Geen oren naar het luisterhoek
Cruijff net nit
lenig genoe
TV
WEER
Oud naast nieut
op onderwij sbeu
VOC-schip trekpleister bij Spelen
DONDERDAG 28 JANUARI 1999
COMMENTAAR
Politiek showproces
De Amerikaanse Senaat (Hogerhuis) stemde gisteren in meerder
heid voor voortzetting van het proces tegen president Clinton. Een
motie om er onmiddellijk een punt achter te zetten en over te gaan
tot de orde van de dag haalde het niet. Tevens besloten de senato
ren drie getuigen te horen, onder wie Monica Lewinsky zelf. De
uitslag van beide stemmingen toont helder aan hoe de impeach
ment-procedure verworden is tot een Republikeinse heksenjacht
tegen de president. Op één democraat na stemden de honderd se
natoren exact langs partijpolitieke lijn.
De Republikeinen bezitten een meerderheid in de senaat en daar
om was de uitslag van de stemming op zich niet verrassend. De
Republikeinse senatoren zouden de elf Republikeinse aanklagers
uit het Huis van Afgevaardigden (Lagerhuis) niet voor het hoofd
willen stoten door hen de kans te ontnemen getuigen te horen. De
aanklagers hopen blijkbaar met het opnieuw onder ede horen van
Lewinsky, Clinton-vriend Vemon Jordan en adviseur Sidney Blu-
menthal tegenstijdigheden aan te tonen met de verklaringen van
Clinton voor de Grand Jury.
De wens lijkt hier de vader van de gedachte. Lewinsky en Jordan
zijn reeds talloze malen onder ede verhoord. Dat heeft geresul
teerd in een duizenden pagina's dik dossier van speciaal aanklager
Kenneth Starr. Lewinsky ontkende indertijd dat Clinton haar had
gevraagd te liegen. Niemand verwacht dan ook dat Lewinsky haar
getuigenis plotseling ten nadele van de president zal wijzigen, te
meer daar haar in ruil van haar getuigenis vrijwaring van strafver
volging is toezegd.
Gisteren werd in elk geval duidelijk dat de vereiste tweederde
meerderheid voor de afzetting van Clinton er in de Senaat dom
weg niet is. Ook de Democraten trekken zich weinig van argumen
ten aan en laten zich bij hun besluitvorming vooral door loyaliteit
aan de partij leiden. Waarom gaan de aanklagers dan door? In de
eerste plaats om zichzelf verder gezichtverlies te besparen. Als zij
nu opgeven, verliezen zij het respect van de weinige kiezers die
nog achter hen staan. In de tweede plaats hopen zij Clinton toch
nog zoveel mogelijk schade te berokkenen. Nu het doel van afzet
ting van de president buiten bereik is, proberen zij via een slim
migheidje hem in elk geval toch het etiket schuldig op te plakken.
Ze willen de eindstemming opsplitsen in twee delen, waarmee ze
een schuldigverklaring van Clinton met een normale meerderheid
kunnen bemachtigen, terwijl de president gewoon zijn termijn uit
dient.
Dit soort gekonkel toont aan hoezeer de impeachment-procedure
verworden is tot een politiek wapen in een politiek showproces.
De Amerikanen zelf zijn er inmiddels doodziek van. De wereld
kijkt met verbazing toe hoe de enige resterende wereldmacht zich
zelf nog verder voor schut zet. Het enige lichtpuntje is dat er eind
volgend jaar verkiezingen zijn en de kiezer dan met de politiek
mag afrekenen.
Van Oma en Judge Judy
Ze heeft altijd gelijk en ze is lief. Judge Judy spreekt recht op RTL5
en doet dat met een autoriteit die aanstekelijk werkt. Oprechte be
trokkenheid combineert ze met een gevoel voor rechtvaardigheid,
waar geen speld tussen te krijgen is.
Judge Judy' is een typisch Amerikaans programma. De onderwer
pen zijn vaak te gênant om aan te horen. Elk weldenkend mens
moet zich om de haverklap afvragen, waarom dit soort dingen in 's
hemelsnaam op televisie verschijnt. Wie haalt het in zijn hoofd om
rechtzaken over futiele zaken voor de camera's uit te vechten. Jerry
Springer neem ik niet serieus. De ondenverpen zijn te vergezocht en
de sensatiezucht is van een dergelijk kaliber dat het niet echt kan
zijn.
Zo niet bij Judy Sheindlin. Ze is een rechter en dus is het serieus.
Haar uitspraken zijn ook bindend, althans dat wordt aangekon
digd aan het begin van het programma. Ik geloof het.
In het programma hebben doorgaans twee rechtzaken plaats.
Laatst was er een oud vrouwtje dat een hondje had gekocht bij een
fokker. Ze kwam er na maanden achter dat de hond een teen miste
en daarom eiste ze het aankoopbedrag terug. De gedaagde stelde
voor het hondje terug te nemen en haar inderdaad het geld terug te
betalen. Vind maar eens een winkel waar dat lukt zonder bon.
Judge Judy vroeg de eiseres of ze het hondje wilde afstaan. Natuur
lijk wilde het geldzuchtige vrouwtje dat niet, waarop Judy gelijk
oordeelde in het voordeel van de fokker.
Wat een heerlijk gezond verstand.
Judge Judy doet me denken aan mijn oma. Ook die kon met een
simpele betoging de zaken rechtzetten. Streng maar rechtvaardig.
Als ik in dispuut met mijn moeder was, raadpleegde ik mijn groot
moeder op de zevende etage van de Heemhaven in Heemstede. Oma
zag in een ommezien hoe de verhoudingen lagen. En of ik nu gelijk
kreeg of niet, bij haar oordeel legde ik me neer.
Judge Judy is nog geen zestig, mijn oma zou volgende maand hon
derd zijn geworden. Ik mis haar en haar wijsheid. Judge Judy kan
uiteraard niet aan haar tippen.
Volgende week kijk ik weer.
wil buys'
Koude lucht trekt land binnen
Het wordt koud de komende dagen. Vanaf morgen vriest het overdag
licht, in het weekeinde kan het 's nachts tot matige vorst komen. Dat
is vooral vanaf zondag het geval. In het binnenland zou het zelfs streng
kunnen gaan vriezen. Waarden beneden -10 graden dus.
De koude is het gevolg van een krachtig gebied van hoge barometer
standen dat boven Scandinavië tot ontwikkeling komt. Zondag kan de
druk in de omgeving van Oslo zelfs oplopen tot omstreeks 1045 hPa.
Of de vorst na het weekeinde aanhoudt is onzeker. De atmosfeermo
dellen zijn het daar, zoals wel vaker het geval is, niet over eens. De
kans is vrij groot dat het zwaartepunt van het hogedrukgebied ten wes
ten van ons land komt te liggen. In dat geval gaat de wind uit richtin
gen tussen west en noord waaien en komt de aanvoer van vochtige,
minder koude lucht op gang. De Duitse computers zijn voorzichti
ger. Zij verwachten weliswaar ook dat het hogedrukcentrum medio
volgende week west of zuidwest van Nederland komt te liggen maar
men gaat er van uit dat het met de verzachting niet zo'n vaart zal lo
pen.
De koude lucht trekt de komende nacht ons land binnen. Morgen
ochtend vriest het waarschijnlijk al licht en morgenmiddag schom
melt het kwik rond het vriespunt. De wind is meest zwak en waait
uit oostelijke richtingen. Het weerbeeld wordt gekenmerkt door
geregeld zon. Tussen vrijdagavond en zaterdagochtend kan een
langs de Engelse oostkust naar het zuiden trekkende storing tij
delijk meer bewolking veroorzaken. Het is niet uitgesloten
dat er uit het wolkendek ook wat sneeuw valt.
Een nieuwe storing, vanochtend ten noorden van de
Waddeneilanden, heeft gisteravond en de afgelopen
nacht weer regen veroorzaakt. De hoeveelheden waren
echter geringer dan tijdens de voorafgaande nacht. Op
Schiphol en Valkenburg werd 4 mm afgetapt.
In Lapland hield de extreme kou aan. In het Noorse Ka-
rasjok werd -51,2 gemeten. Vermoedelijk is dit een
nieuw Noors record voor de twintigste eeuw.
jan visser
Vraag en aanbod in Nederland nog summier na tien jaar gerommel in de marge
Strijken, autorijden of klussen en tegelijkertijd een boek tot je nemen. In Amerika en Engeland
raakt het verschijnsel audioboek, een gesproken roman of dichtbundel op cassette of cd, steeds
meer ingeburgerd. Maar Nederland heeft ook na tien jaar gerommel in de marge nog steeds geen
oren naar het luisterhoek.
Op zich is het verschijnsel audioboek in
Nederland niks nieuws. Mensen met
een \isuele handicap kunnen al jaren te
recht bij gespecialiseerde bibliotheken.
„We verstrekken ook tijdelijke abonne
menten aan bijvoorbeeld kankerpatiën
ten die een chemokuur ondergaan,''
zegt een woordvoerster van de Neder
landse Luister en Braille Bibliotheek.
„Verzoeken van gezonde mensen, die
een cassette willen voor in de auto of
voor tijdens werkzaamheden in huis,
weigeren we."
De markt van luie lezers lijkt op deze
manier voor uitgevers en boekverkopers
wijd open te liggen. In de Verenigde Sta
ten en Groot-Brittannië bestaat voor het
zogeheten luisterhoek een groeiende
vraag.
Voor de meeste luisteraars is vooral in
Amerika het audioboek een vorm van
tijdsbesparing. 'Multi-tasking' heet dat:
het net als de computer uitvoeren van
meerdere taken op hetzelfde moment,
zegt manager en inkoopster Harriètte
Vierdaag van The American Bookshop
in Amsterdam. .Amerikanen zijn er
meer aan gewend om drie dingen tege
lijk te doen. Dus terwijl ze naar hun
werk rijden lakken ze hun nagels, sche
ren ze zich en luisteren ze ook nog naar
een boek.
In Nederland is het aanbod in luister-
boeken nog summier. Alleen bibliothe
ken in de grote steden beschikken over
een - bescheiden - eigen voorraadje. Zo
heeft de Amsterdamse centrale bieb aan
de Prinsengracht een magere collectie
van ongeveer tweehonderd cassettes.
Naast een kast met Engelstalige audio-
boeken - zoals Goldfinger van Ian Flem-
ming en The Pelican Brief van John Gri
sham - staat een ongeveer even grote la
ding Nederlandstalig werk van Hugo
Claus tot Appie Baantj er.
Dit magere assortiment is wel vele ma
len aantrekkelijker dan wat de gemid
delde boekhandel te bieden heeft. Ster
ker nog, de meeste Nederlandse boek
winkels hebben niet eens een afdeling
voor audioboeken. Alleen in de Rand
stad heeft een klein clubje Engelstalige
boekhandels een bescheiden assorti
ment audioboeken. Zoals Waterstone's
Booksellers in de Amsterdamse Kalver-
straat, dat met vierhonderd titels op
voorraad tot de grote jongens behoort.
Per week slijt de winkel veertig tot vijftig
cassettes of cd's.
Audioboeken zijn in Nederland geen big
business. „Ze worden hier toch nog al
tijd geassocieerd met ziek zijn," zegt
Hanneke van Herwerden van Rubinstein
Media. De Amsterdamse uitgeverij
dankt haar naam aan schrijfster Renate
Rubinstein. Toen zij door haar ziekte MS
zo'n tien jaar geleden niet meer kon le
zen, spraken bekende collega-auteurs
op haar verzoek hun boeken in op cas
sette. Pogingen van Rubinstein Media
om het gesproken boek tot een succes te
maken zijn mislukt, ondanks klinkende
namen van voorlezers als Adriaan van
Dis, Jan Wolkers en Harry Mulisch. Van
Herwerden: „Ja, als een bekende schrij
ver overlijdt, dan gaan mensen opeens
audioboeken van hem kopen. De voor-
leesstem van Simon Carmiggelt is nu
een collectors-item."
Vierdaag: „Wil je hier een Nederlandsta
lige titel op cassette uitbrengen, dan is
dat relatief duur. In Amerika lonkt nog
altijd een enorme afzetmarkt tot ver bui
ten de grenzen. Ze huren zelfs bekende
filmsterren in om boeken voor te lezen.
Dat spreekt veel meer aan dan de ama
teurs en schrijvers die in Nederland
voorlezen. Drie uur lang de stem van Je
remy Irons in mijn oren. Dat wil ik wel,"
zegt de manager met een stem vol hun
kering.
Zelf luistert Vierdaag naar diverse En
gelstalige audioboeken, van thrillers tot
gedichtbundels. Op het moment doet ze
dat terwijl ze het huis van binnen een lik
verf geeft. Nederlanders zijn niet zo
flexibel. Als ze al een audioboek beluis
teren, dan nemen ze daar ook alle tijd
voor.
Binnen de boekenbranche zijn er niet
eens cijfers over het luistersegment
zegt de Stichting Speurwerk, dat markt
onderzoek doet voor de boekenbranche.
Speurwerk signaleert een groeiende be
langstelling voor het luisterhoek. „Maar
het blijft een heel minimaal segment,"
zegt onderzoeker Wim van Leeuwen.
„De reisafstanden zijn hier te klein. In
Amerika zit je toch al gauw een uur of
wat in de auto. Dan heeft het zin om een
audioboek op te zetten. In Nederland
niet. Zelfs de files zijn er hier waar
schijnlijk nog te kort voor."
Rubinstein Media blijft echter in het
luisterhoek geloven. Binnenkort wil de
uitgever proberen de markt voor audio
boeken nieuw leven in te blazen. De
aanval wordt misschien wel ingezet via
de kinderboeken, want die doen het op
cassette vergeleken met de luisterboe-
ken voor volwassenen helemaal zo
slecht nog niet. Maar ja, bij kinderen is
er dan ook veel meer een voorleestradi-
tie dan bij volwassenen. Hoewel, Isabel-
le Galache van de Amsterdamse biblio
theek bespeurt al dat steeds meer mid
delbare scholieren het luisterhoek ont
dekken. .Alles wat ze op cassettes van
de bieb kunnen beluisteren, hoeven ze
niet meer te lezen voor hun boeken
lijst."
ferdi schrooten
MENSELleug
Op het strand van T< )AM
is naar alle waarsch
een slagtand van een
gevonden. De slagtan
twee meter lang en is
10.000 en 15.000 jaar
gens FRANS SCHOl Ij
museum "t Behouder
Terschelling gaat hei'
bijzondere vondst. J
eerder is een slagtand
omvang op Terschelli
den. De e echtheid
worden vastgesteld,
gerezen omdat in
eeuw een vrachtschij
slagtanden van olifai -
de kust van Terschelli /ers r
gaan. Speciaal onderz
uitwijzen of de slagtar
schip afkomstig of uit
lagen van de toendr;
ijstijd.
Op de Britse televisie is
avond de eerste reclami
toond die speciaal voor -
gemaakt. Tijdens het 4(err
den durende filmpje zijl'°c
vogels, kluwen wol en vte
bakjes te zien. Ingrediu
helemaal op de interessf ?n5
geliefde huisdieren zijn
stemd", aldus de produ "j
voor het begin van de sp VL
den katteneigenaars opje
hun beesten voor het kij
installeren. Proeven heb
gewezen dat 6 op de 10 I
reageren op de reclame
aal voor hen is bedacht.
den eindelijk diegenen i
sproken voor wie de con
bedoeld is", aldus eenv
voerder van het bedrijf.
Dat
ering
it eer
het
ijk be
lent
n het
unstt
et ge>
er:
ii '°g t
1 en. P
uitla
hU
dam
•n tij
i'rriac^'
ralgf
aarti
_Jplan
>n Kc
Een replica van het VOC-schip Duyfken dat in 1606 de Australische kust ontdekte, zal in 2000, als in Sydney de Olympische Spelen plaatsvinden,
in verschillende havens in de Australische staat Queensland te bezichtigen zijn. De bouw van het schip werd vorige week voltooid. Indonesische
en Australische scheepsbouwers deden er twee jaar over om de 70 ton wegende replica te maken. Het schip, hier onderweg naar zee door de stra
ten van Fremantle, zal vanuit Indonesië naar Cape York in Queensland varen, waarmee de route uit 1606 wordt gevolgd. „Het was het Duyfken
dat in 1606 Queensland als eerste op de kaart zette", zo zei premier Peter Beattie van Queensland. „Nu zal zijn replica ons opnieuw op de kaart
zetten wat betreft het aantrekken van toeristen." foto ap
Stempels van euro's. De leer
kracht drukt ze af in een schrift
je, zodat kinderen er sommen
mee kunnen maken. Ouderwet
se leermiddelen om te leren
omgaan met het geld van de
toekomst.
Nieuw naast oud. Dat lijkt hét
kenmerk van de Nationale On
derwijs Tentoonstelling (NOT),
de tweejaarlijkse onderwijs
beurs, die tot ne met zaterdag
in de Utrechtse Jaarbeurs wordt
gehouden. De eerste dag al was
het druk als altijd. Maar in de
stand van de Noord Nederland
se Stempel en Leermiddelenfa-
briek BV loopt het niet storm.
Informatietchnologie is een van
de speerpunten van de beurs.
Computers zijn inmiddels ge
wone gebruiksvoorwerpen op
scholen. Rekenprogramma's op
de pc zijn een prima manier om
sommen te oefenen op de ba
sisschool. Het scheelt de leraar
veel werk: die hoeft niet meer
een hele avond schriftjes te
stempelen of voorbeelden te
kopiëren en de resultaten wor
den meteen opgeslagen in het
geheugen.
De stempelfabriek heeft goed
gemerkt dat de computer zijn
intrede heeft gedaan op basis
scholen. Na een forse terugloop
van het aantal bestellingen, is
nu sprake van stabilisatie. „Ik
geloof niet dat onze stempels
en andere leermiddelen uit de
scholen verdwijnen", zegt de
eigenares.
Haar stand is een feest van her
kenbare schoolspullen. Belo-
om de tijd te leren. Kloi r^4-
pels, klokdomino en kl
tetten. Een taaikwartet,
taaidomino. Rekendon
terdozen vol letters om|M f
woorden mee te maker
pels van 'blinde kaartje ^der
provincies en van Nedeerzu
Maar dat kan toch aller et*ei
gemakkelijker op de co Jbsi(
Bij de rode stippen tikt >Tieri
ling op het blinde kaart >>etij
Friesland alle plaatsnar°u d
Zo'n programma contii on'
zichzelf. Als een kind al1 ra
heeft, kan het door naa 'n
gende provincie. En de ;en-
ten van de hele klas zijr1 c
schikbaar voor de leraa111
„Voor sommige kinder<irger
zo'n computer helemai
geschiktzegt de eigen ut0
de stempelfabriek. „Die0 n
het nodig de dingen m< >l°te
handen te voelen. Daar elijk
een school niet zonder °8er
spullen. 'e- I
Nieuw en oud tegelijk, i nüjo
stand van Foto Koch Ntis 1
BV (sinds 1932), een vare el
grote schoolfotografen.11 b
van de aloude klassenfoe a"
Maar die is verdwenen. eri)€
Koch digitaal is gegaan »j
klassenfoto verworden I md
verzameling pasfoto's n
naam, met de gevel van
school op de achtergror
leen van groep 8 van de
school worden nog 'kla
klassenfoto's gemaakt.
Willem-Alexander en Emily
De 'mediahype'rond kroonprins Willem-
Alexander en zijn vriendin Emily Bre-
mers leek tot het verleden te gaan beho
ren door de mededeling dat het 'uif was
tussen die twee. Een mededeling uit on
verdachte brom eerst mevrouw Van den
Broek en vervolgens Emily Bremen zelf.
Een maand tevoren had het hoofd van
de Rijksvoorlichtingsdienst Eef Brouwers
voor de goede verstaander al een signaal
gegeven. Hij zei toen namelijk dat een
verloving niet 'op Prinsjesdag of op welke
afzienbare termijn dan ook' zou plaats
vinden. Toen wist ik al dat een verloving
er niet in zat. Want iedere, relatie kent
zo'n 'go' of'no go'-moment. En dat is
doorgaans zo rond een jaar of vier. Dan
moet je toch wel weten of er toekomst in
zit.
Maar na de 'liefdesbreuk' zoals de rod
delbladen het noemden, was de natie
onmiddellijk verdeeld. Er waren er die
er de uitleg 'truc' aan gaven. Zelf
dacht ik terug aan wat Gijs van der
Wiel, voormalig hoofd van de Rijks
voorlichtingsdienst, mij had ver
teld toen de relatie van PWA en
Emily, op weg naar de winter
sport, door een autobotsing
uitlekte. Dat het paar al sa
men naar de wintersport
ging, was voor de media
voldoende om snel een 'ver
loving te verwachten, een
woord dat vervolgens de ge
moederen steeds meer ging
bezighouden en verhitten.
Gijs van der Wiel die in zijn
carrière maar liefst vier keer
de voorbereiding van een
verloving en huwelijk van
een prinses heeft meege-
HELEEN CRUL
maakt, zei mij toen over Willem-Alexan
der: „Zijn vriendinnen zullen zo lang
mogelijk als zijn particuliere aangele
genheid worden beschouwd. Het wordt
pas een openbare zaak als zijn moeder,
alles gewikt en gewogen hebbende, be
sluit dat de kandidate in staat is haar
toekomstige taak te vervullen.
Van der Wiel stak niet onder stoelen of
banken dat koningin Beatrix zo haar ei
sen zal hebben. Voordat er sprake kan
zijn van enige positieve berichtgeving
naar de verantwoordelijke minister-pre
sident, zal zij eerst zelf uitgebreid kennis
hebben gemaakt met de eventuele toe
komstige vrouw van Willem-Alexander
en haar eigen kanalen gebruiken voor
een antecedentenonderzoek. „Daar ligt
een enorme drempel", aldus Van der
Wiel.Koningin Beatrix weet heel goed
dat je de partnerkeuze van de kroonprins
niet aan romantiek en hormonen kunt
overlaten. Daar is ze veel te nuchter en
zakelijk voor. Pas als zij er absoluut van
overtuigd is dat de keuze van haar zoon
de juiste is. zal ze de minister-president
inlichten.En pas dan begint de lange,
staatsrechtelijke loop die liet minnen,
verloven en trouwen van een kroonprins
in ons land heeft.
Het ziet er naar uit dat het zover nooit
gekomen is. Ik geloof dan ook niet zo in
een list, truc of een nieuwe doorstart van
de relatie van kroonprins Willem-
Alexander met Emily, ook al zijn ze sa
men in Londen gesignaleerd tijdens de
jaanvisseling. Iedereen die ooit een wat
langer durende relatie heeft beëindigd,
weet hoe moeilijk het is consequent te
blijven. Emotioneel ben je je draai kwijt,
je mist de vanzelfsprekende aanwezig
heid van de ander met wie je een intimi
teit hebt opgebouwd die je met niemand
anders hebt. De verleiding om elkaar
toch nog eens te ontmoeten is groot, ze
ker op zo'n weemoedig moment als de
jaarwisseling. Want dan schrijnt een
zaamheid extra.
De RVD staat bekend als een zwijgzaam
bedrijf, maar doelbewust liegen over een
verloving, of samen met koningin Bea
trix een list voor een mediastilte hera
men, dat lijkt mij vergezocht. RVD en
koningshuis moeten geloofwaardig blij
ven. Volgens Van der Wiel houdt de R\'D
zich bovendien bij de feiten. .Als zij zeg
gen dat er geen sprake is van een op han
den zijnde verloving, dan is dat waar".
Het ligt dan ook meer voor de hand om
te veronderstellen dat er wel een relatie
geweest is tussen Emily en Willem-
Alexander, maar dat verloven om allerlei
redenen niet aan de orde is geweest.
Overigens heeft Willem-Alexander zelf
meer dan eens, zelfs nog vorig voorjaar,
toen de geruchten over zijn verloving bij
na de vormen van een massawaan gin
gen aannemen, laten weten voorlopig
niet te zullen gaan trouwen. Ook dat
wees erop dat er geen verloving te ver
wachten viel. Want op het moment dat
er immers koninklijk verloofd wordt,
staat de verwachte huwelijksdatum al
vast. Verloving en huwelijk voltrekken
zich doorgaans binnen één jaar. Nieuwe
speculaties over een eventuele relatie tus
sen PWA en Emily lijken mij dan ook uit
de lucht gegrepen, al moet de tijd dat le
ren. Vast staat wel dat de oplagecijfers
van de roddelbladen er goed garen bij
spinnen. Die zullen de Èmilykoorts dan
ook met frisse moed, opnieuw aanwak
keren.
Cruijff op de hometrainer bij de start
Johan Cruijff, Europees voet
baller van de eeuw, is net niet
lenig genoeg om het predikaat
'zeer fit' te krijgen. Dat is gister
middag in Arnhem gebleken.
Daar deed Cruijff als eerste de
Nationale Gezondheidstest
1999. De Nationale Gezond
heidstest is een initiatief van
onderzoeksinstituut TNO en De
Gezonde Zaak, een netwerk van
keuringsinstituten in heel Ne
derland. Door 10.000 werkende
Nederlanders in de komende
maanden aan de wetenschap
pelijke fitheidstest te onderwer
pen, hopen TNO en De Gezon
de Zaak een beeld te krijgen
van de relatie tussen beroep en
gezondheid. Cruijff, ambassa
deur van de keuringsinstituten,
moest zelf enigszins lachen om
inf
van de nationale gezondhi9^
foto cpd hans brol
de uitslag. „Vetverdeling
wicht en conditie waren KUt
maal prima. Maar waars
lijk ben ik door de leeftiji
niet meer fit genoeg om i
zeer goede uitslag te krijf 1
Volgens directeur Van de
gen van De Gezonde Zaa
nog te weinig bekend ovt
invloed die het beroep o[
zondheid kan hebben. J
len onder meer weten in
mate werk mensen weerl
van het nemen van bewe
Inactiviteit is een belangi
oorzaak voor ziekte. Zorg
voor voldoende lichaams
ging levert op den duur g
dere werknemers en dus
der ziekteverzuim op", z<
anp»St
