Knieval voor het voetbal
Tot de Olympische Spelen van 2000 'slaapplekje' langs de A2
Sport
WOENSDAG 3 FEBRUARI 1999
CHEF WILLEM SPIERDIJK, 071-535646-1. PLV -CHEF JANET VAN DIJK.O
Stan Valckx wil zich koste wat kost nog een jaartje uitleven bij PSV
De knie in puin, maar de moraal ongebroken. Stan Valckx zet een
vlijmscherpe sliding in. „Stoppen met voetballen? Geen haar op mijn
hoofd..." De robuuste PSV'er tacklet meteen en zonder pardon iedere
suggestie. Na een chirurgische kunstgreep hoopt de 35-jarige verdediger
juist dat zijn sportieve leven nog een jaartje kan worden gerekt. „Ik kom
terug. Ik ga ervan uit dat het meezit. Het heeft me altijd al meegezeten."
Net over de drempel van oud en nieuw.
Stoppen of doorgaan? Stan Valckx biecht
eerlijk op dat hij een poosje heeft gewor
steld met die onvermijdelijke vraag. Hij
werd er min of meer door overvallen.
PSV-Feyenoord, 20 september. Vinnige
duels, pittige strijd. „De knie deed de dag
ema overal zeer." Zeven dagen later nog
een kwakkelende helft tegen AZ. Op hoop
van zegen. De pijn verbijten, totdat die echt
ondraaglijk werd. Opgeven of oplappen?
Valckx koos voor de laatste optie. Opereren
dus. Gevolgd door dat moeizame proces dat
revalidatie heet. „Ik wil een afscheid in stijl.
Voetballend op de grasmat", klinkt het
resoluut. En waar een wil is. vindt Stan
Valckx ook altijd een weg.
Geveld door een familiekwaal. Zwakke
knieën. De broze schakel in het gestel. „Na
verloop van tijd begeven ze het gewoon."
Dan scharniert het gewricht niet meer zoals
het hoort. Operatie, krukken, revalidatie. De
familie Valckx in Arcen heeft er inmiddels
mee leren leven. Pa, ma en zijn broers. „Bij
elkaar opgeteld hebben we zo'n dertig in
grepen achter de rug. Ja, ook moeder.
Tweemaal zelfs. Ze is net uit het ziekenhuis.
Komt van al dat tillen van de kinderen vroe
ger". zegt Stan Valckx met een glimlach.
Echt veel te lachen viel er een poosje gele
den niet. De signalen waren onheilspellend.
De vier kijkoperaties die Stan Valckx in zijn
voetballeven onderging, stelden weinig
voor vergeleken bij de ingreep van enkele
weken geleden. De knieband was onher
stelbaar beschadigd. Er moest worden ge
sneden. geknipt, geboord en gepuzzeld. De
zwaar gehavende knieband ging eruit en
werd vervangen door een pees uit het on
derbeen. „Ik heb een grote beurt gehad."
Sindsdien hangt de voetbalcarrière van Stan
Valckx letterlijk aan een stukje 'elastiek'. De
rek leek er even uit. Maar sinds de transfor
matie gloort er weer hoop aan de voetbal
horizon. „Ik geloof er weer in. Ik kom nog
een jaartje terug. Ik ga goed vooruit. Zonder
in te grijpen had ik trouwens nooit meer
kunnen voetballen, skiën of tennissen.
Valckx liet zich, heen en weer geworpen
door gevoelens van hoop en wanhoop,
vooral leiden door zijn voetbalhart. Emoties
gaan in de sport zoals wel vaker boven wijs
heid. „Ik wil terug op dat veld. Ik put nog
zoveel voldoening uit het spel." Bovendien
komt Eric Gerets volgend jaar als trainer
naar Eindhoven. Valckx en Gerets zijn
vrienden voor het leven. „We hebben sa
men gespeeld en we zijn veel met elkaar
omgegaan. Niet dat hij de doorslag heeft
gegeven. Maar ik verheug me wel al op zijn
komst."
Het is de vraag of de operatie en het lange
revalidatieproces dat ene jaartje voetbal op
het hoogste niveau rechtvaardigen. Met an
dere woorden: is het dat allemaal wel
waard? „We zullen moeten afwachten. Vier
jaar geleden had ik al twijfels." Anderhalf
jaar sukkelen met onwillige knieën. „Het is
uiteindelijk toch nog allemaal in orde geko
men."
Vorig jaar had Valckx zich heilig voorgeno
men dat het huidige voetbalseizoen zijn
laatste als prof zou worden. Hij dacht nog
eenmaal al zijn sluimerende energie in zijn
lichaam te kunnen aanboren, maar rekende
buiten die vermaledijde blessure en daar
opvolgende ingreep. „Voor het genezings
proces staat in principe negen maanden.
Eind april wil ik echter fit zijn en met de
jongens kunnen trainen."
Strijdlust tekent de mens en voetballer Stan
Valckx. Hij is een onverbeterlijke optimist.
Een flierefluiter, een zondagskind. „Tegen
slagen zijn er om te overwinnen." Altijd
blijven lachen. Een eeuwige positivo. „.Ais ik
ergens in geloof dan doe ik er ook alles
voor."
Sinds de operatie is het leven wel bedui
dend rustiger geworden. Saaier ook. Een
toniger. Hij is veroordeeld tot alternatieve
training. Hometrainer, droog-roeien,
krachtoefeningen. De dagelijkse gang naar
het ziekenhuis dreigt een sleur te worden.
„Een paar maanden aanmodderen. Ik kan
er mee leven. Mits het weer allemaal goed
komt."
Valckx heeft emotioneel wat meer afstand
genomen van het voetbal. Hij is te weinig
direct bij het spelletje betrokken, zit enkel
als supporter op de tribune. „Samen win
nen, afzien en vooral verliezen. Dat schept
een band. Tegenwoordig kom ik echter nog
maar een, hooguit tweemaal per week op
het trainingscomplex aan de Herdgang."
Hij mist de sfeer, de emoties, de spanning.
Aan de andere kant is er ook sprake van een
bepaalde berusting. Hij is met zijn 35 jaar
verreweg de oudste in de omvangrijke se
lectie. Hij heeft het allemaal wel zo'n beetje
gezien. Vroeger leefde, ademde en at hij 24
uur per dag voetbal. Tegenwoordig be
schouwt hij het steeds vaker als werk. „Ik
ben uitgekeken op trainingskampen en der
gelijke. Die discipline. Ik heb er moeite
mee. Je mag dit niet. je mag dat niet. Je
moet zo laat naar bed, je moet dit wel of
juist niet eten. Het is enkel de liefde voor
het spel waardoor ik die discipline nog kan
opbrengen." Waarom Valckx zich ook nog
enkele maanden wil kwellen om terug te
keren in de hoofdmacht van PSV.
Zes jaar VW, vier seizoenen PSV, tweeën-
halfjaar Sporting Lissabon en weer vijf jaar
gangen PSV. Valckx lijkt nogal kieskeurig
wat zijn broodheer betreft. Hij is geen avon
turier. Eerder honkvast. En uiteraard is hij
ook een levensgenieter. Altijd veel lachen.
„Ik heb niet veel door het voetbal hoeven
laten. Ik heb er wel veel voor gedaan." Lang
leve de lol. „Ik heb aanbiedingen gehad uit
Duitsland en Engeland. Ik ben er nooit seri
eus op ingegaan. Ik had het bij mijn clubs
altijd reuze naar mijn zin."
De lol heeft in de loop der jaren wel steeds
meer moeten inboeten. Het voetbal werd
zakelijker. De benadering veranderde.
Valckx hield zich met name de laatste sei
zoenen ook steeds vaker bezig met het le
ven na de actieve sport. „Ik ga met Kees
Ploegsma aan de slag. Spelers begeleiden,
talenten opsporen, nieuwe voetballer op
vangen en wegwijs maken binnen de club.
Een functie in de trainersstaf. Nee, dankje
wel. Dan moet je de godganse dag over
voetbal lullen. En daar heb ik echt geen zin
in."
Twintig interlands, WK in Amerika, de con
frontatie Nederland-Brazilië, Valckx versus
Romario. Hoogtepunten uit een voetbalcar
rière. „Helaas nooit gescoord voor Oranje.
Ik heb echter nergens spijt van. Ik zou het
zo overdoen." Alleen die blessures. ,j\ls je
jong bent probeer je een planning te ma
ken. En eerlijk gezegd heb ik lang gedacht
dat het zo rond mijn 33ste allemaal voorbij
zou zijn."
De liefde voor het spelletje zit echter nog te
diep. En capituleren voor een blessure, dat
nooit. Noj* een seizoen PSV en dan met
voetbalpensioen. Alhoewel. Als het aan Stan
Valckx ligt keert hij aansluitend terug naar
zijn roots. Naar Arcen, zijn geboortedorp.
Terug naar de amateurs. „Ik sla haast geen
wedstrijd van ze over. Uit en thuis. Als het
eventjes mogelijk was, stond ik langs de zij
lijn."
Daar in Arcen kan hij zich uiüeven. Ouwe
hoeren, een biertje drinken met vrienden,
helemaal zichzelf zijn. „Ik heb altijd
dat ik terugkeer naar Arcen. Ik h
jaar gewoond. Maar ik moet snel z
steeds meer vrienden stoppen of j
trapje lager spelen."
Dit jaar moet hij het nog even ri
doen. Volgend seizoen hoopt hij
keertje te kunnen vlammen in PS
„Een beetje strijd, een beetje lol, e<
spanning." Nog eenmaal dat gras
Voetbal, puur voor de kick.
Pieter van den Hoogenband tart het lot niet op weg naar Sydney
Op de lange latten met kerst in de sneeuw
van het Franse Val d'Isère, swingend met
Van Dik Hout het jaar uit in het Amster
damse Paradiso. Pieter van den Hoogen
band nam het er van in de laatste dagen
van 1998, een succesjaar voor de twintig
jarige zwemmer uit Geldrop. „Lekker de
batterij opladen." Nog maar amper over
de drempel van '99 reisde hij af naar
Australië. Niet om in Sydney te dagdro
men over de Zomerspelen van 2000, maar
om er drie weken lang te trainen. Tegen
het décor van de olympische pistes in aan
bouw, een zeer inspirerende aanblik-
'.'H'T-V'.
De filevorming op de Eindhovense rondweg
en de daardoor verlate aankomst in
Geldrop komen niet ongelegen. Pieter van
den Hoogenband kan op deze vrije winter
middag wat langer in de rol van huiswerk
assistent van zijn broertje kruipen. De
olympische vierwieler op het pad voor het
witte huis, afgestaan door een sponsorende
autohandelaar, en de sporttas in de hal dui
den op een bedrijvig leven.
Van den Hoogenband, die niet in één keer
slaagde voor zijn rijexamen, pendelt wat af
in een 'normale' week. Tussen woonhuis en
het zwembad in Eindhoven, tussen trai-
ningsplek en de universiteit in Maastricht.
En vice versa. Het brommertje van weleer
heeft plaats gemaakt voor een degelijke
middenklasser van Duits fabrikaat. Die op
waardering is illustratief voor zijn verander
de bestaan. Hij woekert met zijn talent en
zijn tijd, om het beste er van te maken. Als
zwemmer aan de mondiale top. als begin
nend student geneeskunde. Geen alledaag
se combinatie.
Dreigt een sleurbestaan, dan last Van den
Hoogenband adempauzes in. Zoals na de
Europese kampioenschappen in de korte
baan, medio december, diens succesrijkste
zwemtoernooi tot nu toe. Afkicken in plaats
van door trainen tot de Nederlandse titel
strijd. In Den Bosch hoefde de twintigjarige
een week voor Kerstmis niet zo nodig te
pronken met de EK-buit van Sheffield. De
gouden medailles gingen thuis achter slot
en grendel. En Van den Hoogenband trok
de deur achter zich dicht. Niet om zich in
de huiselijke kring af te zonderen, nee juist
om met zijn ouders, jongere zus en broer er
op uit te gaan. Te gaan 'winteren' in de
Franse Alpen.
„Het was lang geleden dat we met de hele
familie op vakantie zijn geweest. Ik heb er
lekker van geprofiteerd. Skiën en kerst vie
ren in Val d'Isère, heel leuk. De laatste jaren
was ik met kerst en oud en nieuw altijd
weg. Op trainingskamp met de Nederland
se ploeg. Dit jaar kon ik tijdens de feestda
gen eens bij mijn familie zijn. En ik had na
twee jaar wel weer eens zin in een skivakan
tie."
„Dit was mijn kans, want in de volgende
winter ga ik zeker niet skiën. Een jaartje
voor de Spelen moet je het lot niet tarten
natuurlijk. In al die jaren heb ik op de ski
pistes nooit iets opgelopen, maar ik moet er
niet aan denken dat ik in het olympische
jaar wel iets krijg. Rare dingen moet ik dan
beslist niet gaan doen."
„Ja, de ski's heb ik in huis, die hoef ik niet te
huren. Ik ski vanaf mijn zevende, achtste.
Het was jaren vaste prik. Ik merk nu, na
twee jaar, dat vooral mijn beenspieren een
stuk sterker zijn geworden. Aan het eind
van de dag ging ik nog even met mijn pa
helemaal naar het topje om in één keer
naar beneden te rauzen. Ik kon nu door
gaan, hoefde niet zoals in andere jaren tus
sendoor uit te rusten.
„Ik heb weer een weekje hoogtestage gehad
hè....Nee hoor, het was niet acht uur op,
acht uur af. Het was vakantie, lekker uitsla
pen, rustig ontbijten met een croissantje en
een stokbroodje. De eerste lift wil ik niet
meer hebben hoor. Dat was vroeger zo. Dit
had ik nodig, een weekje de batterij opla
den. Ik leef naar een piek toe, is die er ge
weest moet ik even iets anders doen om
weer fris te worden in het koppie. Alleen
dan kan ik er weer gretig en gemotiveerd te
genaan."
Net als in '98 brengt Pieter van den Hoog
enband de eerste weken van dit kalender
jaar door in Australië. Een jaar geleden
maakte hij naam in Perth. Daar, in het ui
terste Westen van het kleinste werelddeel,
werd hij de allereerste Nederlandse man die
aan een WK-race een medaille overhield.
Het brons op de openingsdag van die we
reldkampioenschappen was het fraaie be
gin van een voor zwemmend Nederland
uniek machtsvertoon. De openingsact in
spireerde Marcel Wouda op de voorlaatste
dag van de WK tot diens unieke gouden ex
plosie.
Tot het einde toe was '98 een bijzonder jaar
voor Van den Hoogenband. In de grauw
heid van de Engelse staalstad Sheffield ver
minderde zijn aanvalslust vorige maand al
lerminst. Sterker nog, hij diepte er onder
het dak van het mooiste en grootste zwem-
complex van Europa zelfverzekerder dan
ooit goud op. „Van die EK heb ik flink nage
noten. Zelfs in Sheffield, in die sombere
boel daar, heb ik een feestje gevierd. Toen
ik daar aankwam, dacht ik: waar ben ik nu
weer beland? Wim Jonk is er heengegaan
om te voetballen, maar dat moet een hele
overgang voor hem zijn geweest. Ik hoop
voor Jonk dat het zonnetje wel eens schijnt
in Sheffield. Zo ouderwets dat het daar is,
op het zwembad na. Zo'n prachtige accom
modatie in the middle of nowhere."
Jonk is de stilist die na de zomer vertrok bij
PSV, de voetbalclub waaraan Van den
Hoogenbands vader als arts verbonden is.
PSV is 'Pieters Sport Vereniging', in veel op
zichten. De wereldtopper traint in Eindho
ven al jaren bij de zwemclub van dezelfde
naam en is een fervent supporter van de
voetbaltak van Philips' sportbundel. Meer
Pieter van den
Hoogenband: „In
Sheffield lagen d£
Britten luid toege
juicht voorop in de
estafettes. Toen had
ik extra veel zin om
dieslotzwemmer
mijn hielen te laten
zien. En dat lukte
dan eens gaat Van den Hoogenband na een
zwemwedstrijd linea recta naar het stadion.
„Ajax - PSV was in november een wedstrijd
waar alles in zat. Elf tegen elf in een stadion
vol spanning en massahysterie. Daar geniet
ik van. Ik zie PSV graag spelen in de Kuip,
want dat is de echte voetbaltempel van Ne
derland."
„Bij de Spelen in Atlanta keken 15.000 men
sen in het zwemstadion naar de finales. Dat
is natuurlijk een heel ander publiek dan dat
wat op het voetbal afkomt. Maar toch heeft
zo'n groot toeschouwersaantal ongemerkt
invloed op me. Ik heb die spanning nodig
om boven mezelf uit te stijgen, om harder
te zwemmen. In Sheffield lagen de Britten
luid toegejuicht voorop in de estafettes.
Toen had ik extra veel zin om die slotzwem-
mer mijn hielen te laten zien. En dat lukte
me."
Met Jacco Verhaeren, de zwemtrainer van
PSV („De beste in de wereld"), heeft Van
den Hoogenband een Maastrichtse periode
gemeen. Verhaeren coachte de pl«
zwemclub MZ&PC, de Europese titi
leerde bij deze vereniging de be
van het wedstrijdzwemmen. Zij h<
derlijk. Nu pas heeft Van den Hoo
profijt van Verhaerens' trainers
Maastricht, echter op een totaal an
„Hij weet de leukste plekjes in mijn
testad, waar ik ben gaan studeren
den. Gezellige cafeetjes vooral."
In een bekende omgeving ver
zwemmer nu het terrein waaro
Cees-Rein van den Hoogenband ge
seerd is. Dat van de geneeskunde,
versiteit van Maastricht werkt h
goed mee. Normaal ben je als stt
jezelf aangewezen, maar ik word
geholpen. Er is zelfs een profes
Rosing, die mij ondersteunt. Ik heb
voor Maastricht gekozen omdat de
onderverdeeld in blokken. Ben ik
lang weg met de Nederlandse zw<
kan ik een studiedeel later zonde]
men inhalen.
„Geneeskunde heb ik altijd willen s
het liefst in Maastricht. Tot mijn g
bazing werd ik daar afgelopen zon
loot. Ik heb er meteen een kamertj
den, waar ik een paar keer per we
nacht. Er staat alleen een bed. 's Q
staan er altijd files tussen Eindb
Maastricht, ik kom vaak te laat. Ka
één stuk doorrijden, dan doe ik 5(1
nuten over die bijna 90 kilometer."
„Soms gebeurt het me dat ik onde
een zware training bijna in slaap
moet ik de auto wel even aan de 1
ten. Ik dreig meestal op hetzelfde
slaap te vallen, dus heb ik aan de vi
hoven - Maastricht, de A2, e
slaapplekje gevonden. Ik mag dan
meer gaan skiën om ongelukken te
men, wanneer ik een keer met mijl
de vangrail zit, is het natuurlijk i
mijn olympische kansen gedaan."
„De reden dat ik nog altijd zwem,
een plak op de Spelen wil behalei
het absolute doel, mijn uitdaging in
Het olympische zwemtoernooi wc
een ware happening, dat staat vj
zwemmers zijn supersterren in f
zwemmen is daar een supersport. 1
land spreekt me niet alleen daar
Ook vanwege de grootte en de schi
En Australiërs zijn oprechte men
menen wat ze zeggen. In Amerika 1
'how are you' na de twintigste kee
dag je de neus uit, daar prik je r
keer doorheen."
„Ja, ook als ik naar Australië met
zou gaan, zou ik een zwembroek
men. Maar geen fototoestel, ne<
maak ik zelf nooit, ook niet tijden!
landse trips met de zwemploeg. F<
ik niet van de Spelen, de EK's en d
vind het prachtig om het allemaa
maken, om overal rond te kijken,
heb er geen behoefte aan om op
ternamiddag thuis door een fot(
bladeren. Ik houd het bij de herini
aan al die mooie momentopnames
