De exclusiefste club ter werelc
TV
WEER
A A R Jongensdroom Bernard Hammelburg in vervulling
Vrije taxi's
V
ZATERDAG 30 JANUARI 1999
COMMENT
MENSELIJK
nd
De markt werkt in het openbaar vervoer. Maar op een
andere manier dan de pleitbezorgers van de marktwer
king het voorstellen. Trein en bus leggen het in de con
currentie af tegen de particuliere auto, wanneer ze traag
en slecht op elkaar aansluiten. Dat concurrentie binnen
het openbaar vervoer de kwaliteit daarvan automatisch
bevordert en daarmee de concurrentiepositie tegenover
de auto, is een misvatting. Wie is aangewezen op bus en
trein heeft baat bij nauwe samenwerking tussen de be
drijven, bij dienstregelingen die precies op elkaar zijn af
gestemd en bij kaartjes die gelden voor de hele rit (inclu
sief het voor- en natransport). Maar juist die samenwer
king staat haaks op het idee van marktwerking.
Zeker op spoorgebied blijft concurrentie een moeizame
zaak. Het is nu eenmaal technisch onmogelijk om gelijk
tijdig twee of meer treinen op hetzelfde stukje spoor van
A naar B te laten rijden, zoals 'de markt' wellicht zou wil
len. Vlak achter elkaar kan wel. maar de consument
heeft daar alleen wat aan, indien zijn kaartje in alle trei
nen geldt. De mislukking van Lovers (die nog steeds ie
der half uur vrijwel leeg tussen Amsterdam en Haarlem
pendelt) is er aan te wijten dat NS-kaartjes en abonne
menten niet gelden in de treinen van de Franse 'concur
rent' van de NS en omgekeerd.
Met bussen is het wat gemakkelijker om de markt zijn
werk te laten doen. Technische onmogelijkheden vor
men hier geen beletsel. Twee bussen kunnen inderdaad
min of meer gelijktijdig via het zelfde traject van A naar B
rijden. In het verleden is echter gebleken dat de 'wilde
bussen' geen lang leven beschoren is. De reiziger heeft
uiteindelijk meer aan een zo breed mogelijk netwerk van
onderling samenwerkende ondernemingen, dan aan
bussen die op een beperkt aantal routes wedstrijdjes te
gen elkaar rijden.
De enige sector van het openbaar vervoer, waarin con
currentie de heilzame werking kan hebben die ervan
wordt verwacht, is die van de taxi. Daarom is het toe te
juichen, dat het provinciaal bestuur van Noord-Holland
vanaf 1 februari de taxi-tarieven wil vrij laten. De over
heid moet er dan wel op toezien dat de klanten inder
daad een keuzevrijheid hebben. De volgorde van de
wachtende taxi's bij het station mag die vrije keuze niet
in de weg zitten. In Leiden gaat dit, na ruim een jaar ta
riefsvrijheid, nog niet naar wens. Een andere opstelling
van de wachtende taxi's in plaats van het gebruikelijke
rijtje achter elkaar, kan veel ergernis en onnodig gedrang
voorkomen. Een Leidse les voor Haarlem.
Katten zijn stom
Fraai weekeinde
De eerste, derde, vierde, achtste en negende plaats in het rijtje van
de tien natste neerslagstations van het KNMI over het jaar 1998
worden bezet door Noordhollandse neerslagstations. Zo viel er in
Schellingwoude 1374 mm (nieuw landelijke record), Beverwijk
1326, Zaandam (meetpunt Hembrug) 1308, Edam 1287 en Castri-
cum 1286 mm. Op sommige amateurstations, waaronder Uitgeest,
Alkmaar en Landsmeer, viel meer dan 1400 mm maar door het ge
bruik van een ander type regenmeter worden deze cijfers niet offi
cieel erkend, 's Lands minst natte plekje was Echt in Limburg met
873 mm. Gegevens van de Texelse KNMI stations heb ik nog niet,
maar er zitten geen Texelaars bij de top tien van stations met de
minste neerslag.
Dit weekeinde is er geen regen maar uitsluitend droog weer, flink
wat zon (vooral vandaag) en vrijwel geen wind. Dit fraaie weer
hebben we te danken aan een sterk hogedrukgebied. Het zwaarte
punt van het zich tot meer dan 1040 hPa versterkende luchtdruk
maximum bevindt zich tot morgenavond min of meer boven Ne
derland. Het is wel koud: met name tijdens de ochtend. Vanoch
tend en waarschijnlijk ook morgenochtend vriest het op veel plaat
sen matig met lokaal minima tot.rond -7 graden. In het binnen
land is er kans op strenge vorst. Tijdens de middaguren stijgt het
kwik weer tot net iets boven het vriespunt.
Na het weekeinde trekt het hogedrukgebied zich terug op honk:
het zeegebied ten zuiden van de Britse eilanden. Daardoor gaat de
wind uit het westen tot noordwesten waaien en komt de aanvoer
van minder koude lucht op gang. Een frontaal systeem, dat de
overgang markeert naar het minder koude weer, veroorzaakt van
zondagmiddag of avond af meer bewolking. Uit het wolkendek
kan in de nacht van zondag op maandag ook wat neerslag vallen.
Midden volgende week is het weer zoals het zo vaak is: zacht.
„De vervulling van een journalistieke jon
gensdroom." Zo noemt Bernard Hammel
burg zijn overstap naar Net 5. Na twintig
jaar als verslaggever in Amerika te hebben
gewerkt voor de NCRV-radio, later het NOS
Radio 1 Journaal, en het Algemeen Dag
blad, stort Hammelburg (52) zich met volle
overgave in het commerciële, maar 'jour
nalistiek interessante en hoogwaardige
avontuur' dat Net 5 belooft te worden. Vijf
avonden per week zal hij op de nieuwe
zender, die per 1 maart de lucht ingaat, het
actualiteitenprogramma 'Morgen gebeurt
het' presenteren. Daarnaast wordt hij ook
hoofdredacteur van het nieuwsprogram-
„Ik neem met bloedend hart afscheid van
New York en de publieke omroep. Maar
goede of slechte journalistiek wordt niet
bepaald door commerciële of publieke fac
toren. 'Morgen gebeurt het' krijgt een puur
journalistieke sfeer. Het voordeel van een
commerciële zender is de flexibiliteit, de
snelheid."
De televisie is Hammelburg niet vreemd.
Voordat hij 'radiogek' werd, presenteerde
hij in de jaren zeventig regelmatig AVRO's
Televizier Magazine.
Hammelburg wil nog niet inhoudelijk in
gaan op zijn nieuwe taak en heeft al hele
maal geen behoefte om prematuur een
concurrentieslag tussen NOVA en Netwerk
enerzijds en 'Morgen gebeurt het' ander
zijds te ontketenen. „Ik wil er absoluut
geen Amerikaans programma van maken,
maar streef wel naar een zekere Angelsaksi
sche vlotheid. Maar het moet ook niet
haastig of hijgerig worden." Het is overi
gens nog niet helemaal zeker of hij per 1
maart kan beginnen, omdat hij nog ver
bonden is aan de NOS.
Hammelburg verruilt New York half febru
ari na twintig jaar voor Nederland, maar hij
verwacht geen professionele aanpassings
problemen. „Een correspondent deugt niet
als-ie geen Nederlander blijft. Ik ben het
nieuws uit Nederland al die jaren tot in de
details blijven volgen. Dat werd trouwens
steeds gemakkelijker. Via Internet kan ik
hier bijvoorbeeld zowel naar Radio 1 luiste
ren als naar AT 5 kijken."
LEO DE LATER en RODERICK
VEELO worden de nieuwe presen
tatoren van het 'SBS 6 nieuws',
die vanaf 1 maart elke werkdag
drie bulletins zal verzorgen. Leo
de Later, die afkomstig is van
RTL 4, treedt tevens toe tot de
leiding van het 'SBS 6 nieuws'.
De Later werkte sinds 1989 als
presentator/verslaggever van het
RTL Nieuws. Later stapte hij over
naar de algemene verslaggeving.
In 1995 werd hij één van de vas
te gezichten van het RTL Nieuws.
De Later is niet de eerste die
bij de nieuwsrubriek van RTL op
stapt. Verslaggever Willem Lust
vertrok naar NOVA. Nieui
res Margriet Vroomans volj
binnenkort naar dezelfde
teitenrubriek om daar de
te nemen van presentatri*
tje van Weegen. En RTL
hoofdredacteur Rik Ren:
per 1 april zijn functie net
De nieuwe SBS-nieuw:
Roderick Veelo is afkomsl
de VARA (radio en televisi
was onder mee redactielii
het discussieprogramma
Ronde van Witteman'. Zijl
geluid was te horen in dot
taires, zoals Impact, Kass
Zembla.
De meeste katten zijn verschrikkelijk stomme beesten. Oerdom en
oliedom. Kippen en egels bijvoorbeeld zijn slimmer. Veel slimmer.
Dat geldt voor zo n beetje het hele dierenrijk als je het mij vraagt.
Want de meeste katten kijken geregeld naar televisie. De rest van de
beestjes niet. Als u dat nog niet wist uit eigen ervaring met uw mi
auwende huisgenoot, dan heeft u het de afgelopen dagen vast wel
gelezen of gehoord.
Het stond in de krant, dat verhaaltje van die reclamespot in Enge
land die speciaal voor katten werd gemaakt. Een spot barstensvol
vogeltjes, kluwens wol en volle etensbakjes. Vooral dat laatste, want
her was natuurlijk een reclame voor kattenvoer. Opdat de baasjes
hun diertjes likkebaardend voorde televisie zouden zien zitten, kij
kend naar een wel erg lekker merk kattenvoer. Mijn kat en ik heb
ben de reclamespot nog niet gezien. De zender waarop hij werd uit
gezonden zit niet op de kabel.
Of het spotje in Engeland tot een leger spinnende katten heeft ge
leid, heb ik nog niet gehoord. De onderzoekers hadden er van te vo
ren in elk geval enorm veel vertrouwen in. Maar één ding weet ik
wel zeker: mijn kat zou bij het zien van de reclame een hoge rug
hebben opgezet. Want mijn kat is wel slim. Ze mag dan wel televisie
kijken, ze kijkt bij voorkeur naar kwaliteitsprogramma's.
Neem nou bijvoorbeeld de programma's van RTL4. Ik kijk er niet
graag naar. maar ik moet soms wel voor mijn werk. En dan is het
een hele troost om te merken dat mijn kat samen met mij lijdt.
Vooral bij 'Het spijt me' krijgt het diertje het helemaal te kwaad.
Dan begint ze te grommen. En af en toe haalt ze zelfs uit naar het
scherm.
Nou ben ik geen bioloog, maar ik weet precies waarom. Kijk zelf
maar eens goed naar Caroline Tertsen, de presentatrice. Op het eer
ste gezicht een doorsnee Barbie, met dat kapsel dat van kunststof
lijkt en met dat gelige zonnenbankbruin (of is de grimeur iets te en
thousiast in de weer geweest met zijn poederdoos?). Wie haar echter
iets langer bestudeert, ziet een kat. Een kat zier zichzelf als middel
punt, u bent slechts haar verzorger. Een andere kat is een indringer.
Caroline, die in het programma mensen bij elkaar probeert te bren
gen die al jaren ruzie hebben, heeft dat ook. Die ziet haar gasten als
dienaren. Zij zijn er opdat zij schittert. Meeleven met hun verdriet is
niet nodig. Toneelspelen is voldoende.
Kijkt u vanavond maar eens goed. Met uw kat. Blijft het beestje rus
tig zitten, dan is het een dom exemplaar. Begint ze te krijsen, dan
mag u zich gelukkig prijzen.
WIL BUYS
Boven op een 1250
meter hoge berg ko
men eens per jaar de
machtigen en rijken
der aarde bij elkaar
voor een onderonsje.
Het World Economie
Fomm in het Zwitser
se Davos is dit jaar
voor de negentwintig-
ste keer de verzamel
plaats van mensen die
biljoenen beheersen
en honderdduizenden
mensen vertegen
woordigen. De excel
lenties, ministers en
ondernemers filosofe
ren bij uitgebreide di
ners over de toekomst
van de wereld en pro
beren in de achterka
mertjes tot zaken te
komen. „Het heeft iets
geheimzinnigs."
In een straat met de ietwat
overmoedige naam Promenade
staat die ochtend een rij men
sen ter waarde van tientallen
miljoenen dollars. Hoewel ze
stuk voor stuk leidinggevende
functies hebben binnen inter
nationaal opererende onderne
mingen wachten ze met de
vanzelfsprekendheid van voet
balsupporters voor de zwaar
bewaakte ingang van het plaat
selijke congrescentrum. Het
sneeuwt onophoudelijk en de
temperatuur is ver onder nul,
maar de zakenmensen accepte
ren het ongerief. Want dit is
Davos, dit is het jaarlijkse on
deronsje van de rijken en
machtigen der aarde, dit is het
World Economie Forum.
Professor Klaus Schwab geniet
zichtbaar van het succes van
zijn jaarlijkse congres. Zijn
voorliefde voor camera's is on
der de vaste bezoekers haast
spreekwoordelijk en om zijn
zelfs door de serie 'Allo 'Allo'
niet geëvenaarde Engels met
Duitse tongval („Zis is zie ca
se") wordt regelmatig gelachen,
maar hij heeft het toch maar
klaar gespeeld. Een beetje on
dernemer, minister of weten
schapper houdt in zijn agenda
altijd een plaatje vrij voor het
World Economie Forum.
Ze komen uit heel Europa, Azië,
Afrika en Noord- en Zuid-Ame
rika, Geen afstand is te groot,
geen 'jet lag' te erg.
Remmelts en Hort
De merkwaardigste leraar die ik ooit
gehad heb heette Joati Remmelts.
Hij was in mijn jeugd een ge
vierd acteur die vooral in blij
spelen uitblonk. Vaak aan de
zijde van Mary Dresselhuis
met wie hij in een vooroor
logs verleden nog ge
trouwd was geweest. Rem
melts was de vleesgeworden
bohemien. Hij meldde zich
vaak op de toneelschool
waar hij les gaf op dagen dat
er in het geheel niet op liem
gerekend werd. Op uren dat hij
wel was ingeroosterd, zat de
klas dan vergeefs op hem te
wachten. Daar kwam bij dat wij
leerlingen ongeveer een halfjaar
nodig hadden om te begrijpen
waar Remmelts het eigenlijk over
had. Zaken als tekstbehandeling en
mise en scène waren aan hem niet
besteed. Als hij een stuk regisseerde
had hij de gewoonte alleen de scène
te behandelen die hij als essentieel voor de
voorstelling beschouwde. Zouden wij die
scène kunnen spelen clan was de rest van
het stuk een peulenschil. Maandenlang kon
hij uitweiden over schijn en wezen. Hij
droeg vergelijkingen aan met de schilder
kunst van Karei Appel, het dirigeren van
Haitink en de theorieën van Schopenhauer.
Zaken die ons eersteklassers ver boven de
pet gingen. En dan ineens schetste hij in vijf
minuten zo glashelder de kern van de voor
stellingdat wij ons verbaasden dat toneel
spelen zo gemakkelijk kon zijn. Een groot
artiest, zoveel was zeker, die zijn leven in
dienst van de kunst had gesteld. Remmelts
overleed jaren geleden. They don't make
them like him any more.
Toch zag ik jl. zondag iemand aan het werk
die mij sterk aan de oude Joan deed den
ken. Dezelfde foute vlinderdas. dezelfde
broek die vier jaar geleden al niet meer pas
te. Ik was op het Hoogoven-schaaktoer
nooi. Op het podium stond de Tjech Wasti-
mil Hort. Hij was ingehuurd om de stamp
volle demonstratiezaal toelichting te geven
bij de belangrijkste partijen. De stellingen
op de demonstratieborden vervulden hem
echter met groot wantrouwen. Eén speler
had in zijn eerste elf zetten liefst zes maal
met zijn paard gespeeld: ,,Old masters are
turning in their graves," zei Hort. En de
stelling bij de partij Sjirov-Kasparov, de
laatste toch wereldkampioen, bekeek Hort
zelfs met een zekere afschuw. In een soort
steenkolen Engels-Duits zei hij: „You are
zitting in ze train from Amsterdam to Delft.
Zwei manner are playing Chess. You look
over shoulder. No good, you zink, bad play
ers. Same situation now on board in Partie
Sjirov-Kasparov.
En vervolgens weidde hij uit over stellingen
die het waard waren geanalyseerd te wor
den en stellingen die dat niet waren. En hoe
men zich in de ware schaakpartij verliezen
kon. En hij vertelde over grootmeester Naj-
dorf, als toeschouwer hij een toernooi aan
wezig, die zich zo verdiepte in een partij
van Ivkov dat hij, toen Ivkov even naar het
toilet was, op diens stoel plaats nam, een
zet uitvoerde en de schaakklok indrukte.
Toen Ivkov terug kwam duurde het even
voordat Najdorf begreep dat hij niet zijn
gen partij zat te spelen. Eti zo verhaalde
Hort over het wezen van het schaakspel,
verradelijkheicl van het en passant slaan
de angsten die de grootmeester konden
overvallen: „Und Angst meine liebeFrew
den hat manchmal zu grosse Augen.Ik
kan niet zeggen dat ik alles begreep maai
hier was een tnan aan het woord die zijn
leven in dienst van het schaak had gestel
zoveel was zeker.
Na een uur verliet Hort onder luid appla
het podium. Hij werd opgevolgd door Let
Jongsma die ons helder en geestig uitlegd
waarom de pionnen van Sjirov het niet
zouden redden tegen de loper van Kaspai
en waarom op een ander hord te snel ren
se was gegeven. De uitstekende docent du
de artiest opvolgt. Zoals wij vroeger op
school na Remmelts altijd wel les kregen
van iemand die ons gewoon zei waar we
het toneel moesten lopen en hoe we onze
teksten moesten zeggen.
Dubbele bewaking bij het World Economie Forum in Davos.
Op het World Economie Forum is netwerken tol kunst verheven
In 1970 organiseerde Schwab
voor het eerst een economisch
praatgroepje met enkele onder
nemers, maar inmiddels zijn er
500 medewerkers voor nodig
om de 1500 deelnemers - lid
maatschap naar verluidt 10.000
dollar per persoon - te begelei
den. Het gastenboek van dit
jaar heeft de omvang van het
Oude Testament en de inhoud
van een onuitputtelijke wie-is-
wie in de wereldeconomie.
Michael Dell. topman van Dell
Computers (omzet 15,2 miljard
dollar, 25.000 werknemers) is
er, Bill Gates van Microsoft
(11,3 miljard dollar omzet en
25.000 mensen in dienst) mag
niet ontbreken, Ferdinand
Piëch van Volkswagen (omzet
66 miljard gulden, 285.000
werknemers) is aangemeld, Cor
Boonstra van Philips (ruim
200.000 onderdanen) staat op
de gastenlijst en James Schiro
van accountantsbureau Price-
waterhouseCoopers (150.000
werknemers) heeft eveneens de
besneeuwde weg naar het 1250
meter hoge Davos genomen.
Het is slechts een willekeurige
opsomming uit de honderden
movers and shakers' die sinds
afgelopen woensdag in de Zwit
serse Alpen verblijven.
De lijst van aanwezige politici
en staatsmannen is nog indruk
wekkender. Bondspresident
Herzog, ex-Bondskanselier
Kohl, vice-president Gore, Ara
fat, Primakov, Mandela, de wat
vreemde Zwitserse professor
Schwab weet ze allemaal naar
Davos te loltken. De grote vraag
is: Waarmee? „Het doel van het
World Economie Forum is de
toestand van de wereld te ver
beteren", zegt Schwab zelf.
„Hier in Davos wordt de globa
le agenda besproken. Voor een
deel is dat waar. Zo houdt pre
sident Herzog van de Bondsre
publiek in zijn openingsreden
een vlammende betoog voor
sociale rechtvaardigheid. „De
mens moet het kapitaal ver
dringen uit het middelpunt van
ons bestaan."
Een ander deel van de waarheid
is echter dat talloze zakenmen
sen tijdens de rede van Herzog
zitten de knikkebollen of voor
tijdig de zaal verlaten. „Dit is
nog altijd een economisch fo
rum", zegt Kees Blekxtoon, pre
sident van Stork International.
„De nadruk ligt op econo
misch."
Alle praatsessies, redes en be
vlogenheid van Schwab ten
spijt, voor het bestuurslid van
het industriële consortium is
het niet meer dan 'een excuus'
om te netwerken. En excuses
zijn er te over, want elke dag op
het WEF is volgepakt met dis
cussies over de meest uiteenlo
pende onderwerpen. In de ene
zaal gaat het over klonen, in de
andere over slapeloosheid, in
de volgende over de toestand
van de mondiale economie.
„Veel nieuws hoor je niet", zegt
Blekxtoon zonder spoor van te
leurstelling. „Meer varianten op
hetzelfde thema." Hij komt al
twintig jaar op het World Eco
nomie Forum, maar zeker niet
om „de toestand van de wereld
de verbeteren." Blekxtoon wil
mensen ontmoeten die van nut
kunnen zijn voor Stork „Sinds
enige tijd hebben wij Fokker
Aviation onder beheer. Hier
kan ik de top van de vliegtuigin
dustrie ontmoeten. Verdomd
handig."
Het congrescentrum is ook he
lemaal ingericht om contacten
te leggen. Zo staan er overal
computers waarmee mensen
elkaar berichten kunnen stu
ren. Uiteraard allemaal zeer ge
bruikersvriendelijk en simpel,
want 70 procent van de top
mannen is als het om Internet
gaat analfabeet. Dat verlet ech
ter niet dat Internet en e-com-
merce (elektronische handel)
één van de belangrijkste onder
werpen is op het Forum.
Uit de jaarlijkse enquête onder
topondernemers blijkt dat niets
zo gevreesd is als het net en de
gevolgen die het voor de handel
kan hebben. „De toponderne
mer is bang voor de 21-jarige
die nu in de garage achter zijn
computer zit", zegt James Schi
ro van PricewaterhouseCoo-
pers, dat het onderzoek uit
voerde. „Het zijn schaduwcon-
currenten. Niemand kan voor
spellen waar ze vandaan komen
en wat ze gaan doen."
De topman moet openstaan
voor de technologische veran
deringen, anders is hij ge
doemd te verliezen. Het voor
beeld is steeds Michael Dell van
Dell Computers, die als eerste
de tussenhandelaar oversloeg,
rechtstreeks via Internet ver
kocht en een enorm gat naar
zijn concurrenten sloeg.
Professor Schwab heeft goed
begrepen waar de topmannen
voor komen. Niet voor de we
tenschappers, niet voor sterren
als Jean Fonda en Warren Beat-
ty, misschien zelfs niet voor de
politici. Ze kómen voornamelijk
voor elkaar. Schwab verzamel
de een groepje van toponder
nemers om zich heen, die spra
ken hun netwerk aan en die
vervolgens weer hun netwerk,
net zo lang tot in Davos het
walhalla van de netwerkmaat
schappij ontstond. „Je komt
nergens zoveel mensen van be
lang tegen als hier", zegt Blekx
toon.
Dat er ministers en politici zijn,
neemt hij voor lief. „Ze kunnen
best wat van ons opsteken",
meent Blekxtoon, die vlak daar
na spoorslags vertrekt: „ik moet
even Annemarie bellen". Minis
ter Jorritsma is er inderdaad
ook en net als meneer Gates in
Davos Bill heet en meneer
Boonstra Cor, heet zij gewoon
de
aa
Annemarie. Het is tenslo
onderonsje.
Het zal voor het grote pu
altijd onduidelijk blijven P
precies besproken en on
handeld wordt aan het d|^ 1
„Daarom zit er ook iets
zinnigs aan het woord ne W(
ken", erkent Robert van
Meer, die namens de raall, 0
bestuur van bank/verzek
Fortis aanwezig is. Zelf vve
net even een 'mailtje' sti
naar een specialist op he
bied van merken. „Daar
als Fortis nu heel erg me
Hier kun je zo'n man gev
uitnodigen voor een kop
en de materie bespreken
het aantrekkelijke van de
eenkomst."
En hoewel de ondemem
driedelige pakken thuisla
de sfeer informeel is wor
wel degelijk zaken gedaa
dus Van der Meer. „Ik we
wel een paar mensen wa«
ik iets kan beginnen." He
zal ongetwijfeld gelden
dere aanwezigen, want ie
een in Davos is het er ov<
dat 1999 opnieuw een ja<
acquisities en overname:
wordt. Wellicht ligt in Da
kiem voor de zoveelste m
sie. Dan mag professor Si
volgend jaar weer een co
organiseren over hoe al
reldmachten eigenlijk be
moeten worden.
FRANK HENDRICK
