Evacuatiepoging weer mislukt
GOED
KOOP
'99
w
Buitenland
Mordechai leidt Centrumpartij Iraakse raketinstallatie bestookt
Tweede Front National opgericht
Sluiting kerncentrales debacle van Duitse regering
2i'
JAG 25 JANUARI 1999
[publiceert dossier Mata Hari
De Britse geheime dienst MI5 zal voor het eerst oude
over personen publiceren. Door die beleidswijziging
volgende week onder meer de dossiers van Mata Hari
ar. De Nederlandse danseres Mata Hari, die eigenlijk
jtha Geertruida Zelle heette, vestigde zich in 1903 in Pa-
pe Franse hoofdstad vierde zij triomfen als naaktdanse-
ad minnaars in invloedrijke kringen. Daarom werd zij
Duitse geheime dienst als spion gerecruteerd. In 1916
in Londen door de Britse geheime dienst aangehouden,
ird en weer wijgelaten. De Fransen arresteerden haar een
ir en executeerden haar als spion.
citere
>uk in Italiaanse regeringspartij'
het aftreden van partijvoorzitter Francesco Cossiga is
in onmogelijk onherstelbare breuk in de liberaal-christelijke
niliemse regeringspartij Democratische Unie voor de Repu-
UDR) Premier Massimo D'Alema heeft de UDR nodig
jn parlementaire meerderheid. Cossiga dreigde enkele
geleden met een regeringscrisis omdat hij het niet eens
iet de voordracht van ex-premier Romano Prodi voor de
ting van de Europese commissievoorzitter Jacques Santer.
tdat Cossiga met de crisis vervroegde verkiezingen ris-
gnj wiel niet in goede aarde bij de secretaris-generaal van de
lastella. Zaterdag erkende Cossiga dat Mastella de over-
jieerderheid van de UDR achter zich heeft en trad af.
Ison zocht aansluiting bij VS'
De vroegere Britse premier Harold Wilson heeft in de
estig met de gedachte gespeeld om het Verenigd Konink-
51ste staat te laten aansluiten bij de Verenigde Staten,
eft een voormalige persvoorlichter van de premier, sir
tLloyd-Hughes, zaterdag voor de BBC gezegd. Wilson had
/jl gelijkheid twee keer besproken met de Amerikaanse pre-
^Lyndon Johnson. De 'serieuze gesprekken' hadden plaats
en 1967, vlak voor en direct nadat de Franse president
de Gaulle zijn veto had uitgesproken over de toetreding
oot-Brittannië tot de Europese Economische Gemeen-
De Labour-politicus Wilson was premier van 1964 tot
van 1974 tot 1976. Hij overleed in 1995.
5 li doorzoekt terrein Duitse sekte
soDe politie heeft zaterdag in het zuiden van Chili huis-
ig gedaan op het terrein van de Duitse sekte Colonia Dig-
De naar schatting zeventig agenten zochten naar graven
insen die tijdens het regime van generaal Pinochet zijn
men. De beruchte geheime dienst Dina had tijdens de Pi-
:-dictatuur, van 1973 tot 1990, op het 1300 vierkante ki-
grote terrein van Colonia Dignidad, niet ver van de
Parral, tegenstanders van het militaire bewind gemarteld,
ïnrechtenactivisten vermoeden dat er 112 mensen zijn
jord. De afgelopen dagen zijn op de begraafplaats van
de stoffelijke resten van twee vermoorde linkse activisten
raven. Zij waren kort na de putsch van Pinochet om het
gebracht. Er bestaan aanwijzingen dat zij op Colonia Dig-
zijn gedood.
tig Angolezen in hinderlaag gedood
In het binnenland van Angola zijn zaterdag 30 men-
nder wie enkele politiemannen, in een hinderlaag ge-
Overlevenden stelden de rebellenbeweging UNITA ver-
wrdelijk voor de beschieting van de twee voertuigen waar-
leisden. Verdere bijzonderheden over het incident waren
ekend. De UNITA maakte zaterdag bekend dat ze haar
•n met de Portugese regering verbreekt nadat Portugal, de
nalige koloniale machthebber in Angola, de rebellen ver-
rm (ordelijk had gesteld voor de recente heropleving van de
lewo roorl°g het land.
nezen plegen vaak zelfmoord
China kent het hoogste percentage zelfmoorden onder
ten ter wereld. Volgens berekeningen van enkele gere-
neerde internationale instituten maken per dag ongeveer
Kli ouwen een einde aan hun leven - dat is 56 procent van
VJ tale aantal suïcides onder vrouwen in de wereld. Traditio-
M omt zelfmoord meer voor onder mannen dan onder vrou-
en meer onder stedelingen dan bewoners van het platte-
In het Westen is bovendien vaak een verband met geestes-
i, depressies of alcoholisme. Maar niet in China. Bijna
is er een duidelijke voorgeschiedenis. Meestal blijkt een
jjling chaotisch familiedrama - ben ruzie, ziekte of slecht
m3 is - de aanleiding te zijn geweest,
dar
391 tten openen dossiers misbruik
n_» Britse organisaties die beroepshalve met kinderen te
tl hebben, moeten voortaan kunnen nagaan of sollicitan-
oit zijn veroordeeld wegens kindermisbruik. De dossiers
lergelijke mensen, die tot dusver geheim zijn, worden on-
ïeer opengesteld voor scholen, opvangtehuizen en aller-
vrijwilligers- en liefdadigheidsorganisaties als bijvoor-
Ide padvinderij. Een commissie van hoge ambtenaren zal
mentariërs vandaag namens de regering op de hoogte
gen van deze voornemens. Verwacht wordt dat groeperin-
ie zich inzetten voor burgerrechten felle protesten zullen
horen. In de praktijk zou het betekenen dat een veroorde-
emand levenslang zou kunnen uitsluiten van een hele
ivan beroepen en bezigheden.
ielzoeker weg met privé-vliegtuig'
ELi België wil uitgeprocedeerde asielzoekers het land uit-
nmet kleine privé-zakenvliegtuigen. Minister Van den Bos-
van binnenlandse zaken hoopt daardoor problemen op
luchten met zich hevig verzettende asielzoekers te voorko-
Van den Bossche zegt hiervoor te willen samenwerken
Nederland. Van den Bossche zegt privé-vliegtuigen vooral
üen gebruiken voor asielzoekers, waarmee moeilijkheden
-vachten zijn of die zich in het verleden al hevig verzet
'n tegen een uitwijzing. Het probleem van zich hevig ver-
nde asielzoekers werd oktober vorig jaar actueel, na de
Ivan een Nigeriaanse asielzoekster. De vrouw verzette zich
dat twee rijkswachters haar met een kussentje verstik-
ir dl K
den en gewonden bij busongeluk
zwaar ongeluk met een bus gisteren in Zuid-Oos-
jk zijn achttien personen om het leven gekomen, 32 inzit -
en raakten gewond. In de bus zaten Hongaarse tieners en
kt en begeleiders die zojuist aan een skivakantie waren be-
t, (en. De trip was financieel ondersteund door een kinder-
organisatie. Een groot deel van de gewonden is in kritieke
tistige toestand overgebracht naar ziekenhuizen. De bus
le bij Deutschlandsberg nabij Graz in de provincie Stier
ven fen van de weg, stortte enkele meters naar beneden en
je |d ;een paar keer over de kop. De meeste passagiers werden
lébus geslingerd of raakten beklemd. De oorzaak van het
luk is nog niet bekend.
0 rste conferentie in Antarctica
ÜChurch Op initiatief van Nieuw-Zeeland wordt de minis-
onferentie van de ondertekenaars van het Verdrag inzake
rctica voor het eerst op het koudste continent zelf gehou-
—(jMinisters en hoge ambtenaren uit 24 landen kwamen gis-
TÉ chtend in het Nieuw-Zeelandse Christchurch bijeen om
lakken en stropdassen in te ruilen voor speciale kleding,
lelnemers worden vandaag overgevlogen. Het Verdrag in-
SE! ^Antarctica trad in 1961 in werking. Nederland sloot zich in
erbij aan. Het verdrag bepaalt dat territoriale geschillen in
luidpoolgebied worden bevroren, dat Antarctica uitsluitend
vreedzame doeleinden mag worden gebruikt en dat er
nucleaire explosies mogen plaatsvinden. De lidstaten mo-
ir wetenschappelijk onderzoek doen en beschermen de flo-
n fauna.
Toestand op Ambon stuk minder gespannen
Een tweede poging om een
groep Nederlandse Moluk-
kers uit het door geweld
getroffen Indonesische ei
land Ambon te evacueren,
is vanochtend vroeg mis
lukt. Er was geen militaire
escorte naar het vliegveld
beschikbaar. Inmiddels is
de toestand op het eiland
wat minder gespannen. De
mensen gaan de straat
weer op en het verkeer be
gint wat op gang te komen.
De autoriteiten hebben de
bevolking opgeroepen aan
het werk te gaan.
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
Volgens de Nederlandse pater
C. Böhm, die in opdracht van
de Nederlandse ambassade de
evacuatie regelt, komt ook het
vliegverkeer weer op gang. Van
daag en morgen zouden weer
normale vluchten worden uit
gevoerd. Een aantal Nederland
se Molukkers dat vandaag niet
weg kon, zou besloten hebben
de toestand nog enige dagen
aan te zien omdat de spanning
wegebt en ze zich minder on
veilig voelen.
De Nederlandse Molukker N.
Tuhehay reageerde teleurge
steld op het niet doorgaan van
de evacuatie. ,,We stonden om
zeven uur vanochtend klaar
met onze koffers en toen ging
het weer niet door. Ik heb niet
de indruk dat de Indonesische
autoriteiten echt hun best doen
ons weg te krijgen."
Indonesische soldaten brengen bewoners van Ambon in veiligheid. Afgelopen week kwamen ruim 50 mensen c
christenen en moslims.
Zo'n 5000 soldaten patrouil
leren nog volop door de straten
van Ambon-stad en controleren
op wapens. Samen met burgers
wordt gezocht naar slachtoffers
die in de verbrande gebouwen
zijn achtergebleven. Het officië
le dodental beweegt zich tussen
de vijftig en de zestig, maar een
hulporganisatie op het eiland
meent dat het er wel twee keer
zoveel zijn. Er zouden 260 hui
zen zijn verbrand, negen ker
ken en zeven moskeeën. Zo'n
20.000 mensen zijn dakloos ge
raakt.
Gisteren is een soldaat ver
moord, door relschoppers die
weigerden hun wapens in te le
veren. De krant Indonesian Ob
server zei dat moslims in het
weekeinde in de buurt van Ja
karta een varkensboerderij had
den aangevallen en tientallen
dieren hadden gedood. De PT
Kember Jaya boerderij werd het
doelwit nadat plaatselijke mos
limleiders bij de autoriteiten
hadden geklaagd over de stank
die de dieren zouden versprei
den. De boerderij werd deels in
brand gestoken.
Druk op
Kosovo wordt
opgevoerd
BRUSSEL-BELGRADO AFP-Rtr
De internationale gemeen
schap gaat de komende da
gen de druk op de conflict
partijen in de opstandige
Joegoslavische provincie
Kosovo verhogen. De wes
terse machten vinden dat
zowel de Joegoslavische
machthebbers als de Albane
se opstandelingen conces
sies moeten doen in de
kwestie over zelfbestuur.
Beide partijen lieten afgelo
pen weekeinde gevangenen
vrij.
De westerse bondgenoten
binnen de Contactgroep
voor Joegoslavië willen deze
week overeenstemming be
reiken over een keiharde
strategie van slikken of stik
ken. Zij hopen dat ook Rus
land, de traditionele partner
van de Serviërs in Joegosla
vië, met de plannen kan in
stemmen.
De regering in Belgrado
moet akkoord gaan met
meer autonomie voor de Al
banese meerderheid in Kos
ovo. Anders zijn bombarde
menten op Joegoslavische
stellingen in de provincie
niet uit te sluiten. Maar van
hun kant moeten de etni
sche Albanese rebellen hun
eis voor zelfstandigheid in de
ijskast zetten. Anders hoeven
zij niet meer op westerse bij
stand te rekenen.
De schetsmatige plannen
komen, om te beginnen,
vandaag aan de orde op een
reguliere vergadering van de
Europese ministers van bui
tenlandse zaken in Brussel,
waar Kosovo de agenda do
mineert.
Minister van defensie door Netanyahu ontslagen
Doden en gewonden na Amerikaanse aanval
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Jitschak Mordechai maakt van
avond officieel bekend dat hij
de Likud verlaat en de nieuwe
Israëlische centrumpartij gaat
leiden. De centrumpartij streeft
onder meer naar een compro
mis-oplossing voor de bezette
Golan-hoogte en naar een ver
dere uitvoering van de Oslo-ak
koorden. Oud-generaal Sha-
chak wordt kandidaat vice-pre
mier.
Mordechai heeft lang getwij
feld. Het was uiteindelijk pre
mier Benjamin Netanyahu die
voor hem de knoop doorhakte.
Zaterdagavond kreeg Morde
chai te horen dat hij was ontsla
gen als minister van defensie.
Het ontslag was volgens de pre
mier onvermijdelijk geworden,
omdat de minister onderhan
delingen voerde over toetreding
tot de oppositie.
Netanyahu heeft Moshe
Arens gevraagd tot de verkie
zingen van 17 mei het minister
schap van defensie waar te ne
men. Arens lijkt daartoe bereid,
maar hij wil met een definitief
antwoord wachten tot na de in
terne Likud-verkiezingen, die
vanavond beginnen. Hij zal het
daarbij als enige opnemen te
gen Netanyahu in de strijd om
het partijleiderschap. Arens zei
gisteren dat de Likud de ern
stigste crisis sinds 25 jaar door
maakt. Volgens hem was de uit
tocht van een groot aantal
vooraanstaande figuren uit de
Likud voorkómen als hij partij
leider was geweest. Toch is de
verwachting dat Netanyahu de
WASHINGTON Rtr
In de zuidelijke Iraakse stad
Basra zijn vandaag doden en
gewonden onder de burgerbe
volking gevallen door toedoen
van een Amerikaans-Britse ra-
ketaanval. Dit meldt het Iraakse
persbureau INA. Hoeveel
slachtoffers er zijn gevallen
bleef onvermeld. Wel zei INA
dat vooral vrouwen en kinderen
waren getroffen.
Een Amerikaanse gevechts
vliegtuig heeft gisteren een
Iraakse raketinstallatie in de
noordelijke 'no-fly-zone' be
stookt. Dit heeft een woord
voerder van het ministerie van
defensie in Washington be
kendgemaakt. Het was de twee
de keer binnen twee dagen dat
de Amerikaanse luchtmacht te
gen Irak in actie kwam.
De woordvoerder zei dat de
F-15 in actie was gekomen na
dat toestellen die het vliegver
bod boven Noord-Irak contro
leren waren 'aangestraald' door
een Iraakse radarpost. Er was
geen schade aan Amerikaanse
toestellen door het incident, al
dus de woordvoerder.
De Amerikaanse luchtmacht
zal blijven toezien op de nale
ving van de noordelijke no-fly-
zone, benadrukte de woord
voerder. De zone is in 1991 op
gericht om de Koerdische min
derheid te beschermen tegen
de troepen van de Iraakse pre
sident Saddam Hussein.
Bagdad daagt Amerikaanse
en Britse gevechtsvliegtuigen in
het gebied uit sinds de reeks
luchtaanvallen op doelen in
Irak en de hoofdstad in decem
ber.
Irak is gisteren boos weggelo
pen van een ministersvergade
ring van de Arabische Liga, om
dat die niet bereid bleek de eco
nomische sancties tegen Irak
en de Amerikaans-Britse lucht
aanvallen van vorige maand
krachtig te veroordelen.
Jitschak Mordechai bracht gisteren na zijn ontslag als minister van de
fensie een bezoek aan de Klaagmuur in Jeruzalem. Hij maakte van de
gelegenheid gebruik om Netanyahu met bijbelteksten te bestoken.
„Here, redt mij van de leugenlippen, van de bedrieglijke tong", citeer
de hij uit psalmen.
FOTO ANP LAURENT REBOURS
voorverkiezing met grote over- gepaard met veel drama. Hij
macht zal winnen. omschreef Netanyahu met een
Het vertrek van Mordechai van woede verbeten stem als
uit de regering en de Likud ging 'een kleinzielige politicus'.
Rtr-AFP-DPA-GPD
Een opstandige fractie van het extreemrechtse
Franse Front National heeft Bruno Mégret giste
ren op een partijvergadering in Marignane bij
Marseille gekozen tot voorzitter van de partij.
Daarmee is de splitsing van de partij definitief.
Om zich te onderscheiden van het deel van de
partij dat nog altijd trouw is aan leider Jean-Ma-
rie Le Pen noemt de Mégret-trouwe fractie zich
Front National-Nationale Beweging (FN-MN).
Le Pen zei woedend dat 'dit geen congres was
en niet de FN'. „De regels zijn overtreden. Dit
was een complot, een putsch", zei hij voor de
Franse televisie. Le Pen noemde zijn voormalige
steun en toeverlaat Mégret onlangs een 'psycho
paat'. Volgens hem hoort Mégret net als anderen
die zich Napoleon wanen in een inrichting.
Het gevolg is dat Frankrijk nu zit met twee riva
liserende groeperingen die zich Front National
noemen. Beide zijn bovendien ook vastbesloten
mee te doen aan de verkiezingen voor een Euro
pees parlement op 13 juni.
Waarnemers verwachten dat er vele rechtzaken
over en weer zullen worden aangespannen om
de naam van de partij, de partijsymbolen, hoofd
kantoor en financiën. Bovendien zullen beide
groepen elkaar nu te lijf gaan in de strijd om de
extreemrechtse Franse kiezers, al jaren goed voor
ongeveer 15 procent van het electoraat. Volgens
opiniepeilingen zullen de meeste kiezers trouw
blijven aan Le Pen.
Mégret zei op het congres dat hij zou 'breken
met de nazi-stijl' van Le Pen. Bij veel congresgan
gers bleef dit weekeinde echter het bloed kruipen
waar het niet gaan kon. Jean-Yves Le Gallou,
tweede man achter Mégret, sprak van een 'inva
sie van Chinezen, zigeuners, Noord-Afrikanen en
Albanezen' die van Europa een verlengstuk van
de Derde Wereld maakt.
Bondskanselier en minister van milieu jagen iedereen tegen zich in het harnas
BERLIJN PETER VAN NUIJSENBURG
CORRESPONDENT
Als ooit het handboek 'Politiek in de
praktijk' wordt geschreven, kan de stof
voor het hoofdstuk 'Hoe het niet moet'
bij de huidige Duitse regering worden
afgehaald. De door de rood-groene coa
litie van bondskanselier Schroder voor
genomen sluiting van kerncentrales is
zo slecht doordacht en voorbereid dat
het met 'amateuristisch' nog mild wordt
beoordeeld.
Schroder (SPD) en zijn minister van mi
lieu, Trittin (Groenen) zijn er in geslaagd
vrijwel alle betrokkenen tegen zich in
het harnas te jagen: de energiebedrijven,
Frankrijk en Engeland, twee door Schrö-
ders partijgenoten geregeerde deelsta
ten, een vakbond en - de ironie ten top -
de militante milieuorganisaties. Je kunt
bij belangrijke beslissingen nooit ieder
een te vriend houden, maar de lijst van
ontvredenen is nu wel erg lang.
Morgen beginnen de onderhandelingen
tussen de regering en de elektriciteitsbe
drijven over een 'vrijwillige' sluiting en
de kansen op succes worden niet hoog
aangeslagen.
Dat de negentien centrales gesloten zul
len worden, is het enige punt waarover
iedereen het eens is. Maar over de be
langrijkste vragen, 'het hoe en het wan
neer', heersen onduidelijkheid en ver
warring. De Groenen willen dë centrales
liefst binnen de komende vijfjaar uit
schakelen. Schröders sociaal-democrati
sche SPD denkt aan minstens twintig
jaar en de energiebedrijven willen deze
termijn zo lang mogelijk rekken. De
kerncentrales die ongeveer een derde
van de elektriciteit leveren, zijn hun bes
te inkomstenbronnen.
Schroder en Trittin zorgden daarnaast
voor een extra complicatie door hun
verschil van opvatting op te blazen tot
een prestigezaak. De Bondskanselier
moest zelfs met een kabinetscrisis drei
gen om de obstinate collega tot de orde
te roepen. Twee weken geleden leek de
zaak echter in de minne te zijn geschikt
met een compromis over het verbod van
de opwerking van Duits kernafval in
Franse en Engelse opwerkingsfabrieken.
Dit compromis zorgt nu voor grensover
schrijdende consternatie. Het besluit de
opwerking per 1-1-2000 te verbieden is
volgens de energiebedrijven niet te reali
seren. Ze zouden het afval zelf 'tijdelijk'
moeten opslaan en de capaciteit van
hun depots is bij lange na niet voldoen
de. Ze vrezen dat Trittin hen door het
creëren van een afvalprobleem wil
dwingen de centrales te sluiten.
De Franse en Britse opwerkingsfabrie
ken in La Hague en Sellafield eisen vele
miljarden schadevergoeding wanneer de
lang lopende opwerkingscontracten
eenzijdig en voortijdig worden opge
zegd. Trittin meent dat de contracten
een ontsnappingsclausule hebben, maar
die opvatting wordt door steeds minder
juristen wordt gedeeld.
Trittin werd naar Parijs en Londen ge
stuurd om het standpunt van zijn rege
ring te verkopen en deed dat met zoveel
charme dat de Franse premier Jospin
waarschuwt voor een verslechtering van
de Frans-Duitse betrekkingen en de
Britten beklaagden zich over de arro
gantie van de groene minister.
In Parijs en Londen had Trittin beloofd
het in La Hague en Sellafield liggende
Duitse kernafval terug te rjemen. Dat lag
voor de hand, want je kunt de Fransen
en Engelsen niet opzadelen met een
Duits probleem. Maar het betekent ook
nog meer transporten naar Gorleben en
Ahaus, waar de Duitse opslagplaatsen
zich bevinden. Deze dorpen zijn elk
voorjaar het toneel van een bloedige en
miljoenen verslindende lenterite, die
wordt opgevoerd door tienduizenden
actievoerders en ME-ers en het leven
van de dorpsbewoners al jaren ont
wricht.
En niet alleen de tegenstanders van de
transporten zullen de straat op gaan.
Ook de werknemers van de atoomstaat
dreigen met demonstraties en acties.
Volgens berekeningen van de diverse
ondernemingsraden zullen met de slui
ting van de kerncentrales naar schatting
40.000 banen verdwijnen.
Een 'zakelijke' oplossing van het pro
bleem is gezien de tegenstrijdige belan
gen al moeilijk genoeg. Maar de situatie
wordt nog gecompliceerd doordat de
sluiting voor de Groenen een ideologi
sche halszaak is. De partij komt voort uit
de protestbeweging tegen kernenergie
en kernwapens uit de zeventiger jaren
en de sentimenten uit die periode zijn
nog altijd springlevend. Dat verkleint de
manoeuvreerruimte van Trittin en
Schroder, ook al blijft de laatste steeds
blijmoedig verkondigen dat een 'ge
meenschappelijke oplossing mogelijk
RUNDERGEHAKT
500 gram 9
NU y
HAK POTGROENTEN
diverse soorten
pot 370 ml. NU
ELKE DAG GOED NIEUWS
