Jazzmarathon: weinig jazz, veel pop
Technisch behoorlijk niveau
bij strijd om muziekprijs
Leidse Blues Jazzweek
Ambitieuze droomreis van Kindertheater Ploef
AAU: klassiek met
een vette knipoog
Martens houdt Leidse
armoniekapel aan banden
Cultuur Kunst
xpositie rond Mies van der Rohe
NPAG 18 JANUARI 1999
instschilder Jan Makkes overleden
pnROEK Kunstschilder Jan Makkes (63) is woensdag in
ij, nstede overleden. De Velsense kunstschilder zou in het zie-
iuis een heupoperatie ondergaan, maai- bezweek uiteinde-
an hartproblemen. Kort na de glasnost hing zijn kleurige en
tionele werk te kijk in Moskou. Honderdduizenden Russen
ener een kijkje. Makkes was een controversieel kunstenaar,
merk werd door veel critici genegeerd. Ook is er geen muse-
)at zijn werk heeft aangekocht.
iincen Het Groninger Museum viert de 75e verjaardag van
jtograaf Paul Huf met een tentoonstelling van de Favorite-
!(een reeks lp-hoezen voor klassieke platen. Ze behoren tot
jkvangers van Hufs omvangrijke oeuvre. Volgens samen-
jrSteenbergen zijn zij van beslissende betekenis geweest
de commerciële toepassingen van de kleurenfotografie.
ann ohne Eigenschaften eeuwroman
chen r Het boek 'Der Mann ohne Eigenschaften' van de Oos-
jker Robert Musil is uitgeroepen tot de belangrijkste
stalige roman van de eeuw. Tot deze keuze kwamen 99
ijvers, critici en letterkundigen bij een onderzoek van het Li-
urhaus in München en de uitgeverij Bertelsmann. De des-
ligen zetten 'Der Prozess' van Franz Kafka op een tweede
P; ts, Thomas Mann's 'DerZauberberg' op de derde.
recensie hans keuzers
Han Stubbe/klarinet, Buni Lens-
'n- Simon Lens/cello, Roel van Camp-
deon Gezien: 16/1LVC, Leiden
mensen, welkom bij het
jit, we spelen nu voor u
immer Traag." Spreekstal-
van: [er Buni Lens van DAAU
;t een portie Belgische
lelijkheid mee naar het
LVC. Vroeger heette de
grafit Bevvoon De Anarchistische
dunterhaltung!, maar zelfs
aallezer Philip Freriks
die naam niet zonder
n uit zijn mond en aan-
de band verder de pre-
heeft om door te breken
merika was de verkorte
van de bandnaam snel
hoofdrol in het openings-
ig is weggelegd
n gres de klarinet van Han Stub-
in tachtig doorlopende no-
:ksen in fel tempo vanuit
rachtig thema gespeeld,
bij Drie slagstelsel ft' doet
me ie het nog een keer. Hot
met zijn subtiele con-
n, refereert sterk aan de
ncomuziek. Buni Lens
aan het eind van het num-
k roor de welbekende klap-
en.
AU is sterk in het weerge-
sferen. Bij het ene
f ner loop je in de straten
'arijs, even later over de
>e Balkan en je besluit je
ocht bij zigeuners thuis,
je te vergelijken met de
Russchische muziek uit midden
jaren zeventig', hoor ik naast
me zeggen. Moeilijk in een hok
je te duwen en dat is juist wat
DAAU wil. De groep heeft voor
al filmisch repertoire, met het
accent op up tempo materiaal.
De muziek is vooral spannend.
Het samenspel van accordeon,
cello en viool indrukwekkend,
maar soms zijn de nummers te
lang uitgesponnen en missen ze
de 'pointe'.
Op We need new animals hun
tweede cd geeft de band met de
klassieke inslag een vette knip
oog naar de diverse randgebie
den van de pop. Tijdens het
concert hinkt de groep een
beetje op twee gedachten. De
Belgen houden te veel vast aan
gevarieerd klassiek en maken
maar een paar korte uitstapjes.
Bij het overstuurde Lady Delay
horen we een heftige Chemical
Brothers-beat op de achter
grond. Dit doet voor deze band
bijzonder geforceerd aan. Hin
derlijk contrasterend licht rich
ting publiek levert nog meer ir
ritatie op.
Het breekbare gezongen
nummer Broken, de drumshuf-
fle van Nix en de achter-
grondreggae-beat van Oliphant.
Juist bij deze drie nummers laat
DAAU zich op de cd van hun
meest avontuurlijke kant zien.
Ze worden helaas niet gespeeld.
Nu schopte DAAU bij vlagen
virtuoos tegen de grenzen aan,
maar bleef te veel bij het klas
sieke genre hangen.
Oude Vest', Leiden.
eigenlijk niets mis aan het
ivjaarsconcert van de Leid-
armoniekapel, hooguit de
late datum. Een aardig
zaal luistert naar een heel
8 selend concert, dat precies
van lengte en aanbod,
bovenal valt de kwaliteit
deze 50-jarige kapel op. Jo-
Martens houdt de blazers
7 uu' usief slagwerk) met een su-
directie aan zowel tech-
als muzikale banden,
en oud voelt zich thuis en
alles wat aan kwaliteit en
ikaliteit voorhanden
t/rr !|ens, zelf bas-tuba en tenor-
heeft vooral Edo de
en Bernard Haitinks di-
e bestudeerd en tussen hen
middenweg gekozen. Heel
entieus dus, maar het mag
het min of meer waar kan
f
12,10
programma wisselt van
ill agen, ingetogen klanken
'Ye banks and braes
unie Doon' van Percy
en 'Sonnenaufgang'
Strauss' 'Also sprach Zara-
t/m» j13' tot de meest extroverte
ische swing. Elke keer zijn
tpaalde instrumenten die i
slijk!
CHEF JAN RIJSDAM, 071-5356444, PLV. CHEF ANNET VAN AARSEN 071 -5356443
Leidse avond van artistiek redelijke kwaliteit
Dat het jazzgehalte vrij laag is in de Leidse Blues- en
Jazzweek is al enkele jaren bekend. Maar dat je een hele
avond kunt organiseren met acht groepen waarvan er
slechts één met een beetje goede wil onder de jazz valt
onder te brengen, is misschien een unicum.
Maar goed, de concerten in de
Waag zijn niet georganiseerd
voor hobbyisten of muziekpu-
risten, en een vergelijkbaar
grootschalig muziekfestival is er
niet in Leiden. Dus werd de
Leidse Avond van de Jazzmara
thon in 1999 er eentje van
weliswaar alternatieve, maar ze
ker niet al te nieuwe popmu
ziek. Een uitzondering kan mis
schien gemaakt worden voor de
groep Maximum Overdrive die
rond een uur of elf stevige gi-
Jaargrunge bracht voor een
halflege zaal. Misschien is goe
de rock, mits niet nostalgisch,
toch een beetje te veel gevraagd
voor het jazzweekpubliek. De
geringe aandacht voor de mu
ziek van Maximum Overdrive
was niet te wijten aan de groep
zelf, want voor de presentatie
en zeker het uitstekende slag
werk hoeft de band zich niet te
verontschuldigen.
Dat geldt evenmin voor de ja
ren vijftig-rock 'n roll van The
King's Choice, waarvoor, hoe
kan het ook anders, succe
snummers van Presley de inspi
ratiebron vormen. Een stijlvaste
presentatie en goed zangwerk
van Barry Overmeer en vlot so-
lowerk van gitarist Bas Petersen
maakten een gebrek aan origi
naliteit ruimschoots goed. Dat
het kwartet na het rustige Brid
ge It met zangeres Brigitte
Jaarsma het podium kon betre
den, was misschien een voor
deel, want in de koele ambiance
van de Waag leek het kwartet
voornamelijk te slaapwandelen,
jazz of geen jazz.
Hadden sommige groepen
qua muzikale instelling nog iets
met jazz te maken, namelijk
swingende improvisatie op har
monische structuren, dat kon
zeker niet gezegd worden van
de band Crackerman, die terug
greep op de rock van het eind
van de jaren zestig. De lekker
brede gitaarsound ondersteun
de de dynamische presentatie
van zanger Fred Gressie die Jim
Morrison als voornaaamste in
spiratiebron moet hebben ge
had.
Een groter contrast met het
duo Blue Verse, een goed arti
culerend, maar een beetje on
wennig duo, bestaand uit een
vlotte zangeres en een wat stijve
pianist, was nauwelijks denk
baar. Ook de op het laatste mo
ment geprogrammeerde groep
It's A Secret, een bovengemid
delde partyband die het zoekt in
funk- en rhythm blues-hits,
moet het hebben van nostalgie,
maar dan van de jaren zeventig.
Goede blazersarrangementen
tilden de groep boven het feest-
muziekniveau. Die feestelijk
heid werd ook omineus gesug
gereerd door de vermelding
'o.l.v. René Vallentgoed' in de
jazzweekfolder, maar dit maal
was de opperspreekstalmeester
wel bijzonder karig met zijn
kwinkslagen. Ook de eerlijke,
maar slordig gebrachte 'Chi
cago blues' van het trio Rino
Blues Dino's kon daar weinig
verandering in brengen.
De Leidse avond was mis-
The King's Choice: stijlvaste presentatie en goed zangwerk van Barry Overmeer.
foto marklamers
schien van een artistiek redelij
ke kwaliteit, maar de organisa
tie moet eens goed bedenken of
de begrippen blues en jazz festival, of misschien nog enige
slechts excuses zijn voor een betekenis hebben voor de in-
groots opgezet locaal muziek- houd van de Blues- Jazzweek.
Sinds geluidshinder het etiket
milieuprobleem is opgeplakt,
moet muziekminnend Leiden
met lede ogen toezien hoe elke
decibel achter peperdure wan
den is gestopt dan wel een kop-
pie kleiner gemaakt. Door de
heksenjacht op decibellen zijn
kroegen, de meest vanzelfspre
kende podia, stilteplaatsen ge
worden. Hoe lekker het is ge
woon overdag muzikanten aan
het werk te zien, rond koffietijd,
tussen de boodschappen door,
word je tijdens de Leidse Blues
Jazzweek gewaar. Vooraf
gaand aan de belegen ope
ningshandelingen van het festi
val. zaterdag, speelt de Haagse
Big Band American School een
steriele set in de Waag. Eigenlijk
is de smetvrije big band, van tot
in de puntjes verzorgde en lou
ter blanke jongeren, zo fout als
maar kan. Scherpe randjes wor
den niet weggevijld maar -ge-
hakt, muzikaliteit verliest het
kansloze gevecht van discipline.
De kleinste armgebaren van de
ogenschijnlijk bedeesde orkest
leider roepen Pavlov-reacties op
bij de gedrilde muzikanten. Tij
dens solo's blijft hun blik vast
genageld op hun bladmuziek.
Zelfs het applaus van het kleine
publiek brengt daarin geen ver
andering. Voor dochterlief, een
van de jongsten in de zaal, is
het concert ook uniek. Ze begint
wild te swingen. Voor haar is dit
kleuterhouse. Haar dans is
evenwel volkomen misplaatst in
deze ambiance, waarin je eer
der geneigd bent om na elk stuk
te salueren. Vele van haar dans-
stappen eindigen vlakbij de in
strumenten die bij het podium
liggen te wachten om straks te
worden bespeeld. De orkestlei
der ziet het. Zijn blik ontmoet
de mijne. We glimlachen naar
elkaar. Een Amerikaanse moe
der uit het publiek trekt m'n
dochter op schoot en gaat met
haar hand door haar haar. Pa
vlov doet z'n werk andermaal
want m'n oogappel kalmeert
stante pede. Er voltrekken zich
wonderen in de Waag maar met
jazz heeft het allemaal niets te
maken.
uitspringen. 'Autumn leaves'
begint breeduit, maar schuift
steeds ritmisch op van rumba
naar rock, met lekkere swinge
lementen. De jongste welp gooit
op tijd z'n woodblock er tegen
aan (later zie ik hem ook met
groot elan de bekkens bedie
nen), hobo en fluiten moeten
hier hun best doen om ritmisch
gaaf, en zuiver te blijven. De
percussie dramt en stampt op
het s'cherp van de snede, het
koper juicht; er vallen heel wat
kleurige herfstbladeren.
Ook het 'Air', het veel ge
speelde deel uit Bachs Orkests
uite nr 3, maakt indruk. De
prachtig omfloerste homogene
klank, het langzaam gedragen
tempo, de klarinetten met hun
warme penetrante toon, de
mooie dynamische opbouw
doen je de 'echte' Air bijna ver
geten.
In 'Earth, wind and fire', een
medley van de hits 'Fantasy',
'I'll write a song for you' en
'Boogie wonderland' is het weer
je reinste vuurwerk. De samba
bal laat zich horen. Trompet en
slagwerk geven de medley een
extra push. De klarinetten mo
gen klagend uithalen. Het grote
koper staat als een muur achter
deze bewegelijkheid van klan
ken. In alle stukken wordt wer
kelijk mooie muziek gemaakt
onder leiding van de veelbelo
vende dirigent Johan Martens.
leiden Madeleine Bell legt haar muzikale zieleroerselen bloot, tijdens haar optreden in de Hooglandse
Kerk, zaterdag, in het kader van de Leidse Blues- en Jazzweek. De zangeres liet zich begeleiden door Frits
Landesbergen Friends. In haar programma zigzagde ze van klassiek naar pop naar Stevie Wonder naar
gospel, naar salsa naar, jawel, jazz. foto taco van der eb»
recensie ken vos
Voorronde van de VSB Music Award. Ge
zien: 16/1, de Waag, Leiden.
De jaarlijkse competitite waar
voor plaatselijke amateurs om
de eer moesten strijden, is ver
vangen door een heuse 'Music
Award' - waarom niet gewoon
'muziekprijs'? - waarvoor nu
muzikanten worden genomi
neerd die al een zekere podi
umervaring hebben opge
bouwd. Een nadeel daarvan is
natuurlijk dat relatief weinig fa
milieleden de zaal vulden, zodat
gedurende het hele evenement
de publieke belangstelling in de
Waag onder de maat bleef.
Anders dan de naam van de
prijs doet vermoeden, wordt
van de kandidaten verwacht dat
ze jazz of een aanverwante stijl
spelen. Ook zijn het geen bands
meer die de vierkoppige jury
moeten behagen, maar solisten.
Zeven genomineerden speelden
ieder met hun eigen band een
half uurtje om gespannen te
wachten tot ze aan het begin
van de avond te horen kregen
welke drie volgende zaterdag
voor de finale mogen opkomen.
Het niveau was daarom in elk
geval technisch behoorlijk, hoe
wel niet alle solisten een band
hadden meegenomen die goed
ingespeeld was. De eerste kan
didaat, de in Nederland wonen
de Deense drummer Jonas Fil-
tenborg, zorgde voor een aan
trekkelijke podiumpresentie
met een expressieve zangeres
en de strakke rietblazer Willem
Hellebreker die ook nog eens op
de didgeridoo dubbelde. Als
slagwerker is Filtenborg veelzij
dig, maar domineert op het po
dium niet.
De twintigjarige gitarist Bram
Bol,' de Leidenaars beter be
kend, bracht met zijn kwartet
technisch goede, maar weinig
contrastrijke fusion op basis van
eigen composities. De Belgische
trompettist en bugelspeler Nico
Schepers, de derde kandidaat,
deed de bloeitijd van het Blue
Note-label herleven met zijn op
Lee Morgan geïnspireerde solo-
werk. Omdat zijn begeleiders
weten wat swing is en het dia
lect van de hardbop goed onder
de knie hebben, had Schepers
het eigenlijk niet zo moeilijk.
Het tegenovergestelde is het
geval met de Duitse gitarist
Sven Enge, die perfect Wes
Montgomery na kan spelen,
maar wiens overwicht te kort
schiet om zijn muzikaal correc
te begeleiders enige muzikale
bevlieging m ee te geven.
Dat slagwerker Martijn Groen
de prijswinnaar van vorig jaar,
altsaxofonist Bart Wirtz, in zijn
groep heeft spelen, werd teniet
gedaan door slordig samenspel.
Ook het spelen van een bop-
nummer hielp niet echt, want
in de presentatie van eigentijd
se fusion overtuigt Groen veel
meer. Ook gitarist Tim Eijmaal
klonk in zijn ambitieuze fusion-
arrangementen het meest op
zijn gemak. Zijn eigen, com
plexe, op Joe Zawinul geïnspi
reerde werk maakte een gefor
ceerde indruk, maar zijn versie
van Scofields 'You're Under Ar
rest' met het spontane tenor-
saxspel van Tom Beek was het
hoogtepunt van de middag.
Invaller John Braak had met
zijn trio de ondankbare taak om
voor de door ziekte uitgevallen
Hilmar Luygens in te moeten
vallen. Zijn romantische en me
lodieuze gitaarrock heeft on
danks improvisaties weinig van
doen met wat onder jazz ver
staan wordt, maar de Leider
dorper maakte met zijn symfo
nische, in zichzelf gekeerde ge
luid wel de meest professionele
indruk.
De jury besliste dat Jonas Fel-
tenborg, Nico Schepers en Tim
Eijmaal het mogen uitvechten
op zaterdag 23 januari.
3 ^-mrhein.anp
wig Mies van der Rohe be-
l0rt samen met Le Corbusier,
ink Uoyd Wright en Walter
"iius tot de belangrijkste en
*st invloedrijke architecten
deze eeuw. Maar niet al-
in de bouwkunst heeft hij
n gemaakt, ook de meu-
ontwerpen van deze mees
modernen zijn door
vorm en eenvoud nog al-
spraakmakend. Het Vitra
Museum in het Duitse
Weil am Rhein brengt (van 6
februari tot 26 april) voor het
eerst alle meubelontwerpen
samen.
De meubels, ontstaan tussen
1927 en 1931, worden gepre
senteerd in samenhang met
zijn architectuur. De tentoon
stelling is geconcentreerd rond
drie van zijn gebouwen die elk
een centrale rol spelen in zijn
werk.'
Voor de woningen in Weis-
senhof-Siedlung in Stuttgart
(1927) ontwikkelde Van der
Rohe de beroemde stalen buis-
stoel, zonder achterpoten: het
zwevende sledemodel. Voor
het Duitse paviljoen in Bar
celona ('29) creëerde hij de le
gendarische Barcelona-stoel en
voor villa Tugendhat in Bmo
('30) ontwierp hij de eveneens
beroemd geworden Brno-stoel.
De expositie illustreert de
nauwe samenhang in zijn werk
tussen architectuur en design
door meubilair en gebouwen
parallel te presenteren.
jeugdtheater
recensie paulien koopmans
Voorstelling: De droomreis van Klingeling Foé door
Kindertheater Ploef. Gezien: 16/1, schouwburg, Lei-
Als je s nachts droomt, "leef je dubbel,
zegt een Chinees spreekwoord. Maar de
Chinese wijsgeer Klingeling Foe beleeft s
nachts helemaal niets. Daarom gaat hij
op zoek naar dromen. Het is inmiddels
een traditie dat het Leidse Kindertheater
Ploef elk jaar met een grote voorstelling
in de Leidse Schouwburg staat. Deze
keer koos Ploef met De droomreis van
Klingeling Foé voor een vertaling uit het
Duits. In het stuk lopen een aantal ver
haallijnen door elkaar heen. Ook is de
voorstelling zoals het programmaboekje
zegt éen mengeling van droom en wer
kelijkheid.
Tijdens zijn droomreis logeert Klinge
ling Foe een nacht bij het echtpaar
Slaapmuts en Nachtponnetje. Hij vertelt
ze een verhaaltje voor het slapen en luis
tert daarna naar hun nachtelijke avontu
ren. Tegelijk is de buitenaardse Melk
man op zoek naar Klingeling Foe, hij
heeft de sleutel tot de droomwereld,
maar de Chinees is bang voor hem. Een
laatste verhaallijn is die van de witte
Droomgeest. Zij wil iets doen aan haar
naargeestige uiterlijk. Ze steelt daarom
de bonte lakens van Slaapmuts en
Nachtponnetje om een nieuwe jurk van
te naaien.
'De droomreis van Klingeling Foé is
een kleurrijke mix van toneel en muziek,
met mooie decors en kostuums. De spe
lers acteren vol overgave en hebben
vaak contact met de zaal. Wanneer de
Droomgeest bijvoorbeeld snikt dat nie
mand met haar wil spelen, bieden ver
schillende kinderen vanuit de zaal zich
aan. Deze levendige wisselwerking
maakt De droomreis van Klingeling Foé
voor het publiek leuk. Maar met de keu
ze voor een stuk met dubbele lagen is Pl
oef ook behoorlijk ambitieus.
Ondanks hun enthousiasme weten de
spelers geen echte accenten te leggen in
hun spel. Daarnaast wringen sommige
rollen wat. Die van Nachtponnetje en
Slaapmuts zijn paradoxaal. Zo eet Slaap
muts tandpasta en geeft Nachtponnetje
hem de kieteldood. Het echtpaar is vol
wassen en tegelijk kind en dat is in de
context van dit verhaal niet functioneel.
Maar voor het publiek geeft dat niets.
Door hun kinderlijke ingevingen zijn
Nachtponnetje en Slaapmuts herken
baar en daarom leuk. En dat maakt De
droomreis van Klingeling Foé een ple
zier om naar te kijken.
