Van der Lubbe is een hype
De cadmiumfax kwam dC
wethouder goed van pas
Heeren van Amstel
ook thuis in Ahoy
'Je maakt toch muziek voor je plezier'
Cultuur Kunst
Gedenksttf
is niet op
tijd klaar
Aida-musi<
in problem
Amsterdamse gitaarband Caesar heeft over reacties niet te klagen
Spraakverwarring over gif in monument
leiden caroline van overbeeke
Zit er nu wel of geen cadmium
in het veelgeplaagde Vredes-
monument aan de Garen -
markt? Het gespecialiseerde
bedrijf dat het blauwe glas
maakt, Glasmaas in Tiel. ont
kent het, maar geeft wel toe
een communicatiefout te heb
ben gemaakt. „We moeten de
hand in eigen boezem steken.
Door een fax van een van onze
eigen medewerkers is er een
misverstand over dat cadmium
ontstaan. Heel vervelend alle
maal." Een reconstructie.
Het Amsterdamse bedrijf
Van Tetterode Glasobjecten
dat het Vredesmonument ze
ven jaar geleden in elkaar zet
te, kreeg alweer een tijdje terug
de opdracht van de gemeente
Leiden om zes kapotte ruiten
van het Vredesmonument te
herstellen. Een medewerker
van het Amsterdamse bedrijf
nam contact op met Glasmaas
die dit materiaal, Colorbel,
maakt en verzocht om de leve
ring van zes glazen ruiten.
Vanaf dat moment ging het
verkeerd.
Volgens Glasmaas ging eerst
Van Tetterode de fout in door
om kleurnummers te vragen
die nu niet meer bestaan. Glas
maas-manager J. de longh:
„Die oude nummers staan
blijkbaar nog in de oorspron
kelijke bestektekeningen van
de kunstenaar, maar zijn in
middels vervangen door nieu
we kleurnummers. De oude
nummers bevatten wel cadmi
um maar wij gebruiken ze al
zeven jaar niet meer. Door de
vraag naar die oude kleurnum
mers werd onze medewerker
op het verkeerde been gezet."
Deze Glasmaas-medewerker
stuurde Van Tetterode op 20
oktober een fax die later op het
bureau van cultuurwethouder
A Pechtold (D66) belandde.
De tekst luidde: „De door u ge
vraagde Colorbel-panelen zijn
in deze kleur blauw niet meer
leverbaar. Om deze kleur te be
reiken werd voorheen cadmi
um gebruikt. Uit milieu-over
wegingen is het verboden om
cadmium te verwerken. Wij
kunnen Colorbel in een blauwe
kleur produceren maar deze
kleur kan afwijken van de kleur
blauw zoals deze nu is toege
past. Van de huidige kleur
blauw kunnen wij u uiteraard
een monster leveren. Wij ver
zoeken u dit monster aan uw
klant voor te leggen ter goed
keuring.
Van Tetterode, verontrust,
faxte de brief door naar Pecht
old. En zo werd het misver
stand de wereld ingeholpen,
aldus De Jongh van Glasmaas.
,Als onze medewerker in zijn
fax had gemeld dat we al jaren
andere kleurnummers zonder
cadmium gebruiken, was er
niks aan de hand geweest."
Hoe rit het dan met de oor
spronkelijke glazen platen van
het kunstwerk: is dat geheel
cadmiumvrij? „Als dat materi
aal ouder is dan zeven jaar, be
staat een kleine kans dat we
daar wel email in aantreffen
met ininime spoortjes cadmi
um. Ik kan dat niet helemaal
uitsluiten. Maar het is volko
men onschadelijk voor de ge
zondheid. Het cadmium zit
namelijk in het email en komt
absoluut niet vrij als het glas
breekt of versplintert. Alleen
als je giftig zuur gebruikt waar
mee je het email oplost, kan
het vrijkomen. De milieuregels
rijn er vooral om te voorko
men dat het cadmium dat in
de fabriek werd gebruikt in het
~'r i
lil
afvalwater terecht komt."
Glasmaas testte inmid
een stuk glas dat in 1994
het Vredesmonument wen
maakt in een laboratorii
België. „Daar zit geen
spoor van cadmium in.
willen met alle plezier
oudere stukken glas testei
de wethouder daarom vraa
Van Tetterode heeft zijl
gen theorie over het mi> "asi
stand. „De medewerker
Glasmaas bedacht een leui
moes over cadmium oi
het glas niet op tijd kon
den geleverd. We hebbei nv
een jaar op moeten wadi mal
Een stomme streek van d
drijf." Volgens Van Teti
worden de nu geleverde
glazen ruiten volgende wei het
het Vredesmonument
bracht. Glasmaas ontkent
lezing van Van Tetterode.
En wethouder Pechtold: t K
hij zich niet wat beter ma
informeren dan alleen
gaan op een briefje? Een
van een fax, zeg maar? Hat
niet meteen om een onden ml
moeten vragen? De wethoi :m!
zit met het kunstwerk in
maag en de cadmiui f1™
kwam hem blijkbaar goed
pas.
„Ik vind dit een vervelt ho
affaire, vooral voor de kun jjk'
naar", reageert hij. „Ik n
graag aan en hoop van h
dat er in het kunstwerk g
cadmium zit. Maar vergeet m
dat we daar expliciet op v rn;-
den gewezen door Van Tt '8e
rode. Ik wil van Glasmaas e "ei
weten hoe het met de oud en
glasplaten rit. Maar goed |Pe
het hele kunstwerk cadmii ek
vrij is, blijf ik toch met een e
der probleem zitten: het sn !rde
velen van de ruiten."
pioi
mi
DINSDAG 12 JANUAR11999
Herdenkingsconcert Bart Imthorn
katwuk* Ban Imthorn, de gitarist van de Valkenburgse metal-
band Cronus die in november j.l. om het leven kwam. wordt op
23 januari in het Katwijkse jongerencentrum Scum herdacht. De
overige Cronusleden organiseren dan Imthornus '99 waar groe
pen uit de vriendenkring van de band optreden, waar onder In
ner Sanctum. Canhago en Lost Serenity. Bij dezelfde gelegen
heid presenteert Cronus ook hun aan Imthorn opgedragen mi-
ni-cd die iedereen ontvangt bij inlevering van het toegangsbe
wijs. Kaarten rijn alleen in de voorverkoop verkrijgbaar (tel. 071-
4027968). De zaal gaat om 20.00 uur open.
Jeroen Vullings interviewt Lulu Wang
oegstgeest Lulu Wang, de van oorsprong Chinese schrijfster die
in 1997 debuteerde met 'Het Lelietheater', is op 21 januari te
gast in het Rijnlands Lyceum aan de Apollolaan in Oegstgeest
Literair criticus Jeroen Vullings interviewt haar (aanvang: 20.15
uur). Reserveren kan bij K&O, de Openbare Bibliotheek en boek
handel De Kier in Oegstgeest. en bij K&O in Leiden.
Booswicht voor nieuwe Bond-film
londen De ster van de Britse hitfilm 'The Full Monty'. Robert
Carlyle, speelt de slechterik in de nieuwe James Bond-film 'The
World is not enough'. De booswicht die hij speelt chanteert de
wereldbevolking door te dreigen de olievoorziening af te snijden.
De rol van Bond wordt opnieuw vertolkt door Pierce Brosnan.
De Vlaamse acteur Jan Decleir gold als een van de kanshebbers
om de rol van slechterik in de nieuwe Bond te spelen maar had
andere verplichtingen.
recensie louis du moulin
Concert Heeren van Amstel Live. Gezien
10/1, Ahoy, Rotterdam.
De Nederlandse popmuziek is
een nieuwe traditie rijker: 'Hee
ren van Amstel Live!' in Ahoy.
Hield de naamgevende sponsor
na afloop nog eert slag om de
arm. presentatrice Manuëla
Kemp wist wel beter. En met
haar alle andere podiumklanten
die bijdroegen tot de geslaagde
uitvergroting van het gevarieer
de sessiespakket vanuit de Am
sterdamse stamkroeg naar het
Rotterdamse sportpaleis. Van
Guus Meeuwis tot Henk West
broek, van Blof tot Normaal, ie
dereen was het erover eens dat
deze nationale rock 'n roll-vari
ant op de semi-klasssieke 'Night
Of The Proms' naar meer
smaakte.
Wat niet wegneemt dat deze
eerste keer niet geheel vlekke
loos verliep. Het estafette-idee
(muriekvriend nummer één
krijgt assistentie van nummer
twee. bij wie vervolgens num
mer drie inhaakt) werd slechts
met horten en stoten gehan
teerd. Daarnaast bleef bij de re
pertoirekeuze het sein nogal
vaak op veilig staan.
Grootste successen in een al-
tematiever jasje gepresenteerd
(dankzij enige toegevoegde
hand- en spandiensten), vol
gens dat recept presenteerde
Raymond van het Groenewoud
zonder meer het grootste klap
stuk: 'De liefde voor muziek',
samen met zijn Straffe Mannen,
een gospelkoor en The' Lau, die
daarna met The Scene dan ook
heel veel moeite had om de ju
belstemming in de tent te hou
den.
.Anouk was uitverkoren om
deze bonte Nederpopparade.
ook te beschouwen als een me-
ga-Noorderslag vol (allang) ge
vestigde namen, af te sluiten en
die eer bleek aan haar wel be
steed. Eerst imponeerde ze op
de mini-speelplaats middenin
de arena met een sobere, maar
uiterst krachtige versie van 'Sa
crifice', waarna ze haar interna
tionale doorbraakhit 'Nobody's
Wife' tot een half hiphopnum
mer transformeerde dankzij de
steun van twee gretige rappers.
De roep om meer beloonde de
Haagse zangeres daarop maar
al te graag, maar verder ging ze
niet: ondanks alle toege
schreeuwde verzoeken voor een
uitkleedpartij hield ze haar
bloesje netjes aan. Volgende
keer dan wel een echte 'vriend
schappelijke' finale met Manu
ëla en al haar gasten?
RTL4 zendt vrijdag-, zater
dag- en zondagavond driemaal
een uur lang 'De Heeren van
Amstel Live! in Ahoy* uit. Van
22.30 tot en met 23.30 uur.
Rinus-portretten en een dode vogel in het Centrum Beeldende Kunst
He
'olge
jssie c
litkor
met c
arokl
^en. D
lezeb
iteeds
Met 'No Rest For The Alonely'
maakte de Amsterdamse gi
taarband Caesar, afgelopen
weekeinde op het hoofdpodi
um van Noorderslag, volgens
velen de mooiste Nederlandse
cd van 1998. Excelsior, het pla
tenlabel van Caesar, heeft al
meer mooie bandjes afgeleverd
- Johan en het Groninger Ben
jamin B bijvoorbeeld - maar
'No Rest For The Alonely' is de
meest geprezen en verkochte
cd tot nu toe.
„Ik ben verschrikkelijk trots
op deze plaat. Kijk, ik had al di
rect het gevoel dat we een
goeie plaat aan het maken wa
ren, maar het is natuurlijk altijd
afwachten of de mensen dat
ook vinden." Wel, over de reac
ties had Marit de Loos, de 25-
jarige drumster van Caesar, dus
geen klagen.
De cd heeft Caesar een tame
lijk hectisch jaar bezorgd. „In
juli waren we een maand vrij,
maar verder hebben we toch
vooral gespeeld en gerepeteerd.
Ook in Engeland ja, drie weken
lang. Dat was echt geweldig.
We speelden er al voordat de
cd uit was, maar de recensies
waren erg goed en we kregen er
j veel airplay. Engeland is be-
I langrijk voor ons omdat we
daar een platendeal hebben en
dan moet je toch iets van de
grond krijgen. Bovendien, Ne
derland is maar een klein land,
op een gegeven moment moet
je wel als je meer wilt. Maar ge-
makkelijk is het nooit hoor, in
het buitenland. Ze zijn er altijd
zo chauvinistisch."
Caesar trok in het najaar 'naar
Spanje, niet om daar door te
breken maar om er in alle rust
aan nieuwe nummers te wer
ken. Marit: „Met akoestische
gitaren en een acht-sporenre-
corder hebben we daar een
beetje gepield en de aanzetten
Caesar heeft een hectisch jaar achter de rug. „Je moet oppassen dat je niet op de automatische piloot over
schakelt. foto gpd/harry meijer
van een stuk of acht nummers
gemaakt. In de praktijk blijven
daar een nummer of drie van
over, dus er is nog werk aan de
winkel. Maar de planning is dat
de nieuwe cd pas in het najaar
uitkomt, dus we hebben nog
even."
Berend Dubbe van Bettie
Serveert gaf een tijd lang op
toetsen de live-optredens van
Caesar wat extra kleur. Marit:
„Kijk, we hebben geprobeerd
met een vierde man wat details
van de plaat ook live te brengen
en het was heel fris om Berend
'erbij te hebben. Maar Caesar
zal altijd een echte driemans
band blijven, gewoon omdat
we met z'n drieën heel erg sterk
zijn. Af en toe hebben we dit
soort extraatjes even nodig: we
vervelen ons nogal snel en dan
moet je oppassen dat je niet op
de automatische piloot over
schakelt. Je maakt muziek voor
je plezier en dat moet zo blij
ven. Ik vind trouwens de liedjes
net zo goed als we met z'n drie-
en spelen hoor."
„Wat er nou zo leuk aan spe
len in een bandje is? Ja, dat heb
ik me ook vaak afgevraagd. Je
gaat om twaalf uur weg om te
spelen in een of andere uithoek
van het land en je komt diep in
de nacht terug. Kennissen, die
wel eens een optreden met ons
meegaan, vragen zich vaak af
waar we in godsnaam mee be
zig zijn. Ik weet het ook niet
precies. Het is een soort versla
ving denk ik. Ik vind juist het
gedoe er omheen zo leuk. Van
benzine tanken tot ergens eten.
Ik onthoud van een concert
vooral of we goed gegeten heb
ben!"
Een vrouwelijke drummer in
een band is geen alledaags fe
nomeen. Marit de Loos gruwelt
van de vraag hoe dat nou zo
toch gekomen is, maar hij moet
toch maar gesteld worden. Het
antwoord: „Gewoon, omdat ik
het leuk vind. Mensen vermoe
den vaak dat een vrouw niet
genoeg kracht heeft om te
drummen. Ik wil helemaal niet
het tegendeel bewijzen of zo,
maar ik vind het gewoon leuk.
Vanaf het eerste moment dat ik
met muziek in aanraking
kwam, op de middelbare
school. Nee, niet via m'n ou
ders, die draaiden veel klas
siek."
Zelf luistert ze naar Palace
Brothers, Neil Young en oude
Motown-soul. „Maar ik draai
weinig muziek hoor. Thuis heb
ik altijd Radio 1 aan staan, om
dat ik geïnteresseerd ben in ac
tualiteiten. Ik geloof dat ik hele
maal niet zo bij ben als het om
muziek gaat. Ik zou niet eens
weten welke cd ik als laatste
heb aangeschaft, ik koop er
maar zo'n vijf per jaar."
der Lubbe initiatiefnemer van
de tentoonstelling in het CBK)
een lading grond en bladeren
meenemen van de plek in Leip
zig waar van der Lubbe een
anoniem graf kreeg. Hij stopte
de grond en de bladeren, samen
met een dode zwarte vogel in
een glazen kistje. Dat was begin
oktober van het vorig jaar, van
daar de beslagen ruitjes.
En ja, dan is er natuurlijk het
experiment van Norman Beierle
en Hester Keijzer. Zij probeer
den via drie paragnosten in
contact te komen met de in
1934 terechtgestelde Van der
Lubbe. Van een sessie met het
medium Gerard Huitink in een
huis aan de Uiterstegracht,
waar van der Lubbe wel eens lo
geerde, worden de geluidsopna
men afgespeeld in het CBK.
De geluidskwaliteit is bij vla
gen slecht, maar wie de oren
spitst hoort een curieuze bij
eenkomst. „De brand is eigen
lijk per ongeluk zo gegaan. Niet
met opzet", zegt Huitink op
nerveuze toon. Hij verhaalt van
een brandende kaars die viel.
En dat mondde uit in „heel veel
brand."
„Zie je ook Leipzig", vraagt
Hester.
„Nee."
„Wat zie je na de brand?"
„Vluchten."
Even later maakt het medium
het iets te bont. „Ik word
angstig, dat houd je niet voor
mogelijk", meldt hij. En: „Mijn
hoofd is er af, lijkt wel." Ja. Ie
dereen weet zo langzamerhand
toch wel op welke manier Van
der Lubbe aan zijn einde kwam?
Als we Huitinks collega Visser
moeten geloven, wil Rinus van
de gedenkstenen, waarvan mor
gen de eerste in Leipzig wordt
onthuld, niets weten. „Dat hoeft
voor mij niet. Laten die het
maar aan iets anders besteden.
Een lichaam, is een lichaam.
Niets anders dan een leeg om
hulsel." En ook alle andere
poespas rond zijn persoon stuit
hem tegen de borst. Niets van
aantrekken. Wie in de buurt van
het CBK komt, moet toch maar
even een kijkje nemen.
Brand Meester! Te zien tot en
met 14 februari in het Cen
trum Beeldende Kunst aan de
Hooglandse Kerkgracht 19-21.
Open: woensdag tot en met za
terdag van 12.00 tot 17.00 uur,
donderdag ook van 19.00 tot
21.00 uur en zondag van 12.00
tot 16.00 uur.
rmati
De Leidse gedenksteei ok hij
de kunstenaars Sluik ei jen (1
pershoek ontwierpen if
gedachenis aan Marini
der Lubbe, is niet op t
De steen zou in eers
stantie op 3 februari v
onthuld, maar dat
der Lubbe voor het een
in oog stond met de n
dag. Sluik en Kuipen irts'D(
ontwierpen in totaal dn en'
nen, voor Leiden, Leipz
Berlijn. De onthu
het eerste gedenkteken"
gen in Leipzig, gaat
door. Vanmorgen vroj^
een bus vol Lt
trokken naar deze stad.
De Leidse Van der I
steen komt waarschijn]
de Morsstraat te liggen,
bij de Morspoort. Maa .M
definitief besluit daa
zou nog niet zijn genom A
'g toe
chou
de Eé
WOOI
;ondi
nent
het:
'Elaborate lives: the 1
Aida', de nieuwe musi
wording van Elton Johni deoj
Rice, verkeert in grote mi ge(k
heden. Producent Disney dsch
de premièredatum uitj 00 gr
tot minimaal het voorjai[Yvai
2000 en een nieuw c 'Psst
team aan het werk gezet ecen
redden wat er te redden v PSV-
Disney had componist Dei
John en tekstschrijver Tiireen
opnieuw aan het werk ge ac*re
het enorme succes van 'Tl ver^
king'. Het duo leverde ei 1^ar
soundtrack van de gelijkn hang
tekenfilm en was ven'
verantwoordelijk voor de
terversie van die film. Mi
tweede samenwerkingsp R|d.
lijkt het vooralsnog een Pnht
minder goed af te lopen. Van
In oktober vorig jaar dt ve
een reeks try out-voorstel bedi
van 'Elaborate lives' te 2 e bic
Atlanta. Falende technit dat
matige tot slechte kii
hebben de plannen van p
cent Disney bijgesteld,
nieuwe regisseur, chore
en decorontwerper
aantonen dat de music
John en Rice wel degel
vensvatbaar is en dus op AC
termijn geld in het laai
brengen. h:
dv;
re If*
ll
Ci
Marianne Visser, een van
de paragnosten die de
Leidse kunstenaars Nor
man Beierle en Hester
Keijser bijstonden in hun
zoektocht naar de geest
van Rinus van der Lubbe,
kreeg de boodschap duide
lijk door. ,,Ik wil godver
domme met rust gelaten
worden." Weinig kans. Van
der Lubbe is een hype. Nu
ook in het CBK, waar de
tentoonstelling 'Brand
Meester!' te zien is. Pakweg
dertig kunstenaars stuur
den er werk voor in, geïn
spireerd door het leven en
de dood van de Leidse
metselaar.
leiden annet van aarsen
De meesten namen de persoon
Van der Lubbe als uitgangspunt
en keken eens goed naar de fo
to's die er van de man bestaan.
Zo maakte Fredie Beckmans
een portret van Van der Lubbe,
'Ich bin ein Berlirter'. Het doet
een beetje denken aan de oude
socialistische kunst. Siert Dal-
linga zette de metselaar als een
Wehkamp-model voor een
brandende Rijksdag bij nacht.
Het duo Ramon en Pico van de
Werken liet Rinus een vurig
vlammende duif de lucht in
gooien. En ook Gijs Donker
kwam met een portret: Van der
Lubbe, zoals we hem goed ken
nen: met het hoofd naar bene
den, de blik enigszins neerge
slagen.
Eén van de topstukken leende
het CBK uit privébezit. Een
doek dat Lucebert in 1983
maakte, precies vijftig jaar na de
Rijksdagbrand. Zo heet het ook.
'Na de brand'. Opnieuw Van der
Lubbe, met het hoofd naar be
neden gewend. Aan zijn rech
terzijde is een oudere heer te
zien, aan de linkerzijde een da
me. Wie het zijn, blijft een raad
sel. „Er gaat het verhaal dat Van
der Lubbe op één van zijn rei
zen een Hongaarse schone
heeft leren kennen. Misschien is
zij het", suggereert iemand.
„Maar wie die man is? Geen
idee."
De portretten voeren de bo
ventoon op de tentoonstelling.
Maar er is meer te zien. Herman
Brood gaf zichzelf de schuld in
een snelle schets met tekst: „Oh
hoezeer ik niet omgekocht
achterbaks want was ik niet
'Ich bin ein Berliner1, Van der Lubbe-portret van Fredie Beckmans. foto anp
zelf degene die Marinus in warming van mijn cel te Toverventje'. En Martin uit den
jogging pak waarnam op de staan." Boogaard liet het kunstenaars
luchtplaats waarop ik zicht Karin Voogd maakte een duo Sluik en Kurpershoek (met
had door bovenop de ver- sprookjesboek 'Marinus en het het Leids comité Marinus van
