectontwikkelaar!
niet buiten ons kan, dat hij
zichzelf anders wat aan doet en
smeekt me hem te vergeven. En
daarna gaat het weer een tijdje
goed."
Hoewel de regering vrouwen
mishandeling nog steeds niet
structureel aanpakt, staan poli
tie en justitie allerminst met le
ge handen, vindt officier van
justitie Brughuis. Maar dan
moet de wet creatief worden
toegepast. Vrouwenmishande
ling staat als delict niet apart
omschreven in het Wetboek
van Strafrecht. Als er geen spra
ke is van een levensbedreigend
misdrijf - zoals moord of dood
slag - noch van een zedendelict,
valt het onder het hoofdstuk
'opzettelijk toebrengen van li
chamelijk letsel'. Omdat mis
handeling geen 'klachtdelict' is,
hoeft er niet per se aangifte
worden gedaan om tot vervol
ging over te gaan.
„Als de verdachte op heter
daad wordt betrapt, kan hij di
rect worden aangehouden.
Zelfs een korte periode nadat
het strafbare feit is begaan, is er
nog sprake van heterdaad. Dit
betekent dat wanneer de politie
snel handelt en kort na de mel
ding ter plaatse is, van heter
daad kan worden gesproken."
Mr. Brughuis zou het van
harte toejuichen wanneer de
politie een proces-verbaal we
gens vrouwenmishandeling
herkenbaar doorstuurt naar
justitie. „Op die manier kan je
voorkomen dat zo'n eerste ver
baal als eenvoudige mishande
ling doorgaat. Daarmee voor
kom je dat het met een transac
tie wordt afgedaan. Dat is welis
waar een snelle afhandeling,
maar in dit soort zaken zo on
geveer de slechtst denkbare."
De Arnhemse officier is er
voorstander van om de ver
dachte met voorrang uit te no
digen voor 'een berisping ter
parkette'. „Ja, zo heet dat nu
eenmaal. Soms wil het wel eens
helpen de verdachte flink de
oren te wassen door hem dui
delijk te maken dat wij als sa
menleving zijn gedrag niet tole
reren." Het komt voor dat hij
echt schrikt van een dergelijke
aanpak. Omdat hij voor het
eerst in de gaten heeft dat het
Wetboek van Strafrecht zijn
handelen als crimineel gedrag
bestempelt. In de regel bagatel
liseert de mishandelende echt
genoot of partner zijn daden,
maar zo'n confrontatie met de
wet kan hem ineens de ogen
doen openen.
„Meestal verbind je voor
waarden aan zo'n berisping.
Bijvoorbeeld dat de verdachte
zich voor behandeling aan
meldt bij een hulpverlenende
instantie, een centrum voor
verslavingszorg, of een Riagg.
Blijkt dat hij zijn afspraken na
komt dan kan je alsnog beslis
sen de zaak te seponeren."
De moeder van Thijmen kijkt
op haar horloge en zegt veront
schuldigend: „Thijmen kan zo
van school komen." Die ac
ceptgiro die justitie haar man
stuurde, werkte van geen kant,
concludeert ze. „Het was een
kille en zakelijke benadering
zonder enig mededogen. Ik
voelde me volkomen gepas
seerd. Een administratieve af
handeling was het, meer niet.
En het geweld is er niet mee ge
stopt. Hooguit voor een mo
ment. Bovendien kortte hij de
transactie op mijn huishoud
geld." Ze lacht schamper: „Had
ik maar niet naar de politie
moeten lopen."
Laura Biagiotti
Roma Uomo
f>7^
,95
...zegt een geschenk van Parfumerie Douglas.
Of het nu gaat om een lief aardigheidje of een
luxe geschenk, bij ons vindt u altijd een cadeau
om direct verliefd op te worden. Onze verkoop
sters helpen u graag op deskundige wijze bij uw
keuze en maken van uw liefdevol geschenk een
hartveroverend pakje.
Valentino
Very
Valentino
subtiel en romantisch
geschenkverpakking:
spray. 30 ml
bad- en douche-gel
100 ml
Gucci
Envy
Tommy Hilfiger
tommy girl
geschenkset:
5 navullingen
verkrijgbaar in Envy
195
Yves
Saint Laurent
Vice Versa
fris, bloemig. fruitig
-^01
00
Cacharel
Anaïs Anai's
Lancöme
Oui!
ongekend fris
bodylocion
Clinique
happy
exclusief bij Douglas
parfum
spray. 15 ml
Chopard
Casmir
happy
475°
,00
,00
Met gratis douche-gel 50 it
Met gratis origineel miniatuur
Aleer dan 250 aanbiedingen en altijd de nieuwste geuren!
Informeer naar de vele mogelijkheden
van de Douglas Card.
Altijd het juiste geschenk 1
met de Douglas cadeaubon.
Haarlemmerstraat 104 - 2312 GD Leiden - Tel. 071 -5 130687
Aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt Prijswijzigingen voorbehouden.
