bPORT
'Ik zeg nog elke
dag dankjewel'
Roelant Oltmans is het succes voorbij
I
RDAG 6 FEBRUARI 1999
WILLEM SPIERDIJK, 071-5356464, PLV -CHEF JANET VAN DIJK, 071-5356463
Schaatscoach Peter Mueller geniet van het vak
Peter Mueller zit onderuit gezakt in het hotel waar zojuist het Salomonsoordeel over de
WK-deelname van Ids Postma bekend is gemaakt. De Fries had in Hamar zijn seizoen willen
goedmaken, voor de Amerikaanse coach vormt de Noorse plaats slechts het zoveelste doel in het
mge winterseizoen. In goed twee weken tijd voert het reisschema Mueller van Innsbruck, Collalbo,
Berlijn, Hamar en Milwaukee, uiteindelijk naar Calgary. „Dat hoort er nu eenmaal bij." Mueller
accepteert het reizen als een van de minder plezierige bijkomstigheden van het verder zo mooie
vak. Want hij laat er geen twijfel over bestaan dat hij ervan geniet. „Ik zeg nog elke dag dankjewel.
En als het goed gaat, dan is dit geen werk, dan heb je er gewoon lol in."
ot de komst van Mueller stelde het
sprinten in ons land weinig voor -
lividuele uitschieters van Jos Va-
itijn en Jan Ykema daargelaten.
iar als eerste buitenlandse coach
dienst van de KNSB leidde de
ïerikaan Nederlandse schaatsers
ïnitief naar de mondiale top. Het
echter niet meer alleen de
intkanonnen die profiteren van
kunde, tegenwoordig lijkt alles
Mueller aanraakt in goud te ver
leren. Met als laatste huzaren-
kje de Europese titel allround van
nn y de Jong. „Ik heb aan dat toer-
oi heel veel plezier beleefd. Het
ste was ik tussen het publiek gaan
an, om alles van een afstand goed
me op te kunnen nemen." Het
njegekleurde feest van De Jong
is duidelijk ook het feest van Muel-
J wist gewoon dat hij hier heel blij
Iep zou zijn. Voor Peter is dit toch
In bijzondere prestatie." (Tonny de
i Jong was de eerste pupil die on-
hem een allroundkampioen-
iiap won, en daarom kan haar Eu-
pese titel de vergelijking met het
impische goud van Dan Jansen
prstaan. „Ik wist dat hij goed ge-
leg was om te winnen," blikt Muel-
terug op de winnende race van
I in Hamar. „Op de WK's reed hij
|jd sterk, maar bij de Olympische
len ging het maar mis."
medaillejacht, acht jaar eerder
Igary was op een drama uitgelo-
nadat Jansen vlak voor de start
de 500 meter te horen kreeg dat
ernstig zieke zus was overleden,
denk dat de man boven een an-
der plan met hem had. Als je ook ziet
hoeveel post hij van zieke mensen
kreeg. Bij hem thuis stond een kamer
vol dozen met brieven. Het verhaal
Jansen is dus veelomvattender dan
alleen maar winnen."
De ontlading was intens toen het
in 1994 uiteindelijk wel lukte. „Drie
jaar lang hadden we ervoor gewerkt,
met nog eens veel pers om ons heen.
Omdat we geen succes hadden, voel
de ik ook de druk. Tot die laatste dui
zend meter dan, toen gleed de hele
wereld van mijn schouders af." Afge
peigerd hield Mueller het schaatswe-
reldje eventjes voor gezien. Hij was
mentaal leeg. En dat terwijl de coach
zijn rijders doorgaans tot op het bot
weet te motiveren.
„Hij raakt altijd de juiste snaar en
weet precies wat er in een schaatser
omgaat. Hij geeft je het gevoel dat je
kunt winnen. Peter ziet het aan me
als ik denk dat ik niet kan winnen.
Hij begrijpt hoe ik me voel. Dat komt
ook omdat we een beetje dezelfde typ-
jes zijn. Zijn methode is nog lang niet
uitgewerkt, daar ben ik van over
tuigd. Het effect wordt zelfs alleen
maar sterker. Over drie jaar staan we
als voorgeprogrammeerde machines
op het ijs.(Erben Wennemars)
Toch bagatelliseert Mueller zijn
mentale invloed. „Het is niet motiva
tie alleen. Op de beslissende mo
menten kan het dat beetje extra ge
ven, maar je moet er eerst voor zor
gen dat je rijders fit zijn en technisch
goed rijden. Mijn jongens moeten zo
min mogelijk slechte gewoonten
hebben als we aan het einde van de
zomer 'net ijs op gaan. Ik kijk wel hoe
andere collega's het doen, maar heb
toch zo mijn eigen ideeën. Conditie
vind ik zeer belangrijk. Je moet ge
woon veel werk verzetten en een
beetje geluk hebben", zegt hij over
het succes van zijn team.
Mueller heeft het constant over
'mijn team'. „Deze ploeg is erg 'clo
se'. Ze doen veel dingen samen -
eten, bioscoop - omdat ze dat ook
willen. De gevoelens voor elkaar zijn
echt en niet gemaakt. De hele week
trekken ze met elkaar op en in de
weekeinden schaatsen ze tegen el
kaar", vat Mueller de essentie van
het schaatsleven in enkele simpele
zinnen samen. ,,Als Jakko Jan sneller
gaat dan Jan, dan put Jan daar moti
vatie uit, en omgekeerd is dat ook het
geval."
Dat gevoel van elk team leeft bij elke
trainer, alleen gebruiken ze er andere
namen voor. Henk Gemser sprak over
zijn winkel en supermarkt. Maar als
ploeg zijn we hecht. Toen Tonny de
Jong en ik in Heerenveen aan het EK
deelnamen, hebben Erben Wenne
mars en Jan Bos en kaarsje op de tele
visie gezet, een heilig kaarsje.(Anna-
marie Thomas)
Of zijn Amerikaanse sportmentaliteit
een rol in het geheel speelt, laat de
coach in het midden. „You get what
you see. Mijn schaatsers weten dat
ze elke race kunnen winnen, ze zijn
zelfverzekerd. Ik weet niet of dat met
mijn mentaliteit te maken heeft."
Typerend voor Mueller is zijn posi
tivisme. „Je kunt altijd wel de nega
tieve dingen benaderen, maar dat
gaat op den duur tegenwerken. Als je
een sporter afbreekt, dan zul je hem
toch ook weer moeten opbouwen.
Peter Mueller met De Jong (links) en Thomas: „Deze ploeg is erg close."
Naast de fouten die ze maken bena
der ik daarom vooral de goede din
gen."
„Hij is altijd positief, noemt de din
gen die je goed doet. In het verleden
heb ik andere manieren meegemaakt.
Trainers die wel de mindere dingen
benadrukten. Of ik nu niet anders
zou willen? Dat dacht ik bij Ab Krook
en Henk Gemser ook. Ik had een pri
ma tijd, maar achteraf besef je: Hé.
het kan ook anders. Maar toen ik vo
rig jaar de Olympische Spelen misliep
was dat niet iets om positief over te
zijn. Dan treurt hij ook echt met je
mee.(Jeroen Straathof)
Het meeste werk dat de Amerikaan
en zijn ploeg tot nu toe verrichtten -
de Europese titel van De Jong even
daargelaten - moet zich de komende
tijd uitbetalen. „Voor ons breken de
zeven belangrijkste weken van het
jaar aan en als iedereen fit blijft, zou
ik niet weten waarom het niet gaat
lukken."
Komend weekeinde, tijdens de WK
allround in Hamar, zijn Annamarie
Thomas en Tonny de Jong de eerste
troeven die Mueller uitspeelt. „Gun-
da Niemann en Claudia Pechstein
zijn in vergelijking met Heerenveen
sterker geworden, maar ook Anna
marie en Tonny verkeren in goede
vorm. We respecteren de Duitsers,
maar zijn niet bang voor ze. Ze zul
len hard moeten gaan om ons te ver
slaan", voorspelt de zoon van Duitse
immigranten.
FOTO REUTERS
Na het voor beiden tegenvallend
verlopen vorige seizoen zijn Muellers
pupillen hongerig naar nog meer
succes. „Tonny en Annamarie blij
ven persoonlijke records rijden, dus
ga ik er vanuit dat ze meer willen."
Ondertussen bereiden de sprinters
zich in Calgary zonder Meuller voor
op hun WK. „Ze zullen het wel verve
lend vinden dat ik er niet ben, want
als ik er ben is er altijd een beetje ac
tie." Voordat Mueller zich bij zijn
groep in Calgary aansluit, voert de
reis eerst nog langs Milwaukee. Even
op bezoek bij zijn vrouw en zijn twee
kinderen. „Ze zijn nu 14 en 16 jaar,
maar sinds ze beseffen dat ik me met
schaatsen bezighoud, weten ze dat ik
onderweg ben."
De algemeen directeur van NAC draagt
bij zijn grijze pak een rode stropdas
met donkere hockeyers in blauwe tenues
met gele sticks. Een kleurrijk cadeautje
van de Zuid-Afrikaanse hockeybond. „Die
mag ik gerust om bij NAC, hoor." Roelant
Oltmans (44, Oegstgeest) verloochent zijn
afkomst niet. Maar twee maanden nadat
hij zijn ontslag indiende bij de Neder
landse hockeybond is hij al wel heel erg
bondscoach èf. „Dat boek heb ik dichtge
gooid. Ik richt me vol enthousiasme op
datgene waar ik mee bezig ben, en niet op
dat wat ik zal missen."
Roelant Oltmans was in de zomer minder
gaan werken bij de hockeybond. Zestig
procent, zodat hij de resterende tijd kon
steken in zijn eigen sportconsultancy-be-
drijfje. Er was immers ook een leven na
het hockey. Dat leven begon eerder en
anders dan de voormalige gymnastiekle
raar verwachtte. Want in het najaar was
daar kwam NAC, geheel onverwacht, met
een aanbod dat hij niet kon weigeren. En
dus zegde hij de bond vaarwel, vlak nadat
hij had afgesproken dat hij tot na de
Olympische Spelen in Sydney in 2000 zou
blijven. De hockeybond legde de bonds
coach, die met de vrouwen maar vooral
met de mannen van Oranje succes na
succes had geboekt, geen strobreed in de
weg.
De eredivisieclub was geen grote onbe
kende voor de Oegstgeestenaar. Een van
zijn vrienden heeft een businessunit in
het stadion in Breda, en Oltmans verge
zelde hem wel eens naar een wedstrijd.
Bovendien komt zijn vrouw uit de Bra
bantse stad. „En NAC is van Breda, en
Breda is van NAC."
Een maand na zijn aanstelling als alge
meen directeur praat Roelant Oltmans
veel liever over overeenkomsten dan over
verschillen. Nee, de overgang is helemaal
niet zo groot als de buitenwereld denkt,
en nee, er is helemaal niet zo'n verschil
tussen de hockeywereld en de voetbalwe
reld.
Hij werd niet van de ene dag op de an
dere van het veld gehaald en in een kan
toortje gezet. „Als bondscoach was ik al
tijd maar een heel korte periode in het
jaar heel actief bezig met de ploeg. Ik heb
heel veel dingen gedaan op management
niveau. Maar dat wist men niet, want dat
gebeurde achter de schermen. Alleen bij
een toernooi of bij een interland kwam
Oltmans in beeld."
En: „Wij zijn zo snel met etiketjes plak
ken, daar houd ik helemaal niet van. Hoc
keyers golfen en voetballers golfen ook.
En ik heb heel wat avonden met Bovelan-
der en Jansen aan de klaverjastafel geze
ten. De gedrevenheid om het beste uit
zichzelf te halen, da't hebben ze ge
meen." -
Maar er is toch wel een verschil in op
leiding, in achtergrond? Roelant Oltmans
haalt zijn schouders op. „Er zijn ook ge
noeg voetballers met een hbo-opleiding
of met een atheneumdiploma. Sommigen
hebben dat alleen niet gehaald omdat ze
op jonge leeftijd al bezig warén om hun
droom te verwezenlijken: later hun geld
verdienen als voetballer. Die droom heeft
geen enkele hockeyer ooit gehad, simpel
weg omdat die droom nooit uit zou ko
men."
Korfbal
Het is overdreven te stellen dat het de
droom van Oltmans was om ooit in de
voetbalwereld terecht te komen. Hij wilde
graag een managementfunctie in de
sportwereld, dat was het." Het voetbal
heeft al wel zijn grote interesse sinds de
Europese successen van Feyenoord en
Ajax eind jaren zestig, maar ook van an
dere sporten kan hij genieten. Elke sport
heeft 'op topniveau' iets geweldigs, op
korfbal na dan. „Korfbal druist in tegen al
mijn principes. Als de tegenpartij de bal
heeft, dan wil ik die af kunnen pakken. En
dat mag niet!"
De Oegstgeestenaar speelt zijn oude
liefde niet graag uit tegen zijn nieuwe lief
de. Of hockey de mooiste sport is? „Het is
een prachtige sport." En of hij niet liever
had gezien dat hockey net zo veel impact
had als voetbal, zodat hij algemeen direc
teur van een betaald-hockey-organisatie
had kunnen zijn? Hij denkt er niet eens
over na. „Ik ben een ontzettende realist.
Ik houd me alleen bezig met datgene wat
binnen de mogelijkheden ligt."
En dus weet hij dat hockey altijd de
plaats zal houden die het nu heeft. „Om
een hockeywedstrijd mooi op televisie te
brengen, zijn veel camera's nodig, en dat
kost te veel geld. Bovendien wordt het in
veel minder landen gespeeld, dus heel
veel landen zijn er helemaal niet in geïn
teresseerd. Maar je moet het wel zo aan
trekkelijk mogelijk zien te houden. En
daar is de hockeywereld zich zeker van
bewust, daarom zijn een aantal jaren ge
leden ook spelregelwijzigingen inge
voerd."
Thuis in Oegstgeest, waar hij voorlopig
nog blijft wonen ('we hebben net ons
huis verbouwd') staat het in elk geval nog
2-1. Voor het hockey, dat twee van zijn
drie zonen beoefenen. De derde voetbalt.
En Oltmans zelf? „Ja, ik voetbalde ook als
Roelant Oltmans: „Thuis staat het 2-1. Voor hockey."
kind, in het schoolteam. Ze beginnen bij
NAC al te lachen als ik mijn voet tegen de
bal zet. Bij wijze van spreken."
Visie
Bij NAC. Is dat niet de club dieWe zijn
net halverwege de competitie. Dus laten
we niet over degradatie praten. Zo den
ken wij er helemaal niét over na", zegt
Oltmans.
De Bredase profclub bevindt zich orga
nisatorisch gezien in een overgangsfase.
Jarenlang werd NAC als een amateurver
eniging geleid door het bestuur. De voor
zitter, de penningmeester en de secretaris
waren verantwoordelijk voor de dagelijk
se gang van zaken. Zij maken gefaseerd
plaats voor een professioneel manage
mentteam, dat uiteindelijk zal bestaan uit
een algemeen directeur, een commercieel
manager, een hoofd technische zaken en
een manager die verantwoordelijk is voor
de financiën.
Vooralsnog is alleen de algemeen direc
teur benoemd. Oltmans zal, behalve voor
de personele organisatie en de accommo
datie, ook eindverantwoordelijkheid dra
gen voor het technische beleid. Het tech
nische beleid - scouting, aan- en ver
koopbeleid van spelers - was bij NAC
('zoals bij zoveel verenigingen', zegt Olt
mans) vooral een ad-hocbeleid. De ene
trainer zag het zus, de andere trainer zag
het zo. De een trainer vond die en die
speler geweldig, de volgende zag het hele
maal niet in hem zitten. Er wordt nu ge
werkt aan een duidelijke visie, 'en we ne
men alleen maar mensen in dienst die
achter ons beleid staan'.
Eerste acht
Het doel van dat nieuwe beleid is dat
NAC elk jaar bij de eerste acht eindigt in
de eredivisie, met af en toe een uitschie
ter naar boven, maar niet naar beneden.
Oltmans: „Maar elk beleid dat je neerzet
kost tijd. Het heeft ook drie jaar gekost
voordat we met het Nederlands hockey
team goede resultaten behaalden. Het is
veel gemakkelijker om incidenteel een
succesjaar te hebben, dan om een goed
lange-termijnbeleid te maken. Als bonds
coach van het Nederlands team heb ik
ook altijd gezegd dat ik elk toernooi bij de
eerste drie wilde eindigen. Dat vond ik
belangrijker dan een keer een toernooi
winnen en dan bij het volgende toernooi
als achtste eindigen. We moeten bij NAC
de weg omhoog inslaan. Hoe eerder hoe
beter, maar we kunnen niet alles in een
keer bereiken. Een organisatie moet er
ook klaar voor zijn."
En daar wil hij graag een steen aan bij
dragen. Dat is zijn drijfveer, meer dan
succes behalen dat ooit zal zijn. Hij weet
dat hij bekendstaat als een man die over
winningen, zelfs de grootste, zeer ingeto
gen vierde. Niet omdat hij niet blij was,
legt hij uit, maar 'omdat ik alweer verder
was'. Verder, bij het volgende proces, dat
tot het volgende succes moest leiden. Die
processen in werking stellen, randvoor
waarden creeren waardoor mensen zich
prettig voelen en optimale prestaties kun
nen leveren, dat is mooier dan het groot
ste succes, vindt Roelant Oltmans.
Wat wós eigenlijk zijn grootste succes?
„Dat is moeilijk", zegt hij. „Maar het win
nen van de Olympische Spelen in Atlanta,
dat was toch wel de meest unieke presta
tie." Het zal voor hem een uniek resultaat
blijven, want in Sydney ('mijn stad, een
geweldige stad, ik hoop dat ik in de gele
genheid zal zijn om de Spelen te bezoe
ken) zal hij bij een nieuw gouden succes
van de hockeyers niet meer 'Roelant
Goldmans' zijn. Maar dat is niet erg, want
dat is geweest. „Het verleden", zegt Roe
lant Oltmans, „is niets meer dan de basis
van het heden."
Eeuwlijst (2)
Ard ofKeessie? Of zijn het
de Scandinaviërs die de
schaatser van de eeuw voort
brengen?
Johann Olav Koss zette de
Spelen van Lillehammer
naar zijn hand, won drie
maal goud (bijzonder, maar
niet uniek) en reed records
die, naar toen werd gedacht,
het einde van de eeuw zou
den halen...
Dat werd ook gezegd van de
records van Eric Heiden... En
van de records van Ard en
Keessie...
Nadat Verkerk in 1969 het
wereldrecord op de 5000 me
ter tot 7.13.2 had terugge
bracht, werd hem door Theo
Koomen gevraagd of Kees
voorzag dat er óóit nog eens
onder dezeven minuten gere
den zou worden. Kees keek
Theóótje meewarig aan en
antivoordde beleefd: „Op een
brommer moet dat zeker
haalbaar zijn...
U weet inmiddels dat Karin
Kania schaatsenrijdster van
de eeuw is en als u de column
van vorige week gelezen
heeft, kent u de vraagstelling
van vandaag: wie is schaat
ser van de eeuw?
Een olympische titel telt voor
15, zilver 5 en brons 2 pun
ten. WK-ereplaatsen leveren
5,2 en 1 punten op. WK af
standen en EKs tellen niet
mee.
De Top 10 van deze eeuw:
1. Eric Heiden 112 punten.
(Dokterszoon die als 21 -jari
ge alle vijf olympische me
dailles van Lake Placid op
eiste en op zijn hoogtepunt
met schaatsen stopte. We
reldberoemd, behalve in
Amerika. Drie keer wereld
kampioen allround. Vier keer
wereldkampioen sprint. Reed
in tiveede sportcarrière Tour
de France).
2. Clas Thunberg llOpnt.
(Eigenzinnige Fin die als 16-
jarige moordaanslag van ou
dere broer overleefde en 30
was toen hij voor het eerst de
Noren bedwong. Z'n training
bestond uit het voortduwen
van volgeladen handkarren.
Vijfvoudig olympisch- en we
reldkampioen).
3. Ivar Ballangrud 103 pnt.
(Viervoudig wereldkampioen
die Thunberg op Spelen van
1928 na 100 overwinningen
een nederlaag toebrachten in
1936 onsterfelijk werd door
nog driemaal naar olympisch
goud te glijden).
4. Johann Olav Koss 83 pnt.
(Telg uit doktersgezin, zoals
Heiden. Zelf ook arts. Zijn
medicijn tegen het na-olym
pische gat was het schrijven
van een boek, net als Thun
berg deed. Want niets is
nieuw. Zelfs het winnen van
viermaal olympisch goud
niet. Woont nu in Australië.
Is een stuk dikker geworden).
5. Ard Schenk 73 pnt.
(Vormde jarenlang duo met
Keessie. Momenteel fysiothe
rapeut en schaatsbobo. Drie
voudig olympisch- en we
reldkampioen. Liet na pers
conferentie na gouden mijl
van Sapporo zijn medaille
liggen. De Nederlands am
bassadeur in Japan zag dit en
bezorgde Schenk zijn klei
nood terug, daarbij onze held
aansprekend als 'Henk van
Schenk').
6. Yevgeny Grishin 67 pnt.
(Voorpaginanieuws toen hij
in 1960 als eerste de 40 secon
den-barrière doorbrak: 39.6
in Squaw Valley! Vier keer
olympisch goud. Sprinter die
pech had dat eerste WK
sprint pas in 1970 werd ge
houden).
7. Hjalmar Andersen 60 pnt.
(Koss avant-la-lettre. Drie
voudig wereldkampioen die
de Spelen van Oslo 1952 do
mineerde: drie keer goud).
8. Knut Johannesen 54 pnt.
(Noors stayer. Tweevoudig
wereld- en olympisch kampi
oen. Doorbrak op 10 kilome
ter als eerste 16 minuten-
grens).
9. Tomas Gustafson 52 pnt.
(Nee, het was niet gedaan
met de Zweed. Drie keer
olympisch kampioen).
10. Gaétan Boucher 50 pnt.
(Canadese sprinter die in Se-
rajevo heldenstatus bereikte).
Verder nog:
11. Kees Verkerk 43 pnt. 16.
Ids Postma 34 pnt. 19. Piet
Kleine 31 pnt. 20. Rintje Rits-
ma en Gianni Romme 30
pnt. 37. Bart Veldkamp 21
pnt. 49. Peter Mueller en Leo
Visser 18 pnt.
N.B.: Als Ritsma dit weekend
wereldkampioen wordt, be
reikt hij de vijftiende plaats,
ex aequo met Erhard Keiler.
Frank
Snoeks is
verslagge
ver van Stu
dio Sport
