'Dylan weet ook niet waarover hij zingt
Dorrestijn zorgt voor
feestelijk dieptepunt
Cultuur Kunst
Snoeiharde gitaren en uitdagende poses van Garba^
Zelfportret van Rembrandt
in Mauritshuis blijkt kopie
Meesterklas:Het gaat om sfeer van het stuk
Ere-Osca
voor Kaz
WOENSDAG 27 JANUAR11999
U2 schrijft nummer met Rushdie
dublin» De Ierse popgroep U2 heeft samen met Salman Rushdie
een nieuw nummer geschreven. Zowel de titel, 'The ground be
neath her feet', als de tekst van de popsong is ontleend aan Rus
hdies gelijknamige nieuwe roman. Het is vrij algemeen bekend
dat U2-voorman Bono en Salman Rushdie al geruime tijd dikke
vrienden zijn. In de periode dat de Brits-Indiase schrijver zich
schuil moest houden in verband met het religieuze doodvonnis
(fatwa) dat de Iraanse ayatollah Khomeini over hem had uitge
sproken, vertoefde hij geregeld op het landgoed van de Ierse
rockzanger.
'Een goede man slaat soms zijn vrouw'
leiden Naar aanleiding van zijn boek 'Een goede man slaat
soms zijn vrouw', houdt Joris Luyendijk zondag 14 februari om
14.00 uur een lezing in de Leidse Centrale Bibliotheek. Aan de
hand van zijn verblijf in Egypte en zijn ervaringen als correspon
dent Midden-Oosten verhaalt Luyendijk over de geschiedenis,
theorie en praktijk van de Islam. Aanvang: 13.30 uur (toegang
7,50 gulden, leden 5 gulden).
Mega Van Gogh in Los Angelos
los angeles 'Groter dan God' torent Vincent van Gogh uit boven
de City of Angels. Het niet te missen reclamebord verwijst naar
zeventig Van Gogh-schilderijen, die nu in het Los Angeles Coun
ty Museum of Art te zien zijn. De doeken zijn uitgeleend door
het Van Gogh Museum in Amsterdam, dat momenteel wordt
verbouwd. Eerder trok de expositie duizenden bezoekers in
Washington en Chigago. foto ap
theater
recensie gert-jan onvlee
Hans Dorrestijn viert oud en nieuw met
Frans Ehlhart Onvervuld verlangen, pro
gramma van en door Hans Dorrestijn en
Frans Ehlhart. Regie: Ane Kant. Gezien:
26/01schouwburg Leiden
In de schouwburg klinkt de sire
ne van een ziekenwagen.
..Eindelijk iemand die er beroer
der aan toe is dan ik", zegt Hans
Dorrestijn. En hij verhaalt van
zijn trip met een ziekenwagen,
in 1997, noodzakelijk geworden
door een verwaarloosde blinde
darmontsteking. Een ritje waar
hij zich vooruit op heeft ver
heugd („Ik ben altijd jaloers ge
weest op mensen die in een zie
kenwagen werden vervoerd"),
maar dat in de praktijk tegen
valt. „Ik begrijp werkelijk niet
waarom je zo behoedzaam in
een ambulance wordt gescho
ven, terwijl zo n ziekenwagen
bijna geen vering heeft." Dor
restijn heeft nu al zijn hoop ge
vestigd op z'n allerlaatste tocht:
in een lijkwagen moet je echt
lekker rustig kunnen liggen:
'Mijn laatste illusie.
Het klinkt als de Dorrestijn
zoals hij nu al ruim 25 jaar in de
theaters bekend staat. Iemand
die 'aan het leven lijdt'. Maar de
Hans Dorrestijn anno 1999 is
wel degelijk anders dan toen.
Het bastion brokkelt af. Het
harnas van de man die bekend
staat als de somberste van thea
termakend Nederland, begint
scheurtjes te vertonen. Goed,
ook in zijn nieuwste program
ma trekt de ene na de andere
depressie voorbij, zijn de anek
dotes over de gebruikelijke on
derwerpen die hem droevig
stemmen en de zaal vrolijk niet
te tellen. Maar toch kun je je
niet aan de indruk onttrekken
dat er een andere Dorrestijn op
neurenberg afp/anp
Een zelfportret van Rembrandt
in het Mauritshuis in Den Haag
is een kopie van een portret dat
in het Germaans Nationaal Mu
seum in het Duitse Neurenberg
hangt. Dat hebben deskundigen
met infraroodtechnologie en
andere uiterst moderne hulp
middelen vastgesteld. Tot dus
ver werd het schilderij in Neu
renberg als een kopie van dat in
Den Haag beschouwd.
De directeur van het museum
in Neurenberg,Ulrich
Grossmann, en Jorgen Wadum,
hoofdconservator van het Mau
ritshuis, maakten de ontdekking
gisteren tegenover de pers be
kend. Het portret dateert uit
N RIJSDAM, 071-5356444, PLV CHEF ANNET VAN AARSENG
Dyzack, een postmoderne Nikkelen Nelis, zaterdag in het LVC
„Neeeee geen singer/songwriter. Singer/noisewriter dat
komt dichter in de buurt." Maar de term 'Postmoderne
Nikkelen Nelis' die muziekkrant Oor voor Dyzack (24)
heeft verzonnen vindt hij nog het meest op zijn plaats.
Ooit ambieerde hij een carrière als straatmuzikant. Maar
na een blik in een straat vergeven van de unplugged ro
mantiek in Avignon, besloot hij het maar anders aan te
pakken. Nu heeft hij koud een week zijn eerste cd uit en
is de gedreven eenmansgitaarband al te vinden op alle
poppodia in Nederland. Het LVC is aanstaande zaterdag
aan de beurt.
0g
leiden pablo cabenda
het toneel staat. Een - merk
waardig woord wellicht als het
op hem betrekking heeft - vro
lijker Dorrestijn. Eentje die re
gelmatig laat blijken dat hij het
eigenlijk ook wel grappig vindt
wat hij heeft bedacht en die zijn
programma zowaar van een
happy-end heeft voorzien. Nog
niet zo lang geleden toch een
ondenkbaar gegeven.
Dat verschil moet welhaast
door Frans Ehlhart komen. Ehl
hart is in 'Onvervuld verlangen'
veel meer dan een begaafde
pianist. Hij zingt volop mee in
fraaie duetten en doet dat even
aanstekelijk beroerd als de
stuntelende verpersoonlijking
van de grote treurigheid zelf.
Ehlhart neemt zelfs hier en daar
een solootje voor zijn rekening
en staat er ook in de dialogen.
Het levert een pakkende com
binatie op die naar meer doet
smaken. En dan mogen beide
heren zich die volgende keer
opnieuw ophouden in dat ho
telletje in de Ardennen. In dat
'Dartele Varkentje' wordt in de
oudejaarsnacht van 1999 hard
gewerkt aan een nieuw pro
gramma, waarin een onzichtba
re hoofdrol wordt gespeeld door
Bemadette ('bruine ogen, blond
haar'). En waarin ook met regel
maat 'Russische' liederen ten
gehore worden gebracht. Een
land dat toch het hart van Dor
restijn blijkt te hebben gestolen.
'Russen zijn echt de vleesge
worden zwaarmoedigheid. Ze
vinden mij daar een vrolijke
jongen.'
Met 'Onvervuld verlangen' én
Frans Ehlhart heeft Dorrestijn
na 'Gesmolten Ijsberen' op
nieuw een meer dan onderhou
dend programma neergezet.
Weer een feestelijk diepte
punt, om met Dorrestijn te
spreken.
Halverwege het gesprek rom
melt hij even in zijn rugzak en
vist daar een flinke doos gitaars-
naren uit: 'D'addario x strings
for acoustic guitar'. Dyzack is
een grootverbruiker. Als je hem
op het podium bezig hebt ge
zien weet je waarom. De vrien
delijke Hagenaar geselt zijn gi
taar in iets dat nog het meest
lijkt op een uiterst geconcen
treerd delirium. Ogen dicht,
koortsachtige zang die on
heilspellend zweeft boven een
gejaagd ritme waarover menige
snaar al is gestruikeld.
„Ik speel op drie werkgitaren.
Een aparte, hele mooie voor in
de studio of op het podium kan
ik me nog niet veroorloven."
Dus moet Dyzack voorlopig blij
ven werken in de Haagse hore
ca waar iedereen hem kent als
Erik Hofland. Hij woont in
Loosduinen, een uithoek van
Den Haag ver verwijderd van al
les dat naar het ruige rockleven
ruikt. En, ook al niet echt rock
'n roll-fahig, woont nog bij
moeders. En dat terwijl hij reeds
een indrukwekkende staat van
dienst heeft. Bejubelde optre
dens op Noorderslag, Crossing
Border '97 en een nominatie
voor de prestigieuze NPS Cul
tuurprijs '97.
„Ik heb nog het conservatori
um gedaan. Klassiek gitaar en
beeld en geluid. En in een ver
licht moment besefte ik ineens
Pollock vernield
Een van Italië's meest vast
houdende kunstvandalen
heeft gisteren een schilderij
van Jackson Pollock bescha
digd door er met een grijze
stift op te schrijven. De ver
dachte bleek Piero Cannata
(52) te zijn, die in 1991 een
teen afbrak van de linkervoet
van Michelangelo's David in
Florence. Twee jaar later be
kladde hij een fresco van Fi-
lippo Lippi in de kathedraal
van Prato. Na beide inciden
ten is Cannata enige tijd op
genomen in psychiatrische
ziekenhuizen.
wat de ultieme combinatie van
die twee was: ik op een podium
met alleen mijn akoestische gi
taar. Toen heb ik heel bewust
voor mijn muziek gekozen."
En die wordt vergeleken met
deltablues. Tim Buckley, Luka
Bloom, John Martyn zijn namen
die ook steevast opduiken. Hij
ziet de overeenkomsten niet zo.
Als zijn debuut-cd 'The Ratdan-
ce Refizz' ('betekent niets, klinkt
gewoon leuk') kippenvel ver
oorzaakt vindt hij het al best.
„Het is niet meer dan een visi
tekaartje met een opgefokt de
mobudget. Die cd heeft zo wei
nig gekost dat hij bijna niet kan
floppen."
Ratdance is op major-label
Polydor uitgekomen, wat op
merkelijk is voor een debuut-cd.
„Maar dat komt ook omdat klei
ne labels er niks mee konden. Ik
ben geen Junkie XL, ik ben geen
techno, ik ben geen R&B. Ik ben
een te groot risico voor een in
dependent label met een klein
budget. Ik ben een jongen die
muziek maakt voor iets te depri
blanke mensen. Dat bleek ten
minste bij de opening van het
Nederlandse Pop Instituut in
Amsterdam. Ik mocht optreden
na dat R&B meisjesgroepje Dig
nity. Dacht ik van: ha. even een
nieuw publiek aanboren. Zie ik
al die zwarte gasten na het eer
ste nummer weglopen met
open mond. Ik weet niet of er
echt een markt is voor de mu
ziek die ik maak. Het schijnt
len. Iedereen doet er zo
over. Ik ben toevallig ij
ziek terechtgekomen q Bjfü
ontzettend lui ben en dj
makkelijkst
was in bakken had ik n 10
goed waanzinnige brod 7
nen maken."
Maar uitleg is missel 172-
helemaal een overbod
als je nummers maakt
als 'From the blue beau
machine', 'Wacked slav
moon' en 'Mal de Ojo'
slave' blijkt gebaseerd
artikeltje dat hij heeft
;,ut
PHEN
ngs'
:wi
If el
over de op handen zijn ia«
nisatie van de maan. M
de rest? „Je moet er nu
betekenis achter zoekt
meer het neerzetten
bepaalde sfeer. Ik maai
0 ne
A lH
A
Dyzack: „Ik ben een te groot risico voor een independant label met een klein budget." foto gpd
niet echt commercieel te zijn, reiking voor de NPS cultuurprijs pretentieus promotieverhaal.
hè." „Ik hou er niet van als alles vorig jaar hadden al die andere Dat verwachtten ze ook van mij.
zo opgeblazen wordt. Bij de uit- genomineerden een waanzinnig En ik wilde gewoon gitaarspe
middelbare school al t
waarvan ze niet wisten
een vier of een acht voo
ten geven. Ach Bob E
ook niet waarover
Maar dat geeft niet. De
tie is zo heftig dat je di :;ve
het wel iets heel heavy e v£
betekenen. Je wordt ge« s
dwongen te luisteren.
Dus de naam Dvzai |fC
kent ook helemaal niets!
„Nou dat heeft heel
iets Pools. Mijn moede n81:
namelijk na de dood v
oma erachter dat haai1'
gische vader een Pool ic"11
de naam YVoyzeck. Van<
Maar waarom dan 1 l°"1
Hij moet even nader
giechelt: „Nou het is ra
geintje hoor. Maar de id ?,erl
als je over een tijdje T
popencyclopedie aan
ken bent, je mij vindt, i
der Dylan."
Dyzack staat in het vir—
gramma van Bloem de1
zaterdag 30 januari, LV(
straat 66, Leiden, a j
22.00 uur, zaal open oi
recensie» juliette schneuderberg
Garbage, Gehoord: 26 januari, Ahoy' Rotterdam.
Ongetwijfeld behoort Garbage tot de po
pulairste rockgroepen van dit moment.
Sinds het titelloze debuutalbum uit 1995
gaat het de met elektronica stoeiende
popgroep goed af. Erg goed. Enthousiast
ontvangen op Pinkpop en Lowlands,
met als blikvanger de bezielde en ex
pressieve zangeres Shirley Manson. Met
de nummers 'Queer', 'Stupid Girl' en
'I'm only happy when it rains' heeft de
Amerikaanse groep een plekje weten te
veroveren in de harten van puberende
tieners en trendy twintigers.
Na drie jaar stilte kwamen ze met hun
nieuwe plaat Version 2.0, die onmiddel
lijk gretig werd ontvangen door de me
dia. Version 2.0 bevat veel emotionelere
en extremere songs dan de vorige. Hij is
steviger en zit beter in elkaar. Dat bleek
ook gisteravond in Ahoy'. Manson be
speelde het publiek vol overgave. En het
publiek liet zich gewillig bespelen door
de krolse Schotse poes. Lange uithalen
die door de immense, maar slechts drie
kwart gevulde zaal galmden. Snoeiharde
gitaren en rollende bassen bepaalden
het geluid verder. De gitaristen Duke
Erikson en Steve Marker zorgden ervoor
dat in de songs elk gaatje werd dicht
geplamuurd door de vette gitaamoise.
Soms werkte deze strategie en werd je
omvergeblazen ('I think I'm paranoid',
'Push It'). Andere keren bleef er van de
dynamiek van het album weinig over.
Tijdens 'Queer', één van de toppers
van de vorige, naamloze cd, liet Manson
werkelijk het achterste van haar tong
zien; hard en direct, maar vooral rijk aan
emoties.
Butch Vig, die in het verleden naam
maakte als producer van het legendari
sche Nirvana-album Nevermind, ver
zorgde de drum en loops. Deze basis
zorgde op het podium voor een even
wichtig maar te strak keurslijf. Zo kwa
men in de overigens perfecte geregis
seerde show de hits als 'Stupid Girl' en
de nieuwe single 'When I grow up' van
de lopende band rollen.
1629, toen de schilder 23 jaar
oud was. Het toont hem terwijl
hij zijn blik op zijn eigen spie
gelbeeld gericht houdt. Volgens
Wadum ontdekten de deskun
digen onder het portret in Den
Haag een ondertekening van
Rembrandt. Omdat deze nooit
schetsen maakte, moet het
schilderij in Nederland de kopie
zijn.
Het ongeveer dertig bij veer
tig centimeter grote schilderij is
het eerste in een reeks zelf-
prortetten die de schilder in de
ze houding tonen. In 1982
schrapte het Rembrandt Re
search Project in Amsterdam
het schilderij in Neurenberg of
ficieel uit de lijst van echte wer
ken van Rembrandt.
Pas toen de samplers uitginga |0
band zich kwetsbaarder opsteld
rustiger akoestische nummer?
'Medication' en de Big Star
'Thirteen', hoorde je dat Manson
had om de juiste toon te vinden.
Het publiek maalde daar ech
om want Garbage speelde vanaf
gin een gewonnen wedstrijd enj
vlak voor tijd met de onverrai
treffer 'I'm only happy when itet e
Ahoy* at uit haar hand. Logisch, 1 e(
Schotse zangeres voelde zich ki *h(
zoals ze meerdere malen mt1 V(
schattige accent duidelijk maakte
te dit tevens door het publiek te vn
nen met zes toegiften. Goed werk.
)lic
alphen aan den run»
connie van uffelen
Dinsdagavond acht uur. Een
piano in zaal 1 van Streekmu-
ziekschool Alphen aan den Rijn
dicteert: „Er was eens een
schone jonkvrouw. Zij was heel
alleen. De jonkvrouw zat te
wachten op een ridder' De
toonladder stijgt. „Ze gaat de
trap op. De toren in. Komt hij?'
De tonen worden abrupt lager.
„Neé\ klinkt het uit zes kelen.
„Verbeelding kun je gebruiken
om muziek leuker te maken",
houdt pianodocent Henk van
Dijk zes fluitleerlingen voor. Sa
men met dwarsfluitdocent Ve
ronica Steinbach geeft hij een
meesterklas in het kader van de
week van de blazers. De stu
denten werken aan voordracht
Ofwel: hoe vertel je het verhaal
dat in een muziekstuk zit? Ver
beelding voedt de dynamiek.
De docenten proberen toon
ladders meer karakter te geven.
„Emma kun je dat octaaf even
proberen?" De pas twaalf jaar
oude Emma van Ginkel hapt
naar adem en doet haar best.
„Laatje adem doorgaan", moe
digt Steinbach haar jongste
leerling aan. Ze legt haar hand
op het middenrif van Emma en
duwt haar hoofd een beetje
omhoog. „Hoe meer je je kin
omhoog doet, hoe makkelijker
je de tweede octaaf pakt. Je
moet de lucht omhoog duwen.
Prima! Kun je wel wat dunner
eindigen?"
De overige leerlingen luiste
ren geconcentreerd naar elkaar.
Hier en daar tikt een voet op de
maat mee. Om en om fluiten
de leerlingen een stukje. Van
avond staan Charles Koechlin
en Gabriel Fauré op het pro
gram. Begeleid op piano. Henk
van Dijk staart stoïcijns in het
niets als hij zijn spel begint.
Met een lichte vering door haar
knieën zet Steinbach met Em-
Veronica Steinbach probeert jonge fluitistes 'karakter1 in hun muziek te laten leggen.
ma in. Het klinkt een tijdje „Dit is een E met een B", legt wagen zich ten slotte nog aan
goed totdat Emma opeens een Steinbach uit. Oh ja. Na het Fantasie van Fauré. Het 'echte'
heel andere toonladder fluit. Ze stuk gaat de tiener met rode werk. „Bij deze les ging het om
stopt acuut. Kijkt verschrikt konen aan de kant zitten. Ze de sfeer van het stuk', vertelt
naar Steinbach. Wat doet ze vindt het wel weer genoeg voor Steinbach na afloop tevreden,
nou? vandaag. De overige leerlingen „Door dynamiek van Henks
foto annette lameijer
spel kon hij de leerlingen op
zwepen en afzwakken. Ik hoor
gewoon dat ze ontzettend
graag muziek maken. Dan vind
ik het ook niet zo belangrijk als
ze fouten maken."
los angeles gpd
Hc
el
'IV
ob
De 89-jarige regisseur E ssi
zan zal tijdens de Oscaide
king op 21 maart een er« v
krijgen uitgereikt. De Ac i
Of Motion Pictures, J n
Science maakte dat gistel uil1
kend. De bekroning is opi ud
lijk omdat de regisseu r. 1
films als A Streetcar
Desire, East Of Eden en
Waterfront jarenlang uiti wo
tie is geweest. Kazan hi
jaren vijftig namen l
toen hij moest getuigen
een commissie van comfRi
tenjager McCarthy.
Kazan ontwikkelde zid
vankelijk als theateractei
ook regisseren en raakte
bevriend met prominer
neelschrijvers als Arthur
en Tennessee Williams.
maakte hij zijn eerste spe
A Tree Grows In BrooWj
werd vooral belangrijl
medeoprichter in 1947 v
Actors Studio waar ond
vloed van Stanislavski
technieken werden ontv j111
die naam maakten als U
thod. Tot de legendariscl e(
teurs die daar werden ge1 PP
en die hij later ook in zijl
rollen gaf behoren
Brando, Karl Malden,
gomery Clift en Rod Steigi
Sinds The Last Tycoon
Robert De Niro in 1976)
Elia Kazan niet meer g<
seerd. Kazan ging schrijn
een poging om zijn laats
man Beyond The Aeget
jaar geleden als film in p
tie te nemen, leed schipbi
Met de ere-Oscar voorzi
tale oeuvre wil de Acaden
zan de erkenning uitdi
die Elia Kazan voor zijn ei
artistieke verdiensten toef
Eerdere winnaars van d<
ciale onderscheiding zijn
Fred Astaire, Buster Keato
son Welles, Cary Grant en
Garbo.
