Kerkleer avondmaal op losse schroevee
r
i
Kerk Samenleving
Pauselijke toespraak in Poolse parlement
Trouwlustige geestelijken verlaten kerP11
Leidsch Dagblad
WOENSDAG 6 JANUAR11999
NSC
redactie dick van der plas.i
Leiden bejubelt nieuwjaar
leiden Er is een korte bijbeloverdenking, maar dat is bijzaak.
Met zoveel mogelijk mensen zingen voor God is het eerste
doel van de 'nieuwjaarsjubel', die zaterdagavond wordt ge
houden in de kerk aan de Steenschuur 9-11 in Leiden. Er
wordt gedankt voor het afgelopen jaar en het nieuwe jaar
wordt aan God opgedragen. De 'jubel' beleeft dit jaar zijn
vijfde editie. De kerk is om half acht open, het zingen beging
om acht uur.
Kerstavond in Rusland
sint petersburg» Een jonge vrouw brandt een kaars in de Kazans-
ky kathedraal in Sint Petersburg. De Russisch Orthodoxe christe
nen vieren vandaag kerstavond.
foto alexander demianchuk/reuters
Ruzies duperen rk kerk Oostenrijk
wenen Het aantal rooms-katholieken in Oostenrijk dat de kerk
verliet was vorig jaar 15 procent hoger dan in 1997. Eind novem
ber telde de rk kerk in Oostenrijk al meer dan 33.000 kerkverla-
ters. Ongeveer tachtig procent van de 7,5 miljoen Oostenrijkers
is rooms-katholiek. Als oorzaak voor de leegloop wordt de on
rust binnen de kerk genoemd. Tussen de conservatieve bisschop
Kurt Krenn van het bisdom St. Pölten en de meeste andere bis
schoppen bestaat grote onenigheid. Begin 1998 ontsloeg Krenn
de populaire pater Udo Fischer, die de Oostenrijkse kardinaal
Hans-Hermann Groer beschuldigde van seksueel misbruik van
kinderen. Een groep progressieve gelovigen eiste het aftreden
van Krenn. Paus Johannes Paulus II nam de bisschop tijdens een
bezoek aan Oostenrijk in juni vorig jaar in bescherming. Hij riep
de gelovigen op de Kerk niet te verlaten.
Videobewaking op joods kerkhof
berujn In Berlijn start een proef met videobewaking van het
joodse kerkhof. De autoriteiten hebben tot plaatsing van de ca
mera's besloten nadat binnen enkele maanden het graf van
Heinz Galinski, de voormalige joodse leider in Duitsland, twee
keer is geschonden. De joodse gemeente in de Duitse hoofdstad
is blij met de maatregel. Als videobewaking voor meer zekerheid
kan zorgen, moeten dat gestimuleerd worden, zei voorzitter An
dreas Nachama maandag. Na de aanslag op het graf zei hij, dat
de daders niet alleen Galinski. maar de hele joodse gemeen
schap op het oog hadden. Vorige maand bliezen zij de grafsteen
met springstof op. De politie heeft nog steeds geen spoor van de
daders.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Dirksland: G. de Fijter te Vriezenveen.
GEREF. KERKEN (VRIJGEMAAKT)
Aangenomen: naar Leusden: R.Th. de Boer te Ureterp.
GEREFORMEERDEGEMEENTEN
Bedankt: voor Ridderkerk-Slikkerveer: P. Mulderte Capelle aan den IJs-
sel-Middelwatering; voor Rotterdam-Zuidwijk: J.J. van Eckeveld te Zeist.
warschau rtr/afp
Voor het eerst tijdens zijn bewind spreekt paus
Johannes Paulus II dit jaar een nationaal parle
ment toe. Dat gebeurt deze zomer, als de paus
voor de achtste keer een bezoek brengt aan zijn
vaderland Polen. Johannes Paulus zal beide ka
mers van de volksvertegenwoordiging toespre
ken. Hij voerde eerder wel het woord in de alge
mene vergadering van de Verenigde Naties en in
het Europees Parlement.
Het achtste bezoek van de paus aan Polen
duurt van 5 tot 17 juni. De dan 79-jarige kerklei
der zal het land van noord naar zuid doorkruisen
en negentien plaatsen bezoeken.
De paus bezoekt onder meer het spoor in War
schau dat de nazi's gebruikten om joden uit het
ghetto naar de vernietigingskampen af te voeren.
Hij staat ook stil bij het nabijgelegen monument
voor Poolse burgers, die tijdens en na de Tweede
Wereldoorlog door de Sovjets naar kampen in Si
berië zijn getransporteerd.
Tijdens zijn reis van Gdansk in het noorden via
Warschau en Torun naar zijn geboorteplaats
Wadowice in het zuiden zal de paus de 13e-
eeuwse prinses Kundegunde heiligverklaren. In
Starv Sacz vindt ook de zaligverklaring plaats van
108 Polen die wegens hun geloof slachtoffers wer
den van de naziterreur.
Een oecumenische dienst met vertegenwoordi
gers van de Orthodoxe Kerk en ontmoetingen
met religieuze en etnische minderheden zijn an
dereprogramma-onderdelen.
Zijn eerste buitenlandse reis in 1999 voert de
paus eind januari naar Mexico en de Verenigde
Staten.
madrid» dpa
Steeds meer rooms-katholieke
geestelijken in Spanje ergeren
zich aan het celibaat. Volgens
voorstanders van afschaffing
van het celibaat hebben over
de hele wereld al ongeveer
100.000 priesters de kerk verla
ten, omdat ze wilden trouwen.
Alleen in Spanje en Italië
zouden al 20.000 voormalige
priesters wonen die besloten
hebben in het huwelijk te tre
den. De meesten van hen zijn
uit het ambt gezet, maar blij
ven als gewoon lid wel actief in
hun gemeente. Maar er zijn
ook getrouwde priesters die de
mis blijven leiden, wat ooglui
kend wordt toegestaan door de
bisschop.
Het celibaat weerhoudt veel
jonge mannen ervan priester te
worden. Tegenstanders van
het celibaat vinden dat het ver
bod op trouwen tegen de men
selijke natuur ingaat. Boven
dien heeft het een negatieve
invloed op het werk van de
priester. Hij zou gezinsproble
men minder goed begrijpen.
„Het is gewoon realiteit dat
priesters trouwen. Daarom
moet hierover gesprok^
den", zegt Julio Pinillo'
zitter van de internlLo
vereniging voor geü
priesters.
Eeuwenlang was het^c
kelijk dat rk priesters
gezin hadden. Pas in
de eeuw werd het celiljP
gevoerd. Paus Johannes J
II heeft de priesters o?F
pen het celibaat te b
men. Zolang hij aanbj
het officiële standpunt
Rooms-Katholieke
celibaat waarschijnlijk q
anderen.
er
Leidse kerkhistoricus: sacrament gaat terug op Grieks-Romeinse rituelen
De eerste christenen
gaven hun avondmaal
naar heidens model vorm.
Het was aanvankelijk een
echte maaltijd, die diende
om de gemeente tot een
eenheid te smeden.
Verwijzingen naar het
lichaam en bloed van
Christus waren niet
algemeen verbreid. De
kerkleer, die de huidige
praktijk van avondmaal
en eucharistie direct op
Jezus terugvoert, lijkt
moeilijk te rijmen met de
bevindingen van de
Leidse
nieuwtestamenticus dr.
H.J. de Jonge. Zijn
hiistorisch onderzoek naar
de oorsprong van het
avondmaal laat weinig
heel van met name de
rooms-katholieke
aanspraak op de waarheid
inzake eucharistie.
soesterberg guido de bruin/anp
De Jonge presenteerde zijn bevindingen dinsdag
tijdens een internationaal congres van de Neder
landse Onderzoeksschool voor Theologie en Reli
giewetenschap (NOSTER). De vierdaagse confe
rentie brengt voor het eerst Nederlandse theolo
gen van verschillende gezindten en vakgebieden
bijeen. Zij buigen zich over de oorsprong van ver
schillende godsdienstige tradities en verschijnse
len.
In de commotie rond de eucharistieviering tij
dens het huwelijk van prins Maurits en Marilène
van den Broek voerde kardinaal Simonis aan, dat
de Rooms-Katholieke Kerk haar leer inzake de
maaltijd des Heren van Jezus zelf heeft. Jezus zelf
gaf volgens Simonis opdracht om zijn vlees te
eten en zijn bloed te drinken. Wie niet geloven
dat brood en wijn tijdens de communie werkelijk
in Jezus' lichaam en bloed veranderen - pro-
Prof. De Jonge: „De kerk mag wel zeggen datJezus het avondmaal heeft ingesteld, maar moet ruimte bieden aan de opvatting dat dat niet zo is." archieffoto loek zd^
testanten bijvoorbeeld - kunnen dus niet aan de
eucharistie deelnemen. De deelname van drie
hervormde leden van het Koninklijk Huis aan het
avondmaal tijdens de veelbesproken huwelijks
viering was dan ook tegen de regels.
Die opvatting over eucharistie is volgens De
Jonge ver verwijderd van de oorspronkelijke vorm
van het avondmaal. De eerste christenen kwa
men op zondagavond naar Grieks-Romeins mo
del bijeen voor een gezamenlijke maaltijd die te
gelijkertijd een godsdienstig ritueel was. „De ge
dachte was dat de gemeente zo op een bovenna
tuurlijke manier tot een eenheid werd gesmeed."
De apostel Paulus en de evangelisten geven
daar een theologische interpretatie aan, die in
andere bronnen uit die tijd niet voorkomt. De ge
lijkstelling van brood en wijn aan lichaam en
bloed van Christus heeft weliswaar oude papie
ren, maar was volgens De Jonge in de begintijd
van het christendom bepaald niet gemeengoed.
De Jonge en veel van zijn vakgenoten gaan er
bovendien van uit dat Jezus het avondmaal niet
zelf heeft ingesteld. De verhalen daarover in de
evangeliën berusten niet op historische feiten.
Uitspraken van Jezus in Johannes 6 - „Want mijn
vlees is ware spijs en mijn bloed is ware drank" -
hebben volgens De Jonge niets met eucharistie te
maken. Simonis haalt die passages juist steeds
aan om het gelijk van de kerkleer aan te tonen.
Toch zit De Jonge er niet mee dat Simonis de
rooms-katholieke eucharistie op Jezus terugvoert.
„Het is een historisch legitieme leer, maar hij
mag niet als enige ware worden gepredikt. De
kerk mag wel zeggen dat Jezus het avondmaal
heeft ingesteld, maar moet ruimte bieden aan de
opvatting dat dat niet zo is."
Volgens de rk-theoloog dr. A. Houtepen kan
onderzoek als dat van De Jonge bijdragen aan
toenadering tussen rooms-katholieken en pro
testanten. „Voor de zoektocht naar de oorspron
kelijke intentie waarmee de christenen^
kwamen, hebben we zulke bijbeluitlefw
dig." De Jonges nadruk op de heidel
sprong van het avondmaal vindt hij echt«
Dat is ook de opvatting van dr. G. ImnkT
vormd kerkelijk hoogleraar in Utrecht. Dj^J
daagse protestantse avondmaalsliturgie j
uit van de joodse wortels van de maaltijd
ren, die De Jonge ontkent.
De Leidse nieuwtestamenticus beschft,
oorspronkelijke avondmaal bovendien tr?'
dig als een gemeenschapsgebeuren zon
wijzing naar Jezus' dood en opstanding
Immink.
„De parallel met gemeenschappelijke*1'V
den in de Griekse wereld zal er wel zijn, r
christelijk avondmaal was er zonder de r
schap met Christus zelf natuurlijk niet gel
uit de
WyllIK
iYEN
Foto uit de archieven
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een ingevulde cheque
(geen overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te stu
ren naar het Leidsch Dagblad, t.a.v. Leidsch Dagblad Archieven, Postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante
betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad aan de Rooseveltstraat 82. U ontvang de foto binnen drie weken.
ANNO 1899
Vrijdag 6 Januari
LEIDEN INGEZONDEN. Mijnheer de Redacteur!
Het heeft menigmaal mijn aandacht getrokken - en er
is vroeger al op gewezen - dat landbouwers en andere
bewoners der omliggende dorpen, die Vrijdagen Zater
dag zich naar Leiden begeven, om onze markten te be
zoeken, gewoonlijk op erg woeste manier onze stad ko
men binnenrennen, hetgeen met het oog op de talrijke
kinderen, die des morgens tegen negen uren naar school
gaan, niet van gevaar ontbloot is. Zou daar bij de Politie
verordening niet in voorzien zijn?
Dezen morgen zag ik een ware steeplechase tusschen
twee karren, vermoedelijk om het eerst de uitspanning
plaats te bereiken. X.
KATWIJK De laatste der oud-strijders alhier, Jan
Schaap, te Katwijk-aan-Zee, is gisteren op ruim 90-jari-
gen leeftijd overleden.
LEIDERDORP De twee eerste gevallen van de be
smettelijke ziekte 'roodvonk' in deze gemeente zijn ge
nezen. Een derde geval heeft zich nog voorgedaan, doch
verder breidt de ziekte zich niet uit.
NIEUW VENNEP Zekere S., te Nieuw-Vennep, Haar
lemmermeer, wilde aan T. een rijwiel in ruil afstaan voor
een hit. T. stemde hierin niet toe, doch zeide-. ,,lk heb
thuis nog een kleiner diertje, dat nog veel harder loopt
dan deze; dit wil ik voor de fiets wel aan u overdoen." Dit
werd goed gevonden en aldus overeengekomen, nam T.
de fiets mee naar huis en deed het kleine dier aan de
woning van S. bezorgen, die bij zijn thuiskomst vreemd
stond te kijken toen hij ontwaarde, dat hem in plaats van
een hit een kat was bezorgd. Hij had zich al reeds in het
bezit van een hit verheugd.
ANNO 1974
Zaterdag 5 januari
LEIDEN In 1701 richtte de
bekende schilder Frans van Mie
ris de stichting voor tekenonder
wijs op in Leiden. Deze school
heet Ars Aemula Naturae wat
betekent: 'Kunst wedijvert met
de natuur. Deze vrije academie
is al sinds onheugelijke tijden
gevestigd op de Pieterskerk
gracht 9 te Leiden en geeft on
derricht in alle vakken van de
beeldende kunst. De academie
telt momenteel ca. 150 leerlin
gen en dat is erg veel. Vele leer
lingen en leden van Ars gaven
aan de uitnodiging gehoor om
tijdens de nieuwjaarsborrel in de
school de warme bisschopswijn
te drinken.
WARMOND De Warmondse
mevrouw A. van Leuveren kan
zich sinds gisteren eigenaresse
noemen van twee Austin Mini's.
Rijkelijk veel in dit benzine-
schaarse tijdperk, maar toch wel
de beste keus die ze kon doen.
De Warmondse had namelijk in
de prijsvraag voor het astma
fonds een Austin 2200 Saloon
gewonnen, beschikbaar gesteld
door British Leyland. De Saloon
is echter geen zuinige auto en
Dr. WJ. Maan, voorzitter van de stichting, is erg trots op zijn academie en
Been, conciërge en rechterhand van Ars.
daarom kreeg de prijswinnares
de keus tussen twee Mini's of
een Saloon. Die beslissing was
voor mevrouw Van Leuveren niet
moeilijk, het werden er twee....
LEIDEN Een automobilist die
gistermiddag nog gauw even
1000 liter benzine wilde in
slaan, kwam bedrogen uit. De
politie stak daar een stokje voor.
De al in de tank van de bestel
wagen van de man gepompte
proost op de foto met de heer
fo to archief leidsch dagblad
bezine moest weer worden over
geheveld naar de ondergrondse
tank van het benzinestation aan
de Haagweg. Tegen de hamste
raar is procesverbaal opge
maakt.
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-53
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-51
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-51
DIRECTIE
B.M.Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
J Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W F Wegman, chef redactie Leiden
A.J.B M. Brandenburg, chef eindred. regio
F. Blok, chef eindredactie algemeen
W. van Wanrooy, chef a i. red.
Duinen Bollenstr.
W. Spierdijk, chef sportredactie
T. Brouwer de Koning, chef Rijn- en Veenstr.
E. Straatsma, chef red. Regio Leiden
Redactie:
Hoofdredactie:
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 ti
it®w
tn'
llT
ABONNEMENTEN f
bij vooruitbetaling: F
per maand acceptgiroMg1
per kwartaal (acceptgiro) hee
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro) k
Abonnees die ons een machtiging ver
het automatisch afschrijven van het at>e
geld. ontvangen 1,- korting per betins
VERZENDING PER P0ST^w
Voor abonnementen die per post
worden verzonden geldt een toeslag) vo
aan portokosten per verschijndag,
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSElJm(
Voor mensen die moeilijk lezen, skriil]
hebben of blind zijn (oleen anderet ee
hebben), is een samenvatting van helLgj-
nieuws uit het Leidsch Dagblad op get*
beschikbaar Voor informatie 0486-4ir
(Centrum voor Gesproken Leduur, Grrei
ongevallendienst
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd f({
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u per dag P
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord. geen ongevallendienst
inlichtingen bezoekuren ziekenhuizen !i
Diaconessenhuis: tel. 071 -5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071 -5454545. a
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131li
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
