Supermarktpersoneel
raakt toeslagen kwijt
Boël, het probleemkindje van Hoogovens
Economie
Holland wil groeien
t buitenlandse partner
Kerststerren stralen overal
'Pensioenpremie stijgt
tientallen procenten'
Grote interesse voor HSL
Aftrek studiekosten
oord kortlopende schuld Rusland
Rusland heeft met westerse banken een principeak-
gesloten over een regeling voor de aflossing van miljarden
'[dopende staatsobligaties. Dat heeft Deutsche Bank giste-
tendgemaakt na driedaagse onderhandelingen van de
imet de Russische autoriteiten in Londen. Rusland
e de aflossing in augustus op bij de devaluatie van de roe
akkoord betreft een bedrag van zes tien miljard dollar
J moeten worden afgelost tussen augustus 1998 en eind
ber 1999. Volgende week worden de details uitgewerkt.
ichtonen willen graag leiding geven
r. De speurtocht van FNV Bondgenoten naar allochtone
iders lijkt succesvol. Enkele tientallen belangstellenden
nzich aangemeld. „Wij zijn aangenaam verrast", zegt een
voerster van de bond. Begin deze maand maakte FNV
enoten bekend dat de bond meer mensen van buiten-
komaf in dienst wil hebben. Op oproepen in kranten en
den reageerden echter weinig mensen. Een headhunter
het maar eens proberen, besloot de vakbond, wat een golf
ibliciteit uitlokte. Nu is zes procent van de 950 werkne-
an FNV Bondgenoten allochtoon, de huidige wettelijke
De bond wil volgend jaar zomer dat zeven of acht procent
e medewerkers een buitenlandse achtergrond heeft. De
leeft jaarlijks tien tot twintig nieuwe bestuurders nodig.
roepen in acht talen op Schiphol
jL. Passagiers die op Schiphol worden gemaand aan
van een vliegtuig te gaan, hebben steeds meer kans dat ze
eigen taal worden toegesproken. De luchthaven heeft na-
een nieuw omroepsysteem in gebruik genomen dat de
jkheid biedt standaardboodschappen niet alleen in Ne
ds, Duits, Frans, Spaans en Engels ten gehore te brengen,
lökin Italiaans, Russisch en Chinees-Mandarijn. Het au-
sch omroepsysteem maakt het mogelijk van te voren op-
len boodschappen met een druk op de knop ten gehore te
n. Daarnaast blijft het mogelijk meer persoonlijke mede-
en in te spreken. Het nieuwe systeem heeft ongeveer een
jjoen gulden gekost.
mnen nu met investeren
RUDOLF KLEUN
stappen vooruit kunnen
laarvoor moeten we in-
maar de winst is sinds
art in 1991 absoluut on-
de geweest om de vleu-
te kunnen slaan." Zo vat
J. Heppener van char-
schappij Air Holland
i'eegredenen samen om
te gaan naar een bui-
se partner.
alland is volgens Heppe-
afgelopen paar jaar ge-
ot de grootste aanbieder
Nederlandse charter
iet een aandeel van
25 procent, hetgeen
jaar zelfs kan oplopen
ig procent. Dan neemt
and een zevende vlieg-
i Boeing 737, in gebruik,
land heeft nu Boeings
ivee Boeings 737.
groeien harder dan de
naar tegelijk zien we dat
kunnen investeren. De
blijven rond break
wegen. Het ene jaar wat
|net andere een verlies.
1997 weer met een
fgesloten", zegt Heppe-
dat onder andere toe-
aan het feit dat de stoe-
ederlandse chartervlieg-
de goedkoopste zijn
opa.
ieuwe partner zou het
moeten maken actief
en met langere reizen,
roorbeeld de Antillen en
Verre Oosten. Op de
uur sluit hij bovendien
dat Air Holland, net als
ia en Martinair, ook
sten gaat verzorgen,
aandeelhouders, een
J eleggers, staan achter de
lom een partner te zoe-
der is al gesproken met
Schreiner
eelde Een van de meest verkochte kamerplanten van dit ogenblik is de kerstster. In de kleuren rood, rose en wit verlaten ze met duizenden tegelijk
de kassen waar ze de afgelopen weken zijn gekweekt. Bijvoorbeeld bij bloemkwekerij Rutgers in Eelde. De eigenaar heeft zich dit jaar vooral toe
gelegd op de 'jumbo's', die - zoals de naam al doet vermoeden - groter zijn dan de doorsnee planten. In tuincentra en op bloemenmarkten zorgen
de kerststerren voor wat extra kleur in de donkere weken voor Kerstmis. foto anp peter wassing
Vakbonden staan met de rug tegen de muur
groep en met prijsbreker Easy
Jet. „Maar wij passen met onze
activiteiten niet bij die bedrij
ven. Schreiner is toch meer op
de korte afstand actief en Easy
Jet was het vooral te doen om
onze slots op Schiphol. Een
overname door hun zou feitelijk
het einde van Ar Holland heb
ben betekend."
Heppener zegt met nieuwe
kandidaten in gesprek te zijn
maar wil geen namen noemen.
De directeur zegt op zich niet
blij te zijn met de publiciteit
over de zoektocht naar een
partner. „Maar ik ben er ook
niet de persoon naar om rond
zoiets Mickey Mouse te spelen."
Nieuwe onrust onder het perso
neel is er volgens hem niet door
ontstaan. „Er was al onrust.
Maar als dit doorgaat, ontstaat
er meer werkgelegenheid.
Ar Holland heeft een omzet
van 230 miljoen gulden en er
werken zo'n 400 mensen. Het
huidige 'nieuwe' Ar Holland
ontstond na het faillissement
van de door John Block opge
richte maatschappij in 1991.
Eerder dit jaar was er al sprake
van de komst van een nieuwe
grootaandeelhouder toen Char-
tershare, voorheen de stichting
Levend Water, te kennen gaf
van zijn 70 procentsbelang af te
willen. Dat werd uiteindelijk
overgenomen door de andere
aandeelhouders. Directeur
Heppener trad op 1 juli van dit
jaar aan, nadat zijn voorganger
M. van Berckel was afgetreden
vanwege een verschil van me-'
ning over de te volgen koers. De
aandeelhouders kwamen toen
met een eigen plan en schoven
toenmalig commercieel direc
teur Heppener naar voren om
het uitte voeren.
De 200.000 werknemers in de supermarkten moeten
voortaan 's avonds en op zaterdag werken zonder dat ze
daarvoor extra loon krijgen. Op zondag krijgen ze nog
wel iets extra's maar dat is slechts een schijntje. Na jaren
lang gesteggel tussen werkgevers en vakbonden is het zo
goed als zeker dat werknemers kunnen fluiten naar hun
toeslagen. De vakbonden staan met de rug tegen de
den haag gpd
„Het is óf de toeslagen opgeven,
óf de hele CAO", zegt Willem
Noordman, onderhandelaar
van FNV Bondgenoten.
„Werkgevers weigeren domweg
een CAO af te sluiten als wij niet
akkoord gaan met het schrap
pen van de toeslagen. Vandaag
komen de bonden (FNV en
CNV) en de werkgevers -vere
nigd in de Verenging Grootwin
kelbedrijven in Levensmiddelen
(VGL) en het Vakcentrum Le
vensmiddelen- voor de aller
laatste keer bijeen. „Ér zit niks
anders op dan een handteke
ning zetten."
De FNV-leden zijn echter
massaal tegen. Hoe geloofwaar
dig is een vakbond die een CAO
afsluit die de leden niet zien zit
ten? „Maar wat moet ik dan",
vraagt Noordman zich hardop
af. „Diezelfde leden zeggen na
melijk ook dat ze geen actie wil
len voeren voor de toeslagen.
En als de CAO verdwijnt, zijn de
200.000 werknemers vogelvrij!"
Hun enige vangnet is dan nog
de wet, die de baas verplicht om
ten minste het minimumloon
uit te betalen en een werkne
mer twintig vakantiedagen per
jaar te geven. „Ik weet zeker dat
een aantal werkgevers in de su
permarkten die kans meteen
aangrijpt om de arbeidsomstan
digheden te verslechteren.
Werkgevers eisen dat de
doordeweekse toeslagen (33,3
procent) tussen 19.00 uur en
20.00 uur en de extra's voor
werken op zaterdagmiddag ver
dwijnen. De toeslag voor de
zondagsdienst (100 procent)
moet gehalveerd. Daarvoor in
de plaats bieden ze alle werkne
mers een structurele loonsver
hoging van twee procent. „Dus
ook de werknemers die niet in
de avonden en weekenden wor
den ingeroosterd. Dat is oneer
lijk tegenover degenen die wel
op die onaangename tijden
moeten opdraven.
De werkgevers snijden met
dit plan in eigen vlees, voorspelt
Noordman. Uit een enquête
van de FNV blijkt dat de helft
van de werknemers dan niet
meer komt opdraven in de
avonden. Tien procent gaat op
zoek naar een andere baan. „Er
ontstaan grote personeelstekor-
Noordman: „Het is óf de toesla
gen opgeven, óf de hele CAO."
foto gpd harmen de jong
ten en die zijn nu al heel erg."
Ongetwijfeld schakelen de
werkgevers dan hulpkrachten
in. Dat zijn voor het overgrote
deel scholieren en studenten
die in hun vrije tijd wat willen
bijverdienen. Velen verdienen
niet meer dan het minimum
jeugdloon. Nu is al de helft van
het supermarktpersoneel hulp
kracht.
De klant is daarvan de dupe.
Uit onderzoek van het vakblad
Distrifood bleek onlangs dat het
in veel supermarkten een zootje
is. „Hulpkrachten krijgen geen
bedrijfsopleiding en hebben
geen nauwe binding met hun
werk. Ze hebben immers
meestal een andere hoofdactivi
teit. zoals een studie."
„In de supermarktsector heb
ben ze nog denkbeelden uit het
jaar nul", zegt Noordman. As
ze een paar centen kunnen in
pikken van hun werknemers,
dan doen ze dat meteen. Ze
sjoemelen met prikklokken om
een paar centen te verdienen,
bezuinigen op eetvergoedingen
voor avondwerkers. Sommige
werkgevers vinden dat werkne
mers hun bedrijfskleding zelf
moeten onderhouden, dus was
sen en strijken en maken als het
stuk is. Ook zouden mensen
een borg moeten betalen. Dat is
belachelijk." Noordman vindt
dat moet worden vastgelegd dat
dat verboden is.
Konmar en Edah zijn volgens
hem koplopers in krenterigheid.
Over de lonen zijn werkgevers
en bonden het nog lang niet
eens. Werkgevers hebben hun
bod verhoogd naar 4,5 procent
voor een CAO van anderhalf
jaar. Bondgenoten wil 5,25 pro
cent voor een contract van die
duur. Bovendien wil Noordman
dat vaste werknemers recht op
scholing krijgen. Wie op de
kaasafdeling werkt, zou alles
over kazen moeten leren. Wie
een diploma haalt, zou daar
voor ook beloond moeten wor
den. Zij kunnen immers hun
klanten beter helpen en ook
nieuwelingen inwerken. „Nu
beginnen werknemers in schaal
twee en zitten daar tot aan hun
pensioen. En dat is demotive
rend."
Eddie Keddeman moet noodlijdend Waals staalbedrijf gezond maken
oord ed blaauw
justav Boël, probleemdochter
ïnkind van Hoogovens. Maar
- dlijdende Waalse staalbedrijf in
lEfl >sche La Louvière zou zich met
lal forse ingrepen kunnen ont-
tot een sierlijke en bovenal
izwaan. Dat vindt althans Ed-
leman. As gedelegeerd be-
ivan Hoogovens heeft hij de
'I, ofwel Hoogovens UGB weer
fen te helpen. „Ik denk dat het
3 en goede toekomst heeft", zegt
5 we er in slagen de sociale re-
verbeteren en de manage-
ethodieken te moderniseren."
lor het eerst dat Keddeman,
ïrhalf jaar geleden in Wallonië
ig, zich laat interviewen
'ervaringen en plannen met
üand vroeg het bedrijf bij de
ik in Mons een Belgische vorm
lel van betaling. Voor 3 maart
ögovens UGB met een herstel-
n fa "en, dat het bedrijf voldoende
"gskansen biedt. Keddeman:
"ie heeft drie kanten. Een in-
e. financiële en een sociale
stop dat laatste onderdeel ver-
de grootste hobbels. Mijn er-
'dat het lastig zal zijn is om tot
Kief overleg te komen met de
I*» in Wallonië, die onderling
verdeeld zijn."
'grijkste bonden, de militant-
ische FGTB en de wat gematig-
W* lelijke vakbond CSC gunnen
elkaar het licht in de ogen niet. Ze wil
len ook niet met elkaar aan één tafel
zitten. Met als gevolg dat er te allen tij
de stagnatie in het gezondmakingspro-
ces optreedt.
Pogingen het bedrijf grondig te sane
ren liepen, mede door de opstelling en
invloed van de bonden, geregeld uit op
•stakingen en prikacties. „Er heerst hier
de opvatting: Eerst staken, dan pra
ten", zegt Keddeman. Die manier van
denken is terug te voeren op de wijze
waarop Waalse staalarbeiders naar dé
verhouding kapitaal (Hoogovens) en
arbeid (vakbonden) kijken. De heer
sende cultuur is sinds jaar en dag
werkgevers per definitie te wantrou
wen.
De bezem moet door UGB, dat lijkt
duidelijk. Keddeman: „De afgelopen
maanden zijn er al verschillende muta
ties geweest. Toch bespeur ik bij velen
de wil om te veranderen. Dat verande
ringsproces is ingezet, maar het kost
tijd om de cultuur om te buigen. Bij
UGB is nog steeds een duidelijke schei
ding tussen blauwe en witte boorden.
De hiërarchie is veel sterker ontwikkeld
dan bij Hoogovens in IJmuiden. En het
doel van de onderneming, winst ma
ken en voor continuïteit zorgen leeft er
veel minder sterk."
De financiële positie van Hoogovens
UGB is verre van rooskleurig. Dat komt
onder meer door tegenvallende afzet,
de Azië-crisis, fors dalende staalprij-
zen, groeiende voorraden en door de
aanhoudende arbeidsonrust bij de Bel
gische onderneming. „De eerste zes
Eddie Keddeman: „Er heerst hier de opvatting: eerst'staken, dan praten.'
maanden zaten we net boven de
streep. Daar zijn in de zomer verliezen
bijgekomen. In september viel het be
sluit dat het zo niet verder kon. En in
oktober volgde het gerechtelijk ak
koord."
Bij Hoogovens UGB werken 1.400
mensen en er zijn maar liefst 673
foto united photos de boer jur engelchor
verschillende salarisschalen. As ie
mand één handeling meer moet doen,
moet dat tot uitdrukking komen in de
beloning, vindt menig werknemer.
Keddeman: „Zestig procent van de
werktijd gaat op aan het praten over de
sociale zaken. Wat dat betekent? Een
enorm verlies aan denkkracht."
Dat het slecht gaat bij Boël is volgens
de FGTB te wijten aan de leiding van
Hoogovens. CSC legt de schuld vooral
bij de economische staalcrisis. De aan
deelhouders van Hoogovens UGB vin
den dat de bonden de gezondmaking
van Boël vertragen. Feit is dat Boël in
1992 nog 4.000 werknemers telde, in
1996 circa 2.200 en nu 1.400.
De werkloosheid in dat deel van Wallo
nië is met dertig procent zorgwekkend
hoog. Eén op de vijf inwoners van La
Louvière (77.000 inwoners) is direct of
indirect bij Boël betrokken. Keddeman
herhaalt dat het scenario 'Boël failliet
laten gaan, het klantenbestand meene
men en UGB's succesvolle dochter
Hoogovens Myriad in het Noord-Fran
se Maubeüge overnemen' volstrekt on
juist is. „Na zestien maanden zeg ik,
we hebben geen spijt van de koop. We
hadden alleen wel gedacht dat we een
iets coöperatievere houding zouden
aantreffen."
Boël, opgericht in 1851, heeft een ca
paciteit van 300.000 ton zogeheten lan
ge producten (spijkers, vlechtijzer in de
bouw) en 1.6 miljoen ton platte pro
ducten (o.m. auto's, blikjes, golfpla
ten).
Keddeman, die bij Hoogovens Staal
IJmuiden de business-unit Lange Pro-
dukten winstgevend maakte, woont nu
in Waterloo. „Wonen en werken in Bel
gië is zeer aantrekkelijk. Het sociale le
ven spreekt me aan. Hoe lang ik blijf is
niet te zeggen, maar ik ga er vanuit dat
we Boël er weer bovenop krijgen."
den haag anp-gpd
Actuarissen voorspellen daling koopkracht
Het Verbond van Verzeke
raars kondigde in een reactie
daarop aan dat de premies voor
levensverzekeringen tien tot
twintig procent zouden kunnen
stijgen. Als het beleggingsrende
ment lager uitvalt, moet de pre
mie omhoog, aldus het ver
bond.
De vereniging Consument
Geldzaken betwijfelt of de pre
mies voor sommige levensver
zekeringen volgend jaar fors
verhoogd moeten worden.
„Verzekeraars zouden nog eens
goed kunnen kijken naar hun
kosten", zegt een woordvoer
der. „Wellicht dat geld kan wor
den bespaard op de provisies
voor de tussenpersonen. Wij
hopen dat de concurrentie in de
markt zijn werk zal doen".
Het Actuarieel Genootschap,
die voor verzekeraars en pen
sioenfondsen de financiële risi
co's op de lange termijn vast
stelt, gaat ervan uit dat het stij
gingspercentage groter uitpakt.
Maar voor de pensioenpremies
zijn de gevolgen nog ingrijpen
der, zegt prof. dr. A. Oosenbrug,
opsteller van het rapport. „Pen
sioenverzekeringen hebben een
veel langere looptijd dan andere
verzekeringen. Een structureel
lagere marktrente hakt er bij de
pensioenfondsen veel forser
Pensioenpremies stijgen de ko
mende jaren naar verwachting
met tientallen procenten door
de dalende marktrente. Voor de
Nederlandse huishoudens leidt
dat indirect tot een flinke daling
van de koopkracht. Dat zegt het
Actuarieel Genootschap in een
gisteren gepubliceerd rapport.
Bekeken is wat de effecten zijn
van de verlaging van de reken-
rente van vier naar drie procent.
Volgens het genootschap zijn
de gevolgen enorm. De jaarlijk
se netto pensioenlast - het be
drag dat alle Nederlanders elk
jaar betalen aan pensioenpre
mie - zal met miljarden guldens
stijgen. Daardoor krijgen werk
nemers minder in hun porte
monnee voor andere bestedin
gen.
De Verzekeringskamer liet de
verzekeringsmaatschappijen
deze week weten dat ze voort
aan rekening dienen te houden
met een structureel lage rente.
Op dit genblik gaan verzeke
raars en pensioenfondsen ervan
uit dat hun langjarige beleggin
gen (obligaties) jaarlijks vier
procent opbrengen. Deze zoge
heten rekenrente kan echter be
ter verlaagd worden naar drie
procent, zegt de Verzekerings
kamer.
den haag gpd
bureaus, en consultancy-bu
reaus. In 1999 hoopt de minis
ter bindende contracten te slui
ten. Ze besloot onlangs onge
veer acht miljard voor de spoor
baan uit te trekken.
Volgend jaar begint de bouw
van de HSL. Volgens de plan
ning moet in juni 2005 de eerste
HSL-trein tussen Rotterdam en
de Belgische 'grens rijden. Een
half jaar later moet het tracé
tussen Amsterdam en Rotter
dam klaar zijn.
In totaal 140 bedrijven hebben
het ministerie van verkeer en
waterstaat laten weten te willen
meewerken aan de ontwikke
ling van de Hogesnelheidslijn
(HSL). Het ministerie spreekt
van 'grote interesse' van de par
ticuliere sector. Nog dit jaar
wordt - na een eerste selectie -
een overzicht van reacties naar
de Kamer gestuurd.
Het gaat om onder meer bag
geraars, aannemers, ingenieurs-
BELASTING BELICHT
Studenten hebben meestal
moeite om financieel rond te
komen. Naast hun karige stu
diefinanciering kunnen ze
vaak met behulp van een bij
baantje nog wat bijverdienen,
maar ook hier zit een grens
aan: er moet immers ook nog
gestudeerd worden. Het zou
de gemiddelde student dan
ook goed uitkomen als ze de
nodige hulp zouden krijgen
van de belastingdienst in de
vorm van wat meer aftrekpos
ten.
Nu mogen studenten wat dat
betreft op zich niet klagen.
Een deel van de studiebeurs is
onbelast, zodat daar al geen
belasting over hoeft te worden
betaald. Daarnaast zijn studie
kosten in het algemeen aftrek
baar als buitenge
wone lasten.
Bij studiekosten
moet men denken
aan kosten die
rechtstreeks op de
studie betrekking
hebben zoals les-
en collegegeld,
examengelden,
kosten voor stu
dieboeken en
schrijfmateriaal.
Met dien verstan
de dat studiekos
ten pas aftrekbaar
zijn als ze boven
een algemene drempel van
twee procent van het inkomen
'uitkomen met als maximum
drempel 800 gulden per jaar.
Een dergelijke drempel is niet
zo hoog en de studiekosten
zullen dit bedrag vaak ruim
schoots overtreffen. Er zit ech
ter een addertje onder het
gras. De student moet name
lijk de drempel verhogen met
dat deel van de studiefinancie
ring dat hij onbelast heeft ver
kregen.
Met name voor uitwonenden
is dit een streep door de reke
ning. Zij krijgen namelijk om
dat zij op kamers wonen meer
(onbelaste) studiefinanciering
en daarom is de drempel die
zij moeten overschrijden voor
dat ze de studiekosten mogen
aftrekken een stuk hoger.
Zo kon in 1996 een uitwonen
de student zijn studiekosten
pas aftrekken als deze boven
de algemene aftrekdrempel
plus boven een bedrag van
5.100 (de basisbeurs voor uit
wonenden) uitkwam. In de
praktijk betekent dit dat de
studiekosten zo goed als niet
aftrekbaar zijn.
Voor thuiswonende studenten
waren de studiekosten in dat
jaar al aftrekbaar als zij uitste
gen boven de 1.500 (de basis
beurs voor thuiswonenden).
Hierdoor bestaat veel meer
ruimte voor een aftrekpost.
DENNIS WEBER
universitair docent
belastingrecht
De redenering van de wetge
ver is dat uitwonende studen
ten minder studiekosten mo
gen aftrekken omdat zij hun
studiekosten door hun hogere
beurs al onbelast vergoed krij
gen. Dan is het volgens de
wetgever onbehoorlijk om de
ze studenten daarnaast nog
eens recht te geven op een af
trekpost voor deze kosten.
Een uitwonende studente
heeft evenwel onlangs voor
het gerechtshof te Amsterdam
met succes de stelling ingeno
men dat het onderscheid inza
ke de aftrekbare studiekosten
tussen thuiswonenden en uit
wonende studenten in strijd is
met het gelijkheidsbeginsel
zoals dat is neergelegd in en
kelemensenrechtenverdragen.
Het gerechtshof
Amsterdam deed
onlangs uitspraak
en heeft de stu
dente gelijk gege
ven.
Het feit dat uitwo
nende studenten
een hogere studie
beurs krijgen,
houdt volgens het
hof namelijk al
leen verband met
de hogere kosten
van levensonder
houd van een uit
wonende student
(huur, etc.). Het is dus niet zo
dat de uitwonende student
hogere studiekosten heeft en
deze via een hogere beurs on
belast vergoed krijgt.
Omdat volgens het gerechts
hof thuiswonende en uitwo
nende studenten even veel
studiekosten hebben, mag de
wetgever de studenten op dit
punt niet verschillend behan
delen. Aangezien de wetgever
dit op dit moment wel doet
wordt in strijd met het gelijk
heidsbeginsel gehandeld.
De conclusie kan niet niet an
ders zijn dat een uitwonende
student volgens het gerechts
hof zijn studiekosten op de
zelfde voorwaarden mag af
trekken als de thuiswonende
student. De studiekosten die
de algemene drempel plus de
basisbeurs voor thuiswonen
den (in 1996: 1.500) oversiij
gen, zijn derhalve aftrekbaar.
Dit zal voor veel uitwonende
studenten de mogelijkheid ge
ven op een onverwachte af
trekpost. Het is dan ook te ver
wachten dat Financiën de
zaak zal voorleggen aan de
Hoge Raad. Wordt dus nog
vervolgd.
Een samenvatting van de uit
spraak van Hof Amsterdam,
met commentaren daarois
(gratis) te vinden op Internet:
h ttp://www.fu td. n uil vaforu m
